Morgunblaðið - 01.09.1968, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 1. SEPT. 1968
21
— Utan úr heimi
i« sig og skert heiður lands-
ins.
Ungverskur verkamaður, á
miðjum aldri hafði þetta að
segja:
Mér hrýs hugur við þeirri
tilhugsun, að sonur minn hafi
ef tíil vill verið í hófi þeixra
sem ruddust inn í Slóvakíu
til að hernema Kosice og ná-
grannahéraðið. (Það hérað
Tékkóslóvakíu þar sem flest-
ir íbúanna eru af ungversku
bergi brotnir). — Kadar er
engu betri en Hitler og Hort
hy aðmíráll (fyrrum leiðtogi
ungv. fasista), sagði kona
nokkur með tárin í augunum.
Horthy sendi hersveitir sínar
inn í sama hérað, þegar hann
tók þátt í hernámi Súdetahér
aðank með Hitler. fyrir 30
áruim.
Fólkið veit betur.
Ég heimsótti þennan hluta
A-Slóvakíu fyrir aðeins hálf
um mániuði og eyddi þar
nokkrum dögum í samræður
við þetta óhamingjusama
minnihlutafólk í Kosice og
fæðingarstað mínum í Levoca
í Tatrafjöllunum. í þann tíð
hét þar Loese og þangað tii í
styrjaldarlok vorum við ung-
verskir borgarar.
Ég ræddi við fólkið um at-
burði síðustu mánaða en eink
un . þó síðustu vikna. Flestir
sovézku hermannanna, sem
skildir voru eftir i landinu,
að loknum heræfingunum, til
að reyna að kúga Dubcek til
hlýðni voru einmitt staðsett-
ir á þessum slóðum. Og fólk-
ið hafði sannarlega fengið sig
fullsadda á þeim Ekki hafði
það þó yfir neinu að kvarta
hvað viðvék hegðun hermann
anraa. Rússarnir fonðuðusit M-
deilur og skriðdrekamir
höfðu hraðan á, þegar farið
var í gegnum þorp og bæi,
en það gerðu þeir einungis að
næturlagi.
Sagt er, að ungverskar lið
sveitir hafi nú hernumið hér
aðið og framkoma þeirra gagn
vart íbúunum mun vera miklu
frjálslegri enda mæla þeir á
sömu tungu. Enginn þeirra
manna, sem ég hitti þama úr
ungverska minnihlutanum var
sannfærður kommúnisti, enda
þótt þeiir bæru fldksskínteini.
Tuttugu ára ítroðsla og áróð
ur kommúnista hefur greini-
1-ega verifð unninn fyritr gig.
Hins sama varð ég var í ung
verjalandi fyrir 12 árum þeg
ar ég uppgötvaði að yngri
kynslóðin þar, stúdentar komn
ir af bændum og verkamönn
um þekktu sannleikann þó
leynt færi.
Brostnar vonir.
Enginn af hinum nýju vin
um mínum í Slóvakíu æskti
nokkurs frekar en vináttu
við Sovétríkin og nágranna-
löndin, þrátt fyrir það, sem
á undan er gengið. Þeir þráðu
ekkert heitara en nýtt og
betra Ííf, og allir og ég endur
tek allir treystu Alexander
Dubcek og vonuðu að undir
forystu hans væri nýtt tíma-
bil í vændum. í fyrsta skipti
í 30 ár fengu þeir að heyra
sannleikann. Flestir vonuðu,
að Bratislava samkomulagið
mynidi veiita þekn frið með
sæmd og það yrði tryggimg
betra lífs.
Allar þessar vonir hafa nú
brugðizt. Mig óair við tiiKhiugs-
uninni um hvernig vinummín
um í Slóvakíu er nú innan-
brjósts. En sagan er ekki öll
þar með sögð. Ef dæma skal
af þeim fréttum sem borizt
bafa uim afstöðiu verkialýðs
Júgósliavíu ag Rúmendu, er
ljóst að almienn iniguir er að
vaikina titl mieðvituiniair uim stað-
reyradir lifsi'ns umdi<r (kommún-
istískri stjórn. A-Evrópubúair
voru seiniir að taka við sér og
láta egraa siig tiil reiði. En þeigar
fólkið hefur endanlega sann-
færzt uim, að kommúmisminn
er ekki það, sem hann læzt
vera, eru örlög Kremlverja
ráðin.
Obsorver, öll réttindi áskilin.
Winston
mest seldu
fiíter sígarettur í heímí
winston
eru framleíddar af
Camet verksmtdjunum
EITTHVAÐ ER ÞAÐ SEM VELDUR
AÐ MENN VELJA WINSTON HELDUR
• •