Morgunblaðið - 25.09.1969, Blaðsíða 5

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 2ö. SEPT. 1089
5
SPJALLAÐ VIÐ VALCERÐI DAN
AÐ LOKINNI FRUMSÝNINCU
LÓFAKLAPPIÐ er varla þagn
að í salnum. Tjaldið er fallið.
„Fjaðrafok“ hefur hlotið eld-
skírn sína. Og inn í búnings-
herbergi Þjóðleikhússins núm
er tvö finn ég Valgerði Dan
— Maríu; „Litlu manneskjuna
andspænis stóra þjóðfélag-
inu,“ eins og höfundurinn,
Matthias Johannessen, kallar
hana.
— Hverníg er svo að koma
í Þjóðleikhúisið úr Iðnó? spyr
ég fyrsit.
— Saiminiiniguir miinin við
Þjóðilieifchúsið nœir aðeinis til
þesisia eiinia hlutvenks — hemn-
ar Maríu, svairar Valgeirður.
Svo hifcar hún aðeinis og horf-
ir ti'l mín í sipagil’iinin.
— Hverniiig það eir? Auðvit-
að eru mofekiur viðhrigði í
fyrstu — stæira'a svið, betri
aðlbúmaðuir. Það tefcuir tirnia að
vemjasit þessiu. —- Kannski
mætti helzt Ilílkja þessiu við a!ð
flytja í stærri oig þsegiliegTÍ
íbúð.
— Og Mairía?
— Mér fi/ransit mjög gaiman
að ieika Mairíu. En hún er
erfið. Hún er einis og dýr í
búrd — ein og ieitamdi. — Á
eimuim stað siegir Mairtía lífca
við afa sinin: „Við enim í
- RÆÐA EMILS
Framhald af bls. 1
ur, og alveg sérstaifclega þau
vopnuðu átök, sem eru í gangi,
og koma í veg fyrir önmur.
En hvaða möguleika hafa Sam
einuðu þjóðirnar til að sinna
þessu verkefni og leysa það af
hendi? í stofnskránni segir að
þetta skuli gert fyrst í stað með
friðsaimlegum hætti og án vald-
beitingar. En hver hefur raun-
in orðið? Ályfctunartillögur eru
hér fluttar og þær saimþykktar,
kannski með yfirgnæfandi meiri
hluta allra þátttökuríkjanna, en
miálsaðili, eða aðilar hafa þær
að emgu, og þar mieð ex aðgerð-
um Sameimuðu þjóðanna lokið
og málið niður fallið og allt ó-
breytt eims og var. Um þetta eru
dæmi deginum Ijósari. Það er að
vísu ekki hægt að ætlast til að
Sameimuðu þjóðirnar geti leyst
þau mál þar sem stórveldin eig-
ast við, eða standa á bak við,
en mörg önnur mál hafa komið
upp, sem viðráðanleg ættu að
vera, ef allt væri með felldu.
Venjulega áðferðin er sú að beita
refsiaðgerðum gegn þeim sem ó-
hlýðnast en útkoman er oftast
og ég vil segja ævinlega sú að
þessar aðgerðir renna út í sand-
inn, og ná ekki þekn árangri
sem til er ætlazt. Samieinuðu þjóð
irnar hafa líka komið sér upp
friðargæzlusveituim, sem ætlað
er að fylgja eftir samþykktuim
Allsher j arþingsins og öryggis-
ráðs, og vissulega hefir þeirn orð
ið noklkuð ágen,gt, en þó allt of
litið. Þær eru of fámennar og
lítilsmegnugar. Þær hafa líka ver
ið í fjárhagslegu svelti, og ekk-
ert samkomulag um hvernig
fcostnaður af þeim skuli greidd-
ur. Ég hefi séð það nýlega haft
eftár einum mikilsvirtum manni
að það sé grátbroslegt að heim-
ur, sem hefir efnd á að halda
uppi herjum með samtals um 20
milljónum manna, sem kosta ár
lega 120 billjónir dollara, hefir
ekki efni á að halda uppi 20 þús-
umd manna gæzluliði fyrir Sam-
einuðu þjóðirnar, sem kostar, ef
hlutfallslega er reiknað, 120
milljónir dollara, eða 1/1000 part
af núverandi herkostnaði. Ég
hiefi áður á þessum stað vakið
athygli á því hvernig gengi fyr-
ir þeim, sem framtovæmdir ættu
að annast, en ekkert fram-
kvæmdavald hefðu, og Samein-
uðu þjóðirnar eru engin undan-
teíkning. Þær þurfa að hafa fram
kvæmdavald tii þess að koma
búri.“ Og í rauninjii eiru allar
persóniuir leátasimis í einlhvers
kioniar búrum — baira mismum
amidii búrum.
