Morgunblaðið - 21.01.1969, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 21. JANÚAR 1969.
5
MEðAL þess sem eyðilagð
ist í brunanum að Korpúlfs-
stöðum um helgina, var gam-
all bíll — Kanada, Buick, ár-
gerð 1926: „sportmódel“ —,
með skemmtilega sögu
að baki. Úr eigu enskra greifa
hjóna kom bíll þessi til fs-
lands: hér spunnust málaferli
út af honum en svo hafnaði
hann sem safngripur í Árbæj
arsafni og í eigu safnsins var
hann, þegar eldurinn batt
enda á feril hans. En hvað
verður nú um greifalijónin,
sem sögð voru hafa fylgt
Valgeir við bílinn, þegar þeir báðir voru upp á sitt bezta. Valgeir er í skinnstakknum
finnska, sem á er minnzt í samtalinu.
Ferli eina safnbíls landsins lauk í brun-
anum að Korpúlfsstöðum —
bílnum til íslands? Kannske
hefur eldurinn einnig bundið
endaulegan endi á þeirra fer-
il. Hver veit? En sá, sem
mest veit um sögu þessa góða
bíls, er Valgeir Magnússon,
véla- og viðgerðarmaður hjá
Landspítalanum.
„Blessaður vertu — ég hef
stundað ýmiálegt um dagaa“,
segir Valgeir, þegar ég kveð
dyra á heimili hans: þangað
bominn til að skrá nokkra
punkta úr löngum ferli gam-
als bíls, sem alla tíð hélt sín-
um virðulega svip, þar til eld
urinn batt sviplegan endi þar
á.“ Ég hef verið útgerðar-
maður, skipstjóri, stýrimaður,
mótoristi og kokkur, bílstjóri
og braskari."
„Það fyrsta sem ég veit um
þennan bíl“, heldur Valgeir
áfram, „er, að Stefán Þorláks
son, þá bóndi í Reykjah'líð í
Mosfellssveit, keypti hann úti
í Englandi og flutti hingað
heim. — Líklega hefur það
verið árið 1935. — Úti í Eng-
landi, skal ég segja þér, átti
að setja bílinn í bílakirkju-
garð. Hann hafði verið í eigu
enskra greifahjóna: ekki man
i ég nú lengur hvað þau hétu
I þau tignu hjón, en svo hrukku
þau upp af og krakkarnir,
sem við öllu tóku, vildu ekk-
ert með bílinn hafa — þeim
þótti hann úreltur orðinn —.
Vildu krakkarnir losna við
bílinn fyrir 8 pund í kirkju-
garðinn, þá kom Stefán til
sögunnar og keypti bílinn. Á
átta þund, eins og kirkju-
g£u-ðsdvöMn átti að kosta.
Nú. Svo átti Stefán bílinn
hér uppi, notaði hann eitt-
hvað sjálfur en seldi hann
svo Karli Pálssyni, bílstjóra.
Af Karli keypti ég svo bíl-
inn — það hefur verið 1937—
38. En út af þeim kaupum
^ ^ ^ *
spunnust málaferli.
— Nú?
— Já, lagsmaður! Mála-
ferli! Þau byggðust á þvi, að
Stefán hafði selt Karli bíl-
inn með eignarréttarsamningi
— svona eins og húsgögn eru
seld nú til dags. Þegar ég svo
kaupi af Karli verð ég mér
úti um veðbókarvottorð, sem
segir, að bíllinn sé skuldlaus
með öllu og í þeirri góðu trú
lifði ég, því að ég vissi auð-
vitað ekkert um samning Stef
áns og Karls.
Bíddu niú við. Svo getur
Karl ekki staðið í skilum við
Stefán og málaferlin urðu
milli Karls og mín. Það var
sko spurningin um það, hvort
veðbókarvottorðið héldi eða
ekki héldi. Það komst hölvít-
is harka í þetta en svo fór,
að Stefán gafst upp og sendi
mér bréf þess efnis, að hann
væri hættur við að reyna að
ná bílnum aftur og mætti ég
því líta á hann sem mínaeign
— Og þá áttu loks bílinn?
— Það held ég nú! Nú á
ég bílinn og hann reynist mér
svona skínandi vel. Þegar
fram liðu stundir varð bíllinn
þekktur og margir undruðust
hvað hann dugði og hversu
liílu ég þurfti að kosta til. —
Ojá. Þeir voru margir sem öf
unduðu mig af farkostinum.
