Morgunblaðið - 03.12.1968, Blaðsíða 14

14
MORGUN'BLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 3. DEISEMBER 1968
- STJÖRNARFRV.
Framhald af bls. 1
gjaldsins tekjur af síldarafurð-
um. Jafnframt myndast betra
samræmi milll gjaldanna og
þeirra hagsmuna, er hver veiði-
grein hefur af gjaldinu. Til þess
að ná þessum árangri hefur bein
hækkun gjaldsins verið látin
koma niður á afurðum þorskafl-
ans. Jafnframt er lögð tii nokk-
ur lækkun gjalds af síldarafurð-
um.
Hér á eftir eru helztu efnis-
ákvæði frumvarpsins rakin, svo
og skýringar við þau:
Um ákvörðun fiskverðs og
stofnfjársjóð
1. grein
Verðlagsráð sjávarútvegsins
skal eins fljótt og við verður
komið ákveða nýtt lágmarksverð
á öllum tegundum sjávarafla,
samkvæmt lögum nr. 97 18. des.
1961, um Verðlagsráð sjávarút-
vegsins. Hið nýja verð skal taka
gildi frá og með 15. nóv. 1968,
og gilda ekki skemur en til loka
fyrsta verðlagstímabils arsins
1969.
2. grein
Þegar fiskiskip selur afla í inn.
lendri höfn, eða afhendir afla
sinn til vinnslu án þess að sala
fari fram, skal fiskkaupandi eða
fiskmóttakandi greiða gjald til
Stofnfjársjóðs fiskiskipa, er nemi
10% fiskverðs eins og það er
ákveðið af Verðlagsráði sjavar-
útvegsins. Þó skal greiða 20%
af verði síldar og humars. Hið
Sama gildir. þegar fiskiskip, sel-
Ur eða afhendir afla sinn öðru
'skipi til löndunar í innlendri
höfn. Greiðsla stofnfjárgjalds
kemur til framkvæmda við gild-
istöku nýs fiskverðs. Um ráð-
stöfun tekna stofnfjársjóðs fer
eftir ákvæðum laga um Stofn-
fjársjóð fiskiskipa. Ákvæði um
inhheimtu þessa gjalds skulu sett
með reglugerð. Heimilt er sjáv-
arútvegsmálaráðuneytinu að á-
íkveða, að ekki skuli gr.eiða gjald
til Stofnfjársjóðs, þegar afli er
seldur til neyzlu innanlands.
TEKJUR AF STOFNUÁNA-
FJÁRSJÓÐSGJALDI 300-^00
MILLJÓNIR KR. Á ÁRI
’1 Þessi grein kveður á um
igreiðslu stofnfjárgjalds, er fisk-
ikaupandi greiðir til Stofnfjar-
sjóðs fiskiskipa. Er gert ráð fyrir,
að gjaldið nemi 10% af fiskverði,
eins og það er ákveðið af Verð-
lagsráði sjávarútvegsins, fyrir
aðrar tegundir fisks og krabba-
dýra en síld og humar, en fyrir
þær nemi það 20%. Gert er ráð
tfyrir, að tekjur af stofnfjársjóðs-
gjaldi muni nema 300 til 400 m.
ikr. á ári eftir aflabrögðum. Er
þetta talsvert lægri upphæð en
afborganir og vextir af stofnlan-
um fiskiskipaflotans sem nema
yfir 400 m. kr. Ætlunin er, að
ráðstöfun tekna stofnfjársjóðs af
stofnf j árgjöldum fari _ að öllu
íleyti eftir núgildandi ákvæðum
laga nr. 58, 1. maí 1968, um
• Stofnfjársjóð fiskiskipa. Munu
þau stofnfjárgjöld, er greiðast af
afla hvers fiskiskips, verða
greidd inn á reikning skipsins í
stofnfjársjóði. Innstæðan á þeim
■reiknángi verður síðan notuð
tfyrst og fremst til greiðslu af-
borgana og vaxta af lánum skips-
ins í Fiskveiðasjóði. Sé atfgangur
á reikningnum af þessu loknu,
má íhann notast til greiðslu af-
borgana og vaxta af stofnlánum
eða öðrum skuldum hjá öðrum
opinberum sjóðum. Notist inn-
stæðan ekki til þessara þarfa, má
heimila notkun hennar til
'greiðslu endurbóta skips eða til
greiðslu kostnaðar við kaup á
■nýju skipi eða aðrar meiriháttar
tframkvæmdir í sjávarútvegi. Sé
ekki ástæða til að ætla, að þörf
sé á innstæðunni til þessara
þarfa, er heimilt að greiða hana
innstæðueiganda. Gert er ráð
fyrir, að innheimta gjaldsins fari
fram við veðsetningu afurða.
