Morgunblaðið - 08.09.1968, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 8. SEPTEMBER 1«««
JRIiKgtiiiÞIiifrifr
Útgefandi Hf Arvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Sigurður Bjamason frá Vigur
Matthias Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
RitstJórnarfuIltrCu Þorbjöm Guðmundsson.
Fréttastjóri Bjöm Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Arni Garðar Kristinsson.
Ritstjóm og afgreiðsla Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsingar Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
Askriftargjald kr 120.00 á mánuði innanlands.
1 lausasölu. Kr. 7.00 eintakið.
SAMKOMULA GIÐ VIÐ
HRAÐFR YSTIHÚSIN
Dík ástæða er til þess að
fagna því að samkomu-
lag hefur tekizt milli ríkis-
stjórnarinnar og Sölumið-
stöðvar hraðfrystihúsanna
um aukinn stuðning hins op-
inbera við hraðfrystiiðnaðinn
í landinu. Samþykkti auka-
fundur Sölumiðstöðvarinnar
tilboð ríkisstjórnarinnar um
75% verðtryggingu eftir 1.
ágúst sl. og 25 millj. króna
fjárframlag, sem greiðist til
hraðfrystihúsanna á sama
hátt og hagræðingarfé í sam-
ræmi við framleiðslu hvers
húss á árinu.
Fyrir 1. ágúst var verð-
tryggingin, sem samið var
um í ársbyrjun 50%. En báð-
ar verðtryggingarnar miðuð-
ust við verðlækkanir frá
þeim markaðsverðum sem
voru um síðustu áramót.
Hraðfrystiiðnaðurinn í
landinu hefur undanfarið átt
við mikla erfiðleika að etja.
Veldur því fyrst og fremst
hið stórfellda verðfall, sem
orðið hefur á afurðunum. Af
hálfu ríkisvaldsins hefur
ríkt skilningur á þessum
vandkvæðum hraðfrystihús-
anna. Þess vegna hafa verið
samþykktar ráðstafanir á
Alþingi um ýmislega aðstoð
við þau, m.a. hagræðingu,
sem á að stefna að því að
gera rekstur húsanna hag-
kvæmari og öruggari. Því
miður hefur sú viðleitni
ekki ennþá borið þann árang
ur sem skyldi. En brýna
nauðsyn ber til þess að hraða
hverskonar aðgerðum til
þess að treysta grundvöll
fiskiiðnaðarins. Það má ekki
dyljast neinum að hraðfrysti-
húsin og önnur fiskiðjufyrir-
tæki eru bókstaflega lífæð
framleiðslu og atvinnu í
landinu. Rekstrarstöðvun hjá
einstökum frystihúsum þýðir
óhjákvæmilegt atvinnuleysi
og ófyrirsjáanlega erfiðleika
hjá öllum almenningi í þeim
byggðarlögum, sem fyrir slík
um áföllum verða.
Sú aðstoð, sem ríkisstjórn-
in hefur nú heitið hraðfrysti-
húsunum með hækkun verð-
tryggingar er mjög þýðing-
armikil, og í skjóli hennar
munu frystihúsin yfirleitt
reyna að halda áfram rekstri.
En svo hörmuleg er aðstaða
margra frystihúsa í hinum
ýmsu landshlutum að ekki er
sjáanlegt að þau verði rekin
á næstunni, og sum þeirra
hafa þegar stöðvazt. í þeim
byggðarlögum, sem þannig
er ástatt um er ekki sjáan-
legt annað en hreint vand-
ræðaástand sé að skapast.
Það ber þess vegna brýna
nauðsyn til þess að hraða
hvers konar aðstoð við fiski-
iðnaðinn, leggja höfuð-
áherzlu á framkvæmd þeirr-
ar hagræðingar, sem um hef-
ur verið rætt að fram færi,
en of seint hefur gengið.
Kjarni þessa máls er, að á
þeim erfiðleikum, sem nú
steðja að þjóðinni verður
ekki sigrast nema að allir
leggist á eitt um það að
tryggja rekstur höfuðatvinnu
vega landsmanna. En það er
sjávarútvegurinn og fiski-
iðnaðurinn, sem stendur imd-
ir nær allri gjaldeyrissköpun
þjóðarinnar. Það er á útgerð
og fiskiiðnaði, sem íslenzka
þjóðin lifir að langsamlega
mestu leyti í dag. Að því ber
hinsvegar að sjálfsögðu að
stefna að gera afkomugrund-
völl þjóðarinnar traustari og
atvinnulíf hennar fjölbreytt-
ara. Að því hefur verið unn-
ið af framsýni og dugnaði af
núverandi ríkisstjórn. Hún
hefur einnig haft margvís-
lega forustu um uppbyggingu
sjávarútvegsins, sem á í dag
afkastameiri og betri fram-
leiðslutæki en nokkru sinni
fyrr.
