Morgunblaðið - 15.09.1968, Blaðsíða 21

MORGUNB'LAÐIÐ, SUNNUDAGUR 15. SEPT. 1968
21
Listiðnaður í Norræna húsinu
ÞAÐ er mikill viðburður þegar
sett er upp norræn listiðnaðar-
sýning í höfuðborginni enda
skeður það ekki oft, en norrænn
lis'tiðnaður er háþróaður og
þekktur um víða veröld. For-
ráðamenn Norræna hússins eiga
miklar þakkir skyldar fyrir að
hafa haft frumkvæðið að sýn-
ingu þessari, því það er mikið
hlutverk að þroska formskyn al-
mennings og auka á'huga á list-
rænu handbragði. Sýningin er
ekki viðamikil og það mun hafa
verið erfitt að koma henni upp
í þessum húsakynnum, sem ætl-
uð eru til ólíkrar starfsemi og
geldur sýningin þess óneitanlega.
Þó á hún rétt á sér, sem rammi
utan um opnun sjálfs hússins,
sem fær meiri svip fyrir vikið
og gestir sem almenningur hafa
þá meira af Norðurlöndum fyrir
augum — andrúmsloftið verður
norrænna. Þó að sýningin sé
ekki stór um sig er margt um
fallega gripi og listræna, en
óvenjulegt er að sjá slíka sýn-
ingarmuni í bókahillum, þannig
að aðeins getur að líta ein-a hlið
þeirra, þá er ýmiskonar heim-
ilisiðnaði komið fyrir á handrið-
um. Er ég var staddur þar á
sunnudegi veitti ég því athygii
að ; fólk gekk þar um sem væri
það í verzlun o-g handfjatlaði
Kúluflaska eftir Bertil Vallien,
Svíþjóð.
munina óspart — og þó það væri
e.t.v. ekki bannað þá er slíkt
óviðeigandi og gefur svip af
kaupstefnu frekar en listiðnaðar
sýningu.
Ég hefi fregnað a!ð hinn
frægi arktekt hússins, Finninn
Alvar Alto, hafi látið svo um
mælt að næsta skrefið ætti að
vera að byggja sýningarskála
við húsið. Líst mér vel á þá hug-
mynd því mjög mikilvægt er
vegna einangrunar okkar að við
séum í stöðugu sambandi við
list og listíðir bræðraþjóðanna
og það mundi auka aðdráttarafl
hússiins til mikilla muna. Stærsti
ljóður á þessari sýningu er að
það er of mikill. samtíningur
ólíkra 'hluta, t.d. hefði átt að að-
greina betur listiðnað og heim-
ilisiðnað, sem er tvennt ólíkt.
Þá falla sumir kirkjumunir ekki
vel inn í heildarmyndina vegna
þess hve rúmfrekir þeir eru,
hefði átt að afmarka þedm sér-
stakan bás. Ennfremur er upp-
setningin á þann veg að mikla
fyrirhöfn þarf til að skapa sér
rétta heildarmynd af því, sem
hver þjóð leggur af mörkum,
þannig er skál og vasi eftir einn
af finnsku þátttakendunum sitt
í hvorum enda aðalsalarins og
er góðum listamanni lítill greiði
gerður með því. Þá furðaði mig
að texti í sýningarskrá skyldi
vera á norsku. En við skulum
skoða sýninguna sem kynningu
og samtíning list- óg heimilis-
iðnaðar frá. Norðurlöndum og
líta á hana í því ljósi frekar en
raunhæfa sýningu þess bezta í
norrænum listiðnaði í dag — og
þá getum við slakað á kröfum
og lækkað seglin. En eitt árétt-
ar þessi sýning og það er nauð-
syn þess að í framtíðinni verði
sett upp sterk og eftirminnileg
norræn sýning á listiðnaði, þeg-
ar aðstæður hafa skapazt til þess
hér í borg. Norrænum heimilis-
iðnaði mætti einnig gera skil með
sérstakri sýningu. — Og þá er
bezt eftir þetta forspjall að snúa
sér að sjálfum sýninganmunun-
um og athuga hvað hver þjóð
hefur upp á að bjóða.
Við byrjum á Danmörku, sem
er fremst í sýningarskránni sam-
kvæmt stafrófsröð og skulum
halda okkur við stafrófið að
þessu sinni. Danir eru víðfrægir
fyrir listiðnað sinn og við þekkj-
um listiðnað þeirra vafalaust
betur e.n listiðnað hinna Norður-
landaþjóðanna, því að með dönsk
um húsgögnum, sem eru vinsæl
hér hafa einnig borizt góðir hlut
ir listiðnaðar á markað hérlend-
is. Þeir sýna mikið af silfri, sem
er mjög vandað og er erfitt að
gera þar upp á milli sýnenda.
