Morgunblaðið - 01.08.1969, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 1. ÁGÚST 1909
23
Skákþing Norðnrlanda
Tuttugaista ágúst næstkofmandi
eru liðin nákvæmlega sjötíu áir
síðan Skáksamband Norður-
landa var stofnað, en það var
igert í Kaupfmannahöfn, téðan
mánaðardag, árið 1899. Var
með þeirri stofnun lagðúr fyrsti
grundvöll'uriinn að Skákþingum
Niorðtmlainda en sem kiumniuigrt
er stendurr þrítuigasta Skákiþimg
Norðurianda niú yfir í Lidköp-
ing í Svíþjóð, og eiga íslending-
air sex fluiiiltrúa í þeim hópi
>að var ekki fyrr en 1928, að
Skáksamband fslands gekk í
Skáksamband Norðurlanda, og
það sama ár tefldi Eggert Gilf-
er sem fyrsti fulltrúi íslands á
þeim vettvangi, þ.e. á Skákþing-
um Norðurlanda. Var það þing
háð í Osló. — Árið eftir teiCLdi
Gilfer aftuir á Skákþingi Norð-
uirianda einm Islendirnga, en það
var þá háð í Gautaborg.
Áramiguir Gilferts á þessum
tveimur fyrstu mótum var fram-
ar ölluim vonum, þar sem við
raimiman reip var að draga og
meistarar akkar þá alls óvanir
keppniuim á erlendum vettvangi.
1934 taka fslendinigar svo næst
þátt í Skákþingi Norðurlanda
og sendu nú menn bæði í lands-
liðsflokk, meistaraflokk og fyrsta
flokk, alls 5 menn. — Ekki tókst
okkur heldu að vinna nein sér
stök afrek í það sinn, þótt heild-
arárangur akkar manna mætti
teljast sæmilegur. — f þetta
Skipti tók Baldur Möller í fyrstia
sinn þátt í Skákþingi Norður-
landa, tefldi í 1. flokki og hlaut
5% vinning af 10 mögulegum.
Baldur var þá aðeins 19 ára að
aldri. — Fáa mu,n þá hafa grun-
að, að þessi ungi meistari ætti
eftir að koma svo eftiirninni-
lega við sögu þesaara þinga sem
raiun varð á.
Efltir þetta voru svo haldin
þrjú þinig í röð, að íslendinig-
ar sendu engan fulltrúa í neinn
flokk. Á heimisstyrjaldaárunium,
1939—1945, lágu þingin auðvit-
að sjálfkrafa niðri, enda snerti
ófriðurinn að nokkru Norður-
löndin öll. En þegar árið 1946 er
18. þingið haldið í Kaupmanna-
höfn, og reynist stríðsgæfan
okkur nú miun hliðhollari en á
fyrri þinguim. f landsliðsflokki
vann Baldur Möller það frábæra
afrek að ná öðru til þriðja sæti
í harðri keppni. Og í báðuim
riðlum meistaraflokks (sem var
tvískiptur) féll sigurinn íslend-
ingum í skaut. Þar hrepptu þeir
nafnar Guðmundur S. Guðmunds
son og Guðmundur Ágústsson
efstu sætin. — Þessi ágæta
framimistaða okkar manna vakti
mikla athygli, enda gerast ís-
lendingar frá og með þessu móti
aerið fjölþreiflnir um hina æðstu
titla á Skákþingum Norðunrlada
— Skákmeistari Norðurlanda
1946 varð Finninn Osmo Kaila.
Árið eftir, 1947, senduim við
þátttakendur á Norðurlanda-
þingið bæði í landsliðsflokk og
meistaraflokk. Var þingið þá
háð í Helsingfors. Þeir Ásmund-
ur Ásgeirsson og Guðmundur S.
Guðmundsson tefldu þá í lands-
liðsflofcki, en náðu ekki þeim ár-
angri, sem efni stóðu til. Lands-
liðsflokkur var líka skipaður ó-
venjusterku liði þá. Sigurvegari
varð Finninn Eero Böök.
Næsta ár, 1948, gerist svo það,
að fslendingar ná titlinum Skák
meistari Norðurlanda í sínar
hendur og sleppa honum ekki
fyrr en 1956. Þingið var þá háð
í Örebro í Svíþjóð og vann
Baldur Möller þar landsliðs-
flokk og varð þannig fyrstur ís-
lendinga til að hreppa hinn
virðulega titil.
