Morgunblaðið - 29.02.1968, Page 4

4
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 29. FEBRÚAR 1999
IViAOIMÚSÁR
SKIPHOLTI 21 SÍMAR 21190
eftir lokun simi 40381
Hverfisgötu 103.
Sími eftir lokun 31160.
LITLA
BÍLALEIGAN
Ingólfsstræti 11.
Hagstætt leigugjald
Sími 14970
Eftir lokun 14970 eða 81748
Sigurður Jónsson.
BÍLALEIGAIM
- VAKUR -
Sundlaugavegi 12. Sími 35135.
Eftir lokun 34936 og 36217.
J
Nýr sími
23-222
SENDIBÍLAR H.F.
Einholti 6.
Hárskerustólai
ódyr og góð vara
Verð frá 7.300.00
Sýnishorn fyrirliggjandi
Halldór Jónsson hf.
Hafnarstræti 18, sími 22170.
Jr Þá lá ekki annað
fyrir hreindýrun-
um en hungur og
hordauði
Þær ánægjulegu fregn-
ít hafa borizt frá Austurland:
allra síðustu daga að hrein-
dýrin nái til jarðar og séu
komin til haga. Verður von-
andi framhald á því, en þar
sem ekki er fullvíst að enn sé
tekið framúr fyrir þessum
skepnum telur Velvakandi
rétt að birta bréf, sem borizt
hafa um þetta mál.
Stgr. Davíðsson skrifar:
Kæri Velvakandi!
Þó nokkuð hafi verið skraf-
að og Skeggrætt um eymdar-
ástand hreindýranna á Austur
landi, þá er furðu hljótt um
björgunarstarfið. Sá er þetta
ritar skrifaði fyrir nokkru um
þetta hryggilega mál. Þar vax
það fullyrt, sem og er, að hrein
dýrin eru þjóðar eign, og
stjórnarvöldum rikisins bæri
því skylda til að skerast í leik
inn, og það á stundinni, því
áreiðanlegar fregnir hermdu
að hreindýrin stæðu þegar á
hagleysu, og sum komin að
horfalli .Þegar fyrir mörgum
vikum höfðu hópar hreindýra
leitað byggða, vegna þess að
hagi var þrotinn uppi á há-
lendisslóðum þeÍTra, en svo
tókst einnig af hagi í flestum
hyggðal'ögum þar eystra. Þá
lá ekki annað fyrir blessuð-
um dýrunum en hungux og hor
dauði, ef ekki var komið þeim
til hjálpar í tæka tíð. Frétt
barst að austan um að tvö dýr,
sem voru heima við bæ væru
orðin svo aum, að soltnir hrafn
ar væru famir að kroppa í
bak þeirra, án þess að dýrin
hefðu sinnu á að verja sig.
Enda vissi krummi hvað að
fór. Hjartagóður bóndi tók
hreindýrin í hús og gaf þeim
fóður, en vegna þess hve dýr-
in voru langt leidd ,tókst ekki
að bjarga þeim. Það munu
vera þessi dýr, sem Morgun-
blaðið birti mynd af í dag,
25/2, liggjandi önduð í snjón-
um. Ljót landkynning, ef
myndin kemst í hendur er-
lendra manna. Morgunblaðið
segist hafa unidanfarnar vikur
reynt að afla upplýsinga hjá
viðkomandi yfirvöldum um
hvort eitthvað verði gert til
að bjarga hreindýrunum. Blað
ið getur ekki um svör við þeim
spurningum ,en segir málið
vera í höndum ráðuneytis-
stjóra menntamálaráðuneytis-
ins, en hann hafi verið erlend-
is í viku, ekki vikur. En marg-
ar vikuir hefur verið haglaust
víðast á hálendi, Austurlands,
svo og í byggðum þar. Og
freistandi er að spyrja: Er
menntamálaráðuneytið stjórn-
laust, þegar ráðuneytisstj. er
fjarverandi? Má ætla að mikil
vandræði geti af því hlotizt.
Allir, sem skrifað hafa um
þetta fyrrnefnda mál eru á
einu máli um að hægt hefði
verið að bjarga öllum hrein-
dýrunum frá hordauða, ef
næst viðkomandi aðilar hefðu
gæftt Skyldu sinnar. Fyrrum
var hordauðinn sök einstakl-
inga, sem settu fénað sinn á
hagann, sem svo brást í hörð-
um vetrum, og einnig komu
oft þær náttúruhamfarir, að
mannlegum mætti var um
megn. En nn í alsnægtunum,
þegar nokkurra vikna harðinda
skorpa kemur yfir, fellir þjóð-
in fénað sinn, sameign sína,
hreindýrin. Ljót sögn en sönn.
Þakkir alþjóðar ber bóndan-
um ,sem leitaðist við að bjarga
dýrunum, er um getur hér
fyrr, svo og bóndanum, sem
býður fram haga handa hrein-
dýrunum á sinni jörð. Þá ber
að þakka þeim: Valgerði og
öðrum dýravini, sem lagt hafa
fram peninga úr eigin pyngju,
sem a.m.k. getur orðið vísir að
bjargráðasjóði, er gripa má til
í næstu harðindum, til að
forða hTeindýrunum frá hor-
dauða. Margur maðurinn mun
bregðast vel við og styrkja
þann sjóð, þar á meðal sá er
þetta ritar. Vonandi bætir sól
og sunnanvindur hag þeirra
hreindýra nú, er eftir skrimta
og með hjálp góðra manna, ef
hjálp veðurguðanna ein nægir
ekki.
