Morgunblaðið - 15.03.1969, Blaðsíða 3

t
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 15. MARZ 1909
3
Óformlegt löndunarbann
STOÐVAST SIGLINGAR ÍSLENZKRA
TOGARA Á BRETLAND?
VIÐ höfurn átt mikil skiptd
við Bretann allt frá því að
hann fór að stunda hér veið-
ar í byrjun 15. aldar. Þó að
ó ýmsu hafi gengið og Bret-
inn gert okkur marga skrá-
veifuna eru Bretar vinsæl-
astir útlendinga hérlendis og
okkur hefur lánazt alltaf um
síðir að tjónka við þá og svo
verður vafalaust nú í því
leiðindamálá, sem orðið er
bliaðamál í Bretlandi og þá
mál til komið að ræða það
hér.
1 Grimsby Evening Tele-
graph birtist fyrir skömmu
grein um einskonar löndunar-
bann, sem nú ríkir í Grimsby
(og Hull) á fisklöndun út-
lendinga í þessum helztu fisk-
markaðsbæjum Bretlands. —
Þeir velja okkur hræðdleg orð
í blaðinu, en við segjum eins
og Skarphéðinn — ekki höf-
um vér kvennaskap, að vér
reiðumst við öllu — og látum
við því köpuryrði þeirra lönd
og leið. Togaraeigendur í
þessum bæjum ráða vinnuafl-
inu við löndunina. Þeir beita
nú þeirri aðferð til þess að
hamla sókn útlendinga á
heimamarkað þeirra að fækka
fólki við löndun og minnka
þanniig afköstin og hafa þau
stórlega miínnkað eftir að þeir
tóku við lönduninni. Þegar út-
lent skip báður eftir löndun
verða verkamennirnir s'kyndi-
lega forfallaðir og eru dæmi
um að 76 þeirra hafi veikzt
í einu. Hin útlendu skip eiga
síðan á hættu að verða að
bíða þar til fiskfarmurinn er
orðinn skemmdur eða jafnvel
ónýtur.
Það er nú ekki tiltökumál
þó að brezkir togaraeigendur
reyni að vernda slnn eigin
heimamarkað fyrir ásókn út-
lendinga — það er eins og
hver sjái sjálfan sig í því efni,
en mennirnir geta ekki neitað
því, að við hljótum að eiga
kröfu á sérstöðu í hópi út-
lendinga og í rauninnd kröfu
á jafnrétti við Bretana sjálfa.
Mikið af þeÍTra eigin fiski er
nefnlega íslandsfiskur, og það
er alls ekki ósanngjarnt af
okkar hálfu að krefjast þe.ss,
að þeir ívilni ok'kur umfram
aðra útlendinga með tililiti til
þess. Brezkir togarar liggja
hér í smáfiskinum úti fyrir
Norð-Austurlandi og þeir
ættu að vita það, og virða
það við okkur, að við bönn-
um okkar eigin fiskimönnum
að veiða sér í soðið upp við
land í botnvörpur, og þannig
geta brezkir togarar hirt fisk-
inn utan línunnar. Mér hafa
borizt tölur um veiði brezkra
togara við ísliand fyrstu 8
mámuði iSiðastiliðiins árs ög hún
var hvorki meira né minna en
rúm 110 þúsund tonn. Allt er
nú þetta mól út af fyrir sig,
en hér átti að ræða um hið
óformlega löndunarbann í
brezku höfnunum Grimsby og
Hull.
Loftur Bjarnason er útvörð-
ur okkar í þessum efnum og
á honum mæðir þjarkið fyrst
og fremst. Hann segir nýkom-
inn frá Bretlandi:
Meðan Parísarsamningur-
inn var í gil'dd var ákvæði í
honum um að landað væri úr
íslenzkum skipum í sömu
löndunarröð og brezkum skip-
um. Togaraeigendur virtu
þetta ákvæði í einu og öllu
sem og önniur ákvæði þess
samnings. Þegar samningur-
inn rann út í nóvember 1966
tók stjórn F. í. B. upp viðræð-
ur við B. T. F. (The British
Trawlers Federation) og vild-
um fá að landa eftir röð sem
fyrr. Samkomulag náðist um
48 klukkustunda hámarksbið,
eins og var áður en Parísar-
s-amnimgurinn gekk í giildi.
