Morgunblaðið - 24.12.1968, Blaðsíða 3

MORGUNBÚLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 24. DESBMBER 1968
Dr. Sigurbjörn Einarsson, biskup:
MÁL JÓLANNA
ÉG ætla ekki að skrifa um jól-
in. En þess bið ég, að jólin tali
til þín, að nóttin helga nái í
gegnum næturskuggana þína,
að þögnin hennar snerti þögn-
ina þína, setm í þér býr innst,
Ihljóðið djúpa, sem þar er,
spurningin, gátan þögla, sem
dyilst þar, og bíður, eins og
auga í myrkri, sem starir opið
en á ekki Ijósið sitt, ljósið, sem
það er gjört til að greina og
njóta.
Hvað tala jólin, hvaða mál
nemur þú á helgri nóttu? Ef
til vill enduróma úr heimi
’ljúfra minninga, endurskin frá
kertaljósi, sem var svo stórt af
því þú varst svo lítill, svo bjart
af því þú varst svo sa'klaus. Ef
til vill bergmál úr bernsku-
heimi, kannski baðstofu, sem er
fallin, eða fjarlægan óm frá
vörum, sem ekki mæla meir.
Kannski rifjasit upp bjarminn
af móðurbrosi, sem er slokkn-
að, eða ylux úr lófa, sem nú
er kaldur.
Víst eiga jólin sitit minninga-
mál og heilagt er það og mátt-
ugt, og þú skalt gefa því hljóð
á helgri næturstund, minnast og
þakka og blessa alla ást, sem
þér var gefin.
En ekki er það þetta, sem jól-
in vilja segja, það heyrir jólun-
um til, en það er ekki erindi
þessarar nætur, ekki hennar
mikla mál.
Þú getur rennt huga yfir álf-
ur og aldir. Þú hefur heyrt í
útvarpinu klukknahljóm frá
fæðingarkirkjunni í Betlehem,
hann berst út um allan heim
í kvöld og í nótt, og þú hugsar
um óminn frá þúsund og aftur
þúsund klukkum og kirkjum,
þar sem fagnaðarefni jólanna er
túlkað og þakkað á ödlum tung-
um, öllum strengjum. Og þú
getur látið þig gruna þá bylgju,
það fossandi flóð af fögnuði og
lofgjörð, sem stigið hefur upp
frá jörðinni þessa nótt, síðan
litli sveinninn frá Betlehem
heilsaði þessum heimi með
gráti á fjárhúsgólfi, og mamma
hans sefaði grátinn við brjóst-
ið sitt.
Víst er það mikið að hugsa
um þetta, sagan, hin áþreifan-
lega mannkynssaga, á ekki ann-
að undur stærra til.
Og samt hafa jólin ekki talað
þótt þú íhugir þetta og undrist
það, líka þetta heyrir jólunum
til, en það er ekki þeirra mál.
Auðvitað ekki, hugsar þú,
það þarf ekki að segja mér,
hvað presturinn er að fara,
maður veit alltaf fyrirfram,
hvað þeir ætla að segja, jólin
tala ekki jarðneskt mál, það
eru raddir himnanna, sem þau
flytja til vor.
Raddir hknnanna? Hverjar
eru þær?
Fornir menn gríiskir töldu
sig hafa hugboð um hnattanna
(hljóm, ljómi stjarnanna og
geislastafir eru glitrandi streng-
ir, ósýnilegir fingur snerta þá
og harpan ómar, harpa al-
geimsins. En það dýrðarspil
nær ekki mannlegum eyrum,
það gleður a.ðeins hina sælu
guði, en sæla þeirra er m.a.
fólgin í því, að þeir þurfa ekki
að hugsa um jörðina né hafa
áhyggjur aí amstri og eymidum
dauðlegs manns.
Þetta er skáldslegt, stórt æv-
intýri, en á um það sammerkt
við svo marga djúpa hugsun og
marga stóra list, að það er í
námunda við áleitin tregastef
í blóði mannsins, sem hvísla
með svölum, þungum hreimi, að
alheimsspilið sé hrikalega hlut-
laust um niðinn í mennskum
æðum og enda barminn og
hjartað og það sem bærist þar.
Hljómur hnattanna, mál
geimanna, raddir himnanna?
Fyrir nokkrum árum var isagt
frá þvi í blöðum hér, að vís-
indamönnum í stjörnutumin-
um á Palómarfjalli í Kaliforníu
hetfði tekizt að ljósmynda
sprengingu, sem talið er að hafi
orðið í stjörn.uþyrpingu í geimn
um fyrir hálfri annarri ára-
mlljón. Og það er talið senni-
legt, að þessi sprenging standi
ennþá yfir. Stjörnuhlutar úr
sprengingunni, sem nægja til að
mynda 5 milljónir hnatta á
stærð við sólina, eru á fleygi-
ferð út í geiminn og fara með
allt að 36 millj. km. hraða á
klukkustund.