Hins vegar eru ekki sett ákvæði
um þetta í frumvarpið, heldur er
gert ráð fyrir, að þau ákvæði
verði sett með reglugerð. Athug-
un hefur farið fram á því, hvern-
ig þessari framkvæmd verði bezt
hagað, og eru fulltrúar útvegs-
manna og fiskkaupenda, ásamt
starfsmönnum banka og starfs-
mönnum Fiskifélags íslands, sem
þessi mál hafa verið rædd við,
á einu máli um, að framkvæmd
innheimtunnar geti orðið tiltölu-
lega einföld og auðvelt sé að
fella hana inn í það kerfi veð-
setningar og gjaldeyrisskila, sem
nú eru fyrir hendi. Erfitt getur
hins vegar orðið að innheimta
gjaldið, þegar fiskur er seldur
til neyzlu innanlands. Þar sem
undanþágur frá gjaldinu geta
aftur á móti leitt til ýmissa vand
kvæða, er hér lagt til, að sjávar-
útvegsmálaráðuneytinu sé veitt
heimild tii að undanþiggja
neyzlulisk gjaldi þessu. Ákvörð-
un um notkun undanþágunnar
yrði tekin eftir að frekari at-
hugun málsins hefði farið fram.
3. grein
Þegar fiskiskip selur afla í inn-
lendri höfn, eða afhendir afla
sinn til vinnslu án þess að sala
fari fram, skal fiskkaupandi eða
fiskmóttakandi greiða útgerðar-
manni eða útgerðarfyrirtæki
hlutdeild í útgerðarkostnaði, er
nemi 17% miðað við fiskverð
eins og það er ákveðið af Verð-
lagsráði sjávarútvegsins . Hið
sama gildir, þegar fiskiskip selur
afla sinn öðru skipi til löndunar
í innlendri höfn. Greiðsla kostn-
aðarhlutdeildar kemur til fram-
kvæmda við gildistöku nýs fisk-
verðs. Kostnaðarhlutdeildin kem
ur ekki til hlutaskipta eða afla-
verðlauna, og gildir þetta einnig
um alla ráðstötfun tekna úr Stofn
fjársjóði fiskiskipa.
17% HLUTDEILD FISKKAUP-
ANDA í UTGERÐAR-
KOSTNAÐI
Þessi grein fjallar um þá hlut-
deild í útgerðarkostnaði, sem
ætlazt er til, að fiskkaupandi
greiði útgerðarmanni eða út-
gerðarfyrirtæki, þegar fiskkaup
fara fram. Er lagt til, að þessi
hlutdeild verði 17% af fiskverði
eins og það er ákveðið af Verð-
lagsráði sjávarútvegsins. Er sú
iillaga á þeirri ihækkun útgerð-
arkostnaðar, sem gera má ráð
tfyrir, að breyting gengisins hatfi
í för með sér, en ’hún er áætluð
18—20% á þorskveiðum báta
miðað við núgildandi fiskverð.
í öðrum veiðum, einkum síld-
veiðum en einnig þorskveiðum
togara, er kostnaðarihækkunin
nokkru meiri en þetta. Eigi að
síður er lagt til, að kostnaðar-
hlutdeildin sé sú sama í öllum
veiðum, og er þá höfð hliðsjón
atf því, að lagt er til, að stotfn-
tfjársjóðsgjaldið verði hærra fyr-
ir síldveiðar en þorskveiðar.
Þessi grein kveður einnig á um,
að hvorki kostnaðarhlutdeildin
né ráðstöfun tekna úr stofnfjár-
sjóði skuli koma til hlutaskipta
eða aflaverðlauna.
