Morgunblaðið - 06.08.1969, Side 14

Morgunblaðið - 06.08.1969, Side 14
14 x tjitgiefandí H.f. Árvakur, EeykJavák. Framkvæmdastj óri Haraildur Sveinsson. •Rifcst'jórai? Sigurður Bjaraasœa frá Vigur. MatfcMas Jokamxesslen. Eyjólfur Konráð Jónsson. Bitstj órnarfulltrúi Þorbjöm Guðmfcmdssont. Fréttaistjóri Bjöm Jóíhannssoa. Auglýsinga'stj óri Árni Garðar Kristins’on. Bitstjórn og afgreiðsla Aðalstrœti 6. Sóimi l'O-lOJ. Auglýsingar Aðalstrœti 0. Sími 22-4-30. Áskriftargjald to. 100.00 á mánuði innanilan.ds. 1 lausasiölu kr. 10.00 eintakið. TÍMAMÓTAFERÐ NIXONS LOKIÐ TVrixon, forseti Bandaríkj- anna, er kominn aftur til Washington eftir ferðalag sitt um Asíulönd, til Rúmeníu og Bretlands. Var þetta önnur langferð forsetans á rúmlega hálfs árs embættisferli hans. Álit Bandaríkjanna erlendis hefur hnignað síðustu ár. Hörmuleg styrjöld í Víet- nam hefur spillt málstað þeirra á öðrum vettvangi. Með ferðalögum sínum leitast Nixon við að breyta almenn- ingsálitinu. En megin tilgang- ur þeirra er þó stjórnmála- legur. Yfirlýsingar Nixons í Asíu um málefni álfunnar og ein- stakra landa hennar eru nokkurs annars eðlis en yfir- lýsingar Johnsons voru, þeg- ar hann sat í forsetastóli. Nixon leggur á það megin- áherzlu, að þjóðir Asíu verði fyrst og fremst að treysta á eigin mátt og megin einkum í öryggismálum. Bandaríkin stefni fremur að þvi að draga úr herafla sínum í Asíu en auka hann. Þessar skoðanir forsetans hafa vakið óvissu og ugg í mörgum Asíulönd- um, sem óttast að fram- kvæmd þeirra veiki öryggi þeirra. En einmitt þetta sýnir þá miklu erfiðleika, sem Bandaríkin eiga við að glíma við mótun utanríkisstefnu sinnar. Annars vegar eru þau harð- lega gagnrýnd fyrir afskipta- semi og jafnvel íhlutun í inn anríkismál þjóða, hins vegar er þess farið á leit við þau, að draga ekki saman seglin. 1 Bandaríkjunum eru margir orðnir þreyttir á því, að á þau er litið sem „lögreglu heims- ins“, og margar yfirlýsingar Nixons í Asíu endurspegla þá þreytu. Ekki verður þó af þeim ráðið, að bandaríska stjórnin ætli að fal'la frá þeim skuldbindingum, sem hún hefur bundizt í Asíu inn- an öryggisbandalaganna SEATO og CENTO. Hins veg- ar er ljóst, að skuldbinding- amar verða ekki auknar né stofnað til nýrra. Nixon seg- ist munu hjálpa Asíulöndum . vilji þau hjálpa sér sjálf, en hann ætlar ekki að hafa vit fyrir þeim í öryggismálum, ef þau sjálf sitja auðum hönd- um. Evrópulönd, — einnig löndin í Austur-Evrópu — verða megin viðfangsefni banda- rískrar utanríkisstefnu, þegar þau draga úr áhrifum sínum í Asíu. í þriðja lagi hefur af henni leitt víðtækasta kynn- ing á vestrænu þjóðfélagi í landi kommúnista. Viðtökur þær, er Nixon hlaut í Rúmeníu voru ein- staklega góðar, og hrifning almennings gífurleg. í við- ræðum hans við rúmenska leiðtoga voru öryggismál Evrópu, aukin samskipti Rúmena og Bandaríkjanna og samskipti Kína og Banda- ríkjanna á dagskrá. Ekki er við því að búast, að stutt heimsókn sem þessi leysi nokkur stórmál, en hún er skref í rétta átt. Hún sýnir, að nýr þáttur er að hefjast í samskiptum austurs og vest- urs. Undirtektir annarra landa í Austur-Evrópu vegna ferðar Nixons eru dæmigerðar fyr- ir þröngsýnina, sem þar ríkir. Þar sannast enn afturhald austur-þýzkra l'eiðtoga, en blöð þeirra minntust ekki einu orði á heimsókn Nixons til Rúmeníu. TVENNIR TÍMAR IT'erðalög og skemmtanir *■ Verzlunarmannahelgar- innar fóru almennt vel fram og stórslysalaust. Miki'll við- búnaður löggæzlumanna og þeirra, sem undirbjuggu hina ýmsu þætti þessarar miklu ferðahelgar, reyndist. traustur. Umferðinni var vel stjórnað og gekk víðast greið- lega, skemmtunum var ekki spillt, af ölæði og ekki hefur fréttzt um stórfelld náttúru- spjöll. Mikill fjöldi fólks fluttist landshluta á milli og stór- bæir risu, þar sem áður var friðsæl sveit. Borgarfjörðinn heimsóttu, að því er talið er, meira en 20 þúsund manns. Slíkar fjöldasamkomur eru einstakar hér á landi, einkum þegar haft er í huga, að þær eru sóttar einungis sér til skemmtunar. Talið er, að 20 til 30 þúsund manns hafi kom ið saman á Þingvöllum árið 1944, þegar lýðveldið var stofnað. Þangað komu menn til að minnast eins merkasta atburðar í sögu þjóðarinnar. Ríkisvaldið skipulagði ferðir þangað og lagðir voru nýir vegir til að til Þíngvalla mætti komast. Um Verzlun- armannahelgina ferðast Heimsókn Nixons til Rúm- eníu markar að ýmsu leyti tímamót. í fyrsta lagi er hún fyrsta ferð forseta Bandaríkj- anna til lands, sem býr við kommúnístiskt þjóðskipulag. í öðru lagi sýnir hún, að öll áírfÁÍ 111 r a ii 11 n iiriiii ; U1 >81!/ ÍAN UR HEIMI FYRIR 100 ARUM VAR HÆTT AÐ SENDA ÞANCAÐ GLÆPAMENN Árið 1790 komu fjögur skip með glæpamenn til Ástra- líu, flesta hálfdauða. Á leið inni höfðu 261 dáið en 200 komust í land í aumu á- standi, með blóðkreppu, skyrbjúg og önnur veik- indi. Vistin um borð var hrakleg. Um borð í einu skipinu „Neptun“, gaus svo mikil nálykt upp úr lest- inni, að skipsmenn fóru að athuga málið. Kom þá á dag inn að margir fangarnir voru dauðir en félagar þeirra reyndu að leyna því til þess að geta skipt á milli sín matarskammti þeirra dánu. Ekkert var hirt um heil- brigði fanganna. „Því fyrr sem þeir drepast, því betra, var viðkvæðið" — segir í gamalli frásögn um fanga- flutningana. — Nú eru 100 ár síðan þeim var hætt. ÁSTRALÍA er sú álfan sem Evrópumenn fundu og byggðu síðast. Landkönnuð- urinn Torres frá Portúgal mun hafa séð meginland þess arar álfu fyrstur Evrópu- manna árið 1605, en hún týndist aftur, líkt og Amer- íka eftir fund Bjarna Herjólfssonar og Leifs heppna. Það var James Cook sem átti beztan þáttinn í könnun 5. heimsálfunnar er hann athug aði austurströnd Ástralíu ár 1 ið 1770. Hann fór í land á hverri höfn og helgaði landið Englands konungi. Þá höfðu Englendingar ár- um saman sent glæpamenn sina vestur um haf til Norð- ur-Ameríku. En eftir að Bandaríkjafylkin höfðu sagt sig úr lögum við Englendinga urðu þeir að finna annan stað handa bófunum sínum. Frásögn Cooks af austur- strönd Ástralíu kom innan- ríkisráðherranum fyrir sjón- ir, en dómsmálin voru í hans höndum. Ráðherranum fannst að þetta land mundi geta orð ið einkair hentugt glæpa- mannabæli. Refsifangarnir gætu rutt og ræktað landið og þarna gætu Englendingar eignast feita nýlendu. Nokkur bið varð á því að tillögur ráðherrans næðu sam þykki, en 13. miaí 1787 hélt loks leiðangur af stað frá Portsmouth. Þetta voru tvær freigátur, þrjú vistaskip og sex flutningaskip önnuir. Art hur Phillip kapteinn stjórn- aði ferðinni. í þessum fyrsta hóp voru 757 afbrotamenn, þar af 192 konur. En 28 konum og 14 börnum var leyft að fljóta með mönnum sínum og feðr- um til þessa ókunna lands hinum megin á hnettinum. — Til þess að gæta þessa hóps, sem alls ekki var