Morgunblaðið - 19.06.1969, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 19. JÚNÍ 1909
17
Þjóðhátíðin úti á landi
HÁTÍÐARHÖLD í tilefni 25 ára
afmælis íslenzka lýðveldisins
fóru fram um land allt í fyrra-
dag og þóttu alis staðar takast
hið bezta. Vlíðurguðirnir voru
landsmönnum mishollir; sums
staðar gekk á með skúrum en
t. d. á Akureyri komst hitinn
iupp í 24 stig. Fánar voru dregnir
að hún klukkan 08 og á flest-
um stöðum lauk hátíðarhöldun-
um klukkan 02 að loknum dans-
leikjum. Víðast hvar var megin
dagskráin sú sama; skrúðgöngur,
guðsþjónusta ojg hátíð á íþrótta-
svæði staðarins. Um kvöldið
voru svo útisamkomur, sem lauk
með dansleikjum. Nokkrir frétta
ritarar Morgunblaðsins skýrðu
blaðinu frá hátiðarhöldunum,
hver á sínum stað.
f Sigllufirðú fjiöimienintu bæjar-
búiar til blátíðiairhiaddianina í af-
(bragðisgióðiu veðri. AðalTæð'uinia
ffllutti Ragruar Jðhiaininesision, for-
seti bæjarstjórniair, en ávarp
fjalillkloniunrniair fflultlti frú Auðuir
Guiðljónisdióttir. Mleðiail atniðia á
tþiróttahátíðiininii var bnattsipyniu-
ieilkiur miiiM liðs KS frá 1940 oig
iniúveranldli Mðs félagsiinis og sigr-
nlðu ynigri mennirinir 4:1.
Á Seyðisfirðd siá íþróttaféliaigiið
Huginn uim hátíðinia og um
miorgunlinin fóriu íþrótltamiernn í
bnodidd. skrúðgönigiu og llögðu
blómisrveig að leiði B'j'örns Jónis-
soniair, fyrrv. yfiirjögnegluþjónis,
sem vair um lanigt rgkieið aðalidrif-
fjröðrin í íþróttalífi Seyðfirðir.iga.
Séna Rögnivald'ur Finmibogason
fluitti aöa'lnæðiuina og f>óra Guð-
omunidisidióttir ávarp fjialllkioniuinin-
aæ; „Hv>er á sér fegra föðunland"
eftir Huldlu. — Uin kiviöldið átti
að dansa á útiipaffli en vagna úr-
klomiu varð að fflytja þann þátt
iinin í féiagáheimlilllið Herðulbreið
og léku tvær hljómisveitir þar
fyrir diansi unz hátíðinirui laiulk.
íafitrðinigar niutu éklkii sólar vdð
hátíð'arhöldin en hlýtit var í
veðri. Halflldór Kriistjánisson, frá
Kirkjulbóli, fliuttd ræðu dagsitas
og Vailgerð'ur Bára Guðmiunidis-
dóttir ávairp fj allkiciniuninar, sem
var verðlaunaljóð J óhan/neisar úr
Kötilum £rá 1944.
17. jiúnií var hlýjaislti daigur sum-
arsitas tíi] þesisa á Akiureyri og
komist 'hitinn uipp í 24 sltig. Fjór-
ar skirúðigömguir voru farniair á
Akureyri. Aðalræðuna ffluitti
Bjarnii Bimarsison, bæjarstjóri,
Jón Árnasion, nýsltiúdient, fflutti
ávarp og Þórey Aðaisteinsdóttiff
fflultti ávairp fja'lillkiooniuninar, sem
var eftij- Daivíð sftoáid Stefánsson
frá Fagraskógi. — Um fcvöldið
var útihátíð á Ráðhústorgi og
laulk henini mieð dansleik.
í Neskauipsfað var indæliis
veður ag fjölmienntu bæj'airibúar
mjög táil faátíðairihaldannia, sem
fónu ölf fram eftir áætluin og hið
bezta. Ármarun Snævarr, há-
slkólarektor, flutti ræðu dagsáns
og frú Margrét Sigurjónisdóttir
ávarp fjallkon'uinin'ar, sem var
eftir Bingi Stefánisson, bæjar-
gjialdlkera og fonmann hátiíðar-
nefnidaminnar.