Hvar sem ég lagði, dreif að
fjölda manna sem gengu í
kring um bílinn eins og jóla-
tré-
— Ferðaðist þú mikið um
landið?
— Blessaður vertu. Ég fór
um allar trissur. Sjáðu. Hér
er eitt dagblaðið: 20. septem-
ber 1951. Og mynd af mér við
bílinn á baksíðu. Ekki ber á
öðru. Og í blaðinu segir:
Nýkomin úr Norðurlands-
ferð.
„Bifreið þessi er með sömu
vél ófræstri og engir stærri
hlutar hennar hafa verið end
urnýjaðir. Fyrir nokkrum dög
um er eigandinn nýkominn á
henni úr ferð til Norðurlands
allt norður í Vaglaskóg og
duigði hún hið bezita. Hann seg
ist ætla á henni austur á
Fljótsdalshérað næsta sumar,
og hann er ekkert smeykur
um, að hún muni ekki duga
vel nokkur ór enn“.
— Já, já, segir Valgeir. Ég
fór um allar trissur á bflnum
og aldrei bilaði neitt.
En nú kemur að þvi, að mig
fer að langa í nýjan bíl. Ég
kaupi svo bíl, árgerð 1957, en
tek hann ekki út fyrr en árið
eftir.
— Seldirðu þá hinn?
— Ónei. Ég vissi hreint
ekki, hvort sá nýi myndi duga
mér betur, svo ég taldi viss-
ara að eiga þann gamla i
bakhöndinni. En þeir voru
margir sem vildu kaupa. Það
vantaði ekki, enda bíllinn all
ur í skínandi góðu lagi. En
ég hélt mig sem sé sem höfð-
ingjamir — með tvo til reið-
ar.
En þar kom, að ég gat
hvergi komið þeim gamla i
hús yfir veturinn. Ég hafði
daðrað dá'lítið við þá hug-
mynd að lóta bílinn lifa og
sá þá bara eina leið að gera
hann að safngrip. Þetta var
eini bíllinn sinnar tegundar á
landinu og merkur fyrir
margra hluta sakir, m.a. fyrir
það, að ég hafði engar breyt-
ingar á honum gert.
Ég kom að máli við Lárus
Sigurbjörnsson, sem tók vel í
málið, og endirinn varð sá,
að ég gaf Árbæjarsafni bíl-
inn með öllum fylgiskjölum.
Þá var hann á öllum dekkj-
um nýjum ásamt öl'lu öðru í
prýðilegu standi. Felgustærð-
in var 21x600: tréfelgur með
pílárum, sem aldrei gjöktu.
Heyrðist aldrei tíst. Og með
fulla skoðun var hann. Þetta
var 1963, að mig minnir.
Mér var sagt, að bíllinn
vekti mikla athygli á safninu,
en því miður komu upp erfið-
leikar í sambandi við pláss
fyrir hann og var þá brugð-
ið á það ráð að flytja hann
til geymslu að Korpúlfsstöð-
um. Og þar dó hann svo
drottni sínum um hölgina.
Þannig endaði það nú.
— Mig minnir, að ég hafi
heyrt talað um reimleika í
sambandi við þennan bíl?
— Ójá. Er það svo. — Og
Valgeir glottir. Já. Það orð
lék á, að greifahjónin sálugu
fylgdu bílnum og sæjust stund
um í aftursætinu. Hannreykti
þá stórsígara_ og frúin á pels
náttúrlega. Ég hafði hálft í
hvoru bara gaman að þessum
sögusögnum og ýtti undir þær
þegar vel lá á mér.
Og nú hlær Valgeir dátt.
— Síðan dregur hann fram
myndaalbúm og sýnir mér.
— Sjáðu. Hér er ég við bíl
inn, þegar hann var upp á
sitt bezta. Og ég í finnskum
skinnstakk. Þetta er frægur
stakkur. Þú getur séð hann í
Þjóðleikhúsinu núna, því sá
finnski vinnukarl Matti er sko
einmitt í þessum stakk á svið
inu.
Það var kunningi minn, sem
ég hafði einu sinni gert stór-
an greiða. Hann var i sigl-
ingum og ég bað hann að
kaupa fyrir mig skinnstakk.
Þá voru allir bílstjórar i
skinnstökkum, þeir voru
spissiaga niður og með stór-
um útafleggjurum að framan
og skornir upp að aftan.
