Morgunblaðið - 17.06.1969, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 17. JÚNÍ 1969
3
verið ba'kkirkja. Er það meriki-
legt að kii-kjan og garðurinn
skuli hafa verið flutt úr stað,
svo sikamimt sem þarna er á
imilli. Munnimælin segja, að
prestur nokkur hafi verið myrt
u:r í kirkj uirani á Sturkmgaöld,
þegar hann var að blessa yfir
söfmuðinin, og þess vegma hafi
flutnimgurinn átt sér stað.
Eimis og kunnuigt er, hefur
fyrrum forseti íslands hr. Ás-
geir Ásgeirsson og ættimgjar
hans og Dóru heitimmar Þór-
hallsdóttur forsetafrúar, stofn-
að sjóð til minningar um for-
setafrúnia með stórmyndar-
legu fjárframlagi. Sfeal tilgang
ur sjóðsins vera að reisa minn-
imgarkirkju eða kapellu Jóns
Sigurðssonar á Hrafnseyri. Er
þessi sjóðstoínun gott dæimi um
þarun hug sem Ásgeir Ásgeirs-
son hefur ætíð borið til staðar-
ins, bæði sem þingmaður í kjör-
dæmi Jóns Sigurðssonar og síð
ar sem forseti íslands.
Jón Sigurðsson.
Hinm 17. júní árið 1811 fædd-
ist á Hrafniseyri sá maður sem
fslendinigar hafa dáð öðfum
mönniuim meir, Jón Sigurðsson
forseti. Jón ólst upp þar á
staðmuim til átján ára aldurs.
Eftir það fór hanin að heimian
og dvaldist ekki lanigdvöluim
í foreldrahúsum upp frá því,
enda búsettur erlendis megnið
af ævinini, eiras og alfeunma er.
Foreldrar Jóns vonu þaiu
Sigurður prestur á Hrafniseyri
Jónsson, prests á sama stað
Sigurðssonar og Þórdís Jóns-
dóttir kona hams, prests í Holti
í Ömundarfirði Ásgeirssonar.
Eru þessar ættir báðar hinar
merkiuistu. Auk Jónis eigniuðust
þau tvö börn önmiur, Jenis síð-
ar rektor latínusikólanis í
Reyfejavífe og Margréti hús-
freyju að Steimanesi í Barða-
strandarsýslu.
í bók dr. Páls Eggerts Óla-
sw>nar, Jón Sigurðsson Foring-
inin mifeli, sem út kom hjá ísa-
fold 1947, styttri gerð, segir
nokfeuð frá æsfau Jóns og upp-
vexti. Leyfi ég mér að talka hér
upp orðrétt nofeki-ar frásagnir
um það efni úr því verki. Um
foreldra Jóns segir dr. Páll Egg-
ert svo:
„Séra Sigurður var búsýslu-
maður mikill. Gekk hanin sjálf-
ur til virumu af milkilli atorfeu,
til heyskapar á sumrum, en á
vetrum óf hanin, á vorurn réri
hann framan af og var forimað-
ur. Með tímanium efnaðist hann
og hafði heldur laglegt bú,
enda vair jörðin hátt metin (60
hundruð) .. . Þórdíis var him
mikilhæfasta kona, duigleg og
ráðdeildairsöin, orðlögð að gáf-
uim og hafði slkýra greiod.
Prýðilega var hún að sér og
talin kennari ágætur, jafnvel
talin vel að sér í forntunigun-
um.“
Og enin segir dr. Páll um
■séra Sigurð: „Kirfcjuistjórnin
hafði hið mesta traust á séra
Siigurði, enda var emibættisirefast
uir hams með himum mesta snilld
arbrag, maðurinin í semin hirðu-
samur og vandvirfeur og afburða
góður Skrifari. Keruniimaður var
hann góður og raddmaður og
barmafræðari ágætur. Um kenni
meninökiu séra Siigurðar og rit-
störf að öðru leyti enu nú litl-
ar minjar.“ Um húsakost á
Hrafnseyri í æsfeiu Jónis Sig-
urðssonar feemst dr. Páll svo
að orði: „Á öndverðri 19. öld
voru bæjabhús mifeil á Hrafnis-
eyri, öll reist af séna Jóni Sig-
urðssyni, og hélduist flest fram
yfir 1880, og suim enn lenigur,
fram um aldamótin síðustu.
Baðstofan var í 6 stafgólfum,
6 álnir imnian veggja, með 14
sperrum, 7 stöfum, 7 bituim, öll
undir súð, niema í mi’ðju, og
hálfflett borð undir nyrðra
enda. Hús (Iheihergi) var í sitt
hvorum enda baðstofu, annað í
nyrðra enda (2 stafgólf), hitt 1
stafgólf, bæði alþiljuð allt um
kring. Þess er getið, að tveir
glergluiggar voru fyrir stænra
húsimu, hvor með fjóruim rúð-
um. Loft vax yfir baðstofu.
göng frá baðstofu að dyraporti
vonu 12 álnir að lenigd, vegg-
ir lágir, víðir yfir. Eldlhús var
þar næst í tveim stafgólfum.
Þá búr í þrem stafgólfum. Hið
fimmta hús var skáii í tveim
stafgólfum, með standþili fyrir
framan. Þá kom stofa í hálfu
þriðja stafgólfi, alþiðjuð, með
lofti og súð yfir, standþili fyr
ir framan, einum glerglugga,
og í 6 rúður.
Bæjardyraportið var í þrem
stafgólfum, með slagþili fyrir
framan, en loft vax ekki yfir.
