Morgunblaðið - 09.11.1967, Blaðsíða 12

Morgunblaðið - 09.11.1967, Blaðsíða 12
12 MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 9. NOV. 1967 Sérfræöileg athugun á varnarmál- efnum verði í höndum íslendinga — forsœtisráðherra svaraði fyrirspurn á Alþingi um framkvœmd stetnuyfirlýsingar Laxveiðarnar við Crœnland: 500 tonn af laxi veiddust þar í sumar Á FUNDI Sameinaðs Alþingis í gær svaraði Bjarni Benediktsson forsætisráðherra fyrirspurn, er fram hafði komið frá Magnúsi Kjartanssyni um framkvæmd stefnuyfirlýsingar. Var fyrir- spurn Magnúsar svohljóðandi: Hvernig hyggst ríkisstjómin framkvæma eftirfarandi atriði í nýjustu stefnuyfirlýsingu sinni: „Efnt verði tU sérfræðilegrar könnunar af Islands hálfu á því, hveraig vöraum landsins verði ttl frambúðar bezt háttað“? Forsætisráðherra svaraði fyrir- spurninni á þessa leið: Ákvörðun um, hvort Island skuli vera varið eða óvarið er svo afdrifarík, að æskilegt er að geta stuðzt við öruggt, hlutlaust mat sérfræðinga í þeim efnum. Hinsvegar hafa fáir eða engir íslendingar lagt stunid á slík fræði svo að verulegu nemi, þó að nokkrir hafi raunar gengið á liðsforingjaskóla og allmargir kynnzt ýmsum þáttum varnar- mála við störf í utanríkisráðu- neytinu á undanförnum árum. Á meðan öðrum er ekki tU að dreifa, þykir e’ðlilegt, að ein- hverjum úr þessum hópi verði fengið það verkefni að kjmna sér fræðilega sem flest atriði, er varða varnir landsins bæði með það í huga að rannsaka heimild- ir, sem um þær eru til innan Atl- andshafsbandalagsins og á öðr- um vettvangi. Magnús Kjartansson, sagði, að í des. 1956 hefði orðið samkomu- lag um að skipa nefnd sem í ættu sæti þrír íslendingar og 3 Bandaríkjamenn til þess að rannsaka þessi mál og hefði því nefnd þessi haft góðan tíma til stefnu. Væri þvi hæpið að telja Island vanbúið af sérfræðingum I þessum málum og væri sér kunnugt um að íslendingarnir í nefndinni hefðu fyrir skömmu dvalið í Bandaríkjunum. Magnús sagði, að svo væri komið að Island hefði ekki leng- ur neitt herna'ðarlegt gildi fyrir NATO eða Bandarikin, þó að svo kynni að hafa verið þegar varn- arsamningurinn var gerður. Þá ræddi Magnús einnig nokkuð NATO, og taldi það bandalag vera að sundrast að nokkru m.a. með því að Frakkar hefðu geng- ið úr því. Jónas Amason (K) sagði, að þegar leita þyrfti ráða um hem- aíðarlega þýðingu íslands væri ævinlega farið til borðalagðra hershöfðingja Bandaríkjamanna sem væru hér alltaf af og til á ferðinni. Það lægi I augum uppi að orðum þessara manna væri lítt að treysta í þessu sam- bandi, þar sem um beint hags- munamál þeirra væri að ræða. Hreinasti ósiður væri að hafa allt sitt vit frá bandrískum hers- höfðingjum. Bjarni Benediktsson forsætls- ráðherra tók aftur til máls og sagði m.a.: Það hefur legið ljóst fyrir bæði í stefnuyfirlýsingu stjómarinnar og var ítrekað í avari við fyrirspurninni, að ætl- unin er að sú sérfræðilega at- hugun, sem nú fari fram, sé gerð af íslendingum og undir þeirra stjóm. Að sjálfsögðu verður ekki komizt hjá því að afla sér einnig fræðslu erlendis frá. Í5g vildi leiðrétta þann misskilning er kom fram I ræðu Magnúsar Kjartanssonar að Frakkar hafi slitfð hernaðarsamvinnu við Atl- andshafsbandalagið. Þeir hafa sagt sig