Þetta var tizkan, iagsmaður.
Svo kemur náunginn með
stakkinn. Þennan stakk! Og ég
varð fyrir stórum vonbrigð-
um. Þetta var þó hátt í hóls-
inn, með stórum kraga upp á
hnakka og jafnsíður allan
hringinn! En ég hafði ekki
orð á vonbrigðunum en fór
heim með stakkinn og hét því
að fara aldrei í hann. Svo
var það eitt sinn, að við
hjónin brugðum okkur inn að
Hveravöllum. Þegar ég er að
fara út úr húsinu verður
stakkurinn fyrir mér og ég
hugsa þá sem svo: Bezt að
taka helvítið með. Og ég
fleygði honum fyrirlitlega í
aftursætið.
Inn á Hveravöllum var þá
norðan nepja og kuldi, þegar
,til kom. Ég þurfti að ganga
nokkurn spöl að sæluhúsinu,
var heitur úr bílnum svo ég
tók stakkómyndina, hneppti
upp í háls og arkaði af stað.
Og þar tók ég stakkinn í
fulla sátt, lagsmaður."
Þannig lýkur samtali okk-
ar Valgeirs að þessu sinni.
„Ég varð dálítið sár, þegar
ég sá brunnar leifar bílsins
að Korpúlfsstöðum um helg-
ina“, segir Valgeir. „En þetta
er víst leiðin okkar al'lra —
líka gamalla bíla með virðu-
legan svip.“
„Þetta er leiðin okkar allra
virðulegan svip.“
— lika gamalla bíla með
Skdkmótið í Beverwijk:
Friðrik vonn Ostojic í 6. umferð
— Tapaði tyrir Geller og Doda
ÚRSLIT 6. umferðar á skákmót-
inu í Beverwijk, Hollandi, fóru
þannig að Friðrik Ólafsson vann
Ostojic, Júgóslavíu, Botvinnik,
Sovétríkjunum vann Lombardy,
Bandaríkjunum, Ciric, Júgóslav-
íu vann Langeweg, Hollandi,
Geller, Sovétríkjunum vann Ree
Hollandi og Keres, Sovétríkjun-
um vann Doda, Póllandi. Benkö,
Bandaríkjunum og Donner, Hol-
landi gerðu jafntefli, en skákir
Portisch, Ungverjalandi og van
Shceltinga, Hollandi og Kaval-
eks, Tékkóslóvakíu og Medina,
Spáni fóru í bið.
Friðrik Ólafsson tapaði biðská
sinni gegn Geller úr 4. umferð.
Úrslit í 5. umferð urðu þessi:
Doda vann Friðrik, Portisch
vann Donner, Botvinnik vann
Medina, van Scheltinga vann
Kavalek, Lombardy vann Lange-
weg og Benkö vann Ree.
Jafntefii gerðu þeir Ciric og Ker-
es og þá gerðu Ostojic og Geller
jafntefli.
Staðan eftir sex umferðir er
þessi:
1. Botvinnik 5% vinn
2-4. Geller 4% —
2-4. Ciric 4% —
2-4. Keres % —
5. Benkó 4 —
6. Friðrik 3Ú2 —
7. Portisch 3 + 1 b
8-10. Langeweg 3 vinn
8-10. Donner 3 —
8-10. Donner 3 —
8-10. Dodo 3 —
11. Lombardy 2% —
12. Ostojic XVz —
13-15 Kavalek 1+1 b
t BYRJUN febrúar verður opn-
aður á vegum Æskulýðsráðs
Reykjavíkur nýr skemmtistaður
fyrir ungt fólk. Verður hann til
húsa að Skafta’hlíð 24, þar sem
áður var veitingahúsið Lidó.
Unnið er að nokkrum endurbót-
um og breytingum á staðnum og
er gert ráð fyrir að koma þar
upp fullkomnu „diskoteki“, og
að þar verði haldnip dansleikir
13-15 Medina 1+1 b
15-15 von Scheltings 1 + 1 b
16. Ree % •
og ýmsar skemmtanir fyrir ungt
fólk. Efnt hefur verið til sam-
keppni um nafn á staðnum og
eru ungir sem gamlir hvattir dl
iþátttöku í samkeppninni, en
■verðlaun fyrir bezta nafnið verða
5000 kr.
Tillögum skal skila til Æsku-
lýðsráðs merktum „Hvað á húsið
að heita“.
Nýr skemmlistaður unga fólksins