Morgunblaðið - 07.12.1968, Qupperneq 19

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 7. DES. 1998
19
Oddur A. Sigurjónsson, skólastjóri:
Landsprófsnefnd hefur talað
RÉTT um það leyti, sem gagn-
fræðask'ólarir voru að hefja störf
á liðnu hauisti, ikom úit á vegum
landsprófsnefndar stóreflis, fjöd-
rirtaður doðrarutur um hrey tingar,
sem fyrirhíugað er að taiki igiildi á
næsta vori á Jandsprófi.
Enida þótt slíkt aifkivæmi mundi
vera talið snemmborið, ef á Kiúa
búi væri, verður ekiki hið sama
sagt, þegar í hluit á nielfnd, sem er
valinn sá trúnaður að Skipu-
leggja vetrarstanf skóiai, að veru
legum hlut. í>ví síður, þeigar jaifn
vel ekki var svo milkið við haift,
að senda afraksturimn til skól-
aima, heldur þurfti að sœkja
hann í hendur nefndarinnar eft-
ir að skóli var settur, eins og t.d.
héðan úr KópavogL
!Það 'liggur í augum uppi hverj
um, sem þékkir til innri starfa
skóla, að þegar gera á gagngerar
breytingar á kennsiuiháttum og
prófkröfium í hiuta skólans og
síðari hluta, eiins og miðskóla-
deildin er, þarf skólinn sinn að-
lögunartíma. En þetta igruindval’l-
aratriöi virðist nefndinni sjást
algerlega yfir. „Miitt er að yrkja,
ykkar að skilja“, búið, helLagur!
Um þessar fyrirætlanir nefndar-
innar hefir verið furðu hlijótt af
hendi ákólainna, þótt aðedns hafi
verið á þær drepið í Möðum, en
nú 'hefur formaður lamdsprófs
nefndar halfði upp raiust sína í
Morgunibl. þ. 30. nóv. og birt
greinargerð nefndarimnar um
forsendur fyrir breytingunum.
Mlá mú ætla að máílið liggi fyrir í
heild.
En hverjar eru þá þessar breyt
irngar, sem landprófsnefnd mælir
fyrir um?
1. Máiakennslan skal færast
verulega yfir á talmál frá því sem
verið hiefur.
2. Einkumnir ákal igefa í heil-
uim tölium og væntamlega hækka
upp hiálfan og stærri brot, en
Jækka minni brot en hiálfan.
3. Felia skal niður prótf í vor
í einni af þrem lesgreinumum,
sögu, landafræði eða náttúru
frœðL
Skal nú hver þessara þátta lit-
iillliega athugaður.
Visisu'lega er rótt, að framburð
ur og talað mál hetfir verið
minna raeikt en æskiliegt væri. Á
hitt er þó að líta, að með þröngt
skornum timastalkki er úr vöndu
að ráða fyrir Skólana. Verður
naumaist annað séð, en að með
þessum breyttu kennsluháttum
hljóti að leiða verulega mikið
minni texta'kunnátbu, þ.e. orða
forða, því að naumast verður
kakan bæði etin og geymd. Vert
er, að vekja athygli á því, að það
er rnú hreinf ekJki um að ræða
neinn algildan framburð í t.d.
ensku aiustan hiafs og vestain, þóbt
ekiki sé víðar farið, eða í dönsku
Jóta og Eydarna. Hinsivegar eflál-
ur dirj'úgum mimina miilli hins rdt-
aða mláflls, þótt muinur sé noklkur.
Skólunuim þykir enn akylt, að
líta á þörf iandsprófsnemenda og
armarra, sem framhaiLdsnám
stunda og þurtfa að neana atf er-
tendium 'bókum. Er noikkuð hætt
við, að nemendur stæðu verulega
berskjaldaðri í þedxri orrustu
eftir breytinguna, en með himu
eflidra lagi. Lakast er þó, að bæði
nemendiur, sem nú eiga sínia edd-
raun framundan á nœsta vori,
svo og 'keniniarar aknenmt eru trni-
lega varbúnir að mæta brakfalla
iliaust boðuðum kröfiuma.
Landsprófsdeildir eru ekki
neitt sérskilið fyrirbæri, þótt
netfrudinni virðisf sjást harkaiega
yfir það, heldur verða að byggja
á undangengnu námi. Því eru
fyrirvaralausar kolLsteypur efloki
aðeins varhiugaverðar, heldur
stórvítar/erðar.
