Morgunblaðið - 25.09.1969, Síða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 25. SEPT. 1®69
Orðsending fró lnnds-
hnppdrætti Sjólfstæðisflohhsins
í>EIR aðilar úti á landi, sem feng
ið hafa senda miða og ekki hafa
enn komið því við að gera skil
til umboðsmanna happdrættisins,
geri það sem allra fyrst. Dreg-
ið verður 30. september. Vinn-
ir.gurinn er sem kunnugt er hin
glæsilega Ford Galaxie fólksbif
reið.
- LAXARDALUR
Framhald af bls. 11
undan ánni og þá mjög líkur
Reykjadal (nyrðra). En að sunn
an og austan hefur komið gaysi-
leg hraunelfa. Allt Aðaldals-
hraun hefur komið sunnan og
austan af Mývatnsöræfum og
runnið um Laxárdal. Síðan hef-
ur Laxá brotizt úr Mývatni vest
ur í dalinn, sömu leið og hraun-
ið. En fremsta daldragið nær
talsvert lengra suður en áin og
hraunið. Hraunið og fljótið í
þessum litla heiðardal eru að vísu
gestir, en þó hafa þau húsbónda
vald yfir dalnum. Hraunið fyll-
ir brekkna á milli. Laxá er hér
sem ætíð fegurst áa. Hún hefur
tekið margar myndir í barátt-
unni við hraunið. Fossa og flúj-
ir, hylji og breiðar lygnur,
strengi með þungum straumi,
hringiður og straumgígi í hraun
kötlum og margar kvíslar um
skógarhólma. En allsstaðar er
kvikt af lífi. Botninn gróinn,
vatnið kvikt af sporðaköstum,
fuglar í hverju straumviki og
vík. Og loftið yfir ánni er I sum
arhita krökt af mýi, en dalur-
inn allur hljómar og bergmálar
brekkna á milli af fuglasöng og
árniði."
Þannig er lýsing Jóns Sigurðs
sonar á þessum friðsæla og glæsi
lega dal. Allur er hann gróinn
til efstu brúna og skrýddur.
hinum fegurstu grösum, jafnvel
hraunið sjálft. Allar byggðar
jarðir dalsins verða skertar eða
eyddar, svo að um búskap verð-
ur þar ekki framar að ræða, ef
ráðagerðir Laxárvirkjunarstjórn
ar ná fram að gamga. Þarna er
silumgsveiði á hverjum bæ, og
unnu þó Laxárvirkjunarmenn á
henni mikið tjón um nokku-ra
ára bil með fyrirhleðslum við Mý
vatnsósa. Urðu ábúendur að þola
það bótalaust. Veiðistæði til
s’tangveiði etru nær samfelld á 28
km vegalengd hvorum megin ár,
og má það heita einstakt.
Með dvínandi sportveiði á
fúlum og eyddum vatnasvæðum
Evrópu og Ameríku, er þegar
farið að gæta stórvaxandi eftir-
spumar eftir veiðiám á íslandi.
Sú eftirsókn á eftir að fara hrað
vaxandi á næstu árum og mun
hafa stórfelld áhrif á gjaldeyris-
öflun landsmanna, ef skynsam-
lega er á haldið. Skiptir þar
miklu máli, að aðbúnaður allur
sé góður og veiðistaðir fagrir og
aðlaðandi. f Laxárdal eru nær
óþrjótandi þeir staðir, er augna
yndi munu teljast þeim, er reisa
vildu þar sumarhús, veiðiskála
eða dalahótel. Þarna eru ein
stærstu heimkynni straumandar
innar, eins litfegursta fugls á ís
landi, og þar, ásamt Mývatnssveit
em varpstaðir húsandarinnar,
þeir einu í Evrópu.
Náttúrufræðilegt og hagfræði-
legt verðmæti Laxárdals er því
raunar meira en svo, að metið
verði til fjár, og orðræður um
kaup á þeim verðmætum, sem þar
eru, næsta broslegar.
Þá er einnig önnur hlið á þess
um málum, sem mikil ástæða er
til að ræða, en það er það örygg
isleysi og óvissa, sem fylgja
myndi mannvirkjagerð þessari,
bæði gagnvart mannslifum sem
og öðmm verðmætum, og getur
þar enginn tekið ábyrgð á, er
niokkurs sé virði.