— Og emigim ieið út?
— Theófíiuis, afi Mairíu, seg-
iir í iok leitariteinis: „Kammski
er hiaminigjiam eWhveris staðar
þaimia úti.“
— Nú hetfuir þú leikið aðra
ísieinztoa támiinigaistieipu. Eru
þær María lífcar?
— Nei. Ég var srvolítið
hrædd við það í fyirstu en þeg
air til taom — niei.
— Ætli till séu m.argar
Mairíur?
— Sjálísiagt. Em þetssi er mín
Mairía.
Og Vallger’ður hiorfir huigsi í
spegilimm. Leitaariairmir eru
farmir að tíniaist heim. Það
færist þögrn yfi|r Þjóðileik-
húsið.
Svo stemdiur Vaigerður upp.
Hún viiíl lítoa fara heim.
„Veiztu“, segir hún, þegar við
krveðjumlst — og það kvikmar
brios í auigutnium. „í sumiar tók
ég þátt í ieilktferð — „Þegar
amma var uinig.“ Þar sönig éig
mieðial ammiars vísurmiar um
Tótu litlu, seim fór að kaupa
Moa-gumblað ið. “
- tj.
sínium málum fram — sterkt lög
gæzlu- og friðarlið.
Við skulum ekki blanda Viet-
namstyrjöldinni inn í þessar hug
I’eiðingar. Sú deila verður sjálf-
sagt ekki leyst fyrr en stórveldi
þau, sem að þeim átötoum standa,
beint og óbeint, gera málið upp
sín á milli. Og yfirleitt vildi ég
mega taka undir það með aðal-
ritara Sameinuðu þjóðanna, U
Thant, það sem komið hefir
fram hjá honum í ræðu nú ekki
alls fyrir löngu, að stórveldin
geri ektai nóg að því að styðja
hina, því miður of veitou viðleitni
Sameinuðu þjóðanna til efling-
ar friðnum í beiminum. Sjálf-
sagt verður hinu göfuga tak-
marki Sameimuðu þjóðanna um
frið aldrei náð nema þær njóti
heilsihu’gar stuðnings stórveld-
anna og án al]ra aukasjónarmiða.
Átökin milli ísraels og Arabaríkj
anna virðast nú verða ákveðn-
ari og harðari, með hverjum deg
inum, sem líður, og það svo að
allar líkur benda til að dregið
geti til opinnar styrjaldax áður
en varir. Ef stórveldin vildu
heilshugar styðja viðleitni Sam
einuðu þjóðanna til að koma í
v-eg fyrir þetta, sem virðist geta
hatft ófyrirsjáanlegar afleiðingar,
ef til kemur, þá er talið vafa-
laust að það mætti takast. En
það er einnig sýnilegt, eins og
nú er komið að hinar örfá-
mennu friðargæzlusveitir á þessu
svæði megna einskis.
Önnur dæmi mætti einnig
nefna, þar sem að vísu ófriðar-
ástandið er ekki á milli ríkja
heldur innbyrðis styrjöld, milli
þjóðarbrota, og Sameinuðu þjóð-
Um hvað kjósa
Haf nf irðingar ?
