Morgunblaðið - 21.01.1969, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 21. JANÚAR 1909.
17
- NIXON
Framhald af bls 1
tfrostmariki, en- ekkert varð úr
slydduéli, sem spáð hafði verið.
Við þingihúsið, þar sem embætt
óstakan fór fram, ihafði verið
fcomið fyrir áhorfendapöllum
ifyrir 3® þúsund gesti, og tókoi
(gestirnir að streyma þangað um
svipað leyti og Nixon kom til
(Hvíta hússins.
Eftir kaffisopa í Hvíta húsinu,
fóru forsetarnir tvteir, frúr þei.rra
rvtaraforsetarnir og frúr þeirra
(upp í bifreið'ar, sem biðiu við að-
(alinngang forsetabústaðarins. —
(óku þeir Johnson og Nixon
'ásamt frúm sínum saman í nýrri
tforsetabifreið, brynvarinni mieð
skotheldum rúðum, en á hæla
jþeirna fýlgdi bifreið hlaðin starfs
mönnum íeyniþjónustunnar, sem
tfalið ihafði Verið að gæta forsiet-
anna.
Þúsundir áhorfenda höfðu safn
azt saman við leið þá, er ekin
ivar, og voru þar hermenn í sam-
tfelldri röð næst götunni.
Ferðin til þinghússins tók að-
leins tíu mínútur, og er þangað
ikom spurði fréttamaður einn
iNixon um hvað þeir Johnson
ihefðu rætt á leiðinni. „Ó, um
(hundana okkar — og fleira,“ svar
aði þá Nixon. Annar fréttamaður
(spurði hvort Nixon hafi, þegar
hann fylgdist með embættistöku
Kenniedys fyrir átta sirum,
idreymt um að hann sjálfur ætt'j
eftir að taka við forsetaembætt-
inu. „Nei,“ svaraði þá Nixon. „Ef
ég væri gefinn fyrir veðmál,
ihefði ég sagt að líkurnar gegn
iþví hefðu verið þúsund á mótj
einni.“
• Þeir Johnson og Hubert Hump
hrey varaforseti gengu fyrstir
upp á 'viðihafnarpall á tröppum
þinghússins, þar aem embættis-
(takan átti að fara fram, en á
eftir þeim Earl Warren ihæsta-
réttarforseti. Þar næst kom
Spiro Agnew, og loks Nixon, sem
tfréttamenn segja að hafi vart
getað varizt brosi þrátt fyrir
lallan hátíðleikann.
Athöfnin hófst með því að Ev-
erett Dirksen, leiðtogi republik-
(ana í öldungadeildinni, fói Chari
les Ewbank Tuckier biskupi i
kirkju meþódista að flytja bæn.
Bað foiskup fyrir nýja forsetan-
lum, b'að guð að færa honum
Ivizku, og bandarísku þjóðinnj
toæði hugrekki og vizku. Næst
tfflutti Edgar Magnin, rabbíi við
IGyðingamusterið í Los Angeles.
laðra bæn, og því næ.st las Dirk-
tsen Spiro Agnew eiðstafinn, og
lAgnew sór embættiseið sinn.
Fulltrúi grísk-kaþólsku kirkj-
unnar, laTrovos erkibiiSkup Norð-
ur- og Suður-Ameríku, fluttj
næst bæn, og síðustu bænina
flutti náinn vinur Nixona, Billy
Graham, fulltrúi baptista. „Ó
drottinn", sagði hann, „nýi for-
setinn okkar þarfnast þín meira
en nokkur annar."
Þegar Billy Graham hafði lok-
ið bæn sinni, gengu þeir Nixon
og Earl Warren fram, og Nixon
Bór eið sinn. Því næst ávarpaðj
nýi forsetinn þjóð sína.
Friðsamleg samkeppni.
f ræðu sinni sagði Nixon að
tíminn væri á bandi friðarins
og það væri hlutverk Bandaríkj-
anna að vinna að friði í heimin-
um. Skoraði hann í því sambandj
á kommúnistaríkin að standa
með Bandaríkjunum að „friðsam
legri samkeppni", ekki til að
leggja undir sig landssvæði eða
færa út áhrifavöld sín, heldur
Itil að auðga tillveru allra þjóða.
Nixon sagði að eins og fyrr
þegar tímum árekstra væri að
Ijúka, væru nú að koma tímar
samninga. „Látum allar þjóðir
vita það“, sagði hann, „að með
an þessi nýja stjórn fer með
völd verða fjarskiptasambönd
okkar við umheiminn opin. Við
viljum opinn heim, opinn fyrir
hugmyndum, opinn til að unnt
verði að skiptast á vörum eða
folki, heim þar sem engin þjóð,
stór eða smá, þarf að búa við
illa einangrun.“
Bent er á að þessi orð Nix-
ons geti táknað það að hann
muni að minnsita kosti taka til
athugunar hvort ekki sé unnt
að hefja á ný samskipti við
Kína og Kúbu.
