Morgunblaðið - 08.09.1968, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. SEPTEMBER 1968
Sr. Jón Auðuns, dómprófastur:
Umbúðir og innihald
Á sunnudaginn var minntist ég við
þig á áhyggjur manna um gervallan
héim vegna kirkjunnar, ag að hvar-
vetna væri verið að leita úrbóta. En
eiins og ég hefi þrásinnis látið í ljós í
þessum sunnudagsgreinum, sýnist mér
sú góða viðleitni langt um of vera fálm
eftir breytingum á forminu, umbúðun
um, fálm efti söngli og silki. ,
Hin opinberu trúarbrögð, bæði krist
in og ekki-kristin, hafa tíðum lagt meiri
áherslu á helgisiðakerfið, guðsþjónustu
haldið, en á skyldurnar við siðaferöfur
höfumda trúarbragðanna. Dæmin eru
bæði mörg og skýr.
Qhemjuauði var til þess varið á mið-
öldum, ekki sízt á Spáni og í öðrum
rómönskum löndum, að hlaða utan um
guðsþjónusituna hóflausu skrauti og
prjáli til að gera hana sem áhrifaxík-
asta Samtímis komu prelátarnár sér
upp fúlum myrkrastofum með djöfla-
legum pís'lartækjum, sem notuð voru
með köldu blóði. Þebta varð Kristur að
þola í húsi sínu meðan imur tiltoeiðsl-
unnar barst með reykelsisskýjum yf-
ir biðjandi mannfjöldann í þessum
glæstu guðshúsum.
í kirkju Rússlands á tímum keisar-
anna var minna hirt um siðræna boð-
un og bræðralag í verki, en messan
gerð að glæsilegum helgileik með taum
lausu skraulti og viðhöfn til að örfa til-
beiðsluna. Syndaflóið hlaut að koma, og
það kom. Kommúnismanum fylgdi mesta
afferistnunaralda, sem yfir heiminn
hefir gengið.
Það er annars mjög athyglisvert, að
meðan mest kapp var á það lagt, á síð
ari hluta miðalda og endurlífgunar- ren
aissance-tímabilinu, að taka myndrænar
listir og mikla viðhöfn í þjónustu kirkj
unnar var kirkjan fjærst Kristi eins og
guðspjöllin segja. List og trú eiga að
haldast í hendur. En hungrið eftir
glæsilegum umbúðum bendir oft til þess
að innihaldið sé að rýrna.
Dæmi eru augljós þess, að þar sem
einfald'leikinn í guðsþjónustunni er
mestur, er trúareinlægnin 'líka mest
Guðrækni Kvekaranna er dæmi þess.
Hin fagra saga þess trúflokks sýnir það.
En einfaldari messugerð en Kvekaranna
er ekki til
Utan kristninnar er sömu sögu að
segja. Andanum hefir verið drekkt í
hóflausu helgisiðabjástri, skrúðgöngum
og skarti. ,
Viðhafnarmeira helgisiðaform mun fá
gætt en það, sem tíðkað var í grísku
launhelgunum í Elevsois, sem kirkjan
sótti síðan ýmsar hugmyndir til og
helgisiði En siðræn áhrif þessara við-
hafnarmiklu helgisiða vorú sára litil.
Og þessvegna var það, fyrst og fremst,
að launhélgaátrúnaðurinn beið endan-
legan ósigur fyrir feristinni kirkju, sem
þá var enn siðferðilega sterk, einföld
og fátæk.
Engin athöfn ér fremur göfgandi fyr-
ir mannlega sál, en tiltoeiðslan, trúar-
lotningin. En varhuga verður að gjalda
við því, að hún staðni og hætti að
haldast í hendur við siðferðilega al-
vöru. Engan veginn svo, að formið, um-
búðirnar skipti engu máli. En þá kunn
um við guðspjöllin illa, ef við gerumst
gleymin á það, að við hin einföldu
forrn lifði meistari kristninnar háleitasta
trúarlífi, sem á jörðu hefir verið lifað.