úr tilteknum stofnunum innan bandalagsins, þar sem herir eru undir sameiginlegri stjóm. Ennþá eru Frakkar innan Atlandshafsbandalagsins og halda þar uppi margvíslegri samvinnu einmitt um hemaðar- málefni. Það er rétt ,að Frakk- ar hafa skapað sér að ýmsu leyti sérstöðu, en bæði yfirlýsingar valdamanna í Frakklandi og ný- legar skoðanakannanir þar benda til þess, að bæði stjóm- völd og franskur almenningur hyggist halda áfram að vera inn an Atlandshafsbandalagsins og taka þátt í störfum þess, einnig eftir árið 1969. Þá var það misskilningur hjá fyrirspyrjanda, að hin svokall- aða sérfræ'ðinganefnd, sem sett var á stofn með samkomulagi vinstri stjórnarinnar við banda- rísk yfirvöld á sínum tíma, hafi verið starfandi frá þeim tíma til í GÆR urðu töluverðar uimræð ur á fundi Sameinaðs Aiþingis um þingsálykfeunartillögu Magn úsar Kjartanssonar um endur- skoðiun á lögum um friðun Þing valla. Þingsályktunartillagan Mjóðar svo: Alþingi ályktar að fela náttúruverndarráði og þjóð minjaverði að endunskoða lög nr. 59 frá 7. maí 1938, um frið- un Þingvalla, og semja frumvarp um breytingar á þeim lögum. Til gangur endurskoðunarinnar skal vera sá að tryggja, að náttúru- verndarsjónarmið móti allar framfcvæmdir á Þingvöllum, m. a. skuilu sett ákvæði, sem mæla svo fyrir, að sumarbústaðir ein staklinga skulu fjarlægðir af því svæði sem lögin ná til, innan ákveðins tíma og samkvæmt tilteknum regl.um. Á meðan end uriskoðun laganna fer fairm, felur Alþingi Þingvalilanefnd að banna byggingarframkvæmdir og jarð rask á vegum einstaklinga á öllu því landi, sem talið er upp í 2. og 3. grem laga um friðun Þing valla. í framsöguræð.u sinni sagði Magnús Kjartansson m.a. að í lögum þeim sem nú giilda, væri Þingvallasvæðinu skipt í tvennt, annars vegar hið friðhelga land, eins og það væri afimarkað í 2. gr. laganna. og hins vegar næsta nágreivni þesis. Hefði tilgangur löggjafans með þessu augsýni- lega verið sá, að hið friðhelga land yrði smátt og smátt stækk- að með kaupum á jörðum eða eignanámi. Þá vék Magnús að bygging- um sumarbústaða á Þingvödlum að sagði að sú tidhögun að út- hluta lóðum fyrir þá á Þing- völlum, bryti gjörsamlega í bóga við nútfenahugmyndir um þjóð- garða og þau fyrirmæli laganna um friðun Þingvalla að Þing- þessa dags. Ég hygg að sú sér- fræðinganefnd hafi aldrei komið saman, hvorki á dögum vinstri stjórnarinnar, né síðar. Það er allt annað mál, að frá því að varnarsamningurinn var stað- festur hefur starfað varnarmála nefnd, fyrst innan utanríkisráðu- neytisins, en sfðar var sett upp sérstök skrifstofa til að annast þessi mál. Þeir, sem starfað hafa þar hafa verið sérstakir trúnað- armenn þeirra flokka, sem að ríkisstjórn hafa staðið hverju sinni. Það er af öllum viðurkennt, að varnir eru höfðuskilyfði þess, að friður geti haldizt. Þarf ekki ann að en að vitna í Þjóðviljann í morgun, en þar er skýrt frá því, að aðalþáttur hátíðarhaldanna miklu í Moskvu í gær hafi verið hersýning. Ég veit, að allra sízt mundu þeir tveir alþingismenn sem hér töluðu, efast um það, að þeim er fyrir þessari hátíð stóðu, var sérstaklega friður í huga með þessari miklu hersýn- ingu, og sýna hversu land þeirra væri vel varið. vellir við Öxará og grenndin þar