Morgunblaðið - 17.08.1969, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 17. ÁGÚST 196®
Útgeíandi H.f. Árv'áfcu.r, iReyfcjavík.
Framfcvæmdiaist]' órí HiaraiLdur Sveinsson.
•Ritstjórar Sigurður1 Bjamasoa frá Yigur.
JÆatthias Jdhannesslen.
Eyjiólfur Kootiráð Jónsson.
BitstjómarfuBitmíi Þorbjöxn GuðtotardsBon.
Frétta&'tjori Björn Jólharmsson,
Auglýsihgiaistjóiá Arni’ Garðar Kristinsson.
Ritstjórn og afgreiðsla Aðalstræti 6. Sótoi 10-100.
Auglýsingar Aðalstræti 6, Sími 22-4-80.
Áisfcriftargjald fcr. 150.00 á mánuði innanlands.
í lausasjölu kr. 10.00 eintakið.
GLÖGGT ER
GESTS AUGAÐ
%ss
UTAN ÚR HEIMI
Deilur Kínverja og Rússa
gætu leitt til styrjaldar
Sérfrœðingar telja hœttuna ekki mikla
Sí-endurteknir árekstrar á
landamtærum Kína og Sovét-
ríkjanna á þessu ári hafa
valdið vangaveltum um það
hvort hugsanlegt sé að til
styrjaldar geti komið milli
þessara tveggja víðáttumestu
stórvelda heims. Margir hafa
um mál þetta ritað í erlend
blöð og tímarit, og er það með
al annars gert að umtalsefni
í síðasta hefti bandaríska
vikuritsins Newsweek (18.
ágúst) undir fyrirsögninni
„If Russia and China Fight“.
Er meðfylgjíindi kort tekið
úr vikuritinu og greinin birt
hér á eftir stytt og lauslega
þýdd og endursögð.
Hefst greinin á því að minn
ast á stefniu Nixons farseta
og stjórnar hanis varð'aindi
Asíu ,og segir þar að höfiund
ur þeirrar stefnu hafi leitt
hjá sér þami möguleika að til
styrjialdar gæti komið milli
Kíma og Sovétiríkjaininia. Virð-
ist þessá afstaða hiöfumdaininia
eiga rétt á sór, sagir vikurit-
ið, þótt að öðru leytá sé reynt
að taka allt með í reiknimg-
inn þegar stefnan er mörfeuð.
Styrjöld milii stórveldanina
tveggja yrði báðum aðiluim
atórhættuleg, og sigurlaunin
varla mikil. Telja því sér-
fræðánigar litl/a hættu á að
árekstrarndr leiði til styrjald
ar.
Janos Kadar flokkslei ðtagi
í Ungverj alandi hefur lýst
því yfir að styrjöld milli
Kínverjia og Rússa sé „ó-
hugsamleg“. En, segix News-
week, segá einlhver eitthvað
óhugs-ainlegt, þýðár það ven'ju
lega að han.n hafi bugsað það
ítarlega, og ljóst er að til-
hugsunin uim sovézk-kin-
vetrslka styrjöld er sjaldan
fjarri bugum þeirra, sem mál-
ið er skyldiast — Kímverja og
Rússa.
VÍGBÚNAÐUR
Alis er lengd landamæra
Sovétríkjiannia og Kína um
6.500 kílómetrar, og hafa báð
ir aðiiar víig'búizt af kappi
meðfram möríkuniuim. Allt flrá
því að til árekstrta kom milli
sovézlkra og kínverskra
lanidiamæravarða við Ussuri-
fljótið fyrir norðan Kóreu í
rnarz í vor, hafla sovézk yfir
völd verið að treysita vamn-
irniar á 1 andam æruinum. Nýj-
ar hersveitir bafla verið send
ar á vettvan/g, og enu þær
búnar öllum nútámia vopnum.
Einmdig hefiur sovézki herinn
í Momgóliíu veráð eflldur, og
þar heflur verið komið fyrir
eldflaugastöðvum. >á var
eáninig nýlega sfkipt um yfir-
mianm hersveitanina í landa-
mænahériuðuinium og við tók
eimn mesti eldflaugasérfræð-
ingur sovézfea hersins, Vladi
mir Tolubko herShöfðinigi.