„Við getum ekki búizt við því
að geta gert alla vinveitta okk-
ur, en við getum reynt að gera
enga að óvinum okkar," sagði
hann. Svo beindi hann orðum
sínum til hugsanlegra óvina-
þjóða Bandaríkjanna og sagði:
„Við skulum vinna að því í sam-
einingu að draga úr vopnabyrð-
inni, að efla uppbyggingu frið-
arins, að létta undir með þeim
fátæku og soltnu.“ Ekki vildi
Nixon bera fram þessar tillög-
ur sínar um samvinnu til að
styrkja frið í heiminum án þess
að koma á framfæri aðvörun til
þeirra, er hugsanlega mistúlk-
uðu orð hans sem uppgjöf: „En
við alla þá, sem gætu látið veik-
leika freista sín, vil ég stað-
festa að við verðum jafn öflug-
ir og þörf krefur, eins lengi og
þörf krefur."
„Ég veit að friður fæst ekki
með því einu að óska eftir hon-
um — að ekkert kemur í stað
margra daga og jafnvel margra
ára þolinmæði og samningalip-
urðar“, sagði hann. „En“, bætti
Nixon við, „ég skal gefa þetta
órjúfanlega fyrirheit: „Ég skal
einbeita embætti mínu, starfsorku
og þeirri vizku sem ég hef yfir
að ráða fyrir málstað friðar miljli
allra þjóða.“
Vegna þess að þjóðin er sterk,
sagði hann, hefur hún ráð á því
að líta á veikleika sína með
hreinskilni og vinna vongóð að
lausn þeirra.
Andleg fátækt.
„Við eigum í styrjöld, en þrá
um frið. Við þjáumst af sundr-
ungu, en þráum sameiningu. Við
sjáum umhverfis okkur 'líf án til
gangs, en þráum fylllingu. Við
lítum verkefni, sem þarf að
vinna, bíða eftir að verða hrimt
í framkvæmd." Nixon sagði að
þjóðin ætti að glíma við „fá-
tækt andans“, og bætti við: „Við
erum auðug að veraldlegum gæð
um, en snauð að andlegum verð
mætum — við höfum með stór-
kosfilegri nákvæmni komizt til
tunglsins á sama tíma sem við
stöndum í háværum deilum hér
á jörðunni." Sagði nýi forset-
inn að svarið við þessari fá-
tækt andans væri að finna í ein
földum dyggðum eins og „gæzku
velsæmi, kærleika og góðvild."
Sagði hann að Bandaríkin hefðu
á undanförnum árum þjáðzt af
háværum orðaflaumi, sem lofað
hefði meiru en staðið hafi verið
við, sem hefði kveikt hatur með
þjóðinni. „Við getum ekki lært
neitt hvert af öðru fyrr en við
tö'lum það lágt að unnt verði að
greina orð okkar, en ekki aðeins
raddirnar“, sagði hann.
Nixon hét því að vinna að
uppbyggingu borganna, bættu
húsnæði, eflingu menntunar, og
að minnkandi atvinnuleysi. En
til að koma þeim hlutum í lag,
sagði hann að þjóðin yrði að
standa einhuga saman. „Enginn
getur verið algjörlega frjáls, ef
nágranni hans er það ekki. Þetta
leiðir til þess að blakkir og hvít
ir verða að vinna saman sem ein
þjóð, ekki tvær. Lögin hafaloks
handsamað samvizku okkar. Nú
er eftir að varpa ljósi á það,
sem lögin ákveða: að tryggja að
allir séu fæddir jafningjai
frammi fyrir guði og mönnum."
Kaleikur tækifæranna.
Nixon hét fuffllri aðstoð stjórn
ar sinnar við að bæta lífskjör
þjóðarinnar og sagði, að reynt
yrði að ná ti'l þeirra, sem til
þessa hafa orðið útundan, og
reynt að flýta fyrir þeim, sem
til þessa hafa dregizt afturúr.
Það væri ekki stefna stjórnar
sinnar að rífa niður það, sem
stjórnir Kennedys og Johnsons
hafa unnið, heldur væri það til
gangurinn að byggja upp frá
því, sem þegar hefði verið gert
Hinsvegar beniti Nixon á að
það væri takmarkað, sem ríkis-
stjórnin ein gæti gert til úrbóta.
