Morgunblaðið - 21.09.1969, Blaðsíða 7

MQRG'UN'BLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 21. SEPTEMBER H9>6i9
7
UNGBARNABÓKIN
Ungbarnið er brothætt og við-
kvæmt sköpunarverk
Stutt rabb við Þorgeir Jónsson
lækni um nýútkomna Ungbarna
bók
Nýlega rákumst við á mjög
nytsama bók, Ungbarnabókina,
sem Kvöldvökuútgáfan hefur
gefið út.
Bók þessi kom fyrst út i Nor
egi árið 1967, og átti strax mikl
um vinsældum að fagna þar.
Um islenzku útgáfuna sáu 3
islenzkir læknar, þeir Halldór
Hansen yngri, Þorgeir Jónsson
og Bergsveinn Ólafsson.
Um langt skeið hefur verið
skortur á slikum bókum hér-
lendis, en þörfin á þeim máski
aldrei brýnni en einmitt 1 dag,
vegna örrar fólksf jölgunar.
Bókina prýða fjölmargar
myndir.
í formála segja læknarnir m.a.
á þessa leið: „Við væntum þess,
að bók þessi verði ekki einurag-
is mæðrum og verðandi mæðr-
um að liði, heldur einnig ljós-
mæðrum, fóstrum og öðrum
þeim, sem ungbörnum þurfa að
sinna."
Bókin skiptist í eftirfararadi
kafla: Vöxtur og þroski, matar
hæfi, meðferð ungbarna, klæðn
aður ungbarna, leikir og leik-
föng, sjúkdómar og sjúkdóms-
einkenni, heilsugæzla ungbarna,
börn fædd fyrir tímann, augn-
sjúkdómar og einkenni þeirra,
sálarþroski barrasiras á fyrsta
aldursári, bólusetning, slys og
slysavarnir.
Við hittum einn af læknunum,
svon® rétt til að leita álits hans
á bókinni, því að skoðanir þeirra
þremenniragana hljóta að hafa
mest að segja.
Fyrir valinu varð Þorgeir
Jórasson, fyrrverandi héraðslækn
ir á Þingeyri við Dýrafjörð.
Ekki er að efast um, að þeir,
sem verið hafa héraðslæknar úti
á landsbyggðinni, hafa öllu meiri
og fj ölbrey ttari læknisreynslu
en aðrir læknar.
Héraðslæknar verða að stunda
öll læknisstörf, hverju nafni sem
nefnast oft einir og án nokkurr-
ar hjálpar. Þeir hafa löngum
verið lífhjálp fjölda sjúklinga
um allt larad. Orðið að vera
bæði ljósmæður og læknar. Þess
vegna er ekki úr vegi, að spyrja
Þorgeir Jónsson um þau atriði,
sem um er fjallað í bókinni, sem
að ofan greinir.
Við hittum Þorgeir lækni að
afloknu ströngu dagsverki á
læknisstofu hans í Domus Med-
ioa.
„Er bók þessi jafrat til gagns
fyrir verðamdi mæður og ljós-
mæður, Þorgeir?
„Já, ég held það. Raunveru-
lega er efni bókarinnar tvíþætt.
Fyrst má segja að séu almennir
kaflar um ungbörnin og verð-
andi mæður, heilbrigði þeirra og
vanheilsu, en í kjölfar þeirra
koma kafiar, svo sem kafli um
augnlækningar, og svo kaflar um
sálarþroska barna á fyrsta eða
fyrstu aldursárunum, og þá
kafla vildi ég fyrst og fremst
benda á, einnig kaflann um þró-
un persónuleika barnanna.
Þessir kaflar eru mjög áhuga
verðir, og vel þess virði, að
vera leanir. Ég held bókin myndi
koma að raokkrum raotum við
ljósmæðranám. Ljósmæður í fá-
mennum hreppum eiinkanlega
eru oft spurðar um almennt
heilsufar barna, þótt bólusetn-
ingar hafi flutzt í læknamið-
stöðvar."
„Myndir þú vilja, Þorgeir,
gera nokkra raánari grein fyrir
kö'flmn Ungbamabókarinmar?"
„Já, í stuttu máli þó. 1. kafl-
inn fjallar um vöxt, þroska og
hegðun heilbirgðs barns, og
þroskaskrámar, sem á eftir
koma, eru auðvitað miðaðar við
heilbrigt barn, en vitanlega geta
ýmis frávik komið fram við þá
skrá. Síðan kemur sá stóri póst-
ur um matarhæfi ungbarna, og
þá auðvitað byrjað á móður-
mjólkinni. Þar er ýmsum spurn
ingum svarað varðandi fæðis-
þörf og mjólkur, tíðrai máltíða
og svo framvegis, yfirleitt allt
varðandi fóðrim ungbarna og
mataræði, og fylgir síðan stór
tafla um fóðrun barna allt til 9
mánaða aldurs.