Kínamegin landamæranna
heflur einnág verið mikið um
að vera . Hafla sveátir her-
mannia og varaliða verið send
ar til iandamæranna til að
treysta varnirnar, og sagt er
að Kínverjiar bafi einmig uinin
ið að því að flytja þýðinigar-
miádiar hergagnaveriksmiðjur
og dreifa þeim, svo erfiðara
OPPOSING TROOPS
fræðingar að mikið vaeri und
ir því komið hver væru upp
tök þeirra átaka. Ef Rússar
ákvæðu að eiga frumkvæðið
og hefja árásarstyrjöld —
sam talið er að ýmsir so-
vézku herforimgj'amnia séu
fylgj'andi — gæti það orðið
þeirra fyrsta verk að hvetja
til ,, f relsisbyltin gar ‘ ‘ í Sing-
kianig-héraði í Vestur-Kíina
þar sem fyrir hendi er óá-
nægja mimnihluta þjóðflokka
með stjórnána í Peking. Sum-
ir sérfræðingar tieljia hins
SOVIET
mainlytank cörps
plus mlssile unlts
120,000
airbome.mechariized J
and tank forcés
250,000
mainly Infantry
200,(
Kort þetta úr vikuritinu Newsweek á að sýna fjölda
hermanna við landamæri Kína og Sovétríkjanna. Stjöm-
urnar tákna þau svæði, þar sem árekstrar hafa orðíð, en
auk þess em merktar eldfl augastöðvar Sovétríkjanna í
Mongólíu og kjamorkuver Kínverja meðfram landamær
verði að gnanda þeim. Sam-
kvæmt sovéztoum heimildium
bafa Kínverjar einnig fiutt
um 500 lamgdrægar fallbysis-
ur að sovézlku landamærun-
um, en byssur þessar voru
áður á ströndiminii andspæn-
is eyjiuinimi Kuemou, sem til-
h-eyrir Formósu.
PÓLITfSKT VOPNASKAK
Newsweek berndir á að þar
sem Sovétríkin og Kína eigi í
baráttiu um það hvoru rík-
inu beri að vera forusturíki
alþjóða kommúnismans, geti
þetta vopnaskak þeirra á
lamdairmærumum fyrst og
fremst átt að þjóna pólitísk-
um tilgamgi fretoar en hann-
aðarlegum. í>ví álitá til situðn
inigs er benit á að fulitrúar
beggj'a landa hafa nýlega
undirritað saminánig um skipu
lag siglinga á fljótum þeim,
er fylgja landamærunium.
H'ins vagar leikur emginn vafi
á því að herShöfðánigjar
beggja rSkja hafa áæt’lianir í
fórum sínium um það hvernig
bregðast skuli við ef til styrj
aldiar kynni að komia.
Það er efcki eingömgu í
Kíma og Sovétríkjiuiniuim, sem
herShöfðingjiamiir hafa glímt
við áætlanár um ganig hiugs-
anffiegrar styrjialdar Kínverjia
og Rússa. Teljia vestrænir sér
vegar líklegra að ef Rússar
ákvæðu að reyma að lama
Kínia, sendu þeir hersveitir
sínar og fiugher gegn mikil
vægum stöðum á takmörkuð'u
svæði. Líklegasta skotmarkið
telja þessár sérfræðiing-
ar kjarnorkutilraumastöðima
Lop Nor í Sinkiang, og
kjarmavimmsliuveirin í Lan-
ohiou og Paotou sunnan landa
mæra Mongóliu.
En er hugsanlegt að Sovét
rlkin hefji árásarstyrjöld,
spyr Newswee'k, og svarar
því til að varla geti Rússar
talið sllkar áðgerðir svana
kostnaðá. Jafnvel þótt so-
vézlku bersveitumium tækist
að eyðileggja kjarnorku-
stöðvar Kíniverja, væru þær
aðeins að kaupa sér frið í
fimm til tíu ár. Að þeim tíma
loknium væru Kínverjar
vissulega risnir upp á ný sem
kjiarnortouveldi — og þá
þrumgnir hefndarhug í gairð
Sovétríkj'anna.
AUKNING STIG AF STIGI
Líklegasta upphafið að
styrjöld Sovétríkjianna oig
Kína væri seminileiga þannig
á svið sett að ný átök hæf-
ust eimhvers staðar á landa-
mærumum. Leiddiu þau átök
til þess að yfLrmenn sveita
beggja aðila kveddu liðsauka
Framhald á hls. 3

¥ TVEIMUR áhrifamiklum
og víðlesnum erlendum
blöðum hafa nýlega birzt
greinar um ísland. Brezka
fjármálablaðið „Financial
Times“ framkvæmdi ítarlega
könnun á efnahagslífi lands-
inis og birti niðurstöður þess
í síðustu viku. í ágústhefti
bandaríska tímaritsins
„National Geographic“ birtist
löng grein ásamt fjölda
xnynda um siglingu meðfram
ströndum landsins og er þar
fjallað um marga þætti ís-
lenzks þjóðlífs. Þegar svo vin-
samlegar greinar sem þessar
birtast í jafn virtum blöðum,
geta þær haft mikil áhrif, er
fram líða stundir.
Niðurstöður könnunar
„Financial Times“ eru eink-
um athyglisverðar að því
leyti, að par staðfesta hlut-
lausir aðilar skýrt og skorin-
ort, að efnahagsörðugleikar
síðustu tveggja ára hér á
landi stafa einvörðungu af
því, að undirstöður sjávarút-
vegsins hafa brostið. Minnk-
andi afli, verðfall á útflutn-
ingsafurðum sjávarútvegsins
og lokun markaða hans ráði
mestu um efnahagserfiðleika
og gengisfellingu í kjölfar
þeirra. Þá leggur blaðið einn-
ig áherzlu á það, að óvissunni
í íslenzku efnahagslífi verði
ekki bægt frá, á meðan byggt
sé á jafn einhliða atvinnuveg-
um og raun ber vitni um.