Sagði hann að á undanförnum
aldar-þriðjungi hefðu ríkisstjórn-
ir Bandaríkjanna fengið sam-
þykkt fleiri lög, eytt meira fé og
stuðlað að meiri umbótum en í
aOllri sögu landsins fram að þeim
tíma. Nú væri senn að því kom-
ið að stjórnin ein gæti ekki meir
að gert. „Það sem gera ber, verð
ur að framkvæma með samvinnu
ríkisstjórnarinnar og þjóðarinn-
ar, því öðruvísi verðux það ekki
gert. Það sem afstaðnar þján-
ingar hafa kennt okkur, er „að
án þjóðarinnar erum við einsk-
is megnugir — með þjóðinni get-
um við allt.“ „Farmtíðin býður
okkar ekki bikar vonleysisins,
heldur kaleik tækifæranna. Við
skulum því grípa hann, ekki með
ótta heldur ánægju, og hálda
fram á leið, ákveðnir í trú okk-
ar, stöðugir í ásetningi okkar,
gætnir á hættustundum — en
studdir trausti tiil vilja guðs og
fyrirheita mannsins."
★
Það tók Nixon 20 mínútur að
flytja ávarp sitt, og þurfti hann
stundum að gera hlé á flutn-
ingi þess, vegna fagnaðarláta
áheyrenda. Sat Johnson fráfar-
andi forseti þögull undir ræð-
unni ag hlustaði £if ákafa, eins
og hann vildi ekkert láta fram
hjá sér fara. Eftir ávarpið og
hljóðfæraslátt og söng, sneru
þau Pat og Richard Nixon baki
við mannfjöldanum úti fyrir, og
lögðu af stað inn í þinghúsið.
Hélt forsetinn utan um konu
sína og sneru þau sér við á
miðri leið ti'l að veifa til mann-
fjöldans.
Johnson-hjónin fylgdu for-
setahjónunum frá viðhafnarpall
inum, og héldu beint til bifreið-
ar sinnar framan við þinghúsið.
Óku þau til heimilis Clarks Cliff
ord. fráfarandi varnarmála-
herra, en þar ætluðu þau að
bíða brottfararinnar frá Washing
ton. Nýju forsetahjónin héldu
hinsvegar til hádegisveizlunnar
í þinghúsinu, og hófst þá tveggja
stunda skrúðganga þar framhjá
í tilefni dagsins.
Jan Palach.
— Tékkóslóvakía
Framhald af bls 1
sjónum og sonur yðar af öllum
mætti.“ Siðan segir: „Fórn sonar
yðar er því átakanlegri, þegar
þess er gætt að hið sósialiska
ríki okkar þarfnast manna eins
og hann var, manna sem hafa til
að bera gáfur og manndóm —
land okkar þarfnast slikra ær-
legra manna.
Fréttin um andlát Jans Palachs
barst eins og eldur í sinu um
Prag í gær, og jafnskjótt fóru
borgarar að streyma til Wen-
cecls torgs og báru margir log-
andi kerti og hrópuðu: „Við styðj
um þig, Jan.“ Og sett var upp
spjald, þar sem á var letrað: Jan
(Jóhann)-Jan 1415-1969 og vildu
menn með því benda á, að písla-
vættisdauði Palachs rnætti líkja
við það, er Jóhann Húss var
brenndur árið 1415.
Víða gerðu borgarar aðsúg að
sovézkum hermönnum ó sunnu-
dag og sögðu þeim að hypja sig
heim til sín. Tékfcneska innanrík-
isráðuneyti'ð binti síðax orðsend-
ingu, þar sem menn eru varaðir
við að ráðast að sovézkum her-
mönnum, og segir, að það muni
aðeins skaða málstað þjóðarinn-
ar.
Um helgina fluttu margir máls
metandi menn í Tékkóslóvakíu
ávörp í útvarp og sjónvarp og
hvöttu menn til a?ð gæta still-
ingar og grípa ekki til óyndis-
úrræða. Meðal þeirra var dr.
Cestmir Cisar, forseti þjóðarráðs-
ins, sem jafnan hefur verið í
hópi frjálslyndustu leiðtoga lands
ins, og sagði hann að stjómleyisi
og ringulreið boðuðu endalok lýð
ræðisins í landinu, og skákmeist-
arinn Ludek Pachman, sem hefur
sætt gagnrýni af hálfu sovézkra
fyrir skoðanir sínar.
Um svipað leyti og Jan Palach
gaf upp öndina voru stúdenta-
leiðtogar á fundi me'ð fulltrúum
stjórnarinnar til að ræða um
hugisanlegar leiðir til að forðast
frekari vandræði. I gærkvöldi
var og haldinn fjölmennur fund-
ur í háskólanum í Prag, þar sem
ræðumenn báru fram þær kröfur,
að forystumenn þjóðarinnax
tækju tafarlaust upp viðræður
við Sovétríkin um brottflutning
sovézka hernámsliðsins. Ræðu-
menn vöruðu við fleiri sjálfs-
morðum og einn sagði: „Þetta
eru félagar okkar og við erum
skelfingu lostnir.“
Fjölda mörg blöð í Tékkó-
slóvakíu birtu ályktanir og sam-
þykktir vegna láts Palachs og
m.a. segir í orðsendingu startfs-
mannafélags eins: „Við beygjum
höfuð okkar í virðingu vegna
fórnar Jans Palachs. Fylkjum
liði og stöndum öll einhuga um
baráttumál hans.“
Útvarpið í Prag skýrði frá því
í-gær, að Palach hefði haft með-
vitund öðru hverju á laugardag
og þá fengið að hlýða á útvarps-
fréttir, þar sem greint var frá
þeirri ólgu sem greip um sig
vegna sjálfsmorðstilraunar hans.