Landaprófsnefnid væri hollt að
atJh'Uga þá á'byrgð, sem hún tokur
á sig með því að gera slíka „til-
raam“, sem fyrirh'Uguð er, á öll-
um landsprófsnemendium þessa
árs. Þykir mér vandséð, að nefmd
in standi urndir þeirri ábyTgð
með minni hrakföllum en nem-
endurn eru aiiteins fyrirbúin.
Jlafnivel það er þó engamveginn
hennar einlkamá'L heidiur grípur
það inn í nám og iíf talsvert á
annað þúsurnd manns, nemend-
anna í landsprófsdeildium á öllu
landinu. Kunnugt er um tvær til-
raunir íslendinga á þessari öld,
að nema mlál af tali þar sem var
Fáskrúðsfjarðarfranskan í upp-
hafi aldarinnar og hin s.n. rúm-
enska á tímum síðari heimsstyrj-
aldarinnar. Mun tímd ekki hafa
beint verið skorinn við nögl, en
árangur þekfctur. Því skal engan
veginn haidið hér fram, að um
algera hliðstæðu sé að ræða, en
skeggið nokkuð í ætt við hökuna
hinsvegar.
Formaður landspróflsnetfndar
upplýsir í áðurmefindri grein, að
öld próf séu „hugvísindaleg mæli
tæki“ fyrst og fremst. Það er
nokkuð örðugt að sjá, hvað mað-
urinn er hér að fara, eirnuh skoð
að í því ljósL að hann upplýsir
ennfremiur, að þar sem „talið hef
ur verið, að prótfin séu ekki eins
víðtæk og hámákvæm mæli-
tæki á ikunnáttiu og margir
töldu" (sis), sé „raunsœtt og
eðlilegt að fækka einikunnum auk
þess sem hver einstlök ednlkiunn
er italin 'haifia meira upplýsinga
gildi um getu og kunnáttu nem-
enda, ef einkunnir eru fáar, en
elktki Legió“!
'Það miun koma flestium nokk-
uð á óvart, að sliumpareikining-
ur hafi raunhæfara gi'Ldi en ná-
kvæmur reikniingur. Yæri fróð-
legt að heyxa álit stærðfræðinga
þar um. Þar með er eklki sagt,
að um éinkunnir þurtfi að gilda
nákvæmni að 1/10 hluta. En til
er milliivegur, sem ekki virðist
óeðlileglt að nota, jatfnvel þótt
ætlunin sé, að Skipa nemendum
meira' í „kunnáttutfloklka" en éð-
ur hetfur verið gert. Það 'breytir
hér enigu um, að enginn lands-
prófsnetfndairmanna hafi lagzt
gegn tifllö'gunni. Þeflökt stærð er,
að „ráð“ enu ekki ætíð því betri,
sem fleiri koma saiman um þaiu,
það fer meim eifitir gjörhygli en
manntfjöLda.
Ef tái vild. verður þessi fram
slá'ttur nefndarininar ski'ljanlegri
í Ijósi þess sem síðar segir og
skal hér að vikið. Þar segir orð-
rétt:
1. „Frófin þurfa að vera raun
gild, þ.e. þau þurfa að mæla og
prófá það, sem á að miæla, en
ökki eitthvað annað. T.d. á próf
í nábtúrufræði að imæla gebu og
kunnlábtu í náttúnuvísindum, en
ekkd ritleikni í móðunmlálL
2. Piófin þunfa að vena áreið
anleg, þ.e.að mark verðiur að vera
að niðunstöðuim þeima. Það er
t.d. merki um iítinn éueiðanleilka
prófs í tiflltefcinni nlámsgredn, eí
sami nemandinn er ýmiiist með
þeim hæstu eða lægstni í bekkn-
um á skyndiprófum“. Srvo mörg
eru þau orð.
