Morgunblaðið - 01.08.1969, Blaðsíða 25

MORG-UNBLAÐIÐ, FÖSTUÐAGUR 1. ÁGÚST 1®6»
25
Alþingisbækur íslands 1721 -’30
komnar á vegum Sögufélagsins
í haust er vœntanlegt mikið ritverk
um Stjórnarráð íslands 1904-64
ettir Agnar Kl. Jónsson
SÖGUFÉLAGIB boðaði frétta-
menn á sinn fund í gær í tilefni
þess að félagið hefur nú gefið
út 11. bindi íslenzkra Alþingis-
bóka, sem tekur yfir árin 1721—
1730. Þá skýrðu forráðamenn fé-
lagsins frá því að í ár gæfi fé-
lagið út mikið ritverk sem
Agnar Kl. Jónsson ráðuneytis-
stjóri hefur tekið saman um
Stjórnarráð tslands og ritverk
um sögu Reykjavikur sem þeir
Lýður Björnsson og Lárus Sigur-
björnsson hafa tekið saman.
Formaður Sögufélagsins er
Bjöm Þorsteinsson sagnfræðing-
ur, en aðrir í stjórn eru þeir
Björn Sigfússon háskólabóka-
vörður sem er ritari, Einar
Bjarnason prófcssor gjaldkeri,
Þórður Björnsson yfirsakadóm-
ari, Þóhallur Tryggvason banka-
stjóri, Einar Laxness mennta-
skólakennari og Bergsteinn Jóns-
son menntaskólakennarL
Söguifélagið var stofaað árið
1902 og eru félagar þess nú um
700. Eitt aðalverkefni félagsins
er að gefa út heimildairriit um
íslenzka sögu og hefur það
fengið noklkuð opin'bera aðstoð.
Veitir Alþingi þamnág árlega um
120 þús. kr. +il styrktair útgáfu
Alþinigisbókaininia.
Guimnan' Sveinsson hefuir séð
um útgáfu á AlJþ inigisbókujm ís-
lands XI., og sem fyrr segir nær
bókin yfir árin 1721—1730. Þessi
ánatuigur einikenndist mjög af
deilum höfðingja, eiris og reynd-
ar verið hafði aMt frá aádamót-
um. Oddur Siguirðisson hafði þá
uim skeið verið valdameatur mað-
ur hér á landi og beitt andstæð-
iniga sína ofríki. Hainin var um-
boðsmaðuT stiftamtmainns 1708—
1718 og varð lögmaður 1715, en
var vikið frá emibaetlti 1724 og
daemdur frá æru, embættli og
eignum 1725 (staðfest í haesta-
rétti 1727). Að vísu fékk haiixn
æruna aftur með konunigsbréfi
1730, en áhrifa hanis var þá hætt
að gæta í þjóðlífiniu. Þanin ára-
iug, sem hér um ræðir, átti
Oddur í hörðustu deiilum við Jó-
hann Cottrup sýslumanin, sem
barst eininig mikið á um þessar
miundir.
Á þe-ssum árum fjatLar Al-
þinigi mest um hvers konar dóms
mál og má í bókiirxni sjá að mernn
hafa verið breyzkir þá, eigi síður
en nún.a. í Alþinigisbókunum er
skýrt frá rammsóknium og
dómuim sakamála og gjarnan
gefin stuttorð en gagnorð lýsinig
á sakamönnium. Ein þeima er á
þessa leið.
„Þjóifur er harrn, etuttur og
stráklegur, harðleitur, hrað-
maeltur, hrokkinlhærðu'r, hör-
unidsdökkuT, kringuíleibur, snar-
legur og lássaralegur í fraan-
göngu, er um tvítugsaldur, kamn
Litla eða öngva vinnu utarn slá
og róa og smala vel, þá dygðim
ekki bnestur, fullfarinm í því að
ríða og stela hestum, sjállfhæl-
inin, lausmálugur og lyginm."
Fyrstiu fjögur bindi Alþinigis-
bóka ísliendinga, eru nú uppseld,
en V—XI bindi er hægt að fá
keypt á útsölustöðum félagsins,
sem eru í Bókabúð Braiga Bryn-
jólfissonar og á skrifatofu Raign-
ars Jónssonar hrl. að Hverfis-
göbu 141 Verði bókanna er mjög
stilllt í hóf, kosta jrær 400—600
kr. og miumi vandfengnar svo
ódýnar bækur.
Bókin Stjórnarráð lalamda
1904—1964 eftir Agnar Kl. Jóns-
son verður mikið rit, um 1200
blaðsíður. Bókin mun koma út í
haust og verður í henmii rakin
saga íslenzkra ráðuneyla og að
nókkru saga ríkisstjóma til árs-
ins 1964, einlkum er þó fjaEað
um stjórnarmyndanir. Fjaillað
verður um forsögu heimastjórn-
arinma.r og greinrt. frá því,
hvemig stjórnsýslam færðist inm
í landið, og frá skipulagi og
starfsháttum ráðuneytarma. Þá
er þar einnig akýrt frá einstök-
um atburðum við stjómarráðið
m. a. 1. desember 1918 og 18.
júní 1944.