Blaðið hvetur til þess, að
grundvöllur efnahagsilífsins
verði víkkaður og verði það
gert með uppbyggingu stór-
iðju í tengslum við ódýra
orku. „Financial Times“, sem
hefur mikil áhrif meðal fjár-
málamanna og fylgist mjög
vel með því, sem þeir eru að
gera, telur, að ódýr orka hér
sé ekki nægileg ein sér til að
beina áhuga fjármagns-
sterkra erlendra aðila að land
inu. En auknar umræður
hljóta að verða hér á landi
einmitt um þetta atriði á
næstunni.
Fullyrðingar eins af frétta-
mönnum blaðsins um, að erf-
itt geti orðið fyrir okkur að
fá samþykki Breta til aðild-
ar að EFTA koma ekki á
óvart. Það hefur alltaf legið
Ijóst fyrir, að Bretum er ekki
beimlínis hagur að því, að við
göngum í EFTA.
Meiri athygli vekur, að sér-
fræðingur blaðsins um evr-
ópsk málefni leggur breytingu
þeirri, sem leiddi til þess að
íslenzkum skipum var leyft
að veiða innan landhelginn-
ar, lið sitt. Sem kunnugt er
olli þessi ákvörðun íslenzkra
stjórnvalda reiði meðal
brezkra togaramanna og tals-
verðri gagnrýni hjá þing-
mönnum brezkra útgerðar-
bæja. Sérfræðingur „Financ-
ial Times“ vekur athygli á því
í lok greinar sinnar, að í Bret-
landi séu fiskveiðar við ís-
land aðeins ein atvinnugrein,
en fyrir ísland ráði sjávarút-
vegurinn úrslitum um alla
efnahagslega afkomu.
ísland og íslenzk vandamál
eru tiltölulega lítið þekkt úti
í hinum stóra heima, það er
því landi og þjóð til ómetan-
legs gagns, þegar um þau mál
er fjallað af raunsæi og vin-
semd í víðlesnum og virtum
blöðum.
ÚR HÖRÐUSTU
ÁTT
EGAR kommúnistar standa
uppi rökþrota grípa þeir
jafnan til þess ráðs að saka
Morgunblaðið um óheiðarlega
blaðamennsku, „siðleysi, rang
færslur, útúrsnúninga og lyg-
ar“, eins og kommúnistablað-
ið kemst að orði í gær. Eymd-
arlegustu viðbrögð kommún-
ista og tákn um algjöra upp-
gjöf er þó, þegar blað þeirra
birtir aðvaranir um, að ekki
megi trúa ummælum Morg-
unblaðsins um stjórnmálaand
stæðinga.
Það kemur að vísu úr hörð-
ustu átt, þegar blað, sem um
áratugaskeið hefur haldið að
fslendingum vísvitandi ósann
indum um ástand mála í einu
voldugasta ríki veraldar, sak-
ar nú Morgunblaðið um sams
konar vinnubrögð og raunar
mætti ætla, að þeir menn,
sem urðu að horfast í augu
við það, að einn helzti valda-
maður Sovétrikjanna um ára-
bil staðfesti það, sem komm-
únistar hér höfðu kallað
„Morgunblaðslygi“, gerðu
ekki frekari tilraunir til þess
að saka Mbl. um sams konar
vinnubrögð og þeir tíðka. En
kommúnistar hafa ekkert
lært.
Morgunblaðið sætir óhikað
dómi lesenda sinna um frétta-
þjónustu, efnisval og efnis-
meðferð. Hinn stóri og vax-
andi lesendahópur blaðsins,
sem engan veginn fylgir allur
sömu st j órnmálastef nu og
blaðið, er óvilhallasti dómur-
inn um þau vinnubrögð, sem
Morgunblaðið hefur tamið
sér. En í rauninni er það frek-
leg móðgun við almenning í
landinu að halda því fram, að
eitt dagblað geti breytt al-
menningsálitinu að vild. Slíkt
gerist aðeins í kommúnista-
ríkjum. Hér á landi á almemn-
ingur aðgang að fimm dag-
blöðum, fjölbreyttu úrvali
vikublaða og tímarita, út-
varpi og sjónvarpi, erlendum
Möðum og tímaritum og er-
lendum útvarpsstöðvum. Al-
menningur á íslandi er einnig
svo vel menntaður og upp-
lýstur, að hann lætur ekki
segja sér hvað sem er. Það er
ein af ástæðunum til fylgis-
leysis kommúnista og lítiliar
útbreiðslu kommúnistablaðs-
ins.