skuli vera „friðlýistur helgistað- ur allra fslendinga“. Gils Guðmundsson sem er með flutningsmaður Magnúsar að til lögunni tók næstur til máls og tók undir orð Magnúsar. Emil Jónsson utanrikisráð- herra og núverandi formaður Þingvallanefndar sagðist geta fallizt á það að lögin um frið- un Þingvalla yrðu eindunskoð- uð. Á þeim 40 árum sem þau hefðu haft gildi hefði margt breytzt, m.a. í samgöngumálum og yrði að endurskoða lögin með hliðsjón af ibreyttum þjóðfélags- háttum. Ráðherra sagði að hinu friðhelga svæði væri í lögunum sett eðlileg takmörk og ekki hefði komið neitt fram í um- ræðum á sínum tfena sem benti til þess að það væri ætlunin að stækka það svæði. Þá hefði hvergi í þeim viðræðum komið LÖGÐ var fram á Aiþingi í gær tillaga til þingsályktunar um undirbúning þess að gera akfært umihverfis landið. Flutningsmenn tillögunnar eru Eysteinn Jóns- son, Jónas Pétursson, Lúðvík Jós epsson, Jón Ármann Héðinsson og fl. Þingsályktunartillagan er svo- hljóðandi: Alþingi ályktar að Alþjóðahafrannsóknairáðið hélt hina árlegu fundi sína í Ham borg nýleiga. Starfar það í nefnd um. Ein nefndin er Göngufiska- nefndin, sem fer með mál, er varða lax, silung og ál, og mætti veiðimálastjóiri á fundum nefnd- arinnar. Var m.a. rætt um lax- veiðarnar við Grænland og gerð áætlun um samstarf til þess að kanna áhrif Grænlandsveiðanna á laxveiði í heimalöndum laxins. ísland er aðili að þessu sam- starfL Á fundum Göngufiskanefndar Alþjóðahafrannsóknarráðsins í Hamborg í október var m.a. lagt lagt fram álit Samstarfsnefndar Alþjóðahafrannsóknarráðsins og Fiskveiðanefndar Norðvestur Atlantshafsins um laxveiðarnat við Grænland. Fara hér á eftir u.pplýsingar sem komu fram í nefndu áliti. Laxiveiðarnar í ejó við Græn- land hófust á þessu ári í ágúst- mánuði og gengu vei fram tíl septemberloka. Veiddust um 500 tonn af laxi á þessum tíma. Val úfelit fyrir ágæta laxveiði á ver- tíðinni, sem mun væntanlega enda í þessum mánuði. Er lík- legt, að heildaraflinn verði svip aður því, sem hann var 1964, en þá veiddust 1539 tonn af laxi í sjó við Grænland. í fyrra varð fram að banna bæri að byggja sumarbústaði á landi utan frið- helga isvæðisins. Einn af forystu mönnum þess að lög um friðun Þingvailla voru sett hefði verið Jónas Jónasson þáverandi dóms málaráðherra. í bréfi frá 1964 kæmi fram að það hefði verið vilji hans að úthlutað yrði lóð- um undir sumarbústaði á Þing vallasvæðinu. Sjálft friðlýsta svæðið á Þingvöllum væri miMi 3 og 4 þús. hektarar, svo raun- verulega væri um að ræða nógu isfcórt landsvæði er væri alfriðað, auk þess sem það væri það svæði sem fólk héldi sig að lang mest- um Muta á, þegar það færi til Þingvalla. Ráðherra sagði að óeðlilegt mætti telja að náttúruverndar- ráði yrði falið endurskoun á lögunum, þar sem það hefði á undanförnum árum átt í deilum við Þingvallanefind. Betra væri að fela endurskoðunina hlutlaus- um aðiilum. Fyrir lægi önnur þingsályktunartillaga um nátt- úruvernd og væri eðlilegt að sama nefndin fjallaði um bæði þesisi máL Magnús Kjarta.nsson og Emil Jónsson tókiu aftur til máls, en síðan var tiillögunni vísað til allsherjarnefndar Sameinaðs Al- þingis. skora á samgöngumálaráðherra, að láta gera áæfelun um vega- og