Það leið nú nokkur tími í
friði og spekt, ert þá fóru
togaraeigendur í Hull á stúf-
ana og töldu sig ekki bundna
af þessu samkomulagi, en það
hélzt þó áfram í Grimsby þar
til 10. júlí sl. sumar.
Við skiiljum vel brezka tog-
araeigendur að þeir amist við
fisklöndun útlendinga á sinn
eigin markað yfirfullan, en
okkur íslendingum, sem höf-
um landað þarna í yfir 60 ár
finnst hart að okkur skuli
ekki vera ívilnað neitt, og við
gættum þess, eins og kostur
var að senda ekki skip okkar
á Grimsby- eða HuM-markað-
ina, ef við vis'sum að þeir
voru fullir fyrir.
— Jafngildir þessi aðferð
Bretanna ekki löndunarbanni?
— Það má segja það. Við
sendum auðvitað helzt ekki
skip utan án þess að hafa ein-
hverja tryggingu fyrir að þau
nái að landa áður en fiskur-
inn er orðinn óinýtur.
—• Hvaða horfur eru á
lausn?
— Ja, eins og er, er málið
í hálfgerðni sjálfheldu, en
fulltrúi okkar í Grimsby,
iWoodcock, vinnur að lausn
þess. Persónulegar og óform-
legar viðræðuir reynast oft
vel.
— Telur þú að löndunar-
ívilnanir hér gætu liðkað fyr-
ir lausn á þessum vanda og
hverjum augum lítur þú á
löndun útlendinga hér á fisk-
sl'ittum, sem liggja undir
skemmdum vegna tafa við
veiðar sökum veðurs eða bil-
ana?
— Burt séð frá þessu lönd-
unarstappi í Engilandi, þá tel
ég alveg sjálfsagt að útlend-
um skipum sé leyft að landa
hér fiski, þegar fiskvinnslu-
s'töðvar okkar skortir hráefni
og yfirleitt eftir því, sem
móttökugeta þeirra leyfir.
— Eru Grimsby . og Hull
einu löndunarhafnirnar í Bret
landi, sem koma til greina
fyrir okkur?
— Já, það má segja það.
Það eru einu hafnirnar, sem
hafa aðstöðu til að taka við
hinum stóru fiskförmum okk-
a.r til lön.dunar og dreifingar.
Þó hefur Aberdeen Mka
nokkra þýðiingu í þessu efni.
— Hefur löndun okkar mik
il áhrif á brezka markaðinn?
— Hún hefur það sjálfsagt,
þegar mikið benst að, en mið-
að við heildarlöndun í þessum
stóru hafnarbæjum er okkar
hlutur náttúrlega mjög I'ítill,
enida er þessu ekki sérstak-
lega stefnt gegn okkur haldur
einnig Þjóðverjumi, Belgum,
Dönum, Norðmönnum o. fl.
þjóðum. Það má nefna sem
dærqi um okkar hlut að heild-
arlöndun í Grimsby á ísuðum
fiski var í desember 10.906
tonn og þar a.f áttum við ekki
eitt einasta gramm, en aðrir
útlendingar 609 tonn.
Við þessi ummæli Lofts er
engu öðru að bæta en því að
við ísilendingar vonum, að
þessi krankleiki, sem grípur
brezka hafnarverkamenn, ef
þeir sjá íslenzkan togara,
gangi yfir innan tíðar.
— Ásg. Jak.
Ingólfur Arnarson kemur til hafnar í Bretlandi.