Þannig var fréttin. Og þetta
lesa líklega flestir án þess að
staldra við, rétt eins og verið
væri að segja frá spilagaldri
eða stórvöxnu svindli, eða þá
geimskoti og öðru slíku föndrj.
Hivaða mál tala feiknin í
geimnum? Eitt er alveg víst:
Þú leggur ekki undir þig þenn-
an geim, hvort sem þú ert
marxisti eða kapitalisti. Þú
stýrir ekki þeirn öflum, sem
æða þar. Hvers er að vænta
þaðan? Er eitttovað, sem sézt
ekki úr stjömuturnum, eitt-
hvert afl ofar feikn,unum? Er
það hlutlaust um þig og þitt, er
það fjandsamlegt eða vinveiitt,
er vit í því, tilfinning ,hugur,
hjarta?
Og nú kemur að því, sem jól-
in tala. Þau tala ekki um
hnattahljóm, ekki um guðlega
strengleika og himneskt hlut-
leysi, ekki um firnin í djúpum
geimanna, ékki um annarlegar
verur á öðrum hnöttum eða
sviðum. Þau tala um barn,
mannsibarn á jörð. Þau flytja
mennsk orð, þau boða mikinn
fögnuð. Ekki yfir þVí, að hnett-
irnir syngi eða dansi eða
springi í einhverjum hástemmd
um gleðskap yffirjarðneskra
vætta eða afla. Ekki vegna þess
að einlhverjum tekst að fika sig
fáeinar tommur út í gekninn
héðan, þau boða fögnuð yffir
þvi að þú ert til og Guð er til
og Guð elskar þig og Vill eiga
þig, bjarga þér, gleðja þig,
blessa þig. Elska þig og eiga
þrátt fyrir smæð og heimsku og
saurgun, elska þig og lýsa þér,
þótt allar sólir sortni, elska þiig
og eiga þig, þótt allar vetrar-
brautir bresti.
Þér er frelsari fæddur. Og
þetta til marks: Þér munuð
finna ungbam í jötu.
Finna ungibam í jötu. Það er
ekki mikil ' uppgötvun á öld
undranna.
Það skyldi þó ekki vera að
þetta væri eina undrið, sem
varðar þig. Guð kom, almáttug-
ur eilífur Guð kom í þessu
barni, kom alla leið offan á þdna
lágu skör, niður á stig þinnar
mennsku til þess að verða þinn,
þirta þér sjálffan sig og taka þig
að sér, allt, sem er afflaga hjá
þér, allt, sem er dimmt, allt,
sem er erf itt, allt, sem er synd.
OrðiÖ hans, hans hjartans mál,
varð hold, barn, maður, og það
orð er þetta: Ég elska þig, ég
er frelsari þkun,
Þetta birtir Jesús Kristur,
bamið heilaga, maðurinn full-
komni, fæddiur þér, krossfestur
fyrir þig, með þér alla daga.
Þegar Nóbelsverðlaunium var
útihlutað í Stokkhólmi 1963,
vakti Mtið atvik eftirtekt. Einm
hinna frægu manna, sem áttu
að taka við verðlaunum, var
lamaður. Þegar konungur ætl-
að að fara að afhenda honum
verðlaunaskjalið, sé hann, að
hann kamst ekki upp þrepin
upp að öndveginu og konungur
fár offan til hans alla leið og
krýndi hann þar hinni miklu
sæmd.
Konungur hknnanna kom,
ekki í reyðarþrumu, ekki á
fljúgandi diski, halastjömu
eða geimfari, hainn kom í barni.
AJ þvl þú ert ekki masifcína,
heldur mannsibarn. Kom ofan
alla leið og klæddist dufti, aí
því þú ert duft, steig niður tál
þin af því þú ert með brotinn
væng og lamaðan fót og rökkv-
aðan,' blindan hug. Þú hefur
ekki unnið til hknnes'kra verð-
launa, ekki fremur en ég.
Hann kom samt. Þú heffur
hrasað, fallið, þú ert í tötrum
syndugs manns, hann kemur
samt, tefcur tötrana, lætur þig
fá skrúðann sinn.
Þetta er mál jólanna, þannig
tala þau. Ég bo'ða yður mikinn
fögnuð, sem veitast skal öllum,
yður er í dag frelsari fæddur,
sem er Drottinn Kristur. í dag.
f dag er hann þinn, og á morg-
un, að eilífu er hann þinn.
