Morgunblaðið - 22.12.1968, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 22. DESEMBER 1968
Stefanía Snorradóttir
Minning
Elín Kjartansdóttir
Nordal — Minning
F. 27. marz 1954.
D. 18. desember 1968.
Kveðja frá bekkjarsystrum.
HÚN Stefanía er dáin. Fréttin um
lát hennar kom sem reiðarslag.
Er við settumst í landsprófs-
deild í haust, þrjátíu stúlkur,
sem hofðu frarn á veginn, til
vorprófanna, óraði okkur ekki
fyrir öðru en að við myndum
allar fylgjasi að til vors.
En svo fór þó ekki.
Á unglingsárum finnst manri
dauðinn órafjarlaegt nugtak, og
Jþví er erfitt að skilja að hún
skuli hafa verjð tekin í burtu í
blóma lífsins.
Stefanía blandaði lítið geði við
okkur bekkjarsystur sínar, og því
kynntumst við henni næsta lítið.
En þeim, sem náðu að kynnast
henni, var hún góður vinur.
Stefanía var gaedd afbragðsgóð-
um gáfum, og skoðanir hennar
voru fast mótaðar. Einnig hafði
hún hlotið í vöggugjöf ágaeta
kímnigáfu. Hún var dagfarsprúð
og lítið fór fyrir henni í skólan-
um.
Þessi fátæklegu orð eru okkar
hinzta kveðja til horfinnar
bekkj ansystur.
„Svo örstutt er bil milli
blíðu og éls,
og brugðizt getur lánið
frá morgni til kvelds“.
„En gott áttþú, sál hver,
sem Guði veitir frið,
þó gæfan þín sé (hverful)
um veraldar svið“.
M. J.
t
Móðir okkar og tengdamóðir,
Guðbjörg Kristjánsdóttir
Garðarstræti 11,
andaðist að Hrafnistu 20. des-
ember.
Guðrún Ögmundsdóttir,
Friðrik A. Jónsson
Benedikt Ögmundsson,
Ingibjörg Ögmundsdóttir,
Dagbjört Gísladóttir,
Sveinn Ögmundsson.
t
Marinó Kjartan
Stefánsson,
frá Akureyri,
andaðist á sjúkralhúsinu á
ísafirði 19. desember. Jarðar-
förin fer fram frá ísafjarðar-
kirkju kl. 2, 27. desember.
Fyrir hönd ættingja,
Agnar Stefánsson.
t
Þökkum innilega öllum þeim
sem auðsýndu okkur samúð
og vinarhug við fráfall og
jarðarför,
Stefáns Ásgrímssonar
Þökkum sérsitaklega læknum
og hjúkrunarliði Landsspítal-
ans fyrir frábæra hjúkrun.
Jón A. Stefánsson,
Auður Kristjánsdóttir,
Sigurlaug Stefánsdóttir,
Gunnar Markússon,
Ásgrímur Stefánsson,
Sigurlaug Kristjánsdóttir,
Guðrún Stefánsdóttir,
Eyþór Bollason,
Magðalena Stefánsdóttir,
Sigurður Baldvinsson,
Jensey Stefánsdóttir,
Agnar Jörgenson,
Elín Stefánsdóttir,
Magnús Gunnlaugsson,
Lóa Stefánsdóttir,
Birgir Sigurðsson,
barnabörn og systkini
hins látna.
Við vottum foreldrum og syst-
kinum Stefaníu okkar dýpsitu
samúð og biðjum Guð að vera
þeim stoð í sorg þeirra.
Bekkjarsystur.
Fáein minnimgarorð.
Það virðist ótrúlegt, að Stafnaía
skuli vera dáin. Mér finnst ör-
stutt síðan við lásum saman undir
jólaprófjn, þá lék allt í lyndj,
hún var glöð og áhyggjulaus. Nú
er hún dáin. Þetta er bezta vin-
konan, sem ég hefi nokkum tím-
ann eignazt. í rauininni vissi ég
ekki hvað sönn vinétta var fyrr
en ég kynntist Stefaníu. Hún var
mjög sterkur persónuleiki, ákaf-
lega gáfuð, hreinskilin og raunsæ,
en einnig var hún bjartsýn og
hafði að því er vjrtist nær ótak-
markaða kímnigáfu. Hún var
hjartgóð, og hafði óvenju ákveðn
ar skoðanir á mönnum og mál-
efnuim. Stefanía hugsaði mikið og
sjálfstætt, framstíðin brosi við
henni björt og full fyrirheita.