Frímerkjasýning
í Reykjavík
— í tilefni af lýðveldisafmœlinu 17. jisní
Á AÐALFUNDI Félags frí-
merkjasafnara, sem haldinn var
6. þ.m. sikýrði fráfarandi for-
maður félagsins Gísli Sigur-
björnsson forstjóri frá því, að
áiformað væri að halda frímíerkja
sýningu í Reykjaivík í júní
mánuði n.'k. í tilafni tutrtuigu og
fimm ára afmælis hins íslenzka
lýðveldis, þar sem m.a. sýnd
verða öll íslenzk frímerki, sem
út hafa verið gefin frá stofnun
lýðveldis á íslandi og ennifrem-
ur verða sýnd öll fyrstadags-
umslög sem félagið hefur gefið
út - á undanförnium árum svo og
um-slagaútgáfa póststjórnarinnar.
Auik þessa m.unu á sýningunni
verða sérsöfn nofekurra félaiga
í Féiagi frímerkjasaínara.
Frímerikjasýning þessi á að
gefa yfirlit um hvernig safna
skal frímerkjum og mun Póst-
og símamálastjórnin einni.g Ijá
félaginu sýningarefnL Á sýn-
ingunni verður starfrækt póst-
hús þá daga sem hún stendur
yfir og þar notaður sérstimpill
ti'l minningar uim stofnun lýð-
veldisins, en 17. júní n.k. gefur
Póst- og símaimálastjórnin út ný
frímerki í ti'lefni afmælisins eins
og áður hefur verið tilkynnt.
Á aðalfundinum baðst for-
maðurinn Gísli Sigurbjörnsson
eindreigið undan endurkjöri, en
hann hefur verið formaður fé-
Jagsins undanifarin þrjú ár og
hefur félaigið dafnað og vaxið
undir stjórn hans, en félaigarndr
eru nú nær tvö hundruð og sýn-
ir það bezt, hver álhngi manna
er á frímierkjasöfnu'n í landinu.
Markmið félagsins er að stuðla
að söfnun frímerkja og g'læða
áhuiga fólfcs á þessari tóm-
stundaið'ju, sem nú þegar hefur
orðið mörgum til igdeði, fróðlei'ks
og ánægju, en Félag frímerkja-
safnara hefur ával'lt verið í
fararbroddi um málefni varð-
andi frímerkjasöfnun og skal þar
einnig minnst á, að félagið hefur
haldið þrjár frímenkjasýningar
sem örugglega hafa haft mikil
áhri'f á söfnun frímerkja hér á
lan.di.
Féiag frímerkjasafnara hefur
nú starfað í tæplega tólf ár, en
stjórn þess skipa nú, Jónas
Hallgrímsson, form., Óli Valur
Hansson, varaif'ormaður, Her-
mann Páisson, ritari, Benedikt
Gu'ttonmisson, gjaldlkeri og með-
stjórnendur Sigurður Ágústsson,
Sigurður P. Gestsson og Björn
Bjarnarson.
Félagið vill vekja atihygli á
þvi, að þeir sem áhuga hafa á
frímerkjasöfnun og ekki eru fé-
lagsjnen.B. að upplýsingastofa fé
lagsins er opin miðvikudags-
k\mld kl. 20—22 og laugardaga
kl. 15—18 að Amtmannsstíg 2
uppi, þar sem Sigurður Ágústs-
son, fjölíróður maður um frí-
mer'kjasöfmun, ásamt öðrum fé-
lögum veita upplýsingar og
fræðsl'u varðandi frímerkja-
söfnun.
VIÐTALSTIMI
BORGARFULLTRÚA
SJÁLFSTÆOISFLOKKSINS
Laugardagur 15, marz 1969.
í viðtalstíma borgarfulltrúa Sjálfstæðis-
flokksins laugardaginn 15. marz taka á móti að
þessu sinni Þórir Kr. Þórðarson og Styrmir
Gunnarsson. Viðtalstíminn er milli kl. 2—4 í
Valhöll við Suðurgötu og er tekið á móti hvers
kyns ábendingum og fyrirspurnum er snerta
málefni lleykjavíkurborgar.
STAKSTEINAR
Hvers vegna
feimnismál?
Sigurður Markússon, fram-
kvæmdastjóri Véladeildar Sam-
bands íslenzkra Samvinnufélaga
skrifar mjög athyglisverða grein
í síðasta hefti tímaritsins Sam- ^
vinnunnar, þar sem hann segir
m.a.:
„Hvers vegna leyfist ekki ís-
lenzkum atvinnufyrirtækjum aff
hyggja upp eigið fjármagn á
sama hátt og gerist með öðrum
þjóðum? Hvers vegna þarf hagn
aður atvinnufyrirtækja að vera
feimnismál, eins og eitt stjórn-
arhlaðanna komst að orði um
daginn? Hvers vegna stendur
ríkisstjórn þessa sama blaðs fyr-
ir því, að íslenzk verzlunarfyr-
irtæki verða að draga fram lífiff
á áiagningu, sem er aðeins hluti
þess, sem leyft er í grannlönd-
um okkar? Afleiðingin er svo
sú aff fyrirtækin verða aff
treysta um of á fyrirgreiffslu
hanka og lánastofnana og langt
er í frá, að atvinnureksturinn ^
taki á sig eðlilegan hiuta af
skattabyrðinni. Þetta er þeim
mun alvarlegra mál, sem vitaff
er, að einstaklingar tíunda sín-
ar tekjur af misjafnlega mikilli
samvizkusemi. Því leggst skatta
byrðin af margföldum þunga á
launafólk. Það tíðkast nú mjög
að tala um breiðu bökin, þegar
gengiff er með aðgerðum opin-
berra aðila á hlut atvinnufyrir-
tækja. Ætli sannleikurinn sé
ekki sá, að launafólki sé gerð-
ur bjarnargreiði í hvert skipti,
sem grafið er undan afkomu-
möguleikum fyrirtækjanna? Ég
held aff viff ættum nú loks aff
láta okkur skiljast, að við get-
um ekki vænzt þess að byggja
upp atvinnulíf okkar á eðlileg-
an hátt nema tryggð sé eðlileg
f jármagnsmyndun í atvinnu-
rekstrinum."
Alagningin
Síðan ræðir Sigurður Mark-
ússon um verðlagsmálin og seg- _
ir:
„Álagning iðnaðar- og verzl-
unarfyrirtækja er ekki svo stór
hluti af söluverði vörunnar aff
nokkur hækkun álagningar
mundi valda verulegri hækkun
verðlags. Ég held að hækkun
álagningar, sem nema mundi 6—
8% hækkun verðlags mundi
gera gæfumuninn, a.m.k. í flest
um greinum verzlunar. Ég trúi
því, aff þaff skipti neytendur
þessa lands meira máli, aff verzl-
un og annar atvinnurekstur nái
að blómgast og dafna með eðli-
legum hætti, heldur en hitt hvort
þeir greiða 100 eða 107 krónur
fyrir tiltekna einingu af vöru
eða þjónustu. Stundum ber þaff
við, að varan eða þjónustan er
ekki fyrir hendi, vegna þess aff ,
fyrirtækið sem á að hafa hana
á boffstólum á við fjárhagslega
örðugleika að etja. Þá getur
komið í ljós, að vöntun vörunn-
ar verði neytandanum dýr-
keyptari, en þó svo að hann
yrði að greiða eilítið hærra verff
til að tryggja eðlilega vörudreif
ingu.“
Hinni athyglisverðu grein Sig
urðar Markússonar lýkur meff
þessum orðum:
„Ég hóf þessar hugleiffingar
með því að skyggnast um öxl í
tíma og út á við í rúmi, ekki
til þess að minna á nokkra fá-
tæklega þætti úr sögu eða
landafræði, heldur til þess aff
undirstrika að nú höfum við allt,
sem alla hina vantaði, sem á
undan okkur gengu. Nú höfum
við í rauninni allt þaff sem til
þarf. Það er ekki nóg að hafa
vopnin, við verðum líka aff
kunna að beita þeim. Og
við skulum ekki gleyma þvi eitt
andartak að í hinni nýju sjálf-
stæðisbaráttu sem var þegar haf
in þegar landsins börn minnt-
ust 50 ára afmælis fullveldisins
munum við standa og falla meff
afkomu atvinnufyrirtcakianna." j