Þó vekja sérstaka athygLi verk
Hennings Koppel, sem er mjög
fjölhæfur og vinnur af mikilli
listfengi hvar sem hann ber nið-
ur — mjög eftirminnileg verður
hin stóra silfurskál hans — þá
er ekki síður ástæða til að stað-
næmast við vasa, fat og krukku
eftir sama (keramik). Þá er Sör-
en Georg Jensen einnig framúr-
skarandi og Astrid Fog í silfur-
skartgripum einföldum og sterk-
um. Þá vöktu athygli mína fall-
eg glerskál eftir Per Liitken,
stórt keramikfat eftiir Peder
Rasmussen og fastmótaður vasi
eftir Axel Salto, sem nýtur sín
vel meðal annarra gripa, en
Salto var um margt brautryðj-
andi í keramik í Danmörku.
Einnig dvaldist mér við að skoða
skartgripi í fornum stíl eftir
Bent G. Petersen.
Finnar eru mjög vandaðir í
ölkt, sem þeir taka sér fyrir hend
ur — og meðal þeinra hefir und-
anfarið átt sér stað merkileg
þróun á sviði myndlistar og list-
iðnaðar og standa þeir nú mitt í
þeirri þróun. Hið fágaða rya-
teppi Mirja Tissari gefur góða
innsýn í vinnubrögð á því sviði,
en þeir hefðu gjarnan mátt sýna
okkur fleiri teppi. Skartgripir
þeirra eru athýglisverðir t.d. eft-
ir Kaija Aarikka, Paula Háiv-
áoja, Pirkko Stenros og Björn
Weckström. Glervinna þeirra er
einnig athyglisverð hvort held-
ur sem hún birtist í formum
staupa og vínglasa hjá Tapio
Wirkkala eða í formi langra þrí-
litla sívalra vasa Oiva Toikka.
Þá eru vasi og skál eftir Timo
Sarpanevo frábærir og sérkenni-
legir hlutir, bæði í formi og
áferð.
Færeyingar sýna ekki mikið,
en hlutir þeirra eru geðþekkir
og fallegir, athygli vekur Trónd-
ur Patursson fyrir einfalda hluti.
Málverk Ingálfs af Reyni, sem
mun vera gjöf til hússins, er
ánægjulegt framlag, og húsinu
vel samboðið.
íslendingar standa ekki, frek-
ar en Færeyingar á jafn háþró-
uðu stigi og hin Norðurlöndin
að því er fjölhæfni varðar, en á
vissum sviðum koma þeir til
jafns við þau t.d. í því bezta í
keramík, þar sem við eigum
hæfileikamikið fólk svo sem Jón-
ínu Guðnadóttur, Hauk Dór og
Kolbrúnu Kjarval, sem líkur
eru til að auki við þann árang-
Framhald i bls. 30
NORSKU RAFMAGNSÞILOFNARNIR
fyrirliggjandi í 5 stærðum. Gamla verðið.
RAFMAGN H.F.
Vesturgötu 10 — Sími 14005.
IMotaðar Skodabifreiðir
SKODA 1202 STATION 1964. Verð kr: 80.000.—
SKODA OCTAVIA 1965. Verð kr: 87.000.—
SKODA OCTAVIA SUPER 1964. Verð kr: 75.000,—
SKODA OCTAVIA SUPER 1962. Verð kr: 55.00,—
SKODA OCTAVIA 1960. Verð kr: 35.000,—
Bifreiðirnar eru til sýnis að afgreiðslu okkar,
Elliðavogi 117.
Tékkneska bifreiðaumboðið á íslandi h/f
Sími: 1-93-45.
ttarfoiiarhurfir
INNI
LTI
BÍLSKLRS
SVALA
ýhHÍ- tr 'Ktikurfir h ö
3. VILHJALMSSDN
RANARGÖTU 12. SÍMI 19669
10 ára abyrgð
TVÖFALT
EINANGRUNAR
20ára re'ynsla hérlendis
SIM111400 EGGERT KRISTJANSSON &CO HF
10 ÁRA ÁRYRGÐ
Silfurskál eftir Henning Koppel, Danmörk.
Smíðajárn eftir Tróndur Patursson, Færeyjum.