4. grein
Þegar fiskiskip selur afla í er-
lendri höfn skal það greiða 22%
af heildarsöluverðmæti aflans til
Stofnfjársjóðs fiskiskipa. Hið
sama gildir, þegar fiskiskip selur
afla sinn öðru skipi í erlendri
höfn. Þessi greiðsla kemur til
frádráttar frá heildarsöluverð-
mæti ásamt frádráttartölu kjara-
samninga við ákvörðun aflaverð-
launa, aukaaflaverðlauna og
hluts samkvæmt kjarasamning-
um. Heimilt er sjávarútvegs-
málaráðuneytinu að lækka gjald
þetta vegna hækkunar, er verða
kann á öðrum gjöldum við sölu
aflans.
STOFFJÁRGJALD VEGNA
'SÖLU ERLENDIS
Þessi grein fjallar um greiðslu
stofnfjárgjalds af sölu fisks í er-
'lendri höfn. Er lagt til, að það
gjald verði 22% af heildsöluverð-
mæti (brúttósöluverðmæti). Á
hinn bóginn er ekki um neina
kostnaðarhlutdeild að ræða, þeg-
ar selt er erlendis. Þar sem
hækkanir á öðrum gjöldum á
þessar sölur, svo sem á útflutn-
ingsgjöldum eða tollum, gætu
'gert það að verkum, að stofn-
tfjárgjaldið yrði óeðlilega hátt, er
í greininni heimild til sjávar-
útvegsmálaráðuneytisins til að
■lækka gjaldið vegna hækkunar
á öðrum gjöldum.
1 5., 6. og 7. grein
1 í stað 4. greinar laga um
Stofnfjársjóð fiskiskipa, komi ný
grein svo hljóðandi:
Stofntfjársjóðsgjöld, er greiðast
til Sofnfjársjóðs fiskiskipa, skulu
leggjast inn á reikning þess
fiskiskips sem aflað hefur þess
hráefnis, sem gjaldið er greitt
af. Hvert fiskiskip skal hafa sér-
reikning hjá sjóðnum. Sé inni-
stæða á slíkum reikningí lengur
en einn mánuð’ skal Fiskveiða-
sjóður færa á reikninginn til
tekna vexti, er séu 14% lægri
á ári en innlánsvextir eru á
almennum sparisjóðsbókum á
hverjum tíma.
Þá koma einnig nýjar greinar
í stað 5. og 6. greinar um Stofn-
fjársjóð fiskiskipa og er þar
kveðið á um að Fiskifélag fs-
lands skuli senda Fiskveiðasjóði
háJfsárslega skýrslu um afla og
aflaverðmæti allra fiskiskipa,
hvort sem afla þeirra er landað
hérlendis eða í erlndri höfn, og
að Fiskviðisjóður skuli að fengn-
um þessum skýrslum láta endur-
skoða greiðslur stofntfjársjóðs-
gjalda á reikninga fiskiskipa og
sannreyna að þær greiðslur séu
í samræmi við aflaverðmæti
skipanna, -og þau stofnfjársjóðs-
gjöld, sem af þeim ber að greiða.
Framlag ríkissjóðs til sjóðsins á
árinu 1968, 124 millj. kr., skal
skipta á milli fiskiskipa í hlut-
falli við aflaverðmæti skipanna
tfrá 1. janúar til 14. nóv. 1968.
BREYTINGAR Á STOFNFJÁR-
'SJÓÐI FISKISKIPA
Þessar greinar fela í sér breyt-
ingar á 4., 5. og 6. gr. laga nr. 58
1. maí 1968, um Stofnfjársjóð
fiskiskipa. Eru þessar breytingar
nauðsynlegar vegna þeirra tekna,
er sjóðurinn nú mun fá af stofn-
fjárgjaldi, og þess innheimtu-
fyrirkomulag, sem fyrirhugað er
og lýst var í aðalatriðum í at-
hugasemdum við 2. gr. Myndi
hin nýja 4. gr. laganna kveða
á um reikninga fiskiskipa hjá
stofnljánasjóði, um greiðslu stofn
fjárgjalda inn á þá reikninga og
um vexti af innstæðum á reikn-
ingunum. í 5. gr. laganna myndu
vera ákvæði m skýrslur Fiski-
félags íslands um afla og afla-
verðmæti fiskiskipa, sem nú
myndu verða sendar Fiskveiða-
sjóði hálfsárslega í stað ársfjórð-
ungslega áður, og sem nú myndu
/ná til allra fiskiskipa og til land-
lana bæði innanlands og erlendis.