NÝJAR ATVINNU-
GREINAR
Jóhann Hafstein, iðnaðar-
málaráðherra, er nú farinn
til Sviss ásamt nokkrum ís-
lenzkum sérfræðingum, m.a.
til að ræða við ráðamenn
svissneska álfélagsins um að
hraðað verði stækkun ál-
bræðslunnar í tengslum við
aukinn hraða á virkjunar-
framkvæmdum við Búrfell.
Þá mun ráðherrann einnig
athuga um möguleika á að
byggð verði vídisódaverk-
smiðja við Straumsvík og
ennfremur verða til umræðu
möguleikar til vinnslu hér-
lendis úr hrááli. Þessi ferð
iðnaðarmálaráðherra er þátt-
ur í viðleitni ríkisstjómarinn
ar til þess að hraða frekari
iðnvæðingu landsins í ljósi
þess hve ískyggilega horfir í
efnahags- og atvinnumálum
landsmanna. Er þess að
vænta að ekki þurfi að heyja
frekari stórorustur á Alþingi
fslendinga til þess að fá
stjórnarandstæðinga tíl að
skilja nauðsyn slíkra fram-
kvæmda, enda væri ekki
bjart um að litast á vinnu-
r
v U1 ÍAN UR HEIMI
Skoðanakannanir Nixon í vil
New York 2. sept. AP. NTB.
SAMKVÆMT niðurstöðum
bandarískra skoðanakannana
upp á síðkastið stendur Hu-
bert Humphrey höllum fæti í
baráttunni við Nixon um for-
setaembættið. Nixon hefur
haft um sex prósent meira
fylgi í síðustu skoðanakönnun
um en Humphrey.
AP-fréttastofan. segir, að
það hafi vakið alltnikla
gremju, er Humphrey neitaði
í útvarpsviðtali ásökunum sem
komið hafa fram á hendur
lögreglunni í Chicago, vegna
óeirðanna er urðu meðan
flokksþingið stóð. Hefur lög-
reglan otðið fyrir miklu að-
kasti fyrir að beita kylfum
og táragasi og þótti sýna mik-
inn hrottaskap. Margir þeirra,
sem tóku þátt í mótmælaað-
gerðunum voru fylgendur Mc-
Carthys. Humphrey sagði í
viðtalinu, að hann fordæmdi
„fyrirfram undirbúnar ofbeld
isaðgerðir og hældi borgar-
stjóranum í Chicago á hvert
reipi. Sá hefur verið gagn-
rýndur víða vegna ráðstafana
er hann bauð að gera, þegar
óeirðirnar urðu hvað mestar.
Humprehy tók í dag þátt í
Myndin er tekin af frambjóðehdum demókrataflokksins við
kosningarnar í haust, er Humphrey hafði valið Edmund
Muskie varaforsetaefni fiokksins. Konur þeirra Jane Muskie
og Muriel Humphrey eru með á myndinni.
göngu verkamanna í New
York. Hann sagði blaðamönn
um, að hann væri sannfærð-
ur um að meirihluti kjósenda
I New York myndi veita sér
brautargengi við kosningarn-
ar. Tekið er fram í AP-frétt-
um að Humphrey hafi verið
lítt fagnað og engin teljandi
hrífning virzt ríkja vegna þátt
töku hans í göngunni.
Swasiland sjálfstætt
konungsríki
— þar með lokið yfirráðum Breta í
Afríku, sem hófst fyrir 300 árum
Mbabane, Swasilandi,
6. sept. AP.
• í dag bættist nýtt nafn á
Iista frjálsra Afríkjuríkja,
Swasiland. Er það rúmlega
17.000 ferkílómetra konungs-
rfki sem verið hefur verndar
svæði Breta í rúmlega sex ára
tugi. Konungur ríkisins heitir
Sobhuza 11, en þegnar hans
telja talsvert á þriðja hundr-
að þúsunda. Með sjálfstæði
Swasilands er lokið þriggja
alda yfirráðum Breta á land-
svæðum í Afríku.