Þvínæst er kafli um meðferð
ungbarna, hirðingu þeirra og
sinraingu, um þrif þeirra og hrein
læti almennt. Næst er rætt um
klæðnað þeirra, og á því sviði
Þorgeir Jónsson læknir.
kurana íslenzkar verðanidi mæð
ur mikið fyrir sér, en segja má
að norskar venjur séu þar ei-
lítið frábrugðnar þeim íslenzku.
Þá fylgir ekki ómerkur kafli
um leiki og leikföng uragbarna,
og með athugun má sjá, hvern-
ig barndð þroskast einnig á því
sviði, að taka eftir ýmsu, velja
sér hluti, eftir því sem þrosk-
inn eykst, og síðan, þegar það
fer að velja sér skæra og fallega
hluti. í næsta kafla er fjallað um
sjúkdóma og sjúkdómseinkenni,
rætt um alla algenga sjúkdóma,
og heilsugæzlu ungbarna. Kafl-
inn um augnsjúkdóma er ekki
sá ómerkasti heldur, því að gott
er að vekja athygli fólks á
augnskekkju. Oft er hægt að laga
augnskekkju, og því fyrr því
betra og áreynsluminna fyrir
litla barnið.
Er þá komið að köfluraum,
sem ég lagði svo mikla áherzlu
á hér að framan, en það eru
kaflarnir um sálarþroska barna.
Mér finnst þetta vera merkileg
ustu kaflar bókarinnar fyrir verð
andi mæður, einkum vegna
breyttra þjóðfélagshátta.
Fjölskyldulífið hefur breytzt.
Fjölskyldan var hér áður miklu
meiri heild og samstæðari. Á
heimilunum var saman gamalt
fólk, miðaldra og ungt. Afinn
og amman voru þá jafnan á
heimilunum, en á síðustu árum
hafa þau oft fengið annan sama
stað. Þá var alltaf einhver til
staðar að sinna litlu barni og
oftast voru það afinn og amm-
an, sem tóku litla hnokkann á
hnéð, og það var ekki ómerk-
asti uppeldisþátturirara. Þannig
var þetta á mínu heimili, og
sjálfsagt þínu, á heimilum okk-
ar, sem erum komin á miðjan
aldur.
Mér finnst þessi heimilismynd
minna mig mikið á suma kafl-
ana í Brekkukoteannál Laxness
og Fjailkirkju Gunnars. Á þeim
heimilum var eraginn asi á raein-
um, þá höfðu eragir streitu. Ró
og öryggi fyllti sálarlíf ung-
barnanna.
Heimilin eru ekki eins hljóð-
lát nú. Það er búið að opna
glugga út til alheimsins, og á
ég þar einkum við sjónvarp-
ið, þótt ekki fordæmi ég það.
En með þessum glugga skemmt
unar, vill barnið oft gleymast.
Pabbiran kemur máski þreyttur
heim, seint að degi, máski móð-
irira líka, og svo er sezt við
sjóravarpið, en upp í litla ang-
ann er þá oftast stungið pelan-
um og ætlast til að hann sofni.
Það er ekki nóg að stinga upp
í þau dúsu, þau verða líka að
finna móðurhlýjuna, að þau
viti, að alltaf sé einhver nærri
þeim, til að sinna þeim, láta
þau ekki finna til eiramanaleik-
ans. Það er svo víða ennþá, að
Palli var einn í heiminum.
Lestur þessara kafla veitir
fólki innsýn í, hversu gífurleg
breyting er að gerast, og hún
getur valdið streitu á unga
aldri. Fólk verður að gera sér
ljóst, að uragbarnið er brothætt
og viðkvæmt sköpunarverk. Ég
held, að þessi nýútkomna bók
væri æskileg á hverju heimili,
og hver verðandi móðir, jafn-
vel faðir líka ætti að lesa hana,
og vel gæti hún verið góður
lestur í húsmæðra- og kvenna-
skólum," sagði Þorgeir Jóns-
son læknir að lokum. — Fr.S.

Myndir úr Ungbarnabókinni. Barnið byrjar að skrlða.