S 6. gr. laganna myndi kveðið
|á um notkun skýrslna Fiskifé-
lagsins til endurskoðunar á stofn
tfjársjóðsgjöldum. Þá myndi þessi
Igrein einnig fela í sér ákvæði
ium það, að skipting framlags
Iríkissjóðs til stofnfjársjóðs á ár-
inu 1968, 124 m. kr., skuli miðast
Ivið aflann frá 1. janúar til 14.
ínóvember, en ekki við aflann á
iöllu árinu. Er stungið upp á þess-
lari tilhögn í samræmi við óskir
iLandssambands íslenzkra útvegs-
imanna.
8. grein
Stjórn Aflatryggingas’jóðs er
heimilt að ákveða, að bætur til
Itogara úr sjóðnum vegna afla-
Ibrests skuli miðast við úthalds-
ttíma þeirra á því ári, sem bæt-
lurnar eru greiddar fyrir, svo og
lað setja um þetta nánari reglur
imeð samþykki sjávarútvegsmála-
iráðuneytisins.
IBÆTUR TIL TOGARANNA
Hér er lun að ræða ákvæði
ium bætur til togara úr Afla-
'tryggingasjóði, sem verið hefur
d gildi á undanfömum árum, en
hefur aðeins verið lögfest til eins
árs í senn. Fyrir árið 1967 er
þetta ákvæði að finna í 4. gr.
ilaga, nr. 79, 29. desembep 1967,
um ráðstöfun á gengishagnaði af
útfluttum sjávarafurðum o. fl.
iHér er ákvæðið orðað þannig, að
það gildi ekki aðeins til eins árs
.1 senn, heldur sé heimild, sem
■gildi um ótiltekinn tíma.
)
BRÁÐ ABIRGÐ AÁK V ÆÐI
Hafi fiskiskip verið i leigu
hinn 15. nóvember 1968, og hafi
.leigan verið miðuð við það, að
leigutaki greiddi vexti og af-
borganir af stofnlánum skipsins,
akal leigufjárhæðin lækka sem
svarar greiðslum inn á reikning
skipsins hjá Stofnfjársjóði fiski-
skipa á leigutímanum.
Útflutningsgjald af sjáv-
arafurðum
9. grein
Útflutningsgjald af sjávaraf-
urðum samkvæmt lögum þessum
greiðist sem hér segir:
i 1. Kr. 1.360,00 á hvert útflutt
■tonn greiðist af freðfiskflökum,
tfrystum hrognum, verkuðum salt
tfiski, verkuðum og óverkuðum
saltfiskflökum, söltuðum þunnild
um, söltuðum hrognum, saltbit-
um, söltuðum og frystum gellum,
skreið, hertum þorskhausum og
niðursoðnum og niðurlögðum
s j ávaraf ur ðum.
Nemi gjald samkvæmt þessum
tölulið meiru en svarar 5% af
tfob verðmæti útfluttra sjávar-
vöru, er heimilt að fella niður
þann hluta gjaldsins, sem er um-
tfram þetta mark.
2. 3% gjald af fob verðmæti
greiðist af heilfrystum fiski,
frystum fiskúrgangi, frystum
humar, írystri rækju, frystri
loðnu, loðnumjöli, loðnulýsi og
hertum sjávardýraolíum.
3. 5% gjald af fob verðmæti
greiðist af hvalafurðum, öðrum
en niðursoðnum eða niðurlögð-
um.
4. 6% gjald af fob verðmæti
greiðist af fiskimjöli, karfamjöli,
humarmjöli, rækjumjöli, þorska-
lýsi, karfalýsi, heilfrystri síld,
frystum síldarflökum og öðrum
þeim sjávarafurðum, sem ekki
eru sérstaklega taldar í þessari
grein.