í SAMBANDI við frétt í Morg- aldrei lengur en svo, að vínveit
unblaðinu í gær um veitingahús-
ið Staiphól í Hatfnarfirði sfcai eft
irtfarandi te&ið fraim. Umsókn
Ratfnis Sigurðissonar fyrir hönd
Skiphóls th.f. er um almennt vín-
veitingaleyfi, en umsókn þessi
feom til umsagnar hjá átfengis-
varnarnefnd.
Reglugerð nr. 118/1954 7. gr.
skýrir hvað í slíku leytfi felst, en
þar segir svo:
„Veitingar áfengis mega fara
fram á tknabilinu frá taL 12 á há-
degi til kl. 2 % síðdegiis og trá
kl. 7 til 'kflL 1114 síðdegis. Áíengi
má veita í lokuðum samlkvæm-
um eftir tal. 11% síðdegis, en þó
ingum sé hætt háltfri klukku-
stund áður en leyfðum Sfcemmt-
anatíma lýfcur. Lögreglustjórar
geta leyft, að veitingar fari fram
á öðrum tima, er sérstafclega
stendur á“.
Gildir þetta urn all'a daga,
nerna 1. dag stórhátíða þjóðtairkj
unnar, aðfangadag, föstudaginn
langa og miðvikudaga. í franj
kvæmd er það svo, að um helgar
má veita áfengi nofckru lengur
en getið er í reglugerðinni. Það
er því enginn vaifi á, um hvað
verður kosið í Hafnarfirði nk.
sunnudag.
Páll V. Danielsson.
Valgerður Dan
irnar geta því illa haft afskipti
af.
Síðar í ræðu sinni sagði ráð-
herrann:
Eitt mjög þýðingarmikið við-
fangsefni Sameinuðu þjóðanna,
setn snertir allar þjóðir, er að
koma í veg fyrir mengun um-
hverfisins. Þetta mál var tekið
upp á allsherjarþinginu síðast,
og verður þar væntanlega til um
ræðu á þessu þinigi. Ég skal þar
aðeins minnast á eitt atriðL Frið
samleg hagnýtinig hafsbotnsins
er nú rnjög til umræðu, og 42
manna nefnd hefur nú haft það
til meðferðar og mun væntan-
lega leggja skýrslu hér fyrir
þingið. Þessi hagnýting hafs-
botnsins, í friðsamlegum tilgangi,
er kannski fyrst og fremst vinnsla
á olíum. Er þá jafnan fyrir
bendi hætta á því að olían, á með
an á vinnslunni stendur, vegna
óhappa eða af einihverjum óvið-
ráðanlegum ástæðum, geti kom-
izt út í sjóinn, en það er mjög
hættiulegt fyrir fiska og aðrar
lííverur, sem þar halda sig í nám
unda við. Er því ákaflega þýð-
ingarmikið að koma í veg fyrir
að þetta geti átt sér stað, og
tryggja að allar tilteknar örygg-
isráðstafanir verði við hafnar til
að koma í veg fyrir þetta. Fiski-
stofnarnir í Norður-Atlantshaf-
inu virðast nú vera að dragast
saman, og ein hliðin á þvi máli
eir mengun sjávarins, þó að ann-
arna ástæðna gæti nú að því er
virðist meira.
Ríkisstjórn fslands hefur af
miklum áhuga fylgzt með mál-
inu um friðsamlega nýtingu hafs
botnsins fyrir utan lögsögu rí’kja
allt frá byrjun, er málið var teta
ið upp hér á allisherjarþinginu.
Rikisstjóm mín er á þeirri skoð-
un, að nauðsyn beri til að setja
baldgóðar alþjóðareglur fyrir
þetta svæði. Mannkynið hetfur
hafið ævintýralegar könnunar-
ferðir út í geiminn. Tírni virðist
þvi komin.n til að koma betri
skipan á mál hér á jörðu niðri
og þar á meðal að setja réttlátax
reglur og haldgóðar um lands-
svæðin undir úthiafinu og nýt-
ingu auðæfa þeirra í þágu alls
mannkyns.
í lok ræðunnar sagði utanríta-
isráðherra:
Ég kem nú, frú forseti, að öðr
uim þætti varðandi hafið og auð-
æfi þess, sem jafnan eru ofar-
lega í huiga ríkisstj órnar minnar.