í Hafnarfirði tókugt hátíðar-
höld-in vel þrátt fyrir nokkra úr-
komiu. Einar Irugimunidargon,
bæjairfó'geti, fl'uititi hátíðiarræðuina
og frú .Eisteir Kláusidóttir ffluttd
ávairp fjiaHkonunnar efltdr Þórodd
Guðmundagon skáld frá Sandi. —
Bæjarstjórn Ha'fniarfjarðar sigr-
aði stjórn íþróttalbandialagsiinis í
knatiíspyrnu; 3:1, og FH yamn
Haulka í hainidlknattleilk; 4:3.
Há'tíðarhiölldin á Sauðárikróki
sóttíi auk bæjairibúa ifjöidd ttólks
úr nágranmasveituinium.. Veðuir
var bjarit og fremuir falýtt. Aðal-
ræðurna fflutti Bjöm Dandelsson,
slkólastjóri, og Haila Jónasdóttir
flutti ávarp fljalllkoniunnar, sem
var efltir Matthdais Jolhainnessien.
Á iþróttahátíðinmd kepptiu m. a.
úrvalsdið UMSS og lið sama fé-
lags frá 1960 í knattspyrnu og
sigraði úirvafliSldðið með þremiur
mörlkum gagin engu.
Á Akranesd var veður efeki
sem bezlt; duimlbumigur og rtigminig
öðriu hverju. Björn H. Bjönmsison
fflutti hátíðarræðuna en ávarp
fjialikon'unniar Hj'ördlís Hjalta-
dóttlir. — Æslku/lýðsráð Akraness
heiðraði firam maninis fyrir störf
þeirra í þáigu æslkutnmar á Akra-
nesli; Málfriði Þo'rvaildisidóttur,
Kriistrúnu Ólafsdóttur, Þorgils
Á Akureyri komst hitinn upp í 24 stig.
Frá hátíðarhöldunum á Húsavik.
- VATNSVIRKJUN
Framhald af bls. 28
færi kílówa't'tstuindin miður fyrir
2 miHs, sem eru inmian við 20
aurar (1 milts er 1/10 úr centi
eða 8,8 aumair). Til samaimbuæðar
má geta þess að Búrfefflsrafmaigm
verður sett 3 millls. Þetlta er mið-
að víð að öll virkjuiniin sé búin.
Bn þetta mundi verða eitthvert
ódýrasfa raímaigm á heimsmark-
aðimuim.
Sam/kvæmt yiirikjiuiniaráætlun
slkiipitisrt verkið nokkuð eðU-
lega í 5 áfaniga, sem hver um
sig er á stærð við Búrfeillisvirkj-
un á öðru stigi. Það er Wka kost-
ur við virkjun þarna, að megin-
Ihluti framkvæmda við Austfjarð
arvirkjun virðiist vera við rnun
Ibetri jairðfræðil'egar aðstæður
en við Jöku'Isá á Fjöilum og
Þjórsá, því þarnia er farið úr
tiltölulaga umgum jarðmyndun-
um yfir í hið trauista Ausbfjarða
blágrýti, að því er Haukur Tóm-
asson sagði.
GEYSILEGT FALL
Þeir Jalkob og Haukur rikýrðu
miánar tiilhöguin virkjunairininiar.
Virkjað yrði niður í Fljótsdal,
við Gilsárvötn, þar sem landið
er í 20 m hæð og fæst þá 600 m
fall. Þar yrði neðanjarðarstöðv-
arihús og vatnið lieitt ndður.
By-rjað yrði að taka Jökuilsá í
Pljótsdal og 'henmii veitt eftir
skurði aiustain við Snœifelll eftir
brún Fljótsdalsheiðar og í Gils-
vötn, sem er allsherjar inntaks-
ión. Áin er stíffluð við Eyja-
bakkafoss og þar er aðakndð'liun-
iin fyrir Jökulsá í Fljótadiad og
alll't það vatn, sem kemur af
vatnaisvæðiniu austan við Vatna-
jökuil. Bn það vatnasvæði hefur
ekki enm verið nákvæm'lega at-
hugað.