5. 7% gjald atf fob verðmæti
greiðist af óverkuðum saltfiski
og nýjum ísvörðum fiski.
Þó getur sjávarútvegsmálaráðu
neytið ákveðið, að útflutnings-
gjald af nýrri og ísaðri síld skuli
vera allt að því eins hátt og
greitt mundi við sams konar verk
un hennar hér á landi og hún
fer til erlendis.
6. 8% gjald af fob verðmæti
greiðist af síldarmjöli, síldarsoð-
'kjarna, síldarlýsi og saltsíld.
7. Útflutningsgjald greiðist
ekki af selafurðum.
(
SAMRÆMING Á GJALD-
SKRÁ ÚTFLUTNINGSGJALDS
Þar sem svo almennt tilefni
gefst nú til endurskoðunar á út-
'flutningsgjaldinu, hefur verið
■leitazt við að færa gjaldskrána
tfil betra innbyrðis samræmis en
áður. Jatfnframt verður að sjálf-
sögðu að taka tillit til mismun-
andi afkomu og gjaldþols fram-
leiðslugreinanna, hráefnisverð-
mætis, sem innifalið er í afurð-
unum og til stærðar og dýrleika
þess flota, er aflar hverrar teg-
undar hráefnis.
Magngjaldið er nú látið ná til
tfleiri tegunda en áður, þ. e. salt-
aðra þunnilda, saltaðra hrogna
og niðursoðinna og niðurlagðra
afurða, jafnframt því að það er
hækkað verulega, úr 530,00 kr.
í 1360,00 kr. pr. tonn. Undir það
íellur mestallur þorskafli annar
en ísfiskur og óverkaður salt-
fiskur. Meðalhlutfall gjaldsáns
miðað við fob verðmæti hækkar
úr 2,0% í 3,2%. Aukning tekna
umfram beinan umreikning við
gengisbreytinguna nemur 34,8
m. kr. samkvæmt áætlun. Fellur
hækkunin að langmestu leyti á
afurðir frystihúsa. Niðursoðnar
og niðurlagðar afurðir, er hafa
verið gjaldfrjálsar, eru nú færð-
ar undir magngjaldið. Er nauð-
synlegt að tryggja sjávarútveg-
inum þennan gjaldstofn að réttri
tiltölu við hráefnisinniihaldið,
enda þótt þær séu fullunnar.
Þess ber og gæta, að magngjald-
dð fellur á nettóþunga afurðanna,
en ekki á umbúðir, sem eru til-
tölulega þungar, að því er niður-
soðnar og niðurlagðar afurðir
snertir.
NOKKRAR BREYTINGAR A
ÚTFLUTNINGSGJALDI
Undir 3% gjald eru settar atf-
urðir, er æittu atf ýmsum ástæð-
um að bera einna lægist gjald
hhittfalLsilega og eiga ekki heima
í magngj aldflokki sökum hluit-
falMega mikillar þymgdar sam-
anborið við verð, auik þess sem
ekki er helduir um mismuinandi
vinnslustig að ræða innan þess-
ara afurða, er geri magngjalds-
fyrirkomiulag e’ðli'legt. Rækjan,
er áðuir bar hverfandi lítið gjald
atf magni, hefur verið færð í
þennan flofck, og enn frermur
heiltfrystur fiskur og frystur
fiskúrgangiur, úr 4.2% gjaldi, en
þessar atfurðir eru nú ekki tald-
ar svo ábatavænlegar, sem áður
var talið, og fryst loðna, sem bar
6% gjald. Við þessar breytingar
fellur 4.2% gjaldtflokkurinn nið-
ur. Þá eru hertar sjávardýraolí-
ur einnig settar í þennan flokk.
Mun gjaldið þá vera nærri þvi
að samsvara gjaldi af lýsisinni-
haldi þeirra.
Með færslu hvalafurða úr 6%
gjaldi í 5% gjald er komið nokk-
uð til móts vfð kvartanir um
misræmi milli réttinda og
skyldna hvalveiðanna í gjald-
kerfinu. En 6% flokkurinn hefur
aðeins breytzt við færslu atfurða
til annarra flokka.
