Morgunblaðið - 30.09.1969, Blaðsíða 3

MORiGUNBLAÐIÐ, LRIÐJUDAOU'R 30. SEPTEMBER 11969
3
Úthlutað úr Rithöfundasjóði Islands
Kmútur igait iþess síðam hvaða
aðíerðir öniniutr löm)d hietfðiu við
útdeffiúnigiu Mi'ðstiaeðipa sgtóðiaag
saigði það vara ruoWsuð mis-
miuiniainidi. Ndkkiur lönd fœiru
'hinia eimistaikilinlgsbumidniu leið
og ótMiuitiuiðiu einigömigiu rniiðað
við einitiaikiafjöMia eða útúám á
bðkiuim 'hvems hötfundair, ömmiur
létu aflfflt tfóð remrua í séæstalkam
sjóð til stæriri stairfssltyrfcja og
verðlauinia og í þriðja iagi væri
svo tfairiin sú Leið sem hér
imiumidi veirðia farin í framt’íð-
inini.
RniúJtur saigði, lalð taoimiið
hefði í Ljós, að ef sikipta ætti
tfé sjóðisiras miM aMna þeinm
höfundia, sem bæfcur eiga í
aiimieniniimigsbólkasöifimim mymdi
harla illítið fcoma í hfliuit hvers
og eiras. Sá höfuinidiuir sem nú
ætti tfletít einitök í söfinium,
mynidi fá sem svariaði tæpleiga
hálfuim meðaOimániaðairiliaiumium
og bámiir þaðan (aif mlininia. Það
hefiði því verið samediginteg eim
rórna dkioð'um fonráðamanna
sjóðsinis og Rithöfiumidaisam-
bamdsinis aið údlhlultia tfóniu í
tfotrmi viðuirfceniniinigiairstyirkja
fyiriir bókmeminlt'aistörtf þrjú
fyrstu árin, svo sem lögim
heimiLuðu.
Að 'Lokum sagði srvo Rnútur
Hallsson að Ri'dhöfiumdiaisjóður
íslainldis væiri áfanigi í róttindia-
málLum höfurud'a. Þótt segja
mættii a@ það væri niofckur
fcyinmimlg á höfumdi og viður-
Ikemmiinig á varfcum haus að
bækur hanis væru keyptar atf
bóikasöfmum og llámiaðlar þar
Framhald á hls. 19
Guðmundur G. Hagalín, Guðmundur
Halldórsson, Hannes Pétursson,
Thor Vilhjálmsson og Þórbergur
Þórðarson hlutu 125 jbús. kr. hver
stjórn sjóðsimis geti ákveðið,
að höfðu saimi’áði við sitjómn
Rithöfumidiaigaimibaindisinis, að all
ar 'telkjur sjóðsins þrjú fymstu
árim renini í verðLaiumia- og
stairtfsisbyrfcjaisjóð. Siriax áður
en fynsba útihlutum fór firam
aamþyk'kti stjórrn Ritíhötfumda-
Á SUNNUDAGINN var út-
hlutað úr Rithöfundasjóði ís-
lands í annað sinn. Viðurkenn
ingarstyrkina hlutu að þessu
sinni rithöfundamir Guðmund
ur Gíslason Hagalín, Guð-
mundur Halldórsson frá Berg-
stöðum, Hannes Pétursson,
Thor Vilhjálmsson og Þór-
bergur Þórðarson. Nam hver
styrkur 125 þúsund krónum.
í fyrra var í fyrsta skipti
úthlutað úr sjóðnum og hlutu
þá fjórir rithöfundar 100 þús-
und krónur hver, þau Guð-
bergur Bergsson, Guðmundur
Daníelsson, Jóhannes úr Kötl
um og Svava Jakobsdóttir.
í ræðu er formaiðuir sjóðis-
etjórnar, Kniútiur Haillssiom
deiLdairstjióri í stjórmiamráðimu
'héLt er viðuirikenmiimgiairistyrkj-
uimum vair útlhLuitiað á sumrnu-
d'aiginm rafcti hamn tlildröigin
að stiofmuin sjóðsiinls og upp-
'byggimigu hams.
Á Alþingi 1967 vonu sam-
þykfct mý ’lög og vi'ðaufci við
eldri lög um igreiðsfluir firá al-
memniimigsbótoaisöfnium tid Rit-
höfuimdaisamlbamds ídLamds. —
Nemia þær 10% aif fié iþví eir
rtikissjóðuir Laggur tfram til
nefcsiíirar alimieminimigsbófloasafma
og 10% aif Lágmiairlksflnamiög-
um sveitiainfélagaininia, Remmiur
fé þeíta til sjóðs eir stiotfiniaðlur
vsir og msfnist Rithöfiumdiaisjóð-
uir íslamds. Sjóðlsstbjónnlin er
þamimiig skipuð a® Rithöfiunda-
saimltaamdið ký-s í hama tvo
mienin og eínm er sdflipaðuir af
m'anintamáLairáðheinna. I sjóðls-
stjónninini eiga nú sæ'ti Stefián
Júlíuissoin, Björm Th. Bjö-rns-
son og Knútutr HaLLsisom og
dkiptaisit þeiir á um fior-
meinimgku, ár í siemm.