1950 var svo þingið háð í
fyrsta sinn hér á landi, og unnu
íslendinigar þar frækilegan sig-
ur í öllum flokkum. Baldur vann
landsliðsflokk öðru sinni, og
Guðjón M. Sigurðsson hreppti
annað sætið. — Sérstaka at-
hygli vöktu úrslitin í meistana-
flokki. Þar varð 15 ára íslenzk-
ur piltur sigurvegari, og var
það fyrsta skéikafrek hans, sem
verulega athygli vakti, a.m.k.
utan íslands. Piltur þessi nefnd
ist Friðrik Ólafsson.
Birgir Sigurðsson vann A—rið
il fyrsta floktos og Ólafur Ein-
arsson B-riðilinn.
Næsta þing er svo ekki háð
fyrr en árið 1953 og þá í Es-
bjerg í Danmörku. Baldur Möll-
er, þáverandi Skákmeistari Norð
urlanda, tóik eikki þátt í þvímóti,
en hinis vegar tók Friðrik Ólafs-
son nú upp merfci Baldurs, vann
landsliðsflokk og hreppti þair
með titilinn. — íslendingum virt
ist full alvara með að sleppa
honum ekki fyrr en í fulla hnef-
ana, úr því að þeir höfðu einiu
sinni náð honuim í sírnar hendur.
1955 er þingið háð í Osló. Þar
urðu þeir Larsen og Friðrik
efstir, sem kunniugt er, og tefldu
síðan einvígi um titiliinn. Það
fór fram í Reykjavik í ársbyrj-
un 1956 og lauk með knöppum
og óvæntum sigri Larsens, eins
og flestum mun í fersku minni.
— Þar með gekk titillinn úr
greipum otokar — í bili.
Geta ber þess, að Lárus John-
sen vann B-riðil meistaraflokks
á þessu þinigi.
1957 var þingið háð í Helsing-
fors. Sendum við menn bæði í
landsliðsflokk og meistaraflokk
‘ Yess má geta, að Friðrik Ólafs-
son hefur ekki teflt á Skákþing-
um Norðurlanda síðan 1955).
In/gi R. Jóhannsson og Ingvar
Ásimundsson tefldu í landsliðs-
flokki, en náðu elkki sérlega
góðum árangri. — Norðurlanda
meistari varð O. Stemer frá
Svíþjóð.
1959 er svo þingið háð í Öre-
bro í Svíþjóð. Sendum við enn
menn bæði í meistaraflokk og
Baldur Möller
landsliðsflökk, svo og unglinga-
flokk. Norðmaðurinn Svein Jo-
hannessen varð þá Skákmeistari
Norðurlanda, en In/gi R. lenti í
þriðja — fjórða sæti. Jón Þor-
steinsson varð efstur í A-riðli
meistaraflokks, og Jón Hálfdán-
arson, sem þá var aðeins 12 ára
gamall, vakti mikla athygli fyrir
frammistöðu sína í uniglinga
flokki.
.1961 fellur svo aftur í okkar
hlut að halda þingið. Eins og ár-
ið 1950 unnum við þar sigur í
öllum flokkum: landsliðsiflokiki,
meistaraflokki, fyrsta flokki og
unglingaflokki. Ingi R. varð sig
urvegari í landisliðsflokki, Jón
Þorsteinsson an.in.ar og Jón Páls-
son þriðji, svo þar hirtum við
gullið, silfrið og bronzið.
Bragi Björnsson og Jónas Þor
valdsson unnu A—riðil meistara
flokks, en Sigurður Jónsson B-
riðil. Fyrsta flokk vann Tryggvi
Arason, en unglingaflokk Bragi
Kristjánsson, aðeins 16 ára að
aldri þá.
Það ber að játa, að hinar
iNorðurlandaþjóðirnar sendu
ekki mjög sterkt lið til þessa
þings, enda var naumast hægt
að kalla, að um væri að ræða
samkeppni gegm Inga í lands-
liðsfloktoi af þeirra hálfu. Hann
vann mikimn yfirburðasigur, og
þar með höfðuim við eignazt
þriðja Norðurlandameistarann
og endurheimt titilinn, eftir rösk
lega 5 ára fjarvistir hans í hönd
um útlendinga.