Ráðgert er að byggja 57 metra
háa jarðvegsstíflu í mynni dals-
ins, og segir í greinargerð virkj
unarstjórnar, að jarðvegsstífla sé
„talin öruggari" en stífla úr járn
benibri steypu. Undarleg fuiilyrð-
ing er það, ag fær efoki staðizt,
enda þetta gert í spaimaðar-
stkynd eingönigu. Á bak við
þessa jarðvegshleðslu á síðan að
safna á annað hundrað milljón-
um teningsmetra af vatni. Nokk
ur hundruð metrum fram undan
stíflunni og nokkru lægra ligg-
ur svo Staða og Hvammahverfið,
eitt af þéttbýlishverfum sýslunn
ar. Þar er rafstöðin sjálf, bama
skóli, minjasafn, prestssetur, sím
stöð og mörg býli. Ekki virðist
það halda vöku fyrir þeim virkj
unarmönnum. Jarðfræði og jarð-
skj álftasaga þessa héraðs eir
þó nokkuð með sérstökum hætti,
og mundi ýmsum öðrum þykja
ástæða að taka þar tillit til.
Mætti hér nefna örfá dæmi.
í hinum miklu jarðskjálftum
Mývatnselda 1725 myndaðist
sprunga á mótum Mývatnssveit-
ar og Laxárdals og ná'ði um
mairgra kílómetra veg til Lamba-
fjalla. Þá hvarf Laxá með öllu
í iður jarðar um stund, en bæir
skemmdust víða um Mývatns-
sveit og Laxárdal. Arið 1814
voru miklir jarðskjálftar áþessu
svæði, og segir sagan, að fólk í
Grímsey óð undir hendur í sjó
út til að forða sér fyrir hruni
úr björgum. Árið 1872 voru jarð
skjálftar þarna svo harðir, að
á Húsavík hrundu öll hús utan
tveir kofar, en Húsavíkurhöfði
sprakk allt í fjall upp. Sprung-
an var sögð tveggja kvartila
breið og lagði upp af sterkar
brennisteinsgufur. Árið 1908 var
þarna harður jarðskjálfti og enn
1934, en margir bæði fyrr og síð
ar af mismunandi styrkleika.
Loks má geta þess, að Laxárdal-
ur sjálfur er upprunalega mynd
aður af jarðsprungu og lega hans
samhliða og á hinu alkunna
sprungusvæði Atlandshafshryggj
arins.
Þótt við séum nauðbeygðir til
að byggja virkjanir og uppistöð
ur á jarðelda- og jarðskjái'ta-
svæðum, gildir allt öðru máli,
þegar þær eru byggðar allfjarri
byggð og við flatlendi, þar sem
vatn getur dreifst, ef bilun verð
ur, eins og á Suðurlandi sem og
í öræfum, þótt nokkurt tjón geti
alltaf af því hlotizt. Ef diúp
uppistaða bilar í þröngum dal
og við bæjardyr þéttrar byggð-
ar, hlýtur dauðinn hins vegar
einn að ráða, ef út af ber.
f hinum ágæta útvarpsþætti
„Efst á baugi“ var fyrir skömmu
sagt frá merku nefndaráliti, er
Frjálslyndi flokkurinn í Bret-
landi (hinn gamli flokkur Lloyd
George) hefur látið gera. Ég hef
séð útdrátt úr nefndaráliti þessu
í erlendu blaði, en ráðgert er,
að álitið verði lagt fram sem
hluti af stefnuskrá flokksins við
næstu þingkosningar. Þar segir
meðal annars: „Kerfi verkvísind
anna, sem skipulagt hefur þó ver
ið í þjónustu mannsins, verður
honum stundum yfirsterkara og
bindur hann í þess stað í fjötra.
Þekkingarskortur hins almenna
borgara á margs konar sérfræði-
sviðum, gerir hann hlédrægan og
óvirkan í málefnum, sem oft
snerta þó umhverfi hans ogfram
tíð. Þetta verður til þess, að
teknar eru ákvarðanir, er varða
líf og starfssvið borgaranna, án
þess að þeir gefi sig fram til að
beita rétti sínium.“
Og ennfremur segir þar: „Eitt
þessara fyrirbæra er ágengni iðn
aðarhagsmuna við dreifbýlis-
svæði, sem varðveita vilja gróð-
ur, dýralíf og svipmót náttúr-
unnar fyrir spjöllum, umróti eða
eyðingu. Telja þeir síðan upp
fleiri atriði og fyrirbæri og leggja
til, að sett verði upp eins konar
endurskoðunarstofnun, er rann-
saki og meti áhrif hvers konar
meiri háttar athafna eða fram-
kvæmda frá víðtæku og mann-
legu sjónarmiði í stað þess að
vera nú metin frá þröngri og sér
fræðilegri hlið einungis. Bretar
eru öllum mönnum skarpari í
mannlegri innsýn, og gæti þetta
vel orðið til leiðsagnar þeim
mönnum, sem fjalla með hliðstæð
ur hér heima. En svo mjög
snertir þetta það, sem nú er að
gerast norður í Þingeyjarsýslu,
að álitið virðist beinlínis miðað
við algjörar samstæður.
Eitt er þó vxst, að Laxárdai
verður aldnei sökkt.
Þingeyingar eru ólíklegastir
manna að beygja sig fyrir órétti
og yfirtroðslu. Fyrir framkvæmd
inni, eins og hún er hugsuð, vant
ar allar mannlegar forsendur.
Þórir Baldvinsson.
SendSsveinar
óskast hálfan eða allan daginn
Hafið samband við afgreiðsluna

co©<
Iðnaðorhúsnæði til sölu
til sölu á II. hæð í Ármúla iðnaðarhúsnæði 54 ferm, einnig
hentugt fyrir skrifstofur. Selst í einu eða tvennu lagi.
Skip og fasteignir
Skúlagötu 63 — Sími 21735,
eftir lokun 36329
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 12., 14. og 18. tbl. Lögbirtingablaðsins 1969
á hluta í Kleppsvegi 42, talin eign Kristjáns Ó. Kristjánssonar,
fer fram eftir kröfu Magnúsar Thorlacius hrl. o. fl. á eign-
inni sjálfri, mánudag 29. september 1969, kl. 17.00.
Borgarfógetaembættið I Reykjavík.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 28., 30. og 31. tbl. Lögbirtingablaðsins 1969
á hluta í Ásgarði 75, þingl. eign Kristjáns Kristjánssonar, fer
fram eftir kröfu Landsbanka Islands, Sparisjóðs Reykjavíkur
og nágr. og Benedikts Blöndal hrl., á eigninni sjálfri, mánu-
dag 29 sept. 1969, kl. 15 30.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík.
N auðungaruppboð
annað og síðasta á hluta í húseign á Fossvogsbletti 12, þingl.
eign Búa Petersen. fer fram á eigninni sjálfri, mánudag 29.
september n.k. kl. 13 30.
Borgarfógetaembættið i Reykjavík.
Nauðungaruppboð
annað og síðasta á hluta ! Bústaðavegi 107, talin eign Gunnars
A. Ingvarssonar, fer fram á eigninni sjálfri, mánudag 29. sept-
ember n k. kl. 11.30.
Borgarfógetaembættið i Reykjavík.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var ! 12., 14. og 18. tbl. Lögbirtingablaðsins 1969
á hluta í Ferjubakka 2, talin eign Vilberts Stefánssonar, fer
fram eftir kröfu Arnar Þór hrl., á eigninni sjálfri, mánudag
29. september n.k. kl. 11.00.
Borgarfógetaembættið í Reykjavik.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 33., 55. og 56. tbl. Lögbirtingablaðsins 1968
á hluta í Álftamýri 24, þingl. eign Stefáns Guðmundssonar, fer
fram eftir kröfu Jóns Ólafssonar hdl. o. fl. á eigninni sjálfri,
mánudag 29 september n.k. kl. 14.30.
Borgarfógetaembættið l Reykjavík.
Nauðungaruppboð
sem auglýst var í 28., 30. og 31. tbl Lögbirtingablaðsins 1969
á hluta ! Ármúla 5, þingl. eign Emils Hjartarsonar, fer fram
eftir kröfu Gjaldheimtunnar, Einars Viðar hrl, Iðnaðarbanka
Islands h.f., Gunnars M. Guðmundssonar hrl. og Sigmundar
Böðvarssonar hdL, á eigninni sjálfri, mánudag 29 september
1969, kl. 15.00.
Borgarfóqetaembættið í Reykiavík.
HÆTTA A NÆSTA LEITI eflir John Saunders og Alden McWilliams
— Velkomlnn í klúbbinn, Legs. Með- — Gæinn. sem á staðinn, er eins og
limur í „Hópnum" á ávallt öruggt skjól skyttan af öpunum þremur — sér ekkert
hér. Lízt þér ekki vel á þetta! — heyrir ekkert — segir ekkert.
— Danny!
— Hafðu annan fótinn á gólfinu, litli
bróðir, ellegar þú hafnar á bak við kúl-
una.