Útihús voru þar: Smiðja, Skemm
ur tvær, hvor í þrem staígólf-
um, hjallur í fjórum stafgólf-
um, fjós handa 10 kúm. Fjár-
hús voru þar fjögur, tók eitt
28 kindur, annað 14, hið þriðja
16, en hið fjórða (sauðakofi)
10. Fjós 'hafði verið í „Bæli“
(Bælisbrefefeu), en var nú haft
að hesfchúsi, ætlað þrem hest-
um. Lofes var naust við sjó
fram, handa einu sfeipi, er fylgdi
staðnum. Má af þessari lýs-
ingu sjá, að staðarlegt hefur
verið á Hrafnseyri og húsa-
skipan rífleg við þann manti-
fjölda, er þurfti, en í heimili
hjá séra Sigurði voru 16—20
manns, og er það ekki ýkjamargt,
eftir því sem þá var oftast á
prestssetruim og stórbýlum.“
Af æsku Jóns Sigurðssonar
og uppvexti hans í heimahús-
um er nú ekiki margt til frá-
sagnar. En slíkur iðjumaðúr
sem hann varð þegar hann fór
að spila upp á eigin spýtur,
má ljóst vera, að hanin hefur
eklki verið látinn ganga iðju-
laus á yngri árum. Verður nú
enn vitnað til dr. Páls Eggerts
Ólasonar um þetta efni: „Þess
má að sjálfsögðu vænta, að bú-
höldur sem séra Sigurður var,
hafi ekki látið börn sín sitja
auðum höndum. Er sá og víðast
siður enn á íslandi, jafnt þótt
um böm fyrirmanna sé að ræða,
að þeim er haldið til vinnu.Svo
var og um Jón Sigurðsson, að
hann vandist snemma allri
vinniu. Er og svo sagt, að Jón
hafi verið látinn stunda sjó-
róðra í Básum, og þá enn ó-
fermdur. Skyldi hann vera þar
hálfdrættingur á Skipi föður
sirns. I verstöð þessari er brima
samt, og þykir sizt heigluim
hent að róa þaðan. Var því
vandað vel til skipshafna og
um val formanma. Þegar komið
var að í fyrsta róðri, er mælt
að forimaður hafi ætlað Jóni
hálfan hlut, sem ráð hafði ver-
ið fyrir gert. Undi Jón því illa
sama hlut og aðrir hásetar.
Þæfðu þeir þetta nokkuð sín í
milli, Jón og formaður, en svo
lauk, að formaður lét undan
síga og ökipti Jóni heilan hlut
sem hinum. Má nokkuð af þess-
ari sögu kenrna mark skapferð-
is Jóns, er síðar kom fram, að
láta eigi hlut sinn er réttlæti
og jöfnuður var hanis megin,
þótt þunigt væri átekta, og of-
urefli mætti sýnast í móti að
etja ...
Hefur hann (þ.e. Jón) átt
svipaða ævi og öninur börn á
sveitabæjum hjá foreldrum sín
um, og fátt á dagana drifið.
Ekki er ólíklegt, að séra Jóm,
föðurfaðir hans, hafi haft mæt-
ur á honum og frætt hann um
ýmislegt, að gamalla manoa
hætti, þeirra sem barnelskir
eru, enda var Jón 10 ára er
föðurfaðir hans andaðist.
Reyndar verður vart ætlað að
þeir feðgar, séra Jón og Séra
Sigurður, hafi verið miklir
fræðimenn að íslenzkum hætti,
þótt þeir væru vel menmtaðir,
Islenzk
. framleidsla
islenzk gceði
íslenzk vinno
Varia húsgögn hafa unnið sér sess á íslenzk- jafnt í stofum sem einsfaklingsherbergjum.
HUSGOGN
um húsgagnamarkaði. Þau skera sig úr
vegna fjölbreytilegra möguleika. Hægt er
að velja um 14 mismunandi einingar, sem
rúmgóð sem þröng húsakynni,
Hægt er að velja um margskonar gerðir af
hillum, bókaskópum, fataskópum og borð-
stofuskópum. Nútímafólk velur Varia hús-
gögn.
„7000.“ Þetta er tegundaheiti raðstóla og borða sem hægt er
að raða upp á marga vegu. Stólarnir eru með
hóu og lógu baki, með örmum og ón arma. Hóbakstóll
af þessari tégund er fyrirtaks sjónvarpsstóll. Borðin
er hægt að nota sem blómaborð, blaðaborð, sófaborð eða
símaborð með sæti. Kynnið yður „7000.“
„SófasettiS 611.“ Vér getum einnig boðið yður sérstaklega
fallegar og vandaðar gerðir af sófasettum með mjúkum
dioline sessum og bakpúðum. Þér getið valið um 2ja,
3ja eða 4ra sæta sófa og' stóla í sama stíl með lógu baki.
Fyrir húsbóndann höfum við sértaka gerð
með hóu baki og fótaskemli. Úrval óklæða.
Vinsamlega sendið mér„Varia" myndalista með
Verðskró.
Nafn
Heimili

Fjölbreytt úrval af öðrum tegundum húsgagna.
Staðgreidslu-og magnafsláttur.
Afborgunarfyrirgreiðsla.
Kaupendur til sveita,
í kauptúnum,
við sjávarsíðuna
Nú er sama hvar á landinu þér búið.
Við afgreiðum húsgögnin til yðar innpökkuð
og á næstu afgreiðslu vörufluningamiðstöðvar,
yður að kostnaðarlausu.
HUSGAGNAVERZLUN KRISTJANS SIGGEIRSSONAR HE
Laugavegi 13 simi 13879 PO.Box193