Siðain sagði Rmúitiuir Halllls-
son: Stj'ónn sjóðsims skai út-
hLuliia úr homum þamináig, að
00'% aif tefcjiuim Ihainis gmenlðiislt
áirfllaga ístemzkiuim iböilluinidluim,
samkvæmt skýrisiluim um eám-
Itiatealfjöldia hvers höfiumdar í
lailimieminiiinigsibótoasöfinium. Himm
íhlu'tinin aif itiékjum sjóðsitnis,
40%, Leiggst í sénstatoam sjóð,
sem sikal m. a. vairið til bófc-
rruanmitaivarðfl'aiuinia og stiarfs-
sitynkjia tifl ritthöfiuinida. Þá ©r
telklð fnam í Löglumiuim að
Knútur Hallsson formaður
Rithöfundasjóðs íslands.
samibainidsinis að leiggja til við
gtjóxm sjóðsimis, að þessi Laga-
heimild dkyldi ruotuð, og er
því aillLt fé sjóðsimis til ráð-
stiöfluiniar tii stanflsisltyrlkjla og
bókmienmtaverðLaiuinia fyrsbu
þrjú árin, en útihflluitum á 69%
aif itiefc'jium banls til hötfumda
miðiað við einitakatfjöid'a í ai-
mieininiinigsbökaisötfnum, mum
vænltiamllieiga elkfci hefjiast tfyrr
en á árirniu 1971.
Guðmundur Halldórsson
frá Bergstöðum.
Rithöfund.amir fjórir sem hlutu viðurkenningarstyrkinn og voru við athöfnina. Frá vinstri
Hannes Pétursson, Guðmundur Hagalín, Þórbergur Þórðarson og Thor Vilhjálmsson.
HAFIÐ ÞÉH ATHUGAÐ
(JS
MEÐ HVAÐA
KJÖRUM ÞÉR
GETIÐ FENGIÐ
HJÁ OSS
SÓFASETT ?
TT

i "r r
Slml-22900 Laugaveg 26
STAKSTEIMAB
Spurt um ein-
menningskj ördæmi
f nýútkomnu hefti af Vöku,
blaði lýðræðissinnaðra stúdenta
eru birt svör formanna allra
þingflokkanna við spumingunni:
Hver er persónuleg afstaða yð-
ar til einmenningskjördæma? í
svari sínu segir Bjarni Benedikts
son, formaður þingflokks Sjálf-
stæðisflokksins m.a.:
„Að mínu viti skiptir meira
máli, að sæmilegt jafnvægi sé um
atkvæðisrétt hvar sem menn eru
búsettir á landinu, heldur en
hver kjördæmaskipan er. Kostir
einmenningskjördæma em eink
um þeir, að meira reynir á hvem
einstakan frambjóðanda og
ákveðinn meirihluti verður lík-
legri á löggjafarþinginu. Slíkur
meirihluti er lagaður til þess að
skapa öruggara stjórnarfar á með
an hann stendur. A móti þessu
kemur, að hættara verður við
stórum sveiflum, miklu meiri en
nemur raunveruiegum atkvæða-'
mun á meðal kjósenda. Reynsl-
an virðist og vera sú, að það fer
fremur eftir hugsunarhætti og
þroska almennings en kjördæma
skipan, hvort öryggi helzt í
stjómarfari. HIutfallskosninga|rt
Norðurlöndum hafa sízt leitt til
minna öryggis í stjórnarháttum
en er í engilsaxneskum löndum,
þar sem einmenningskjördæmi
með meirihlutakosningu hafa
tíðkazt.“
Tvær leiðir
Eysteinn Jónsson formaður
þingflokks Framsóknarflokksins
segir að tvær leiðir komi til
greina.
„1. Einmenningskjördæmi um
allt land og sé þá kosið aftur ef
hreinn meirihluti atkvæða fæst
ekki strax.
2. Skipta núverandi kjördæm
um í framboðskjördæmi með per
sónulegum framboðum í stað
listaframboðs eins og nú gerast
og persónulegum kosningum í
stað listakosninga eins og við höf
um núna.“
Andvígir einmenn-
ingskj ör dæmum
Gylfi Þ. Gíslason, formaður
þingflokks Alþýðuflokksins og
Lúðvík Jósepsson, formaður þing
flokks kommúnista, lýsa sig báð
ir andvíga einmenningskjördæm
um. Gylfi Þ. Gíslason segir:
„Ég er andvígur því, að kosn-
ingar til Alþingis fari fram í
einmenningskjördæmum.
Aðalrök mín fyrir þessari skoð
un eru þau, að ég tel hættu á,
að í kosningabaráttu í einmenn-
ingskjördæmum hafi önnur atriði
en stefnumál í stjórnmálum meiri
áhrif en eðlilegt er. Á ég hér
t.d. við fyrirgreiðslu ýmiss kon-
ar og loforð um að beita sér sér
staklega fyrir hagsmunamálumi
kjördæmisins, þótt framkvæmd
þeirra væri e.t.v. ekki réttmæt
frá sjónarmiði þjóðarheildarinn
ar.“
f svari sínu segir Lúðvik Jós-
epsson m.a.:
„Ég er andvígur því að upp
verði tekin einmenningskjör-
dæmi hér á landi.
Astæður fyrir þessari afstöðu
minni eru m.a. þessar:
1. Einmenningskjördæmi hér á
landi yrðu óhjákvæmilega mjög
fámenn, — líklega yrðu í hverju
kjördæmi 1500—2000 manns.
Þessi fámennu umdæmi mundu
leiða til mikillar sérhagsmuna-
streitu.
2. Ef tekin yrðu upp einmenn
ingskjördæmi myndi af þvi leiða
að óhjákvæmilegt væri að deila
Reykjavík niður í mörg einmenn
ingskjördæmi, 1500—2000 manna
hvert. Slíkt fyrirkomulag teldi
ég fráleitt og líklega yrði erfitt
að fá samkomulag um slíka skipt
ingu borgarinnar“.
v
V