Morgunblaðið - 20.09.1969, Blaðsíða 10
10
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 20. SEPT. 1060
Valg-erður Oan í hlutverki Maju og Vglur Gíslason í hlut-
verki Theófíiusar afa hennar Ljósim. Mbi. Kristinn Ben.
Herdís
Valur
Rúrik
Baldvin
Briet
Nýtt leikrit eftir Matthías Johannessen
frumsýnt í Þjóðleikhúsinu í kvöld
urnar í Fjaðrafaki lifia sínu
persónufeiga lífi. Það eru enig
ar fyrirmyndir persónulegar
að þeim í þessu leikriti. Þess
ar persóniur búa við vanda-
mál sem til er alls staðar, að
ég held, í nútímalífi þjóð-
amna, stórborgum útlanda ef
til vill sérstalklega. Nú oghér
hjá oktour einnig. Eins og ég
sagðd áðaoa, það fjallar um
uniglinga, æskuna, framtíð
hennar, ndðurbrotin heimili,
erfiðleika í samskiptuim fólks
og hvernig við drepum hvert
annað á sama tíma og við
lieitiuim að hamingju. Það var
saigt um Jóp gamla að þessi
og hinn væri kominn þarna
í gervi hanis, en þeigar á reyndi
varð Jóm gamli bara
Jón gamli og fólkið í
Fjaðrafoki er bara það. í þessu
lieikritó er vissulega félagsleg
ádeila, en ég hef ekki trú á
því að höfundur geti kopí-
erað pe'rsónur úr lifenda lífi.
Jafnvel þegar menn nafa
reynt ,hefur það mistekizt. Ég
hef ekki einu sinni reynt það.“
Það kom fram á fun'dinium
hvort lei'kritið væri spunnið
upp úr Bjargsmiálinu svokall
aða. Maifctihías sagðist e'kki
þekkjia raeina persónu sem þar
hefði komið við sögu.
Efni leikritsinis og persónur
væru óviðkomiandi fyrirmynd
um úr lífi okkar og samtíð.
„En svo virðksit“, hélt Matthí-
as áfram, „að suimir hafi sér-
stakan áhuga á því að leik-
ritið fjalli um Bjargsmálið.
Þeir um það.“
Matthías gat þess á blaða-
mannafundinuim að hann væri
Þjóðleiklhúsinu þakklátur fyr-
ir að taka þetta verk til sýn-
ingar og fannst það sýna uim-
burðarlyndi og talsvert hug-
rekki. „En“ bætti hann við —
„leilklhús eiga ekki að vera úr
po®bulíni.“
„Leikstjóri og leikarar hafa
umnið vel“, hélt hann áfram,
„og ég hef unun af að vinna
mieð Benedikt Ámasyni ,sem
ég tel listraenan fram í fing-
urgóma. Hann hefur sett sinn
fallega svip á þetta og unn-
ið vel í því og það sem af-
laga fer verður í lokin að
standia í hálsinium á mér, en
„HELDURÐU að það sé til
hamingja afi“? spyr stúlkan
í Fjaðrafoki Matthíasar Jo-
hannessein. Og afinn svarar
út frá reynslu sinni, eigin
reynslu, sem ef til vill á sér
alit aðrar forsendur en fram-
tíð stúlkunn.ar. En mannlífið
fléttast hvað innan um ann-
að, ólíkt fólk í sama umhverfi
og hver og einn verður að
taka tiilit til annars svo að
nokkur hamingja fái að lifa.
í Fjaðrafoki spinnst þráður-
inn úr einu þjóðfél.agsvanda-
máli nútímaþjóðfélagsins og
hamingjuleit „litlu“ manneskj
unnar í stóra þjóðfélaginu.
Manneskjunnar sem býr í af-
kimum þjóðlífsins.
Nýtt íslenzkt leikrit. Nýtt
spor í menningarlífi íslands.
Að hverju nýju leikriti
stendur mikil vinna, framitak
höfundarins fyrst og fremst,
síðan leikstjórans og ieikar-
{inna. Þá er blásið lífi í orð-
in og leikhúsið fær nýtt verk
að flytja gestum sínum. Leik
húsverk sem alla varðar, því
íslenzk menning lifir aðeins
svo lengi sem við höfum
áhuga fyrir öllu íslenzku.