Það má vera ráðgáta, hverjum,
sem hefur hliðsjón atf því áliti
nefndarininar, að próf eigi að
vera hugvísindaleg mælitæki,
hvort engu mláli Skiptir, að nem
andi geti tjáð og túlkað kunnátibu
sína í vísindagreinum á Ijósu
mláli og með Skýrri hiugsun, að
eins ef hann getur bögglað fram
staðreyndum á einlhivem hátt
VenjuLegum mönmum mun trú-
lega finnast, að þetta leiðarljós
ruefndarinnar sé fremur mýraljós
en lieiðbeiningarmerki um mat á
frammistöðu. Það tekur þó stein-
inn úr, að áreiðanleiki prófa
marikist af því einu, hver er svör-
un (realktion) nemenda við þeim.
iHér virðist nefindinni gfleymast
þátbur nemenda, og er það þvi
máður ekki ótíbt. En allir reyndir
kennarar vita að nemandi og
próf er si'ttihvað, og að próf get-
uir verið aiivag jatfn raunigiilt og
áreiðanlegt öðru prófii, sem nem-
endur fiá misjafnar einkunnir
fyrir. AHf bis nefndardnnar við
að „sanna“ annað mun því reist á
misskilningi hennar, eins og
fleira.
iHér skal nú í lok þessa kafla
birt fyrirætlun neíndarininar um
hið „h'Ugivísindalega mælitæki" í
ensku á næsta vori, og enn með
hliðsjón af, að upplýsingagildi sé
því meira sem einfcunnir eru
færrL
Atf heildinni:
Muinnlegt próf 20%
Skriflegt próf 80%
Skriflega prófið skiptist
þannig:
1. Skrifað eftir upplestri
(dictiation) 10%
2. Spurningar um framburð 5%
3. Lesin þýðing 20%
4. Ólesin þýðing 5%
5. Endursögn. úr hraðlesinu
efni eða spurningar til að
svara é ensku úir hrað-
lesnum eða léttum ólesn-
um katfla 10%
6. Máltfræði (í ætfingaformi) 10%
7. Still (þýðdng úr ísl. á
ensku) 20%
Rétt þykir einnig að birta
ákvörðun á fyrirkamulagi munn-
legs prófs.
1. Nemandinn skal fá að hlustia
á kaflla úr Question and
Answear atf seguflibandi.
2. Nemandinn svarar spuming
um kennara eða pirófdómara
um efini kaflans og/eða spyr
sjálifur spuminga um það.
3. Nemandiinn iies kaflann eða
blutia atf honum upphátit.
Það er svo rúsína í pylisuend-
anum, að lýst er yfir, að því að-
eins Skuli gefa hæsbu einkunn
-(10), að nemandinn „sýni meiri
kunnáttu og leikni, en almennt
verður krafizt á þessu skólastigi"
(Lbr. hér).
Hér hefiur landslýður víst lín-
una um framkvæmd raungilds
prófs og einlkunnagjafiar miðaðar
við, að „einkunnir hatfi meira upp
lýsingagildi, eí þær séu ifláar, en
ekki legió“!
Þá er næst að líta á niðurfell-
inigu einmar lesgreinar á næsta
vori úr landspróflinu. Forsendur
nefndarinnar em birtar í þrem-
ur töluliðum og skal hver þeirra
lítillega gerður að umtalsefnL
l'. Nefndin telur „á margan
hlátt óhieppilegt“, að landspróf
og prófkröfur skuli ákvarða
kenmslu og keninsluaðflerðir, svo
mjög sem raun ber vitnL Ætla
mætti, að landsprófsnefnd hljóti
að telja sér skylt, að tala ekki
um þessi mál eins og væri „kari-
inn í tuniglinu". En hvað á að
bu'gsa, ef það er allt í einu orð-
ið forkastanlegt áð raiða kennslu
við þær kröfur, sem vitað er að
gerðar eru í greininni? Og hivern
ið kemur niðurfellinig eimnar af
þrem greinum í veg tfyrir slika
'kennsluhættL ef atfleitir eru og
óhafandi, þegar sú staðreymd
liggur fyrir, að enginm veit, hiver
greinanna skal niður falla,
hverju sinni eða hivar? Mér virð-
ist svona framsláttur ökki heyra
undir annað frekar en einskon-
ar geðflækjur, sem eru óhugnan-
legt fyrirbæri.
Röksemdir nefndarinmr í tölu
lið 2 sína a) ammað hivort kvik-
nakta fáfræði, eða b) al'gert
purkunarleysi um meðferð stað-
reynda. Skal það nú frekar rök-
stubt.
Lesgreinamar eru kenndar í
flestum 'gagnfræðaiskólum Leng-
ur en aðeims í landsprófsdeild,
sem nefndinni ætti að vera vork
u'nnarlaust að vita Þar liggur
því meiri tími bakvdð landspróf-
ið, en nefndin vill vera láta. Hér
þykir rétt, að birta skrá um
þann kennjslustundatfjölda, sem í
hverri grein liggur baflcvið, þeg-
ar nemendur ljúka landsprófi,
eins og ailgengast mun vera og
frávik frá þessu fremur óveru-
leg.