Ég sagði nýlega í prédikun þessa
sögu: ,
Eftir stuttan og óvenjufagran, Guði
vígðan ævidag, lá Booth biskup í Ver-
mont á líkbörum. Hjúfcrunarkona hans
stóð þar og sagði við vin, sem að dánar
beðinum var kominn: „Ég veit hvar
biskupinn er í kveld. hann er í kvala-
staðnum í Víti“. Vinurinn hrökk við með
ofboði, en hjúkrunarkonan hél't áfram:
„Hann getur hvergi verið hamingjusam
ari eins og þar, því að þar eru verk-
efnin svo möng“.
Um trúarsikoðanir þessarar konu veit
ég ekki. En ég veit að þetta er lífið,
sem Kristur sjálfur lifði og lifir enn.
Og ég veit að þetta er lífið, sem hann
kom til að vekja í mér og þér.
Veizlusalurinn, sem guðspjallið segir
frá, er þar sem Kristur er. Ekki að sjálf
sögðtu í Ijósuðum gleðisal Ekki að sjálf
sögðu í glæstum helgidómi við hátíð-
lega helgisiði. Nei, en þar sem Kristur
kýs að dvelja.,
Þar átt þú að vera líka. Þeim örlög-
um getur þú frestað, en þú getur ekki
umflúið þau
Er það ekki stór ábyrgðarhluti að látá
fánýtar umtoúðir fela slíkt innihald?
Er það ekki str óábyrgðarhluti að láta
fánýtar umbúðir fela slikt irmihald?
- UNGA FÓLKID
Framhald af bls. 32
næstu ánuan. Við fóruim ytfir 200
þúsuin'dia miarlfeið uim síðuistu ána-
mniót en þjóðimmii á eftir að fjölga
mjög örit og um næstu aidamót,
elftir 32 ér, verða ísliendingar
a.m.k. 350 þúsumid og siumir telja
haiumar, að við getiuim orðið aillt
að 400 þúsiumd. Þetta þýðir m.a.
að á ámumium 1965—1985 bætast
34 þúsuind manms á vininurruaúk-
aðinm. Þesisar töluir sýna hve
©eysilegt venfeefnii er framundan
till að sfcapa atvinmu fyrár afljlt
þetta fólk, sem verði svo arð-
bær, að lífskjör þjóðarinnar drag
ist ekki aftur úr öðrum. Þetta
kallar á átöik, ekki aðeins í at-
vinnumálum, heldur einnig í
menntamálum, félagsmálum o.fl.
— Hvað viltu segja um við-
horfin til stjórnmálaflokkanna?
— Þær radidir ihiatfa veráð áber-
anidi á síðustu miámuðuim, að
stjómmáilaÆiafek’ainnir séu eík/ki í
miægiletglu samibandi við fótllkið í
tandimu. Ef það er nétt, er það
mijög 'alvianleg sitaðneynid. Stjórm-
miálaiflokfear eiiga að vema sam-
töfe almenninigis og í gegmium
stjórnmálaflokkana á fólkið að
rnóta þá þjóðmálaetefmiu, sem
ríkjándi er á hverjum tíma. Það
þamf því «ð tafea til allvairdegrar
•uimræðu 'hvemig örva miegii þátt-
töku almienm.ings í stjórmmála-
startfi. Þiinigið hlýtur að tafea þetta
tiil uiminæðu, þæði aflimienmt og að
þvd er varðar Sjáitfstæðiistflokk-
iinm sénstalfelegia og samitök umgra
Sjiaifstæðismiainma.
— Hvað vilja samtök ungra
Sjálfstæðismanna g-era til þess að
að örva stjórnmálastarf meðal
ungs fólks?
— Ég er sammfærðtur um, að
það er mifeiil f jöldi atf unigu fólfei,
eem hefur staðið fyrir utan
okfear saimltök er hefur áhiuiga á
stjórmmiálum og hetfur huigmymd-
ir, sem það vill koma á flnam-
færi en hefur ekki fundið vett-
vamig tiil þess. Þess vegna erum
við áhugasamir um það að fá
ungt fólk til þess að koma á þetta
þing, þótt það liafi ekki áður
tekið þátt í starfi ofekar samtaka
og ég vil hvetja alla sem slíkan
áhuga hafa til að hafa samband
við okkar skrifstofu, þvi að þedm
er opim fleið tiil að sækjia þimg,ið
og koma huigmyndium símum á
flnamtfæri.