Dauði hennar var eins og þruma
úr heiðskíru lofti. En Stefanía
mun ávallt lifa í ljúfum endur-
minningum þeirra, er bezt
þekktu hana. Hún var ekki aðeins
vinkona. Hún var systir.
Guð blessi hana.
Ó. P.
t
Innilegar þakkir færum við
öllum fjær og nær, sem
sýndu ofckur samúð og vinar-
hug við andlát og jarðarför
Rögnvaldar Bjarnasonar
múrara.
Elísabet Theodórsdóttir
og synir.
t
Alúðarþakkir fyrir auðsýnda
samú’ð við andlát og jarðar-
för móður minnar,
Hólmfríðar Þórðardóttur
Sigrún Jónsdóttir,
Húsavík.
t
Þökkum innilega auðsýnda
samúð og vináttu við andlát
og útför,
Sigurðar Einarssonar,
Fitjum, Skagafirði
Helga Steindórsdóttir,
börn, tengdabörn og
barnabörn.
Kynslóðir koma,
kynslóðir fara,
allar sömu ævigöng.
Gieymist þó aldrei
eilifa lagið
við pílagrímsins gleðisöng.
Ég hef nú títt kvatt það fólk, sem
komið var á manndómsskeið um
þær mundir, er ég fór fyrst að
veita iífinu í kring um mig ait-
hygli. Ég ætla hér að minnast
konu, sem átti sitt hugljúfa
blómaskeið í mínu nágrenni,
meðan ég enn var að slíta barns-
sikónum og lék mér örugg og
óvitandi um sorgir og vonbrigði
veraldarinnar.
Þessi kona er Elín Kjartans-
dóttir frá Holti umdir Eyjafjöll-
um, er síðar hlaut ættarnafnið
Nordal. Hún andaðist síðastlið-
ið vor 1. júní, að elli- og hjúkr-
unarheimilinu Grund í tleykja-
vík.
Elín var fædd í Holti undir
Eyjafjöllum 25. maí 1887, dóttir
séra Kjartans Einarssonar,
prófasts að Holti og fyrri konu
hans Guðbjangar Sveiwbj amiar-
dóttur Guðmundssonar prests að
Holti.
Elín var yngst þriggja syst-
kina, hin voru Sveinbjöm, elztur
og Sigríður, er giftist séra Jakob
Ó. Lárussyni, en hann gerðist
eftirmaðuT séra Kjartans í Holti.
Sveinbjörn giftist ’ Sigurlínu
Grímsdóttur frá Nykhóli í Mýr-
dal og fluttust þau til Amerítou
og settust að í Manitoba.
Elín var ennþá í bernsku þegar
hún missti móður sína. Fyrst í
stað eftir lát frú Guðbjargar,
veitti Sigríður systir hennar, sem
var í Holti heimilinu forstöðu.
En það leið ekki larngur tími þar
til séra Kjartan gifti sig aftur
og gekk þá að eiga Kristínu
Sveinbjamardóttur. Hún kom úr
Reykjavík og veit ég engin deili
ættar hennar. Kristín var hin
mesta fyrirmyndar húsfreyja og
sannarleg góða stjúpa. Bömin
elskuðu hana, sem móður, enda
varð henni sjálfri engra bama
auðið. Séra Kjartan bjó að því er
þá var talið stóru og umsvifa-
miklu búi. Það var margt fólk
í heimili, ekki einungis verka-
fólk, sem stór búskapur ferafðist
í þá daga, sem véltæknin var
óþekkt fyrirbæri, heldur voru
margir munaðarleysingjar bæði
umgtr og gamlir, er þar áttu sér
skjól.
Holt var líka í þjóðbraut og
þurfti þá oft að hýsa bæði marga
menn og hesta, því að þá runmu
menm ekki um héröð á vélknún-
urn faratækjum. Býst ég við að
aldrei hafi verið seldur greiði
í Holti, það var vist ekki siður
undir Eyjafjöllum í þá daga.
f Holti var þá öllum vel fagn-
að, hvort sem þeir vom ungir
eða gamlir, ríkir eða fátækir,
langt að komnir, eða úr næsta
nágrenni. Ég minnist þess, að
mér kom það heldur umdarlega
fyrir, að heyra konurnar í Holts-
hverfinu, tala tum að fara heim
að Holti, þar sem ég sá þó ekki
betur, en að þær væru þá, ein-
mitt heima hjá sjálfum sér.