JÓLALESBÓK Morgunblaðsins er komin út og var hún
borin til áskrifenda í |gær. Hún er fjölbreytt að vanda, 2
blöð, en efni hennar er eftirfarandi:
Bls. 3: Jólahuigvekja eftir séra Sigurð Hauk Guðjónsson.
— 4: Þrjár bernskumyndir efltir Hanraes Pétursson.
— 5: Andlit látinnar konu, etftir Nóbelsskáldið Kawabata.
— 6: Séra Sigurður í Holti etftir Guðmund Daníelisson.
— 8: Huigurinn reikar víða eftir Gíisla Sigurðsson.
— 9: Ljóð eftir Þorigeir Sveinbjarnarson.
— 9: Jólapistill eftir Hannes Jlónsson.
— 10: Jórdan — áin helga.
— 11: Ljóð effitir Jón úr Vör.
— 12: Er Gunnhildur enn í gluggarnum hjá Agli? eftir Magn-
ús Finnason.
— 18: Rauð box eftir Slvövu Jakobsdóttur.
— 14: Galswor.tihy og saga Forsyte-ættairinnar.
— 16: í Skálholti eftir Matthías Johannessen.
— 18: Jólin í Odda eftir Steimgrim Maittihíasison.
— 21: Verðlaunamiyndagáta.
— 22: Gárar á hljóðri nótt etftir Árna Johmsen.
— 2í3: Ljóð eftir Árna Johneen.
— 24: Barua a Soldaní efitir Karen Blixen.
— 28: Páll postiuli og andmælenduir hans eftir S.G.F. Brand
on.
— 31: H.C. Andersen og jólin eftir Ernst Fhilipeort.
— 33: Áhætta kæNeikans, predikun eftir próf. Harald Niels-
son.
— 35: Vegleg gjöf frá ítalíu. Þýðing Halldórs Þorsteinssönar
á flormála hinnar ljósprentuðu útgáfu Borso-bilblíunn-
ar, sem ræðismenn íslands á Italáu hafa gefið isilenzka
ríkinu.
— 36: Síðasti valsinn í Vínarborg eftir S. C. Burchell.
— 41: Þýtt ljóð eftir Siigbjörn Obstffelder.
— 42: Nú skulum við punta eftir séra Gísla Brynjólfsson.
— 44: Niður með ánni eftir Friðrik Sigurbjörnsson.
— 47: tJr þjóðsögum Jóns Árnasonar.
— 48: Viðtal við Högnu Sigurðardóttur, arkitekt um nútfcna
torfbæ hennar eftir Elínu Pálmadóttur.
— 50: Þeir efldust vi'ð hverja raun eftir AtJa Steinarsson.
— 52: Geislar frá gróinná menningu eftir Vignir Guðmunds-
son.
— 54: Hverjir fundu ísland? efltir Árna Óla.
— 56: Svartlistin sækir fram. Bjöm Vignir ræðir við Einar
Hákonarson, listmálara.
— 57: Ljóð eftir Sigríði Björnsdóttur, Önnu Kristjánsdóttur
og Richard Beck.
— 58: Glugginn. Rætt við Andrés Indriðason sem upptökur
og fleira í umsjá Baldvins Jónssonar o.g Sveins Guð-
jónssonar.
— 62: Jól á Grænlandsgrund eftir Aage Gilberg.
— 63: Verðlaunakrossgáta.
Jólavopnahlé
í Nígeríu?
Lagos, 23. des. NTB.
HERSVEITIR sambandsstjórnar
Nígeriu biðu í dag efftir endan-
legri tilkynningu um átta daga
vopnahlé, sem aðskilnaðarsinnar
í Biafra hafa stungið upp á, og
var almennt taliði að Lagos-
stjórnin skýrði frá afstöðu sinni
í kvöld. Lagos-útvarpið hefur
ekkl minnzt á vopnahléstillögu
Biaframanna og talsmenn Lagos-
stjómar hafa neitað að láta i ljós
álit sitt á henni.
Leiðtogj Biaframanna, Odu-
megwu Ojukwu ofursti, kom með
tillögu sína í útvarpsræðu þar sem
hamn sagði að tillagan væri svar
við áskorunum hvaðanæva úr
heiminum um átta daga jóla-
vopnahlé.
Seinna í dag sagði Lagos-út-
varpið að kunnugir hefðu dregið
í efa að einlægni væri á bak
við tilboð Biaframanna um vopna
hlé, og bætti því við að upp-
reisnarmeran vildu flytja fleiri
vopn og málaliða til landsins.
Þessi ummæli hafa dregið úr
vonum um vopnahlé, þótt því
væri ekki vísað á bug í útvarps-
sendingunni.