Næsiíi áfainigi yrði sá, að stiífla
Jöbuisá á Brú við Káralhnjúka,
sem eru tæpuim 10 km auistan
við Hrafnlkielsdal og 15 km ofam
við Brú á Jökuldal, eða í Hafra-
hvammagljúfri. Þanna verður
stór stífla, uim 200 m há. Þarna
rnuindi myndast mi'ðlunarlón,
sem miðlar Jökulsá á Brú og
nær upp undir jökuíl. Frá því er
vatnið leitit í 20 km löngum
jarð'göragum ti'l ausbunis, norðan
við Snæfell, ofan við dalina og
inn í áðurmiefndan rikurð.
Þá er komið að nýjum áfanga,
fyrirhleðslu efst í Jökuillsá á
Fjöllum, millli Vaðöldu og
Vatnajökuis. Þar er ánini beint
austiur í Kreppu, sem er stífiuð
við Fagradalsfjall og þar mynd-
að uppistöðuilón. Úr þvi lónii eru
svo gerð jarðgöng austur í
Sauðaá, og þar fer vatnið í miðl-
unarlónið í Jökulsá á Brú.
JÖKULSÁ Á FJÖLLUM
BERGVATNSÁ
Þó jökulvatinið sé þannig tek-
ið frá Jökulsá á Fjölllum, verð-
ur sarnt eftir í henni nægilegt
vatnsmagn til hagfcvæmrar
120—130 þús. kw virkjumar við
Dettifoss. Jökulsá verður þá nán
ast bergvatmsá og tær, og því
ekkert til fyrirstöðu að lax gæti
gemgið upp efhir hennd. Virfcjun-
arframfcvæmdir þessar hafa eng-
in áhrif á Uaxá.
Hin mikla Austurlandsvirkj-
un, sem hér hefur verið sagt
frá, yrði að minnstia kosti millljón
kílówött og sú lainigstærista, sem
'hér hefur verið huigsað til. Áður
hafla verið gerðar áætlainir um
virkjun á Austurlandi, en þá í
tveimur eða þremur hlubum.
Það að taka Jökulsá á FjölHum
inn í, er adveg nýtit. Viirfcjum
þessi yrðd á heimsmœlikvarða,
og á borð við stærstu vÍTfcjainir
í veröldimni. Aswan framleiðdr
um milljón kílówött, en heflur
aðeims 100 m fail. Gram Coulee
er toppstöð, sem er Stænri að
afli til, en ekki nýtingu. En
Austfjarðaraforikuverið yrðd
jafnt ail'lt árið. í Síberíu eru til
orikuver af svipaðni stærð, og
sennilega meiri að oriku.
Orkustofnuiniin er nú að vinma
að 5 ára áætlun um rainnsókmir
á vatnsafli lamdsins fyrir áriin
1970—74. Fyrr en það er búið,
kváðust Orkuis'tofniuimairmemm
efcki geta sagt neitt um rann-
sókmairkostiniað. En Austfjarða-
viifcjun á borð við þá, sem hér
var talað um, rmundi krefjast
dýrra rannisókna, áreiðanlega
kosta milljónatugi.
Að lokum veltum við svolítið
fyrir okkur þeirn stóriðmiaði, sem
slík stórvirkjum gæti þjónað.
Þessi virkjun mundi duiga fyrir
500 þús. tonna álverksmiðju eða
til málmhreinsumar. Línulenigdin
mundi þá ekki skipta máli, því
hægt er að leiða rafmaignið nið-
uir á hverin fjörðinm sem er, held
ur kæmi ammað til. T. d hafnir
og rýrmi við hafnirnar fyrir verk
smiðjur. í Straiumsvík þarf Vá
ferkílómeter í verksm ið jupl áss.
Bf um álverksmiðju væri að
ræða, er notiaði aiiH þetta raf-
magn, þyrfti 6—-7 fertom undir
verfcsmiðj'unia eina. Ef við svo
segjuim að 2000 maimms fenlgi þar
vinrnu og margföldum það með
5—6, en talið er að þjómiustu-
störf í krinigum slíka byggð veiti
5—6 sinmuim fleiæi viininu, þá
væri kominm dálagliegur bær. En
allt slí'kt er að sjálfsögiðu aðeins
bollaleggingar. — E. Pá.
- WILSON
Framhald af bls. 1
umbætur er talið eiga að
bjarga áliti stjórnarinnar, en
mun þó eiga að geta komið í
veg fyrir glumdroða á vinmu-
markaðnum og pólitískt öng-
þveiti. Verkalýðssambamdið
hafði hótað hörðu ef stjórnin
reyndi að knýja frumvarpið
í gegn og deilan um það hafði
næstum klofið Verkamanna-
flokkinm.