1963 kemur svo röðin enn að
Dönum að halda mótið. Sendum
við þá emn memn í landsliðs-
flokk og meistaraflokk. Þeir Lár
us Jofansen og Sigurður Jóns-
son tefldu í landsliðsflökki, en
án sérstatois áramguirs. — Sigur-
Freysteinn Þorbergsson
vegarar urðu þeir M. Joffe frá
Svíþjóð og Danimn Brinck Claus
sen, og munu báðir hafa verið
taldir Skákmeistarar Norður-
landa fram til mæsta þings.
1965 eigmumst við svo fjórða
Norðurlandameistarann í ákák,
þimgið haldið í Osló, og sanduim
við Freystein og Magnús Sól-
mundarson til keppni í lands-
liðsflokki. Þeir Freysteinn og
Norðmaðúimn Svein Jóhannes-
sen urðu jafnir og hæstir að
vinningúm, en Freysteinn var
hærri á stigum. Eftir að þeir
höfðu skilið jafnir í tveggja
skáka einvígi, var Freysteini því
dæmdur sigurinn. — Þannighöf
um við eignast fjóra Norður-
landameistara á 17 ára tíma-
skeiði. — Við tókum einnigþátt
í meistaraflokki á þessu móti.
Er þá komið að síðasta Norð-
urlandaþingi, á undan því, sem
nú stendur yfir. Þar var haldið
í Hangö í Finnlandi, og sendum
við að vanda menn bæði í lands
liðsflokk og meistaraflokk. Þeir
Freysteinn Halldór Jónsson og
Ingimar Halldórsson tefldu í
landsliðsflokki. Var Freysteini
að sjálfsögðu allmikið í mun að
halda titlinum, enda munaði ekki
miklu að svo færi.
Varð hann jafn tveimurNorð-
mönnuim í efsta sœti, þeim Hoen
og Svedenborg. Tefldu þeir síð-
an til úrslita vorið eftir á Ak-
ureyri, en þar varð Hoen hlut-
skarpastur ög er því núverandi
Skákmeistari Norðurlanda. Frey
steinn vairð amnar í úrslitakeppn
inni, en Svedenborg þriðji.
Hér hefur verið farið mjöig
lauslega yfir sögu Skákþinga
Norðurlanda og þá nær ein-
göngu eftir síðari heimsstyrjöld.
Er hér dkki rúm né tími til að
gera því efni fyllri skil, þótt
verðugt væri, svo mjög sem ís-
lendingar hafa látið til sín taka,
og með góðum árangri, á þess-
um vettvangi á umgetnu árabili.
Á yfirstandandi þingi eru
keppendur 14 á landsliðsflotoki.
Eru það eftirfarandi rnenn, tald
i eftir töfluröð:
1. De Lan.ge (Noregur)
2. Olson (Svíþjóð)
Friðrik Ólafsson
3. Lahti (Finnland)
4. Freysteinn (ísland)
5. Jakobsen (Danmörk)
6. Drimer (Rúmenía)
7. Anderson (Svíþjóð)
8. Gliksrman (Júgóslavía)
9. Sámisoh (Vestur-Þýzkal.
10. Westerinen (Finnland)
11. Björn Sigurjónsson
(Island)
12. Hoen (Noregur)
13. Hamann (Danmörk)
14. Martens (Svíþjóð)
Það, sem er næsta óvenjulegt
við mót þetta, er, að þarma tefla
þrír slkákmenn í landsliðsflökki,
sem ekki eru Norðurlandabúar,
þeir Drímer, Gliksman og Sám-
isah. — Rúmeninn Drímer er
allsterkur, alþjóðlegur meistari,
tefldi meðal annars á Stúdenta-
skákmótinu hér 1957 og hefur
alloft tekið þátt í alþjóðlegum
skákmótum hin síðari árin með
dágóðum áaingri. Má því telja
líklegt, að hann komi til með að
veita þeim, sem berjast um Stoák
meistaatitil Norðurlanda að
þessu sAnmi, harða samkeppni, en
titilinn getur hann þó ekki
hreppt, með því, að hann er ekki
Norðurlandabúi.