- MINNISBLAÐ
Framhald af bls. 26
Mjólkurbúðir verða opnar á
aðfanigadag frá kl. 68 tdfl. 13,
lokaðar é jóladag, en opnar á
annan í jóluim milli kl. 10 og 12.
Strætisvagnar Reykjavikur
verða í föruim aðffangadag á ödl-
um leiðum til kd. 17.30 en ó
eftirtöldum leiðum verður ekið
án fargjalds efftir þann tifcna.
Leið 2, Seltjamarnes: kl.
18.30, 19.30, 22.30, 23.30.
Leið 5, S'kerjaffjörður kl. 18,
19, 22, 23.
Leið 13, Kleppur-hraðferð ki.
17.55, 18.26, 18.55, 19.25, 21.23,
22.25, 22.55, 23.25.
Leið 15, Vogar-hraðferð kl.
17.45, 18.15, 18.45, 19.15, 21.45,
22.15, 22.45, 23.15.
Leið 17, Austurbær—Vestar-
bær kl. 17.50, 18.20, 18.50, 19.20,
21.50, 22.20, 22.50, 23.20.
Leið 18 Bústaðahverfi-hraðferð
kl. 18.00, 18.30, 19.00, 19.30, 22.00,
22.30, 23.00, 23.30.
Leið, 22, Austurhverfi kl. 17.45,
18.15, 18.45, 19.15, 21.45, 22.15,
22.45, 23.15.
Leið 27, Árbæjarih'Verfi kl.
18.05, 19.05, 22.05, 23.05.
Leið 28, Breiðholt kl. 18.05,
19.05, 22.05, 23.05.
Á jóladaig verður ekið ffá kl.
14.00 til kL 24.00 og á annam í
jólum frá kl. 10 til 24.
Leið 12, Lækjarbotnar: Síðasta
ferð vagnsins á aðfangadag er kl.
16.30, en á jóladag er ekið frá kL
14.00 og á annan í jólum frá KL
10.30.
Athyigli sfcal vakin á þvl, að ó
jóladag hefst aks'tur M. 11 og é
annain í jólum kl. 07 á þeám leið-
um, sem að undanffömu hefur
verið ekið á frá kl. 07 til 10 ó
sunnudögum. Nánari upplýsinga
er að leita í sifcna 12700.
Landleiffir — Reykjavik—
Hafnarfjörður. Á aðfangadag er
síðasta ferð frá Reykjavik kl. 17,
en frá Hafnanfirði kl. 17.30. Á jóla
daig (heffjasit ferðir kl. 14 og elkið
samkvæmt sunnudagsáætlun. Á
annan í jólum er ferð frá Reykja-
vík kl. 08.00, en frá Haffnarfirði
kl. 08.30. Reglubundin sunmnu-
dagsáæt'lun hefst kl. 10.
Strætisvagnar Kópavogs verða
í fferðum á aðffangadag eins og
venjuilega till kl. 17. Eftir þann
tíma verður ein hringferð um
Kópavog á hverjum heilum
kluikkutfcna til kl. 22 og er þó
e'kið án fargjalds. Á jóladaig hefst
a'kstur kl. 14 og er ekið efcis og
venjulega til kl. 24. Á annan í
jólum hefst akstur kl. 10 og er
ekið eins og venjuilega til kl. 24.
Leigubifreiffastöffvar verða
opnar um jólahátlðima, sem hér
segir.
BSR — Bifreiðastöð Reykja-
víkur lokar kl. 20 á aðfangadag
og opnar afur kl. 10 á jóladatg.
Biíreiðar stöðvarinnar verða þó
sumar hverjar á förnum vegi og
afgreiða siig sjá'lfar í sáma stöðv-
arinnar 11720.
STEINDÓR lofcar kL 18 á að-
fangadag og opnar aftur kl. 12.30
á jóladag, sími 11580.
HREYFILL lokar kl. 22 á að-
famgadaig og opnar aftur kl. 10
á jóladag, sími 22422.
BÆJARLEIÐIR loka kl. 22 á
aðfan.gadag og opna afftur ki. 10
á jóladatg, sifcni 33500.
BORGARBÍLASTÖÐIN lokar
á aðfangadag kl. 22 og er opin
til kl. 02, svo sem aðrar nætur.
Á jóladag opnar stöðin kl. 13.
Bifreiðar stöðvarinnar munu þó
suimar hverjar verða á förnum
vegi í lokunartfcnanium og munu
þá einnig afgreiða sig sjálfar í
sfcna stöðvarinnar 22440.
Flugþjónustan — Björn Páls-
son: En.gar áætlunarferðir verða
yfir hátáðirnar, en sjú'kraflug-
simar eru: 34269, 32127 og 21611.