Morgunblaðið - 14.07.1968, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 14. JÚLÍ 1968
21
- Á SLÖÐUM
Framhald af bls. 19
landnámstíð, ekki beint til sjáv-
ar, heldur austur í Selfljót. Þetta
gerði klettahryggur, sem enn í
dag heitir Steinbogi. Síðar rann
Fljótið á þessum klettahrygg.
Þetta hefur ruglað marga í rím-
inu og jafnvel laerða menn.
Farvegur þessi eftir Lagarfljót'
og hluta af Jökulsá á brú, er enn
sýnilegur og heitir Jökullækur.
Margir hafa hafnað því að
fornmenn hafi siglt skipum sín-
um inn í Selfljót, inn að Arnar-
bæli fyrir neðan Klúku og jafn-
vel inn að Kóreksstöðum. En
þetta er vel mögulegt með því
vatnsmagni, sem þá var í Sei-
fljóti.
Hefði einhver gaman að kynna
sér þetta nánar, hefi ég skrifað
tvær greinar í Sunnudagsblað
Tímans, sem snerta þetta efni:
„Fyrir neðan Fljót“ í 33. tbl.
1966 og „Gripið niður í Austfirð-
ingasögur", 12. tbl. 1967.
Við förum skammt frá bæn-
um Hóli, sem er mikil og merki-
leg jörð. Þar hafa fundizt forn-
minjar, bæði mannabein og
skrautgripir. Meðal annars silf-
urnæla, önnur sinnar tegundar á
Norðurlöndum. Nú erum við
komin út á svonefndar Eyjar,
dásamlegt land. Þar er allt grasi
og víði vaxið. Loftið kveður við
af margrödduðum fuglasöng,
mikinn part sólarhringsins. Mest
ber þó á gæsinni og kjóanum,
annars eru þarna flestar mó-
fugiategundir. Gaman væri líka
að bregða sér út á Héraðssand,
skoða reka, sel og máf. Af þess-
ari leið sjáum við blár svo langt
sem augað eygir. Tækist að ræsa
þær fram, sem áveituland, yrði
það óþrjótandi forðabúr fyrir
Úthéraðið.
Af þessari leið sjáum við líka
landnámsjarðir, sem getur í
Austfirðingasögum, Jórvík, Sand
brekku, Kóreksstaði óg Hlaup-
andagerði, sem nú heitir Þórsnes.
Þar bjó landhlauparinn og hrak-
mennið Ásbjörn vegghamar,
sem mestu illu kom til leiðar,
eftir því sem sögur herma. Nú er
að koma að leiðarlokum, en ekki
megum við fara þeyjandi fram
hjá Unaósi. Þar, sem Uni hinn
danski nam land og ekki minna
en upp að Unalæk á Völlum.
Einnig er hann við það kenndur
að hafa ætlað að korna landinu
undir Noregskonung. Aftur á
móti virðíst Uni hafa snúið sér
meira að kvennafari, enda óefað
skemmtilegra hlutskipti.
Gaman væri að bregða sér út á
Krosshöfða, sem er við Selfljóts-
ósinn. Um nafngift þessa höfða
vita menn ekki, en þar hefur ver
ið verzlun, eða þungavara flutt
þangað og deilt út. Þarna er hafn
leysa og eftir að vegir komu til
fjarða, lagðist þessi starfssemi
niður. Á Krosshöfða er bæði víð-
sýnt og fallegt. Þá var gert út af
Krosshöfða. Margrét rika á Eið-
um hafði þar verstöð, og líka í
Eiðaveri, sem er mitt á mi'llj
Unaóss og Krosshöfða. Verstöðin
á Krosshöfða var í helli, sem nú
er fullur af sandi, en á hellisþak-
inu var rauf og líkast til einasti
glugginn á því býli, sem kall-
aður var Fjósrass. Hellir þessi
var mjög vandfundinn, sem
heyra má af eftirfarandi sögu.
Það var í tíð Margrétar ríku, að
maður var sendur frá Eiðum,
með vistir til vermanna á Kross-
höfða. Hann hafði aldrei þar kom
ið, en reynt var að gefa honum
sem nánasta lýsingu á hellinum
og legu hans. Ekki tókst þó bet-
ur til en svo, að eftir mikla leit
ætlaði hann að snúa til baka án
árangurs. En allt í einu sér hann
haus á manni gægjast upp úr
kletti.
Þegar heim kom var hann
spurður hvernig gengið hefði og
svaraði hann þá með vísu þess-
ari:
Verstöðin er varla góð
vindur og éljafrassi.
Og andlitið á einum stóð
út úr miðjum rassi.
Halldór Pétursson.

Winston
mest séldu
fílter sígarettur í heímí
Vnnston
eru framleíddar af
Camet verksmiðjunum
EITTHVAD ER ÞAÐ SEM VELDUR
AÐ MENN VELJA WINSTON HELDUR
• •