Það er vandamiálið um vernd
hinna lífrænu auðæfa hafsins,
með sérstakri hliðsjón af þörf
Og hagsmunuim strandríkja þeirra,
sem efnaihagslega eru mjög háð
fiiskveiðum.
Á tuttuigusta og þriðja Allsherj
arþingi flutti sendinefnd íslands,
ásarnt sendiniefndum nokkiuxra
annarra ríkja, ályfctunartillögu
um hagnýtángu og verndun 111-
rænna auðlinda hafsins. Var sú
tillaga samþykkt samhljóða. Sam
kvæmt henmi voru rífcisstjórnix
hvattar til þess að autaa sam
vinnu sína uim hagnýtingu,
vernd og ræktun fiskistofna og
annarra Iífrænna auðlinda hafs-
ins, og sérstofnunum Sameinuðu
þjóðanna var bent á að autaa og
skiputeggja betur alþjóða sam-
vinnu á þessu sviði. Samtavæmt
ályktuninni ber framtavæmda-
stjóra SÞ að gefa skýrslu um
framvindu þessara mála til tutt
uigasta og fimanita Alllaherjar-
þin.gs næsta haust.
Þetta er mikilsvert skref í átt
ina að haldbetri verndun og
skynsamlegri hagnýtingu hinna
ómetantegu auðlinda hafsins. ÞaS
er þó jafntframt sannfæring rík-
iastjórnar minnar, að frekari að-
gerða sé þörf til þess að tryggja
strandríki sanngjarnan og rétt-
látan skeri þeirra auðæfa, sem
veiðast undan ströndum þess.
- N-VIETNAM
Framhald af bls. 1
það áherzlu asð miikilvægusitu
verketfnin f.ramundan væri að ná
fraim þeim martamiðum, sem Ho
greindi frá í erfðaðkrá sinni: að
viðhalda einirugu innan floklks-
ins og stjámaríniniair, að forðaöt
klíkustarfsemi og innantfkxkks-
erjur, sem muindu spilHa eða eyða
þe.ssard eininigu, að berjaist gegn
Band aríkj amönrnuim unz þeir
hefðu verið erndaniega sigraðiir
og aillt herifið þeinra flulttt burbu
frá Víetnam og að kollvairpa
suður-víetnöm sku stjóminni.
Chiníh benti mjög greindtega á
það að ertfðaskrá Hoa hefði veirið
lesin fyrir flokksmenn og þjóð-
ima við minindnigairathöfin'iinia um
Ho og að það hetfði verið Le Du-
an, sem þá hefði fyrstuir floktas-
manna og ráðherra Sbremgt þess
heit að vimna að framgaogi vilja
Hos. Þetta er enn ein bendingin
um að Le Duan sé vaildamestur
í þrístjómiinni. Le Duan tók ekki
til méls.
Thang hét því að verja síðuistu
æviáruim sínum til þess að halda
áfram stetfnu Hos. Thang var eld-
heitur by'ltingarmaður á uniglinigs
árum sínum og baxðist við hlið
Hos gegn Frökkum. Vegnia heiilisu
brests hetfuir hann lítil sem enig-
in völd haiflt í stjómiiinni undan-
farin þrjú ár þótt harnn njóti
virðinigar, sem gamaill bairáttu-
maður og reyndur stjórnmála-
maður.
íbúð við Bergstaðarstræti
3 lítil herbergi og eldhús eru til sölu, skammt frá Skóla-
vörðustíg. ibúðin er laus til íbúðar. Sanngjarnt verð.
Upplýsingar gefur
EGILL SIGUBGEIBSSON, HBL„
Ingólfsstræti 10, sími 15958.
OSTAKYNNING
f dag og á morgun frá kl. 14.—18. K ynntir verða ýmsir vinsœlir ostaréttir m.a.
OST A-fondue
sem er mjög vinsœll samkvœmisréttur í flestum löndum Evrópu
Nákvœmar uppskriftir og leiðbeiningar
Osfa- og smjörbúðin, Snorrabraut 54