Seinna þegar ég varð vitrar'
t
Innilegt þakklæti til allra fjær
og nær fyrir auðsýnda samúð
vi'ð andlát og jarðarför
Eiríks Gunnars
Guðjónssonar
bifreiðast.jóra
frá Isafirði.
Guðbjörg Jóhannesdótir,
Hafsteinn Eiríksson,
Kristín Bjömsdóttir,
Sigurður Eiriksson,
Ingibjörg Eiríksdóttir,
skildi ég þetta þannig, að í Holti
fundu allir sér fagnað eins og í
föðurhúsum. Mér er ennþá í
fersku minni í fyrsta skipti, sem
við Eimar bróðir minn vorum
send að Holti einhverra smáer-
inda, að sjálfur prófasturinn kom
inn á kvemnaloft, til þess að
heilsa okkur, þar sem við vorum
sett inn til þess að þiggja góð-
gjörðir. Ég var þá ákaflega feim-
in og vandræðateg, þvi að ég
vissi að prófastinum bar mikil
virðing!
En það hafði verið föst regla
r°ra Kjartans, að láta engan
koma á sitt heimiili, ef hann var
heima, að hann ekki heilsaði og
spyrði uim líðan heimilanna.
Aldrei gleymi ég heldur stóru
kertunium, sem frú Kristín sendi
ofckur og vísit fleiri nágranna-
börnum á aðtfangadagskvöld. Þau
voru svo stór að við gátum
tungið þeim ofan í rúmshomið
fyrst um sinm, Þau höfðu verið
steypt í strokk. Visisi ég ekki til
að slík stórmennska tíðkaðist þá
lenigur á neinum bæ undir Fjöll-
unuim. Alilir létu sér nægja með
vE xkertin, sem þá var orðið hægt
að fá úr Víkinni. En hvað þau
voru lítilmótleg hjá toertunum
hennar frú Kr;stínar!
E!ín var víst lengstum heima
í Holti á æskuárum sínum og
hjálpaði stjúpu sinni við mót-
töfeu gesta og annað heimilishald,
nema hvað hún var send til
til Reykjavífeur að læra þar fata-
saum.
Hún var lífea sólargeislinn á
heimilinu, allra bæði gkyldra og
vandalausra, hún vildi vera öll-
uim til gagns og gleði. Það er
ennþá í minni haft heima undir
Fjöllum, að Geiri gamli ráðs-
m aður prófas'ts, sem efeki var
með neinar blíðugælur að jafn-
aði, sagði það um Elínu: að hún
hún væri eims og ljós, sem log-
aði stillt í húsi. Þetta þótti sterk
og ávefengjanleg lýsing, þar sem
hún kom frá Geira gamla.
Það þótti þungt áfallt fyrir alla
s\reitina ,hvað þá heimilið í Holti,
þegar séra Kjartan féll frá fyrir
aldur fram, aðeins 58 ára, um
páskaleytið 1913.
Þá faufe í margra skjól, þaT
sem heimilið tvfetraðist að mestu.
Frw Kristín fluttist til Reykja-
víkur með 2 fósurdætur, Dýr-
finnu Guðjónsdóttur, því nær
uppkomna og Guðbjörgu Svein-
bjamardóttur Kjartanssonar,
hún þótti of unig til að fyligja
foneldrum sínum vestur um haf.
Hún var þá enin á barnsaldri
ekki nema 5 ára gömu'l.
Sjálfsagt hefur risna einihvem
tírna verið um efni fram í Holti,
því þegar allt hafði verið upp-
gjört, kom það í ljós að frú
Kristín var fátæk kona, sem
þurfti að berjast harðri baráttu
fyrir tilveru sinni og litlu Guð-
bjarigar, sem hún gekk dyggilega
í foreTdra stað. Kristín bjó á
Skólavörðustíg 35 og hafði þar
matsölu.
Studdi Dýrfinina Guðjónsdótt-
ir hana þar alla tíð með ráðum
og dáð launaði hún þannig vel
uppeldi sitt í Holti.
