Morgunblaðið - 12.09.1969, Blaðsíða 11

'íiýX'i ■ >i íí .—i—i u; ,,,' , ■— ------
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 12. SEPT. 1«9©9
11 .
Sveinn Bergsveinsson prófessor segir frá
innihaldi þess og hvernig hann fann það
SVEDSTN Bergsveinsson pró-
fessor við Háskólann í Aust-
ur-Berlrn fann fyrir nakkru
handrit þar í Ríkisbókasafn-
inu, sem suampart er ritað á
íslenziku, ef til vill hér á
landi, og er frá miðri 16. öld.
Plest það, sem handritið
geymir, er til annars stáðar,
en þó er ekki loku fyrir það
Skotið, að það kunni é ein-
hverjuim sviðum að aiuka við
þeklktar heimildir. Morgun-
blaðið hafði spurnir af þessu,
er prófessor Sveinn dvaldist
hér á landi fyrir sikömimu og
spjallaði blaðamaður við
hann um handritið. Fórust
Sveini m.a. orð á þessa leið:
— Það er alltaf dálítið erf-
itt að tala um handrit, sem
verið er að rannsaka og mað-
ur veit ðkki enn hvers virði
er. Það er ekki hægt að dætna
um gildið fyrr en handritið
hefur verið fullrannsakað og
borið saman við allar heim-
ildir, sem máli kunna að
sikipta.
— Hvernig bar það til,
Sveinn, að þú fanmst þetta
handrit?
— Mér var kunnugt um, að
islenzík handrit haifa öðru
hvoru komið í leitimar í er-
lendum söfnum. Mér kom því
til hugar að grennslast eftir
því, hvort um noftdkuð slíkt
gæti verið að ræða í Rrkis-
bókasafninu austurþýzka og
fór þangað gagngert til að
spyrjast fyrir um þetta.
Skipulagningu satosins er
þannig háttað, að erfitt er að
finna handrit nema maður
viti um annanhvorn aðilann,
þann sam ritaði það, eða
þann sem það er ritað til. Að-
albókavörðurinn kvaðst ekiki
vita til þess að nokkurt ís-
lenzkt handrit væri þarna í
safninu, en ritari hanis, kona,
sem lengi hefur unnið þarna,
sagði að til væri eitt handrit
á norrænu máli, hún hélt
helzt sænsíku, sem þau Skildu
ekki. Þetta handrit fókik að
að líta ó og komst þá að raun
um, að það var eklki á sænisftau
heldur á döngku, íslenzku og
latínu. Þetta er pappírshand-
rit frá miðri sextándu öld.
— Hvert er efni handrits-
ins?
— Að efni til og efnisskipan
er þetta handrit svipað mörg-
um Jónsbókarhandritunum
svonefndu, sem byrja á laga-
bállkum, siðan taka við réttar
bætur og löks Gaimili sátt-
máli. Um þetta handrit er
svipaða sögu að segja, nema
það, að lagabáKkamir átta
fremst í handritinu eru slkrif
aðir á dönsku. Handxitið er
innbundið og hefur bókin
verið bundin árið 1547 og virð
ist strax hafa verið byrjað að
skrifa í hana. Eftir lagabálk-
ana koma nokikrir kaflar úr
Speculum regale, Konungs-
Skuggsjá, þar á eftir eru Skrif
aðar réttarbætur með svo-
felidri yfirskrift: „Hér finn-
ast nöklkrar réttarbætur út-
sendar af Noregi“. Er þar
fyrst Langaréttarbót, en sið-
an koma ýmsar smærri klaus
ur t.d. réttarbæfcur Hákonar
6. frá miðri 14. öld, Gamli
sáttmáli, Almúgans samþykkt
frá 1306 og loks nokkrar reg-
úlur á latínu.
— Hefur Landsbókasafn
fengið afrit af þessu handriti?
— Já, það hefur pantað
handritið á mjófiimu, en
frumritið er að sjálfsögðu í
eigu Ríkisbókasafnsins aust-
urþýzka.
— Er eitthvað í þessu hand
riti, sem ekki er til annars
staðar?
— Ég hef ekki enm fundið
annars staðar allt, sem í hand
ritinu stendur, en rannsó'kn
er eklki lokið svo að vera má
að það sé allt í öðruim heim-
ildum. Og til að fyrirbyggja
allan misslkilning vil ég taka
fram, að upprunagildi hand-
ritsiin® liggur ekki enn fyrir.
Handritið virðist hafa_ verið
mjög stuttan tíma á Islamdi
og ekki er gott að segja hvort
það hefur verið akrifað hér.
Á þvi er enginn bókasatos-
stimpill og ekkert er skrifað
á spássiu. Það hetfur hvergi
verið Skráð fyrr en í Rdkis-
bókasafninu í Ausfcur-Berlín
Sveinn Bergsveinsson prófessor með afrit sitt af handritinu,
sem hann fann í austurþýzka Ríkisbókasafninu. (Ljósm. Mbl.
Sv. Þorm.)
árið 1964. Það rak á fjörur
þessa bókasafns eftir heims-
styrjöldina síðari og gæti
hafa komið þangað frá Dan-
mörku upp úr stríðslátunum.
KORATROffi
pari allmyli
aö pressa !!
Jó, KORATON buxur þarf ekki aS pressa. Þér setjið þaer
í þvottavélina og hengið siðan upp, og buxurnar halda
sömu skörpu brotunum. Þér sleppið við buxnapressun —
og eiginmaður og synir eru snyrtilegri i KORATON buxum.

r * ORAS *
BLÖNDUNAR
i TÆKI
HURÐASTAL
STALVORUR
STAÐLAÐI
SÉRSMIÐlll hverjum
Vf VASKI

SKOLVASKAR
ELDHÚSVASKAR
SMIÐJUBÚÐIN
VIÐ HÁTEIGSVEQ -- 21222.
Vélsmiðjan HÉÐINN H.F.
ALLT FYRIR FISKIÐNAÐINN ^2-“-3.
V/ð framleiðum:
HRAÐFRYSTITÆKI
ISVÉLAR
FRYSTIVÉLAR
SlLDARVINNSLUVÉLAR
VÖKVADRIFNAR LlNU- OG ÞILFARSVINDUR
STALGRINDAHÚS O. FL., O. FL.