Morgunblaðið - 25.09.1969, Side 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 25. SEPT. 1®6»
Vaxandi áhugi á að reisa
hveitimyllu við Sundahöfn
— ítalskt fyrirtæki hefur boðizt til að
leggja fram fjármagn til upp-
byggingar fyrirtækisins
— talið að gjaldeyrissparnaður geti
orðið 25-30 millj. kr. á ári
Kandidatsritg-erð er Eggert
Hauksson, einn af nemendum við
skiptafræðideildar Háskólans, rit
aði í janúar um hugsanlega stofn
un hveitimyllu á íslandi, hefur
orðið til þess að vekja á ný um-
ræður og athuganir á því máli.
Hafa á undanfömum mánuðum
farið fram miiklar umræður um
þessi mál og fulltrúar frá einum
stærsta framleiðanda hveiti-
myllna í heimi, Ocrim á ftalíu,
hafa komið hingað til viðræðna.
Hafa þeir boðizt til þess að
leggja fram fjármagn til upp-
byggingar hveitimyllunar, annað
hvort sem áhættufé eða lánsfé.
Gerðar hafa verið athuganir á
hagkvæmni þess að reisa slíka
myllu hérlendis og hefur komið
í ljós, að með því móti ætti að
vera hægt að lækka hveit'iverð-
ið og spara auk þess 25—30 millj
ónir króua í gjaldeyri áriega.
Hafnaryfirvöld Reykjavíkur-
hafnar hafa sýnt máli þessu mik-
inn áhuga og boðið fram hent-
ugt athafnasvæði við Sundahöfn
ina. Einnig hefur verið rætt um
hugsanlega samvinnu hveiti-
myllu Við fóðurblöndunarfyrir-
tæki er hyggjast reisa korn-
tuma við Sundhöfnina og ligg-
ur fyrir að samvinna þessara
fyrirtækja gæti orðið mjög hag-
kvæm.
Áætlað hefuir verið að sólar-
hringsafköst myRunar þyrftiu að
vera um 50 tonn af korni, en það
er nægilega stór mylla til þess
að hægt sé að koima fyrir í h'enni
nýtázbu sjálfvirkni og hag-
kvæmni í rekstri. Samkvæmt laius
legri áætlun er glert ráð fyrir að
Ibygging og búnaðoir slíkrar
hvei.timyllju mund'i verða 90—100
milljónir 'króna, en sú tala kæmi
til með að lækka, ef samvinna
yrði við fóðurblöndunarfyrirtæk
in við ka/up uppskipunartæikja oig
byggingu kornturna.
Mongiunfolaðið ræddi í gær við
|þá Hiauk Eggeirtisisioin frtamkv,-
Btjóona oig Bggert Hauksison við-
kfeiptiaifiræðinig um þesisi m/ál, en
jþeir hafa unnið að lcönnun þeirra
að undanfiörnu og haf a bafit sam
band við ihið ítals'ka fyriirtæki.
— Hugmyndin um hveitimyllu
á íslandi er ekki ný, sagðiHaiuk
iur Eggertsison. — Margir hafa
velt því fyrir sér hvort ekki
yæri möguileiki á því að reisa
slíkt fyrirtæki og gerðar hafa ver
ið frumathuiganir á því. Þegar ég
var framkvæmdaistjóri pökkun-
arverksmiðjunnar Kötlu, sem m.
a. pakkaði miklu hveiti, ákvað
ég að kanna málin og gerði þá
nekisitrtainnaininisókn upp á eigin
spýtuir. Leitaði ég tilboða erlend
is í byggingu slíkrar myllu og
vélax til foennar, og niðurstaðan
var mjög jókvæð. Ég kannaði
einnig nokfcuð undirtektir manna
aðlstöðu. Jiafintfiramit skiráifiuiðu þeir
til íslenzkra hveitiinnflytjenda
og fouðfo þeim samvinnu eða hlut
dleiid í fyniirtæki þessu, ef úr
yrði. Þar sem vitað var, að þrjú
stærstu. fióðurþlöndunarfyrirtæk
in, Sambanid isil. samvinmiujféiaga,
Fóðuinfolamdian h.f. og Mjóllkiur-
félag Reykjavikiir höfðu á prjón
unuim ráðagerðir um að reisa
kornturna inn við Sundalhöfn og
koma þar fyrir fiullkomnum upp
skipuiniairtæfcjium, rædidi Haiuku/r
við fionsitöðiumienn þessiaira fyrir-
tækja er hann kom heim frá ít-
alíu, þar ssm sýnt þótti að sam-
vinna um framkvæmdir væri
mjög hagkvæm, ef 'hveitimyllan
yrði reist. Sýndu þeir strax mik
inn áfoiuiga og foiafia síðian fyligzt
með málinu og tekið virkan þátt
í uin'dirifoúmingi þasis.
— f ágúsbmánuði gekkst Jó-
hann Hafstein iðnaðarmálaráð-
foerra fyrir fundi með foveitiinn
fliytj'emidum og fomtöðiumiöminium
fyrirtækis. Nefndin verður vænt
anlega skipuð mjög bráðlega og
í henni munu eiga sæti tveir
menn er skipaðir verða af ráð-
herra, einn maður frá hveitiinn-
flytjendum og einn fiulltrúi frá
Ocrim.
— Er nægiíaga hagkvæm að-
staða tii þeisis að neiisia sil'ífca myllu,
fyrir hendi?
— Við Sundafoöfnina er mjög
góð aðstaða, svaraði Haukur. —
Hafnarsitjóri foiefur sýnt málinu
bæði skilning og áhuga og hef-
ur boðið rnjög hentugt athafna-
svæði. Það rekur mjög á eftir
því að taka endanlega ákvörð-
un, því vitanlega er ekki hægt
að halda þessu svæði fráteknu,
niema takmarkaðan tíma.
— En er íslenzkur markaður
nægjanlega stór t’il þess að hag-
kvæmt sé að reisia sfllífca hveilti-
myliiu?
— Ársneyzla íslendinga á
hveiti miun nú vera um 8500
Útlitsteikning af hveitimyllu sem er af svipaðri stærð og ef til vill verður reist hér.
hér við þesau, en elkki vairð þó
úr neiniu. Málið lá síðan í lág-
inni í -nokkur ár, eða til árs-
byrjiunar 1968, en þá ákvað Egg-
ert að Skrifa kandidatsiritgerð
sína í viðskiptadeild Háskóla fs
lamds um hveitimyllu á íslandi.
Gerði Eggient aflikumifiamigsimiikl-
ar kannanir á málinu og kom þá
fram ákveðinn áfougi fojá fyrir-
tækránu Ocrirn á ftafllíu, er firam-
leiðir vélar í slíkar myliur.
— Haulkuir fór síðan til Ítalíu,
s.l. vor og átti þá viðlræðlur við
fionsitöðlumeinm Oorimis, aagðd Egg-
ert. — Út frá þeiim viðræðum
kom það, að fyrirtækið áfcvað að
kanna möguleilka á því að koma
upp kornmyilu foérlendis og sótti
uim leyfi ríkisivaldsins til þesis að
reisa myiluna, svo og um leyfi
hiaitaairyifiiirvaldia að fiá þar lóð og
KAMMERKÓRINN óskar eftir góðum
tenór
Upplýsingar hjá söngstjóranum Ruth Magnússon, sími 15169.
fóðiurblömiduoarrfyrirtæikjaininia og
voiru þá 'hiraar ýmsu ihliðar þessa
máls ræddar. í s'eptemfoexbyrjun
komu svo hingað til lands Gu-
idio Gnasisi aðalerágaindi fyrráritæk-
isins Ocrim og Tnevisani, tækni-
legur framikvæmdastjóri þess. Var
þá fyrst haldinn fiundur með
hveitiinnflytjendum og fóður-
blöndunarfyrirtækjunum og þar
gefin svör við ýmsum fyrirspurn
um, sem komiu fram um tækmileg
og rekstrarleg atriði. Þá áttu
þeir einnig fund mieð Jóíhanni
Hafsitein iðnaðarmálaT'áðfoerra og
var niðurstaða þeirra viðræðna
mjög jákvæð. Var ákveðið að
skipa nefnd er kanna skyldi,
hvort það væri hagfcvæmt frá
þjóðhagsilegu sjónarmiði aðreisa
hvei'timyllu á íslandi og einnig
á mefndim að geta gefið vísbend-
ingu um, fovort hagkvæmit sé fyr
ir íslenzk fyrirtæki eða einka-
aðila að taka þátt í rekstri slíks
tonn, svaraði Egigert. — Það þýð
ir -að 'hér þyrfti að reisa myllu
sem gæti afkastað um 50 tonn-
um af k'oirná á sóráairihirijnig. Slík
stærð af hveitimyllum er mjöig
algeng erlendis, en mylluir hafa
verið reis'tar sem afkasta frá 5-
100 tonnum á sólarforing. Stærð
þeirrar miyllu siem foár hiemitaði
bezt að reisa, er mjög hagkvæm
og tryggir að ihsegt veröi að kioma
við fuillíkiomránini isjiáilfviirlkini oig
hagkvæmmi í refcstri. í Banda-
ríkjunom, er t.d. meðalstærð
hveitimyllna mjög svipuð, eða
um 60 tonna aflköst á sólarforimg.
— Hvernrág er vinnslu foveiti-
kormsins háttað í slfikium myll-
um?
— Hvei'tikornið kæmi til með
a'ð verða fluitt til landisins með
tamksikipum eða þá lauisit í iest-
um. Komráð yrðii upp fiuflflfeominium
löndiunarbúnaði, þannig að korn
ið yrði tiekið upp úr sfcipunum
mieð sogdælum í stór kornsíló,
er stæðu á hafnarbakkanum.
Þaðan færi það svo með sjálf-
stýrimgu yfir í sjálfa mylluna,
þar sem það er fyrst hreinsað
og síðan rruaJað og pafckað, ým-
ist í sekki eða neytendapakkn-
ingar. Úr hveitifcominu fæst
tvemnis skomar vara 75% þess er
hveiti en 25% er foveit'ilkiií'ð, siem
selt yrði sem fóðurvara. Mi'kil
sjálfvirkni er í slíkum mylluim og
það eina sem mannafla þarf til,
er vélagæzla, eftirlit og viðhald.
Reikmað er með að hagkvæmast
væri að starfrækja mylluna all-
an sólarhringinn 5 daga vik-
ummar, oig má geta þesis, a@ á
næturvaktinni þyrfti ekki nema
einn eftirlitsmann. Hins vegar er
búizt við að heildarstarfsliðið
yrði 15—20 mamns.
— Hvað er að se'gja um rekstr
argr'UindvöliI silíkis fyrirtæfcis?
Reikisitrargruindvöiiliuirinn aatti
að veria ágætur, sagði Bgg-
ert. — Hveiti það sem íslending
ar kaupa nú, kostar sif. 120—130
dollara tonnið. Kornið til myll-
unmiar muimdi hinis veiglar kiosita
uim 80 dolráara sif. Mölumarkostn
aðurinn mundi verða 15—20 doll
arar á tonnið, svo fyrir liggur
að uintnt væni að læikfca foveráti-
verðið og auk þess að reka fyr-
irtækið mieð hagnaði. Laiuislega
útrediknaður gjaldeyrissfiarmað-
ur yrði um 25—30 mifllj. kr. á
ári
— En hvað um fjármögnun
f r amk væmdann a?
Áæitlaðlur kostmaðlur við bygg-
imigu sMknair fovieitimylilu rnieð
véluim , sráláuim og nauðisynlegu
rekatrarfé, mun vera 90—100
miiililjióinrár kmánia. Þassá uppfoæð
miundi vitanlega læfcfc'a verulega
ef til kæmi samivinna við fóður-
blöndunarfyrirtækin við kaup á
uppskipunartælkjium og byggimgu
korns'ílóamna. Eins og er, bein-
ast augun mest að þeim sem nú
flytja inn foveiti og fóðurblönd-
uniarfyrirtækjumum, en mikil
spurniinig er, fovort þiessi fyrir-
tæki eiga möguleifca á útvegun
fjármagns. Á það hefur ekki
reynt enn sem komið er. Hins
vegar liggur fyrir að hið áður-
niefinidta erllienidia fyriirtæíki, Ocrim,
foetfur sýnt málinu mikinn áfouiga
og foafia þoir fooðizit til þesis að
reisa fyrirtækið og reka það til
að byrja með. Einnrág foafa þeir
bofðlizit till þiass að leglgijia fnam
nægiiegt f jármagm til uippbygging
ar þieiss, aimniað hvont sem 'áfoœittu
fé eða ilámstfé. Kiomið flnetfiur til
talls að Ocrim ver'ði hlutlhafar,
aimraað hvont mieráriilhliulta hflutfoaifar
eða miimifoiuita folufihafar, mieð
því fororði að þeir skuldbindi sig
þá til þess að selja fslendimgum
sín hilutaforéf hvenær sem er.
— Hvað er um fyrirtækið
Ocrim að segja?
— Það er einn stærsti fram-
leiðandi véla í fcormmylilur, sagði
Hautour. — Það hefiur selt vélar
og útbúnað tiil um 800 korn-
fyrirtækja í 4Ö þjóðlömdnm, m.a.
til Biamdlairiílkjairuna og Rúsisráamds.
Nú siðast hafa þeir verið að
reisa kormmyllur í Rúmemíu og
Lítoíu. Oorim Ihefiur á ýrnisan hátt
stiuðflað að uippbygginigiu þessaira
fyrirtækja og eiga þeir og reka
sum þeirra sjálfir. Sum þeirxa
reka þeir einnig samvinnu við
þarlenda aðila. Við 'höflum skrif-
að suroúm þessara fyrirtækja og
spurzt fyrir um þátt Ocrim í
uppbyggingu þeirra, og svörin
sem okibur hafa borizt eru mjög
jáfcvæð.
Nokkur þakherbergi
(fremur lítil) á góðum stað í gamla Austurbaenum. Aðeins
fyrir reglufólk, eldra fólk eða skólafólk. Stutt í Kennaraskólann
og fleiri skóla. Venjuleg þægindi, hitaveita — bað.
Sendið fyrirspurriir til afgreiðslu Morgunblaðsins merkt:
„Einstaklingsherbergi — 3662".
Á þverskurðarteikningu þessan má sjá hvemig tækjunum er fyrirkomið í hveitimyllu. Hver vél
er sjálfstæð og því hægt að bæta við mölurum ef þurfa þykir.