Lagt er til, að nýr tflokkur með
7% verðmætisgjaldi verði mynd-
aður og falli undir hamn nýr og
ísvariinn fis'kur, er áður var
í 6% gjaldi, og óverkaður salt-
fiskur úr 3.5% gjaldi. Með þess-
um breytinguim, er samkvæmt
áætlun aflað 36.5 m. kr. umtfram
hlutfallslega aukningu miðað vfð
gengi. HlutfalLslega meiri hækk-
un þessara atfurða en annarra
stendur í sambandi við tiltolu-
lega hagstæða afkomu í fram-
leiðslu þessara afurða af völdum
gengisbreytingarinnar, auk þess
sem um lítt unnar eða óunnar
afurðir er að ræða.
Lagt er til, að sett verði heim-
ildarákvæði lun hækkun gjalds
af síld landaðri erlendis. Er
heimild til sveigjantegrar
ákvörðunar þess bráðnauðsynleg
vegna saimræmis við gjöld atf
síld unninni hér. En miðað við
hráefnisverðmæti mun það
væntanlega geta orðið 13—14%
af hráetfni bræðslusíldar, en um
eða yfir 20% af hráefni saltsíld-
ar. Yerði brögð að löndun síld-
£ir erlendis, mun verða óhjá-
kvæmitegt að nota heimildina,
bæði til að bæta upp missi gjalda
af vinnsluafurðunum, svo og til
þess að tryggja atvinnu í
vinnslugreinum og atfkomu
þeinra.
Gjald atf síldarmjöli og sáldar-
lýsi, 8%, er lagt til að verði
óbreytt. En gjald af saltsíld er
nú mjög hátt, einkum að tiltöliu
við hráefnisverðmæti. Er því
lagt til, að það verði læfckað
niður í 8%, enda þótt gjald-
stotfninn þoli tæplega þá lækk-
un, og það hafi í för með sér,
að seilast verði mjög Langt til
spamaðar í greiðslu tryggingar-
iðgjalda fiskiskipa.
Að undanfömu hafa skip, er
siigla með atfla, fengið mjög hag-
stæðan frádrátt reiknaðra flutn-
ingsgjalda. Er þetta með öLLu
ástæðu'laust, þar sem þau njóta
fullra réttinda í tryggingum sem
fiskiskip á siglingunni. Mikil
aukninig getur orðið á siglingu
með ýmiiss konar atfla, nýjan, ís-
áðan og saltaðan, og því mjög
varhugavert að undanskAlja miik-
inn hluta verðimætisins frá gjöid-
uim, jatfntframt því að þá er að
,því stuðlað, að vinnslunni sé
beint út úr landinu. Er því lagt
til, að miðað verði við heildsölu-
verðmæti í ertendri hötfn að frá-
dregnum tollum og öðrum bein-
um köstnaði vi'ð löndun og söLu.
Kemur það heim við þann grund
völl útfLutningsskýrslna, sem
Hagstofan notar nú. Séu tilsvair-
andi atfurðir hins vegair útflutt-
ar með farmskipuim, miðast
gjaidið við fob-verðmæti.
Auk útflutningsgjaldsins sjáltfs
eru imnheimt gijöld til Atflatrygg-
ingasjóðs, 1.25% og til fersktfisk-
eftirlits 0.16%, og er ekki lagt
til að þeim verði breytt, né held-
ur framlögum til síldarleitair-
skips 0.2—0.3%.
10. GREIN
Ríkissj óðuir annast innheimtu
útflutningiS'gjalds, og skiptast
tekjur þeirra sem hér segir:
1. Til greiðslu á vátryggingar-
iðgjöldum fiskiskipa, samkvæmt
reglum sjávarútvegsmáiaráðu-
neytisins 80,0%.
2. Til Fiskvei’ðasjóðs Islands
12,7%.
3. Ti'l Fiskimálasjóðs 3,5%.
4. Til byggingar hatf- og fisk-
rannsóknaskips 2,0%.
Framhald á bts. 21