,— Og að lokum Birgir?
— Ég hetf það á tifltfinmjiiniguinrá
að islienzk stjórmmiálaibariáitta eigi
eftir að bmeytast milkið á niæstu
ánum. Þess sjást þegar mierki í
opnari uimmæðlum. Umigit fóilfe gietfiuir
iítið fytrir þetta eilítfa karp um
smáaitriði og niudd, sem þið Mtol,-
rnienn m.a. gierið yfefeur seka um,
um það hver haifi gemt þeitita eða
hitt eðá hverjum þetta eða hditt
sé að feenma. Unigt fóflk viflú skap-
lamdi uimiræðtuir um flraimtíðairverk-
etfni og vdð vomiuimslt tifl. aið þetiba
þimg okifear megi edmifeeminiaist atf
sMfeium amda.
Gomlo nýlendustefnnn hverfur
— Rauða nýlendustefnan í uppgangi
EFTIR síðari heimsstyrjöldina hefur gamla nýlendustefn-
an svo til horfið. 49 nýlendur méð um 850 milijón fbúa
hafa fengið fullt sjálfstæði. En á sama tíma hefur Rúss-
land notað sér upplausnarástandið eftir styrjöldina til að
'reka af hörku sína eigin nýlendustefnu á kostnað ná-
granna sinna. Þannig myndaðist í Evrópu nýjasta og
stærsta nýlendusvæði heimsins.
Lönd sem eru innlimuð í Sovétríkin eða á áhrifasvæði
þeirra:
Stærð ferkm. Ibúatfjöldl
1) 1940 Hluti af Finnlandi 44.158 498.000
2) 194« Eistland 47.386 1.122.000
3) 1940 Lettland 66.784 1.951.000
4) 1940 Litháen 59.600 2.957.000
5) 1946 Hluti af þýzka A.-Prússl. 13.500 1.187.000
6) 1945 Hluti af Póllandi 181.300 11.800.000
7) 1945 Hluti af Tékkóslóvakíu 12.742 731.000
8) 1945 Bessarabía og N-Bukovina 54.609 3.700.000
1945 Suðurhluti Sjakalin-eyju 36.000 416.000
1945 Kurileyjar 10.204 18.000
Samtals: 525.247 24.379.000
Lönd sem stjórnað er af Sovétríkjunum:
Stærð ferkm. íbúafjöldi
9) 1945 Austur-Þýzkaland 111.000 18.807.000
10) 1945 Pólland m. þýzka hlutanum 311.719 26.500.000
11) 1948 Tékkóslóvakía 127.897 12.340.000
12) 1947 Ungverjaland 92.986 9.750.000
13) 1948 Rúmenía 237.202 16.100.000
14) 1946 Búlgaría 110.842 7.160.000
15) 1945 Albanía (nú á bandi Kína) 27.529 1.175.000
Samtals: 1.019.175 91.832.000
Þannig hefur Sovétríkjunum á átta árum tekizt að ná
völdum yfir rúmlega 115 milljónum Evrópúbúum. Ný-
lendustjóm Sovétríkjanna er hin ómannúðlegasta sem
nokkru sinni hefur þekkzt og Sovétríkin eru eina stór-
veldið í dag, sem ekki gefur þegnum sínum neinn sjálfs-
ákvörðunarrétt um framtíð þeirra eða arlög.
(Þýtt úr Baltiska Kommitténs Bulletin).
Italíuferðir
Róm - Sorrento - London
brottf. 30. ágúst (2 sæti).
Grikkland - London
brottf. 13. sept. (nokkur sæti).
Ferðin, sem fólk treystir
Ferðin, sem fólk nýtur
Ferðin, sem tryggir yður
mest fyrir peningana er
Spánarferðir
Verð frá kr. 10.900.- með söluskatti
Lloret de Mar — skemmtilegasti
baðstaður Spánar * 4 dagar London
13. sept. (fullt).
TORREMOLINOS, brottf. 20. sept. (4 sgsti).
Benidorm,
brottf. 20 sept. (6 sæti).
Síðusfu sœtin í sumarferðirnar
FERÐASKRIFSTOFAN
ÚTSÝNARFERÐ
UTSYN
Austurstræti 17
Sími 20100/23510.