- RÆNDUR
Framhald af bls. 1
íslendingurinn, sem var all-
mjög undir áhrifum áfengis,
því fram að ráðizt hafi verið
að sér í Ráðhúsgarðimum að-
faranótt þriðjudags, og úri
hans og veSki hafi verið stol-
ið. í veskimu segir hanm hafa
verið sem svarar kr. 400
norskum, bæði í norskum seðl
um og öðrum gjaldeyri, svo
og 140 sterlings'pund í ferða-
ávísunum. — Maðurinm ósk-
aði eftir því að undirrita á-
kæru sína með fyrirvara,
vegna ástands síns segir NTB.
Sbefánisison, Óla E. Bjömnssion og
Georg EMasson. — Að iokiinni
kvöldgkemmtun á Aknatorgii
stigu unigliingairmiir danis í Hótel
Akranesi ©n ful'iorðina tóHk'ð
danis'aði á Akratiorgi.
Skúralleiðingar mieð uþpstytt-
uim settu ndkkunn svip á hiátíð-
arhöidin í Vesitmannaeyjum. Á-
varp ifjallkonunnar fflutti Mar-
grét Ólafsdóttir, lei'kkona, em
ræðiu daigsims fiultti Steinigrím'ur
Arrniar, fiuigval'larverfcstjóri. —
Margs konar íþróttaleikár ;Voru
þreýt'tir á íþróttaleikvanginum
við Lönigullág og kórar kyrjuðu
cig iúðrar voru þeyttir. — Um
kvöldið bófs't dans'leikur í Sam-
komiulhúsiiniu em eftir dansleik
safnaðist fólk fflfl. fjöidasöngs á
götum úti cig tiólku m*emin lagið
flnam í miongunsárilð.
- BIAFRA
Framhald af bls. 1
Biafraiher hefur tilkynnt að
hann hafi náð aftur á sitt vald
olíu- og jarðgassvæðum í Owazza
í Imoárdalmum, um 37 km suð-
vestur af bænum Aba og rétt
norðan við Port Harcourt Biafra-
menn segja að bardagarnir á þess
um slóðum hafi staðið í tíu daga
og að hermemn sambamdsstjórn-
arinm'ar hafi kveikt í tveimur hrá
olíugeymum á undanlhaldinu, en.
tekizt hafi að slökkva eldinn. Bi-
aframenn hafa áður sagt að þeir
hafi tekið Kwaleolíusvæðið vest-
an Nígerfljóts, Aroada-olíuisvæð-
ið og fleiri olíuauðug svæði. Bi-
aframenn segjast einnig hafa
sótt mikið á vestan Nígerfljóts 1
Miðvesturfyl'kinu og aukið um 5
km svæði á fljótsbakkanum við
yfirráðasvæði sitt þar. Þeir segj
ast áður hafa lagt umdir sig 33
km svæði meðfram fljótsbakfcan-
um.
í Genf hefur verið sagt að öll-
um loftflutningum kirkjustofn-
ana til Biafra nema þeim allra
mikilvægustu hafi verið hætt
vegna síaukinmar hættu frá her-
flugvéium sambandsstjórnarinn-
ar. Aðeins verði flutt nauðsyn-
legustu lyf og matvæli handa
ungbörnum ef unnt reynist. Séra
Viggo Möllerup, ritari Nord-
churehaid sagði: „Ef ástandið
ar ekki verulega inman tíu daga
eða hálfs mámaðar skapast eims
alvarlegt ástand í næsta mánuði
og ríkti fyrir einu ári þegar 6.000
manns dóu daglega". Hanm var
þó ekki úrkula vonar um að unmt
reyndist að aflétta takmörkunuim
á loftflutnimgum eftir nokkra
daga.
FLUTNINGAR Á LANDI
í WaShington var tilkynnt í
kvöld, að stjórnir Nígeríu og Bi-
afra hefðu náð samkomulagi um
birgðaflutninga á landi til Bi-
afra. Þá hefur Biafrastjórn lagt
til að loftflutningum verði hald-
ið uppi allan sólarhringinn, en
hin/gað til hefur hún ekki viljað
leyfa loftflutninga í dagsbirtu af
ótta við loftárásir.