Nauðsyn er að vísa til baka
þeirri villukenningu, er skotið
hefur upp kollinum, — að
hreindýrin þoli ekki heyfóður.
Hvers vegna leita þau á á gras-
lendi, engi og tún, þegar hag-
inn þrýtur á hálendinu? Þeg-
ar dýrin hafa fengið daglega
fylli sína í haglendi byggð-
anna b/sda. þau haldið hress til
iheiðanna, þegar snjóa leysti
þar. Lapparnir beita hjörðum
sínum jöfnum höndum á grs-
sléttur og fjalllendi. Þessi rök
ættu að nægja fyrir þeim sann
indum, að hreindýrin þola hey
fóður sem önnur jórturdýr, og
verður gott af, ef þau eru ekki
áður að dauða komin.
Fyrrum lifðu hreindýr á
heiðunum milli Norður- og
Suðurlands, allt frá Eyvindar-
staðaheiði að Arnarvatnsheiði
Dýrin munu hafa stráfallið,
árin 1881—88, en þá gengu ein
mestu harðindi, er um getur,
yfir allt landið .Á þessum sam
felldu harðindaárum féll mik
ill hluti búfjár landsmanna.
Þau hreindýr er lifðu af harð
indin munu hafa fallið fyrir
mannshendinni. Það er mín til
laga, að nokkur hluti hrein-
dýrastofnsins verði fluttur á
þetta nefnda svæði. Þar eru
góðir hagar, og í flestum vetr-
um snjólétt.
Stgr. Davíðsson.
^ Unz hægnr hung-
urdauðinn bindur
enda á þjáningar
þeirra
Alice skrifar um sama
mál á þessa leið:
Kæri Velvakandi!
Ég las með athygli bréf
„Valgerðar" um hreindýrin,
sem nýlega birtist í dálkum
þínum. Það var eins og talað
út úr minu eigin hjarta. Er
ekki unnt að gera eitthvað fyr
ir þessar Skepnur? Ef þær eru
að svelta í hel, er þá ekki
hægt að gefa þeim eitthvað að
éta? Mundi ekki venjulegt hey
betra en alls ekkert? Reyndar
hefur það heyrzt, að hreindýr
fái ekki þrifizt á öðru en há-
lendisgróðri, en ef ekki er
hægt að koma þeim þangað,
sem hann er að hafa, verður
að finna eitthvað annað, sem
komið getur í staðinn — og
það fyrr en seinna.
Ekki er mér kunnugt um,
hvað hreindýrum er gefið í
dýragörðum, en mér er næst
að halda, að þar séu þau alin
á einhverju öðru en hálendis-
gróðri. Þess háttar fóðurs væri
bæði dýrt og torvelt að afla,
enda dýragarðar alla jafna
víðs fjarri áttihögum hrein-
dýra.
Ég geri mér grein fyrir því,
að heylítið er í landinu og
bændur naumast aflögufærir,
en ég á bágt með að trúa, að
hey, einkum úthey, gæti ekki
bætt úr bjargarskorti hreindýr
anna, ef það ráð væri í tíma
tekið. Það væri e.t.v. fyrirhafn
arminna að gripa til byssunn-
ar og stytta kvalastundif
þeirra — sum eru l'íka kannski
svo langt leidd — en væri ek'ki
mennilegra að reyna að gera
eitthvert verulegt átak þeim
til bjargar, jafnvel þótt það
kostaði bæði fé og fyrinhöfn?
Það er óbærilegt til þess að
hugsa, að hreindýrin verði lát
in rangla um sveitir eða híma
umhirðulaus, unz hægur hung
urdauðinn bindur enda á þján
ingar þeirra.
Alice.
„Botnlaust moka
mjöll í dý“
P. Q. R. skrifar:
Kæri Velvakandi!
Ég get ekki stillt mig um að
senda þér nokkrar línur um
atvik, sem kom fyrir í spurn-
ingarþætti sjónvarpsins, sem
ég var að horfa á í gærvöldi.
Stjórnandi þáttarins spurði um
kvæðið Snjógirni eftir Hall-
dór Laxness, las kvæðið allt,
sem er aðeins eitt erindi ,og
spurði eftir hvern það væri.
Það er út af fyrir sig, að engan
þeirra sex, sem spurðir voru,
skyldi ráma í eftir hvern þetta
kvæði var ,en hitt fannst mér
verra, að spyrjandi fór ekki
rétt með kvæðið. Hann sagði:
Botnlaust mo»ka fjöll í dý,/
megintröll úr skýjahöll p.s.frv.
sem verður endileysa. Rétt er
upphafið: Botnlaust moka
mjöll í dý o.s.frv. Um mis-
mæli var ekki að ræða, þvi
spyrjandi hafði erindið tvisvar
yfir með þessari villu .Þar sem
þetta var ekki leiðrétt og hefur
mér vtanlega ekki verið leið-
rétt, vil ég biðja þig góðfús-
lega að birta þessar línur.
P. Q. R.
ÍT Ekki ríkisútgáfa
námsbóka
í tilefni af bréfi Jóhanns
Sveinssonar ,sem birtist hér 1
dálkunum 25. þ.m. hefur Ríkis-
útgáfa námsbóka beðið þess
getið, að enskunámsbók Björns
Bjarnarsonar er ekki gefin út
á hennar vegum.
Furðulega ódýrt
Þetta rúm kostar aðeins kr. 7.610.—
og kr. 12.580.— með 2 dýnum.
Við sýnum yfir 20 teg. af svefnher-
bergissettum á lægra verði en þekk-
ist annars staðar.
H I
-22900 Laugaveg 26