brúargerð á Skeiðaránsandi, sem tengi hringleið um landið, og á hvern hátt afla megi fjár til að framkvæma verkið. Áætlun þessari skal hraðað eft ir föngum, svo að hafa megi hana til afnota við gerð næstu vegaáætlunar. laxveiðin 861 tonn og í hittið fyrra 1338 tonn. Laxveiðin í lönd unum, þar sem lax hrygnir og elst upp í ánum. var góð, eða ágæt í Bumar, nema helzt í Kan ada. Á .undanförnum árum hefur veiðin í heimalöndum laxsins ver ið góð, og verður ekki séð, að greinileg tilhneiging til veiðirým unar hafi átt sér stað fram til ársins 1966, sem afleiðing af lax veiðunum við Grænland. Reynt er að afla .upplýsinga um uppruna laxsins, sem veiðist við Grænland. Er það m.a. .gert með merkingu á gönguseiðum og á laxi, er veiðist við Græn- land. Á árunum 1063 til 1965 voru merkt rúmlega 250 þús- und gönguseiði og hafa um 200 þeirra komið fram í Grænlande- veiðunum. 148 merktu laxanna vor.u frá Kanada, 22 frá Eng- landi og Wales, 22 frá Skotlandi og hinir frá Svíþjóð, írlandi og Bandaríkjunum. Framan af yfir- standandi vertíð hafa veiðst 4 merktir laxar, 2 frá Bandaríkjun um, einn frá Kanada og einn frá Svíþjóð. í fyrra voru merkt ir 213 þúsund gönguseiði, þar af um 8600 hér á landi og í vor 242 þúsund og þar af um 10,500 hér á landi. Vænta má, að göngu seiðin sem merkt voru 1966 geti komið fram í veiðunum í haust, eða síðar. Haustið 1966 voru 728 laxar veidir og merktir við Grænland og veiddust þrír þeirra í sum- ar, tveir í Tweed-ánni í Skot- landi og einn í Miramichiánni I Kanada. Búið var að merkja 104 laxa við Græmland í lok septem bermánaðar. Fregnir af vaxandi laxveiði i sjó úti fyrir norsku ströndinni hafa vakið mikla athygli. Á und anfömum árum hefur lax verið veiddur þar lítilisháttair í lagnet, en nú hafa Danir tekið upp lax- veiðar á línu á þessum slóðum. í fyrra voru 6 eða 7 danskir bátar við þessar veiðar, en í vor voru yfir 20 danskir bátar við laxveiðar auk nokkurra sænskra, færeyskr* og norskra báta. Er talið líklegt, að heildar veiði- magn þessara báta i ár hafi ver- ið 100 til 200 tonn. Óttast Norð- menn að aukning verði á þess- ari veiði á næstu árum. SarmKtarfsnef.nd Alþjóðahaf- rannsóknarráðsins og Fiskveiði- nefndar Norðvestur Atlantshafs- ins um laxveiðar við Grænland vinnur að því, að afla gagna varðandi laxveiðar við Grænland og í heimalöndum laxsins, með það fyrir augum að fá úr þvl skorið, hvort laxveiðarnar við Grænland rýri veið- arnar í heimalöndunum, og ef svo er, þá í bvaða löndum glikt gerist og að hvað miklu leyti í hverju la.ndi, Eru slíkar niður- stöður nauðsynlegar ef koma á banni á laxveiðar í sjó. (Frá Veiðfenálaskrifstofunni) Ekkert nýtt í smyglmólinu SKIPVERJAR á Ásmundi aitja enn í gæzluvaðhaldi vegna hiiw stófellda áfengissmygls og «r rannsókn ekki lokið. Meira áfengi hefur ekki fundizt og lítið nýtt komið fram. Athugusemd „GREINARGERÐIN“, sem bkt- ist í blaðinu í gær um skemmidir á tnjám í Noregi af völöum flúors, er frá Skógrækt ríksin* — og birt eftir ósk þeirrar stotfn- unar. Deilt um sumarbústaði á Þing- völlum á Alþingi — þingsályktunartillaga um endur- skoðun á lögum um friðhelgi Þingvalla Þingsályktunartillaga um hringveg um landið

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.