En Elín sjáltf ljósið í húsinu,
var að frændaráði gift frænda
sínum Páli Sigurðssyni að Ár-
kvörn í Fljótshlíð. Sýndist víst
flestum að þar hefði verið vel
fyrir hennar ráði séð, því að
Árkvarnarheimilið var talið
mesta myndar- og efnaíheimili.
En fár veiit hverju fagna skal.
Það tókust ekki góðar ástir með
þeim hjónum, eins og stundum
bar við í örlagasögum okkar ís-
lendinga. Þeim varð þó eirnnar
dóttur auðið. En hún var ekiki
orðin eins árs, þegar Elín bar
'hana á handlegg sér til næsta
bæjar, þaðan lá svo leið þeirra
mæðgna austur að Holti til séra
Jakobs og Sigríðar systur Elínar.
Það var vísrt hrygg og um-
komulaus kona, sem þá kom
aftur til æs'kuíheimkynna sinna,
þar sem hún eitt sinn hafði verið
ljós og allra eftirlæti.
Það var lika af sem áður var,
flestir voru horfnir á braut, sem
mundu hennar hlýju hjálpandi
hendur. Tímarnir voru breyttir
frá því sem áðúr var og í hryggð
sinni fann hún sjálfsagt ekki þá
hvíld, sem hún þráði af finna
heima. Þó neyndu hjónin í Holti
a vera henni all't það er þau
gátu. Séra Jakob, sem var mjög
hjartagóðúr og hugiheill reyndist
h;nni mjög góður mágur,
Allir henrnar görnlu sveitungar
voru líka á 'hennar bandi, þar
f.unnst víst eniginn, er gæfi henni
s<>k á því 'hverniig fór. Fólik þótt-
ist vita sem var, að þetta var
ekki í fyrsa súm, sem heimurinn
kærði sig ekki um ljósið!
Elín dvaldi nú með lilu dóttur
sina Guðbjörgu Sigríði í Holti
full 8 ár og hjálpaði systur sinni
með bömiin, sem fæddust nær
áilega, þau urðu 8, sem lifðu og
upp komust. Munu þau öll hafa
verið fædd þegar Elín fór.
Þetta voru því engir þæginda-
tímar hjá þeim systrum. En gleð-
inn var líka stór við það, að sjá
börnin blómsra og dafna, var
li'tla Guðbjörg þar engin eftir-
bátur, því hún var óvenjuelsku-
legt bam'. En Elín var eins og
rótslitið tré, hún gat ekki notið
rueins af því, sem í kringum hana
var, nema auðvitað návistar
einkabarnsins síms.
Henni fór nú eins og srvo mörg-
uin öðrum hafði farið í fátækt og
getuleysi sínu, að hún sá hiHa
undir stóra landið í vestri,
Ameríku, sem svo margir höfðu
leitast við að sveipa í ljóma
ævintýsins, að það var í margra
auigum naumast veruleikans og
örðugulei’kanna heimikynni, sem
það þó oftar en einu sinn hafði
reynzt fátækum og umkomulaus-
um landnemum, allt fram yfir
síðari heimsstyrjöld.
Þegar Elín fór að huigsa um
vesturför, var það mjög á móti
skapi séra Ja'kobs mágs hennar.
Hann hafði um tíma verið prest-
ur í íslendinigabyggðum vestra
og vissi auðvitað, að þar varð
enginn ágætur af engu, frekar en
hér heima. Elín var ekki annað
en eignalaus kona með ósjálf-
bjarga barn.
En hún lét þá ekki neitt letja
sig fyrst 'henni var það orðið
ríkt í hu'g. Hún átti líka siinn ein-
asta ástkæra bróður þar, kannske,
reið það allan baggamuninn. Nú
sneri hún sér til góðrar og
tryggrar fóstursystur sinnar,
Kristjönu á Efstu-Grund, sem
er næsti bær við Holt. Átti Elín
þar vissa hauka í horni, því að
húsbóndinn þar Björm Guð-
mundsson var náimn frændi
Innilegt þakklæti færi ég
börnum mínum, tengda- og
barnabörnum og öðrum vin-
um mínum, sem með heiro-
sóknum, gjöfum og heillaósk-
um auðsýndu mér vinaifiug á
sjötugsafmæli mínu, 20. nóv.
s.l.
Guð blessi ykkur öll.
Laufey Gunnlaugsdóttir,
Sóleyjargötu 12,
AkranesL