George Thomson, samveldis-
málaráðherra Bretlands, var full
trúi Elizabethar II. Englands-
drottningar vi'ð hátíðahöldin í
tilefni sjálfstæðisins, sem hafa
staðið yfir í vikutíma og náðu
hámarki í dag með sjálfstæðis-
yfirlýsingunni. Þúsundir manna
voru viðstaddir, er Thomson las
kveðjur drottningar sinnar og
lýsti yfirráðum Breta lokið. Eld-
ar loguðu á hæstu fjallstindum,
trumbusláttur ómaði i dölum og
bergmálaði í fjallshlíðum og
skrautklæddar Swasikonur döns
uðu slöngudansa frammi fyrir
konungi sínum og gestum.
Thomson sagði í ræ’ðu sinni,
að Bretar væru hreyknir af því
að hafa haft með höndum vernd
Swasiland en Sobhuza konungur
lýsti fyrir sitt leyti ánægju sinni
og landsbúa yfir endurheimt
sjálfstæðisins, sem þeir hefðu
glatað fyrir rúmum sextíu árum.
Forsætisráðherra landsins, Mak
hosin Dlamini, prins, hélt einnig
ræðu og ræddi um það hlutverk,
sem hann ætlaði Swasilandi að
leika á alþjóðavettvangi. Staða
ríkisins markast af legu þess, á
þrjá vegu liggur það að Súður-
Afríku og á fjórðu hliðina er
portúgalska nýlendan Mozam-
bique næsti nágranni. Dlamini
sagði, a'ð Swasimenn mundu horf
ast í augu við raunveruleikann,
framtíð landsins væri háð land-
fræðilegri legu og ástandi í efna
hagsmálum, en þeir mundu eftir
mætti reyna að halda sjálfstæði
sínu og forðast of mikil áhrif
umhverfisins.
Framhald á bls. It
markaðnum, ef farið hefði
verið að þeirra ráðum 1966.
AUÐMÝKJA
ÓLAF ENN
Tlálgagn Framsóknarflokks-
•*■'■*• ins heldur áfram að auð-
mýkja formann Framsóknar-
flokksins, Ólaf Jóhannesson,
í sambandi við afstöðu hans
til landhelgissamninganna
1961. í gær birtir blaðið til-
vitnun í ræðu Ólafs frá 2.
marz 1961 þar sem hann
gagnrýnir þau ákvæði samn-
inganna, að tilkynna skuli
Bretum með fyrirvara um
frekari útfærslu, og segir að
þessi tilvitnun svari tilvitn-
un Mbl. í ræðu Ólafs um af-
stöðu hans til Alþjóðadóm-
stólsins. Þetta er auðvitað
út í hött.
Eftir stendur sú staðreynd,
að málgagn Framsóknar-
flokksins hefur ráðizt harka-
lega að formanni Framsókn-
arflokksins vegna þess að
hann hefur lýst því yfir að
hann telji eðlilegt að leggja
frekari útfærslu landhelg-
innar undir Alþjóðadómstól,
ef ágreiningur yrði um slíka
útfærslu.
KVEINSTAFIR
inn af ritstjórum kommún-
istablaðsins kveinar aum
lega í leiðaradálki blaðs síns
í gær og hvetur lesendur sína
til að trúa varlega ummæl-
um Mbl. um stjórnmálaand-
stæðinga. Það er von að
þessi maður emji nú í áheym
alþjóðar. Ummæli hans um
Tékkóslóvakíu sama daginn
og kommúnistaríkin frömdu
glæpaverk sín þar, hafa vak-
ið almenna fyrirlitningu með
al landsmanna. „Mikið mega
Tékkóslóvakar fagna því að
eiga engan Sjálfstæðisflokk
í landi sínu. — Og ekkert
Morgunblað“, sagði þessi
málsvari ofbeldisaflanna í
austri og lýsti þar með yfir
þeim vilja sínum, að hvorki
frjáls blöð né frjálsir flokk-
ar mættu þrífast í Tékkósló-
vakíu. Það sýnir bezt, hve
hið andlega samband Kreml-
búa og málsvara þeirra hér
er náið, að þessi orð skyldu
skrifuð um svipað leyti og
rússneskir skriðdrekar mdd-
ust inn í Tékkóslóvakíu.