Við fylgduimst eitt kvöldið
með æfingiu á Fjaðrafoki, en
fyrr um daginn höfðúm við
setið blaðamannafiund hjá
Þjóðleikhússtjória þar seim höf
undur Fjaðrafoks, Matthías
Johannessen ,var staddiur
ásamt leikstjóranum, Bene-
dikt Árnasyni. Þjóðleiklhús-
stjóri, Guðlaugur Rósinkrans,
gat þesis í upphafi að Þjóðleik
húsið hefði árið 1967 sýnt tvo
einiþátibuTrga eftir Matthías á
Litla sviðSmu í Lindarbæ. Ein-
þáttungana Jón gamla og
Eins og þér sáið. Þau leikrit
voru mjög vel sótt og Jón
gamli vai fyrsta íslenzka leik
ritið sem sýnt var í Sjón-
varpinu. Þjóðleikhússtjóri lét
í Ijós ánægju yfir því að hafa
fen.gið Fjaðrafok til sýninga
í ÞjóðLeiklhúsinu, þar sem það
fjallaði um félagsleg vanda-
xnál núfimans og kæmi við
kvikuna í hverri mianneskju.
Benedikt Ámason, leikstjóri
Æfingar á Fjaðrafoki hófust
sl. vetur og voru síðan tekn-
ar upp aftur í septemberbyrj
un. Leikarar eru 7 talsins:
Valgerður Dan, Valur Gísla-
son, Herdís Þorvaldsdóttif,
Rúrik Haraldisson, Bríet Héð-
insdóttir, Þóra Friðriksdóttir
og Baldvin Halldórsson.
Aðspurður um efni leiksins
sagði Majfctíhías: „Það er allt
í leikritinu siem ég vil segja
um það og ef fóllk befur álhuga
á að heyra mína skoðun, þá
er bara að sjá það. En bug-
myndin að leikritinu er eldri
en margur mun halda. Við-
fangsefnið litla m.annes'kjan
andspænis stóra þjóðfélag-
inu er vandamál sem ég hef
lengi velt fyrir mér. Ég reyni
að sjá persónurnar með þeirra
eigin augum, en ekki eins og
ég vil hafa þær. Nú, og svo
koma auðvitað til augu leik-
stjórans og leikaranna í túlk-
un verksins. Mér finnst
skemmtilegt að vinna með
persónur og þefcfca verk er
skrifað í líkum ritstíl og Jón
gamli, það er ekki framúr-
sfcefnuleikrit, eins og leikrit-
ið Eins og þér sáið. Persón-
Um „litlu"
eskjuna í stóra
þjóðfélaginu
ðkki leikstjóra eð'a leiiku'rum.“
Við spjölluðum sbuttlega
við Bemedikt Árnason leik-
stjóra í Fjaðrafoki. Hann
sagði: „Þarma eru manneskj-
ur látnar undir samia þak, mann
eskjur sem gætu verið til í
okkiar þjóðfélagi sem öðrum
og það hljómiar saman spil
miargþættra mainnlífsstrengja.
Þarna koma fram pumktar í
ádeiiu á það þjóðfélag, sem
veldur því að okikur reynist
erfitt að finna lífsihamingju.
Að vísu fer hún' eftir hverj'um
einsfcak'lingi, en það er búið
að ákveða hvað sé hamlngja
fólksins í svo mörgum tilfell-
um. Hvað sé 100% réfct og
ranigt, en ekki tökið tillit til
’hinina flóknu vandamála hvers
og eins.
Við sjáum líka hvað ósam-
ræmandi einstaklingar undir
samia þaki geta gert hver öðr
urn og við lenduim í því, að
sjá hvernig 3 kynslóðir koma
riaunveriulega fram þarna aulk
valdsins án þeiss að geta sfcutt
hverja aðra. Reynsla gamla
mannsinis virðiist ekki gefca
hjálpað þeim miðaldra svo
namii. Og þótt reynt sé að fara
milliliðaliaiust á milli kynslóða
genigur það beldur efcki. Inn
í þetta fléttast siíðan það óper
sónulega sem rífcið leiggur til
mélanna mieð bundinni af-
stöðu.
Framhald á hls. 13