íslenzka
Danska
Enska
Stærðtfr.
Saga
Landafr.
Náttúrufr.
Eðlisfr.
alls
alls
alls
alls
alfls
al'Iis
alls
alls
18 st. eimk.
13 st. eiink.
9 st. eirnk.
17 st. eink.
6—7 St. eink.
6—7 st. eink.
6—7 st. eink.
ð st. einlk.
'Hér er vitanlega 'átt við viku-
stundir og verða í hlut lesgrei-n-
anna um 20, svo að meðaltal sé
bekið. Þegar 'hér við bætist auk
þess kennsla í félagsfræði
tveimur neðri 'bekkjiunum og
kristnisaga í 1. bekk verður enn
ljóst að isaman dregur. Raunveru
legt vægi námsins í lesgreinun-
um er því um 27%, en nú á
prófvægi þeirra að verða 25%.
Að auki má benda á, að t.d.
landafærðiprótf miðskólans er
lOkapróf í greininni fyrir nem-
endur, sem fara í menmtaskóla
og nám í náttúrufræðd í sörnu
skóLum hlýtur að byggjast á
undirstöðunni, sem miðskólinn
leggur og þegar jafinvel lands
prótfsnafnd viðurkennir, að
„gi'ldi og maiuðsyn þess að kenna
allar þessar greinar stendiur hins
vegar óhaggað", þá verður nið
urfelfling prófs í einhverri þeirra
enn furðulagra.
Það er hinsvegar rétt í 3. tölu-
lið nefnd'arinnar, að val um
hvaða grein skuli sleppa megi
ekki leiggja á vald nemenda. Er
vissuflega 'ánægjulegt að sjá þó
eina glóru í þessu ritverki for-
mammsins, og á hver það hann á.
Á sama h'átt er iskyLt og ljúft
að viðurkenna, að margt er rétt
í spjalli formannsins um venju-
breytingar í kennslu- og skóla-
starfL Þess vegna er því furðu-
legra, að nefndinni skuli ekki
vera þess auðið, að draga af
þessu eðliiegar ályktanir og
haga sér samkvæmt því.
Fullyrða má, að tregða skól-
anna til akynsamlegra breytinga
nær ekki lengra en til þess, sem
þeir telja sér ófært að inna af
höndum sómasarmlega á hverj-
um tíma.
Það er líka rétt, að minni
tregðu gæti hjá mememdum gegn
breytinguim en kennurum og
skólayfirVöLduim. En þetta er
ekki torskilið, öðrum en þeim,
sem þeflokja aðeins skólann frá
'blið nemandans.
Vissulega geta báðir aðilar,
'kennarar og Lærifeður, haft nofck
uð glöggan skilning á hvers nem
endur þarfnast. En í viðbót við
það þarf kennarinn ekki síður
að gera sér jafingilögga grein tfýr-
ir hvernig mæta á þessum þörf-
um. Getan til að mæta þeirn
markast oftast atf aðstæðum, sem
skólunum er ekki unnt að hniika
verulega til, hvað sem vilja Mð-
ur.
Það er fráleitt, að ætla sér að
breyta skólakerfi með því að
byrja á öfugum enda, eða káfa
imman úr miðj.u þess án eðlilegs
undirbúnings. í þessu liggur villa
landsprófsnetfndar og hún er
furðuleg.
En furðulegust er hún þó í
ljósi þess, að nefndin þykist
þökkja ofanSkráðar staðreyndir,
viðurkennir þær, en lemur samt
höfðinu við steininm.
1. desember 1908.
Oddur A. Sigurjónsson.
Bezt ú auglýsa í Morgunblaðinu
STIGAHUS - GOLFTEPPI
H úseigend afélög
í janúar og febrúar er rétti tíminn til þess
að teppaleggja stigahús. og ganga, þá er bezt
að fá hagstæða greiðsluskilmála á stór verk.
Leitið tilboða strax og gerið saman-
burð á núverandi rœstingarkostnaði
— það borgar sig
Alafoss hf.
Þingholtsstræti 2, sími 13408.
BLADBURÐARFOLK
ÓSKAST í eftirtalin hverii:
GRENIMELUR
Talið v/ð afgreiðsluna i sima 70/00