Útvarpið sagði líka að síðustu
orð Palachs hefðu verið þau að
hann varaði aðra við að fara að
dæmi sínu. í kveðjubréfi hans,
sem var birt á föstudag og síðan
dreift á Wenceslas torgi á sunnu-
dag, er fréttist um andlát hans,
að næsti sjálfboðaliði mjmdi
fremja sjálfsmorð á morgun,
þriðjudag.
Norðurlöndin viljn stuðln nð
friði í Nígeríu
Stokkhólmi, Osló 20. jan.
AP-NTB.
STJÓRNIR Norðurlandanna, Dan
merkur, Noregs, Finnlands og
Svíþjóðar eru fúsar til að beita
sér fyrir því að koma á friði í
Nígeríu og hafa forgöngu um að
meira magn matvæla verði sent
sveltandi fólki í Biafra. Þetta
svar hafa stjórnir viðkomandi
landa senit Ojukwu, foringja
og Binfrn
Biaframanna, en hann hafði í
skeyti beðið Norðurlöndin að
hlutast til um að vopnasölu til
Nígeríustjórnar yrði hætt og
reynt yrði að koma á vopnahléi
í landinu.
Forsætisráðherrar landaima
hafa setið á fundi í Stokkhólmi,
og lauk honum um helgina, ís-
land sendi ekki fulltrúa til fund-
arins.
Annað flugslysið
við Los Angeles
Farþegaþota frá United Air-
steyptist í sjóinn skömmu eftir
flugtak frá alþjóðafiugvellinum
í Los Angeles á laugardags-
kvöld. Með þotunni voru 30 far
þegar og sex manna áhöfn og
fórust allir.
Þotan, sem var að gerðinni Bo
eing-727, var á leið frá Los
Angeles til Denver og Mil-
waukee. Rigning var á flugvell-
inum þegar þotan hóf ferðina,
skyggni um 7 kflómetrar og
skýjahæð 300 metrar. Fylgdust
starfsmenn flugval'larins með
þotunni í ratsjám, en misstu sjón
ar af henni skömmu eftir flug-
takið, og var þotan þá komin
um 13 kílómétna frá ströndinni.
Hafin var leit að þotunni, og
nærri þremur klukkustundum efit
Heitur og kaldur
SMURTBRAUÐ
0GSNIHUR
Sent hvert sem
óskað er, simi 24447
ir að hún hvarf hafði brak og
þrjú lík fundizt á sjónum um
15 km. frá ströndinni. Erfitt var
að leita á sjónum, því vindhraði
var um 50 kílómetrar og sjór úf-
inn. Skýrðu flugvallarstarfsmenn
menn frá því síðar, að skömmu
áður en filugvélin fórst hafi filug
stjórinn óskað eftir og fengið
leyfi til að snúa við og koma inn
til lendinigar því mælitæki í
stjórnklefa bentu til þess að eld
ur hefði kviknað í þotunni.
Bandaríska þotan fórst á svip
uðum slóðum og SAS-þotan, sem
fórst í lendingunni á mánudag í
fyrri viku, en með SAS-þotunni
fórust 15 manns. Var það fyrsta
dauðaslys í sögu alþjóðaflugvall
arins við Los Angeles.
Einangrun
Góð plasteinangrun hefur hita
leiðnistaðal 0,028 til 0,030
K.cal/mh. °C, sem er verulega
minni hitaleiðni, en flest önn-
ur einangrunarefni háfa, þar
á meðal glerull, auk þess sem
plasteinangrun tekur nálega
engan raka eða vatn i sig. —-
Vatnsdrægni margra annarra
einangrunarefna gerir þau, ef
svo ber undir, að mjög lélegri
einangrun.
Vé. hófum fyrstir allra, hér á
landi, framleiðslu á einangrun
úr plasti (Polystyrene) og
framleiðum góða vöru með
hagstæðu verði.
REYPLAST H.F.
Armúla 26 - Sími 30978
Uppboð
Ósfcilaihestur í vöralum lögragluininar, grár að lit, mark
óljóst, verður seldur á opinberu uppboði, siem báð verður
að Lækjarbug, Blesugróf, föstudag 23. ja.niúar 1969, fcL. 10.30.
Greiðsla við hamarslhögg.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík.