Morgunblaðið - 27.04.1969, Síða 7

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 27. APRÍL 1969
7

Þjóðlegir klukkustrengir og veggteppi -
f,****i^*>**i
Cm þessar mundir stendur yfir
sýning í grlugga Morgunblaðsins
á ýmiss konar handavinnu eftir
frú Þórunni Frans, en hún er
kunn fyrir munstur sín í hör
og ullargjafa sem konur um
allt ísland sauma og hafa til
veggjaskrauts í hýbýlum sínum.
Handavinna er ævagömul list
grein hér á landi og bera söfn
fögru handbragði íslenzku kon-
unnar vitni.
Sjón er sögu rikari um þessa
gluggasýningu, en okkur lék for
vitni á, að kynnast konunni
bak við þessa kkikkustrengi,
rýateppi og voggmyndir, svo að
við lögðum leið okkar til heim-
ilis frú Þárunriar við Hrísatedg
I þeim tilgangi að fræðast um
gierð þessara mynstra og út-
breiðslu þeirra meðal ísrlenzkna
kvenina. Fni Þórunn er gift Hall
grimi Jónssyni lögregluvarðstj.
frá Laxármýri. Bkki er maður
fyrr komir.n inn úr dyrunum en
við blasir hið fegursta úrval
allskyns hamnyrða í formi stórra
veggmynda. klukkusitrengja, stól
áklæða og margt fleira, og ekki
er ofsögum sagt af því, hve
þau heiimili verka hlýliegar á
marnn, sem handavinna hús-
mæðra setur sitt svipmót, ásamt
með listrænni virunu annarra
heimilismeðlima.
— Hvar hefurðu lært allt
þetta? spyrjum við.
— Lært’ Ja, ég gekk á hús-
mæðraskóla og óg var í Landa
kotsskólanum en svikalaust held
ég þó megi segja, að ég heíi
þetta mestain part úr móður
minni, en hún var og er mikil
hannyrð'aikoina. Má segja ég hafi
drulkkið þetta í mig með móð-
urmjólkinni.
Ég var ung að árum þegar
ég hélt míraa fyrstu hann-
yrðasýningu hérna í gamla Inigi
marsskólanum við Lindargötu,
ég held það hafi verið 1945,
anraars hafði ég saumað frá'því
ég var 9 ára gömul. Svo hef
ég lengi kennt myndflos, og sú

Þórunn Fi ins
kennsla hefur þros'kað mig 1
þessu. Síðan byrjaði ég með að
búa til mynsitur, svo að aðrar
konur gætu líka saumað þetta,
og fyrsta klukkustrengurinn hét
„ísienzki kiukku.strenigurinn“, all
ur mjög þjóðlegur, víkinga-
skip. Odduir af Skaigainum og
ýmislegt annað, og hann ranm
út Síðan eru mörg vötn til sjáv
ar rumnin, og margir klukku-
strengir, svo sem eins og í-
þróttir formamna, og ekki síð
ur Vestmamnjaieyjiastreniguirinn,
sem sýnir í hnotskurn allt at-
J tvinnuil'if þeiirra, eyjaakeggja.
Byggingar í Rey-kjavík er á
einum strenignum og þar set
ég nú Beesastaði eflsta, því að
þar er maðurinn min-n fæddur.
Þá er strengurinn með mánaða
merkjun-um frá Þjóðiminjia-safn-
inu, en myndirmair kváðu vera
fraineka-r að uppruna, síðan ferm
Ingar — og skírnarstrenigir,
strengir með gömlum mynstr-
um frá Þjóðminjaeafninu, og svo
sá nýjaisti, en það er klukku-
strengur, sem sýna á sjósókn
fsl-endiniga frá fyrstu tíð, nærri
því til okkar d-aga, en ég enda
á togaranum Jónd Fons-eta.
Ég hef að gamni mínu gefið
út mynd af þessum streng með
skýrln-guim, og myndirnar eru
8, sem sé þossar: 1. Gömul sjó-
klæði úr skinni. 2. Bn-geyja-r-
bátur 3, Vestu-rlandsbátur 4
Breiðflrzk sn-ekkja 5. Fjögurra
ma-n-na far 6. Kútten-,7 Vél-
bátur 8. Togari. En skýringarn
ar með strengnum eru svo þess
ar:
Mynd nr 2 sýnir Emgeyjar
bát m-eð seglaútbúnaði, sem n-ot
aður var á Faxaflóabátnm upp
úr árirnu 1870, þ.e. fnamsegl,
eiftu-rsogl, fokfca og klýfir.—
Seglaútbúnaður var með ýmsu
móti eins og aðrir farviðir
batanna. Seglum höguðu menn á
hverjum stað eftir veðráttu og
vindum, og þótti þá t.d. Vest-
firðingum annað ei-ga við, en
Sunnlendingum. Á sumum bát-
um var aðeins eitt mastur t.d.
á Breiðafirði (Mynd nr. 4).
— Snæbjörn í Hergilsiey segir,
að tíræð stkip hafi fyrst verið
smíðuð við Breiðafjörð og á
Ströndum um 1854 og hafi sigl-
ingin verlð svipuð og á vik-
. ingaskipum, eða þversegl not-
uð — Einkum var siglingin
tvenns konar, loggortu-si-gling og
spiritsigling. — Síðan kom til
sögun-nar þilskip á átjándu og
fram af 19. öld. Loks koma svo
vélbátar og gufuskip.
Mér gekk það helzt til með
þennan sjóma-nnsklukkustrenig,
að faðir minin, Fna-ns Arason,
var kunnur sjómaður í Reykja
vík og mun-a hann, m-angir Reyk
víikingar, a.m.k. af eldri kyn-
slóði.ini. Hann réri héðan löng
um á sinni tryllu, kunni á lúðu
mið allar manna bezt, en var
svo nokkunn tíma með Guð-
myndi Jónssyni á togaranum
Skallagrími.
Pabbi var annálað-ur krafta-
maður og þekki ég sögu þar
u-m, sem fræg var. Það v-ar á
þeim árum, þegar alls kyns
kraftajötnar komu til íslainds,
héldu í við tvo strætisvagna á
Lækjartorgi, a-ð pabbi bjó sig í
sitt brzta púss og hugðist ganga
með móður minni niður að höfn
en þangað lá h-ugur hans jafn-
an. Mamma var ekki alveg til-
búinn, svo að pabbi sagðist þá
fyrst ætla að viðra sig dálítið.
Hitti hann brátt virni sína, sem
sögðu hann vera man-n að minni
ef hann kraftajötunninn, léki
ekki eftir kúnstir þessara er-
lendu miann-a, að h-aida í við bíl.
Pabbi þoldi ekki frýjunarorð-
in, íét 11 eið-aírt að reyna.og
vestu-r í Steindórsporti var s-ett
keðja á framstuðara bíls, sett-
ust hinir uppí, en pabbi brá á
sig keðjunni, sett va-r í bakk-
gír, en ekkert gekk, hann hélt
við öll bestöflin. Ha-n-n haifði
sett upp 50 kr. fyrir vikið.en
það var víst litið, því að þegar
heim kom, og gönigutúrinn með
mömmu niður að höfn átti að
hefjast kom í ljós að spaii-
fötin varu ö-ll í tætlum eftir á-
töfcin.
Eitt á ég eftir að segja þér
í san.bandi við handavinnuna,
og það er, að ég heid endil-ega
að hún eigi að geta orðið út-
flutningsvara hjá okfcur. Hollend
ingar t.d. senda út mikla list í
líkingu við þan-n, sem ég sendi
út til viðskiptavina, o-g þeir
geta pantað eftir mynstrunum.
Við getum boðið hverjum sem
er að sauma eftir þessum
mynstrum, ekki endilega eftir
mig, en nota samt íslenzk efni.
íslenzka ull, sauðarliti, jafnvel
jurtaliti.þótt yfirleitt séu þeir
of harðir 1 þetta. Gefjun á Ak-
ureyri gæti fraiml-eitt þetta gam
en þeir hafa sjálfsagt lítinn tíma
til þessa, einnig væri hægt að
vefa java hérlendis og nota síð
an íslenzk mynstur,
íslenzkir ráðamenm hafa
hvatt mig til þess t.d., að flytja
þesisi mynztur út til íslendin-ga
bygigða í Vesturheimi, því að
þar myndi eldra fólkið hafa
gaman af að sjá börnin og
barnabörnin glíma við íslenzk
verkefni. fsl-enzka ullin gæti
þarna fengið nýjan márkað. En
það kostar mikinm pening að
gefa út slíkan verðlista, en það
mun borga sig síðair fyrir þjóð-
in-a.
SkInnklÆDÍ
TEÍNtnÍNGun
VÆTIR PARNIÐ RÚMIÐ GAS- OG SÚRKÚTAR
Ef það er orðið 4ra ára, þá óskast keyptir. Einnig tog-
hfingið í síma 40046 virka suðutæki. Uppl. i síma
daga frá 10—12 f. h. 35688.
3JA HERB. ÍBÚÐ ÓSKA EFTIR
þriggja herbergja íbúð til
til leigu. Sími 41241. leigu. Tilboð merkt „2755" sendist Mbl. fyrir 30. þ. m.
SKRIFSTOFUHÚSNÆÐI SVEFNSÓFAR 3500 KR.
í eða nálægt Miðbænum . óskast til kaups. íbúð kæmi til greina. Tilboð sendist afgr. Mbl. merkt „Skrif- stofuhúsnæði 2832". Nýir gullfallegir svefnbekkir aðeins 2.300 kr. Tízkuákfæði. Sófaverkstæðið, Grettisgötu 69, sími 20676. Opið til 9.
ÁT TÆPÍNGun
SEXCBlNGUP
fjOOUCCA MATnAFAQ
VeiBátuo
JÓNFOBSETÍ
Eui at veggmyndum Þórunnar.
(Eigið munstur)
Sjómennskuklukkustrenguriiin.
Svo er það með járnin í
þessa klukkustrengi. Það er
ekki nema ein íslenzk málm-
steypa, sem steypir þá, og þá
aðeiins eina tegund, en það mun
ar miklu, hvað sú islenzka er
og gefur henini þó ekkert eftir
í gæðum.
miklu ódýrari en sú útlen-da,
— Kona, sem gefur sig þan-n-
ig að listrænni hamdavimnu, hlýt
ur eitthvað að hafa áður feng-
izt við Listir, Þórunn. Ekki eru
þetta þín fyrstu s-por.
— Ég fékkst dálítið við að
semja sönglög hér áður.
— Þú ert náttúrul-ega svohlé
dræg, að þú vilt ekki nefna eitt
hvað af þessum löguim þínum?
Mér er svo sem sama. Þau
sem þekktust munu vera, eru
sjálfsagt Föðurbæn sjómamnsins,
Bergmái, Mamma og Farmaður
hugsar heim, en nú á handa-
vinrnan hug minn allan, og ég
settá á stofn fyrir fáum árum
Handaviranubúðima á Laugavegi,
þar sem ég sel efnið í alla
þessa haind-aviranu ásamt þvi -að
kerana h-ana uppi á lofti. Mér
þótti vist í fyrstu gott að geta
„gengið í sjóðinn" og sótti mér
garn, þegar ég var að ham,n-
yrðast sjálf. En ég vona nú samt
að íslenzkar konur hafinotið
góðs af því og ég vona að mér
takist að halda þeirri starfsemi
áfram, þvi " að verkefnin eru
næg, það er nóg að starfa fyrir
vilj-ugar íslenzkar konuhendur,
og það sagði mér m-aður,að
han-n öfundaði raun-ar konur að
geta setið frama-n við sjón-
varp með síraa h-andavinniu, m-eð
an haran og haras lí-kar gætu
vart a-nnað en tottað sínar píp-
u-r, sagði frú Þórunn Frams,
um 1-eið og við kvödd-
um hlýlegt heimili þeirra Hail-
grím.s allt út í klukkustrengjum
og hördúkum, stólum m,eð feg-
ursta skrauiti, svo að vorsólin,
sem kíkti inn um gluggana,
fór m.a.s. hjá sér.— Fr. S
Gæði í gólfteppi
Gólfteppagerðin hf.
Grundargerði 8. — (Áður Skúlagötu 51). Sími 23570.
I KJÖRGARÐI
Nýkomnar sumarblússur. Snyrtivörur í miklu úrvali.
Gjörið svo vel og lítið inn.
SÓLRÚN
Sími 10095.
Einbýlishús
d Arnarnesi
til sölu
Til sölu nær fullbyggt einbýlishús á Arnarnesi.
Skipti á verðmætri fasteign í Reykjavík koma til greina.
Allar upplýsingar veitir undirritaður (ekki í síma).
Stefán Hirst
héraðsdómstögmaður
Austurstræti 18, 4. æhð.
ARABIA-hreinlætistælii
Stórkostleg
nýjung
Hljóðlaus W.C. — kassi.
Nýkomið: W.C.
Handlaugar
Fætur f. do.
Bidet
Baðker
W.C. skálar & setur.
Fullkomin varah’utaþjónusta.
Clœsileg vara. Verð hvergi lœgra
Einkaumhoð fyrir ísland:
HANNES ÞORSTEINSSON
lieildv., Hallveigarslíg 10, sími 2-44-55.