Vestur-Þjóðverjiinn Sámiisclh
mun eflaust „ógna“ mjög neðsta
sætinu á mótinu, enda orðimn
sjötíu og þriggja ára gamall og
tapar nú helzt hverri skáto, sem
hann teflir. Til dæmis tapaði
hann ölluim Skátounum á skák-
þinginu í Búsum í vor, 15 að
tölu! Og þegar þetta er ritað,
hefur hann tapað öllum þeim
stoákuim, sem hann hefur teflt á
yfirstandandi Skákþingi Norð-
urlanda.
Þetta má þykja þeim mun
kynlegra sem Sámisch er eini
stórmeistarinn sem á þinginu
teflir. — En ekki er að spyrja
að Elli kerlingu. Hún hefurjafn
an reynzt skákmeisturum óheppi
legur förunautur.
Sámisdh tefldi á miklum f j ölda
alþjóðlegra stoákmóta, svo og á
heknavelli, á milli heimsstyrjald
anna og vair vinsæll meistari,
léttur í lund og gamansamur.
Hins vegar var frammistaða hansr
mjög misjöfn, enda er hann ein-
hver frægasti tímahraksmaður,
Ingi R. Jóhannsson
sem uppi hefur verið og tapaði
fjölda skáka sinna í tímiafaraki.
— Sagt er, að hann hafi „fallið
á tíma“ í öllum skátoum sínum í
Búsum!
Júgóslavinn Gliksman mun
vera alþjóðlegur meistari, en
ltt þetoki ég til skákferils hans.
En alla vega virðist hann vera í
faópi sterkustu manna á þes9U
móti.
Sjálfsagt stefnir Freysteinin
Þorbergsson mjög eindregið að
því að endur’heimta hinn virðu-
lega titil, og vissiulega er það
mikið metnaðarmál öllum íslenzk
um skákunnendum, hvort honum
heppnast það eður eigi. Hins
vegar er greinilegt, að samkeppn
in verðuir mjög hörð. — Jafcob-
sen, skákmeistari Danmerkur, er
hæstur að vinningum, þegar þetta
er ritað og kemur mjög til greina
sem sigurvegari, og landi hans
Hamann, sem er öllu þekktari,
er einnig Skæður skákmaður,
enda ber hann titilinn „alþjóð-
legur meistari“.
Skæðasti maður Svía á þessu
móti mun vera Anderson, núver-
andi unglin.gaimeistari Norður-
landa, þótt ekki sé hann nema
18 ára að aldri. — Telja Svíar
sig þar eiga upprennandi skák-
sjení, og eftir fyrri hluta móts-
ins að dæma, gæti jafnvel svo
flarið, að hann hreppti efsta sæt-
ið.
Finminn Westerinen er reynd
ur alþjóðlegur meistai, sem ekki
er heldur hægt að útiloka.
Svo má ekki gleyma núver-
andi Skákmeistara Norðurlanda,
Norðmanninum Hoen. Honum er
að sjálfsögðu mikið kappsmál að
halda titli sínum, en hanm er þó
einuim og hálfum vinningi neðar
en efsti maður, Jakobsen, þeg-
ar þetta er skráð að sjÖ umferð-
um loknium. — Svo horfurnar
eru ekki allt of bjartar fyrir
hann nú.
Með því að skákþing þetta er
háð með miklum hraða og jafln-
vel liklegt, að línur verði farnar
að skýrast verulega, þegar þetta
geiriiarkom birtist, þá sé ég
etoki ástæðu til að hafa hér uppi
miklia spádóma uim úrslit þesa.
— En þegar er ljóst, að barátt-
an um efsta sætið verður mjög
hörð.
Segja má, að mestu varði, þeg-
ar á allt er litið, að Skákþing
Norðurlanda hafi í áranma rás
gefið skákmönnum hinna ýmsu
Norðurlanda kost á gagnkvæm-
um kynnum, og hafa þar oft
stoínast vináttubönd, sem eigi
hafa slitnað. Þessi gagnkvæmu
kynni og menningarlegu sam-
skipti frændþjóðanma á Norðúr-
löndum, í sambandi við skáklist
ina, verður það, sem lengst var-
ir og geymist í minningu m,anna
um hin ýmsu skákþing — leng-
ur en það, hvenær hver og ein
hinma einstöku bræðraþjóða hef
ur fagnað sigri eða mætt mót-
blæstri á þessum innbyrðismót-
uim undanfarin sjötiu ár.
Sveinn Kristinsson.
SKÁKÞÁTTUR
í UMSJÓN SVEINS KRISTINSSONAR