hættulaus, voru sendir 180 dátar og 16 liðsforingj ar. Eftir mikla þjáningaferð sem tók átta mánuði kom leiðangurinn í landsýn 19. jan. 1788 og sigldi inn fló- ann sem Cook hafði skírt fal legu nafni: Botany Bay. Viku síðar hófst fyrsta landnámið við Port Jackson Frá Melboume í Ástralíu. undir forustu Phillip skip- stjóra og hann var skipað- ur fyrsti landshöfðingi í ný- lendunni. í þessum fyrsta refsifanga- hópi sem steig fæti á land í Ástralíu voru allar tegundir glæpamanna: ofbeldismenn, morðingjar, þjófar, ráns- menn, skækjur og annar sori þjóðfélagsins — auk nokk- urra sem höfðu syndgað smá vegis gegn hegningarlögun- um og áttu aðeins eftir að af plána 2—3 ár af 7—8 ára refsingu. Enska réttarfarið var misk unnarlaust í þá daga, og föng unum var sett það skilyrði að þeir yrðu í Ástralíu ævilangt, en femgjíu land til afnota er þeir hefðu lokið refsingunni. ENGIN athugun var gerð á því fyrirfram hvort þessir fangar myndu geta orðið dug andi bændur og landnemar. Það kom Drátt á daginn að fjöldi af þeim hvorki vildi né kunni að vinna þau störf, sem horft gætu nýlendunni til hagsbóta. Föngunum var skipt í vinnuflokka, og dát- arnir sem áttu að líta eftir ÞEGAR ÁSTRALfA VAR SAKAMANNAHÆLI þeim sáu oft í gegnum fing- ur með þeim lötustu. Skógar- höggið og bygging bjálka- kofanna gekk grunsamlega seint. Að ryðja land undiir akur var heldur ekki vinsælt starf. Þeir einu sem unnu starf sitt sæmilega ánægðir voru fangarnir sem voru látn ir skjóta dýr og veiða fisk í soðið. — En heilbrigðis- ástandið var fyrir neðan all- ar hellur hjá föngunum og oft var erfitt að sjá sjúkra- hælinu fyrir keti og fiski. Fangar sem unnu í skóg- unum reyndu oft að flýja, en þeir innfæddu drápu þá með eiturörvum sínum en villi- hundar átu líkin. Að öðru leyti varð nýlendan ekki fyr ir óþægindum frá frumbyggj um landsins. Þeir héldu sig í fjarlægð. Eftir tvö ár höfðu engar vistir komið frá Englandi og nú var hungursneyð yfirvof andi. En loks komu vistirn ar — og fleiri fangar um leið. En jarðræktin gekk hægt. Og á ný þurru vistirnar en hungurvofa í hverjum kima. Nú var skip sent með 200 fan%a, sem stofna skyldu ný lendu á Norfolk-eyjum. Skip ið strandaði við eyjarnar en mannbjörg varð. Annað skip var sent til Batavia eftir vist um. Þegar neyðin var stærst kom það á daginn að á hæð einni við sjóinn var mikið fuglager. Þarna var eggver og nú fengu allir egg eins og þeir gátu torgað. Þegar bál var kveikt á hæðinni að nóttu til hópuðust sjófuglar að, og gátu fangarnir veitt 2000—3000 á hverri nóttu. Drepsótt kom upp í ný- lendunni og dóu 500 fangar. í annað skipti stálu fimm fangar báti og ætluðu að kom Framhald á bls. 21 menn á eigin spýtur og lítið annað en ferðagleðin hvetur þá af stað. Að vísu hefur landsmönnum fjölgað frá því 1944, en úrslitum ræður um mikil ferðlög nú, að framfarir hafa orðið gífurlegar síðan þá. Nú geta meira en 20 þús- und manns komið saman, án þess að lagðir séu nýir vegir sérstaklega til að gera það kleift. Nú ferðast allur þorri manna á eigin farartækjum og unnt er að skreppa í aðra landshluta, án þess að ríkis- valdið leggi til farkostinn. Nú á tímum eru slík ferða- lög talin sjálfsagður hlutur. Áður fyrri voru þau munað- ur. Aukin ferðalög síðustu ára eru aðeins eitt dæmið um þá almennu velmegun, sem ríkir í landinu.

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.