Karel Sveinsson Kjarval
Qkeypis kartöflur
Uppskerustörf hafa geragið mjög
seint hér sunnaralands vegna þrá-
látrar vætutiðar undanfarið og er
Þ. 2. ágúst, lézt í Chicago,
Karel Sveinsson Kjarval. Hann
var fæddur að Efri-Ey í Meðal-
landi 17. september, 1887. Haran
var einn af þrettán bömum for-
eldra sinna, Sveins Ingimundar-
sonar, bónda í Efri-Ey og Karí-
tasar Þorsteinsdóttur, Sverris-
sonar. Hann fór til Ameríku um
1910, og vann þar alla tíð við
bókband. Hanra var einn af stofn
endum Bókbindarafélags ís-
lands.
Haran var tvlgiftur, og átti tvo
syni með seinni korau sinni.
þeim ennþá að mestu ólokið enda
ekki hægt að koma við vélum
vegna bleytu nema þá helzt í sand-
bornum jarðvegi.
Ef einhverjir vildu taka upp kart
öflur hér á bæjarlandinu gegn ríf-
legum hluta uppskeru, og hafa far
kost og áhöld, er þeim bent á að
hafa samband í síma 17730 og fá
þar nánari upplýsingar.
Leiðrétting
Blaðið hefur verið beðið að geta
þess vegna viðtals við frú Vigdísi
Kristjáinsdóttur, að gefendur stóra
teppisins eru ekki Kvenfélagasam-
band íslands, heldur Samband
kvenfélaga í Reykjavík. Sömuleið-
is er óskað eftir því að sagt sé frá,
að frú Sigurbjörg Ásbjörnsdóttir
hafi gefið alla ull í teppið.
4RA HERB. IBÚÐ ttl leigu í Vogaihv. Sénh. og þvottah ús. Sa'ningjörn leiga. Regl'usemi og örugg ménað- airgr. áskiiftn. Trlib. ti'l Mbl. f. miðviikod. mertkf: „8448". KYNNING Lífsreynd kona óskar eftir að kynnast karlmamnL Hug® anleguir aiídur 40—50 ára. Tilib. menkf: „3584” sendist Mbl.
AMERICAN STANDARD baðsett með sturtubotni og ölilu tiÞheyrandi til sölu. — Uppl. í síma 81714. GET TEKIÐ AÐ MÉR GÆZLU á ba'mii aflan daginn. La'ugar- neshverfi. Uppl. í síma 82987.
IBÚÐ ÓSKAST TIL LEIGU Hjón með tvö 'böm óska eft- tr að taika á le igu 2ja—3ja herb. íbúð, sem fyrst. Uppl. í síma 38936. VILJUM TAKA A LEIGU 1—2ja herb. íbúð. Reg'l'usöm barn'laus og viinmum bæði úti. — Öruggair mánaðar- greiðslur. Uppl. í S'ima 34429
ENNÞÁ nokkrar Ibúðir í smiðuim til sölu. Byggingarfélagið Þór hf., Haifnarfirði, sími 50393. NAUTAKJÖT Úrvais griM'Steikur, kgi. kr. 110.00. Nautaihak'k kg. kr. 140.00. Na'utaiham'borgarar 14 kr. stk. Na'utasúpuikjöt kg. kr. 85. Kjötbúðin. Lauga- vegi 32, sími 12222.
BENZÍNRAFSTÖÐVAR Vi'ljuim ka'upa nokkur stykiki af notuðum benzíinrafstöðv- um og l'oftkaeldum mótor- um. Má viera ógangf. Raf- tækjavinnustofa Hauks og Ólafs, Ármúla 14, sími 37700 NÝJA LAMBAKJÖTIÐ D ilkakjöt af nýslátru ðu 1. og 2. verðfl. í heilium skrokkum. Söltum einnig niður s'krokika fyrir viðskiptavimi. Kjötbúðin, Laugavegi 32. Sírni 12222.
GLÆSILEGTnsssÉ^
SVEFNHERBEGISSETT
SKEIFAN i
KJÖRGA RÐI SIMI, 18580-16975
Kynnið ykkur okkar
glæsilega húsgagnaúrval á 700 fermetra gólffleti.
ARABIA - hreinlætistæki
Hljóðaus W.C.-kassi.
nýkomið: W.C. Bidet
Handlaugar Baðker
Fætur f. do. W.C. skélar & setur.
Fullkomin varahlutaþjónusta.
Clœsileg vara. Verð hvergi lœgra
Einkaumboð fyrir island
HANNES ÞORSTEINSSON
heildv., Hallveigarstíg 10, simi 2-44-55.