Safn til sögu Reýkjatvikur,
mun eiranig boma út í haust. Er
það samantekið af Lýð Björms-
syni og Lárusi Sigurbjömssyni
og er að stofni ti!l fundargerðir
bæj arstjórnar frá 1836—1872.
Sagði Lýður, að hægt væri að
Héruðsmót Sjálistæðismanna
á Akureyri, í Skjólbrekku og í Skúlagarði
HÉRAÐSSAMKOMUR Sjálf-
stæðismanna verða á þrem stöð-
um um þessa helgi:
Á Akureyri í kvöld kl. 9. Þar
flytja ræður Magnús Jónsson,
ráðherra, Jónas G. Rafnar, alþm.,
og Sigurður Sigurðsson, verzl-
unarmaður.
í Skjólbrekku, S-Þing., annað
kvöld kl. 9. Ræðumenn verða
Magnús Jónsson, ráðberra, Lár-
us Jónsson, viðskiptafr. og Magn
ús L. Sveinsson, skrifstofustj.
I Skúlagarði, N-Þing. á suinnu-
dagskvöld kl. 9. Ræðumenn þar
verða Magnús Jónsson, ráðherra,
Bjartmar Guðmundsson, alþm.
og Þorsteinn Friðriksson, skrif-
stofum.
Á öllum stöðunum mun hljóm
sveit Ragnars Bjamasonar, Om-
ar Ragnarsson og Gísli Alfreðs-
son, leikari, annast mjög fjöl-
breytt skemmtiatriði. Auk þess
mun þessi vinsæla hljómsveit
leika fyrir damsi fram eftir nóttu.
fylgjast glögglega með þróun
Reykjavikur á þessuim árum frá
smáþorpi í nokkuð skipulagfkm
bæ.
>á mun Sögufélagið eÍTWMig
gefa út íslenzka ætfcstuðla eftir
prófessor Einar Bjarnason og
verður það nýtt grundvatiarrd
um íslenzka ættfræði. Verða 1
ritinu raktar íslenzkar ættir frá
13.—17. öld, eftir þvi sem heim-
ildir hrökkva, og verða ættfærsi-
uimar rökstuddair. J afnframt
verður bent á rangar ættfærsiuir
í prentuðum bókum eða ekki
nægilfiga rökstuddar. Til þess að
forðast endurtekninigar verða
kat'lleggi'r raktir og vísað til karl
leggja við kvenleggi. Yfirleiitt er
fátt kunnugt um það fóik, sem
lifði hér á landi frá því á Í3.
öld og fram um miðja 16. ötd.
í ritinu verða týndar til flestar
finnanlegar heimildir um ís-
Lenzka ættstuðla á þessum tímia.
Reynt verður að rekja ættir svo
lamgt niður, að þær tengist mamm-
talinu 1703.
Aðrar útgáfubækur Sögufé-
féiagsins í ár verða Grænlanda-
anmáli Ólafs Halldónssoniar og
íslenzkar miðaldaheimildir, sem
er úrval úr sagmfræðilegium
heimildum um sögu íslands á
miðöldum, gert af Magnúsi M.
Lárussyni háskólarektor.
Eimnig gefur Sögufélagið út
timaritið Saga og eru ritstjórar
þess þeir Björn Sigfússon og
Bjöm Þorsteinsaon. Hefur tíma-
ritið nú komið út um 20 ára
skeið.
SUMARÚTSALA
KÁPUR
mikill afsláttur
KAPU- OC DOMUSUDIN
Laugavegi 46
Pólsk skúta átti viðdvöl í Reykj avík í gær. Er hún á leið til
Grænlands og ætlar þaðan til Ba ffinslands og heim aftur til baka.
Skipstjóri er dr. Dariusz Boguc ki, skipaarkitekt. Ljósm. Ól.K.M.
ÞÓRSMERKURFERÐIR
um verzlunarmannahelgina
Föstudaginn 1. ágúst kl. 20. — Laugardaginn 2. ágúst kl. 14.
Sæti þarf að panta eigi síðar en tveim stundum fyrir brottför.
Bifreiðastöð íslands, sími 22300.
ASK0RUN
TIL FORYSTUMANNA
f FÉLAGSSAMTÖKUM ALMENNINGS
SKIPULEGGIÐ HREINSUNAR- OG
FEGRUNARFERDIR MEÐ ÞÁTTTÖKU
FÉLAGSMANNA í SAMTÖKUM
YKKAR
GÓB FORDÆMI.
Ýmis félög hafa nú þegar sýnt gott fordæmi með
skipulagningu hreinsunar- og fegrunarferða. Nefna
má ungtnennahreyfinguna, ýmsa Lions-klúbba og hið
vtrðingarverða framtak klúbbanna „Öruggttr akstur",
sem staðið hafa fyrir hreinsun á umferðarmerkjum
um land allt 1968 og í ár, svo og hreinsun meðfram
þjóðvegunum sbr. framtak klúbbstns í A-Skaftafells-
sýsln.
HERÐUM
SÓKNINA
NÝKOMIÐ
STRIGASKÓR
S.P.A. LAUGAVEG 96
(við hiiðina á Stjörnubíói).
FLAUELSSKÓR
RÚSKINNSSKÓR
í
FERÐALAGIÐ