Morgunblaðið - 04.11.1969, Qupperneq 16

16
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 4. NÓVEMBER 1069
JttmttmMtifrifr
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
RitstjórnarfuHtrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Ritstjórn og afgreiðsla
Auglýsingar
Áskriftargjald kr. 165.00
I lausasölu
H.f. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjörn Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Srmi 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
á mánuði innanlands.
kr. .10.00 eintakið.
SKATTAMÁL
Að undanförnu hafa nokkr-
ar umræður orðið á Al-
þingi og í 'blöðum um skatta-
mál. Þessar umræður eru tví-
mælalaust til bóta og til þess
fallnar að vakandi auga verði
haft með nauðsynlegum um-
bótum á skattalöggjöfinni
hverju sinni.
Magnús Jónsson, fjármála-
ráðherra, gerði athyglisverð-
an samanburð á skattgreiðsl-
um til ríkisins árið 1953 og á
yfirstandandi ári f ræðu er
hann hélt á Alþingi sl.
fimmtudag. Ráðherrann tók
fyrst dæmi um árstekjur
Dagsbrúnarmanns miðað við
8 stunda vinnudag, en af
þeim tekjum greiddi ein-
hleypur D a gsbr ú narm a ð ur
3,2% í skatt til ríkisins 1953
en 1969 greiddi hann 1,9%.
Hjón með tvö börn greiddu
af sömu tekjum 1,4% 1953,
en í ár ekkert. Og hjón með
fjögur börn greiddu af þess-
um tekjum 0,7% 1953, en nú
ekkert.
Ef miðað er við tvöfaldar
tekjur Dagsbrúnarmanns,
^ sem nú jafngilda 260 þúsund
* krónum, greiddi einhleyping-
um 11,8% 1953, en 11,9% í ár
eða nokkum veginn sama
hlutfall. Af sömu tekjum
greiddu hjón með tvö böm
6,6% 1953, en 3,5% 1969. Sé
hins vegar miðað við þreföld-
un Dagsbrúnartekna eða um
390 þúsund, greiddi einhleyp-
ur maður 1953 um 20,1% í
skatt til ríkisins, en 1969
16,9%. Hjón með tvö böm
greiddu af þessum tekjum
18,1%, en í ár 11,3% og hjón
með fjögur böm greiddu 1953
16,8%, en í ár 8,4%.
Þessar tölur sýna glöggt,
að þungi beinna skatta til rík
isins hefur minnkað stórlega
frá 1953 er Eysteinn Jónsson
var fjármálaráðherra og þar
til nú. Gegn þessum upplýs-
ingum má benda á, að óbeinir
skattar hafa á síðustu ámm
verið hækkaðir nokkuð. Það
er auðvitað rétt, en skatt-
byrði vegna óbeinna skatta
hlýtur að koma mjög misjafn
lega niður og byggist fyrst og
fremst á því hve einkaneyzla
er mikil. En til viðbótar kem-
ur það, að fjölskyldubætur
hafa hækkað stórlega frá
1953. Þá vom fjölskyldubæt-
ur hvorki greiddar með
fyrsta eða öðm barni eins og
nú er. Niðurstaðan er sú,
eins og Magnús Jónsson, fjár-
málaráðherra, benti á í ræðu
sinni, að skattþungi hefur
lækkað mjög vemlega miðað
við tekjur og hliðstæða út-
reikninga.
U mf er ðarleik völlur
IJeykjavíkurborg hefur nú
ákveðið að ráðast í
skemmtilega framkvæmd,
sem að vísu er ekki viðamik-
il en líkleg til þess að verða
yngstu íbúum borgarinnar til
gagns og ánægju.
Á Mikiatúni er nú ákveðið
að byggja umferðarleikvöll
sem notaður verði til umferð-
arfræðslu fyrir hina yngri
borgara. Á umferðarleikvell-
inum verður komið fyrir ým-
is konar tækjum, reiðhjólum,
smábílum, bæði fótstignum
og rafknúnum, götum og al-
gengustu tegundum gatna-
móta og færanlegum umferð-
arljósum.
Borgarfulltrúar Sjálfstæð-
isflokksins fluttu tillögu um
þetta efni í borgarstjóm fyrr
á þessu kjörtímabili.
Áhugi á umferðarmálum
hefur farið vaxandi hin síð-
ari ár, ekki sízt vegna hægri
breytingarinnar. Lögreglan
hefur um langt skeið lagt
áherzlu á umferðarfræðslu í
skólum borgarinnar og hafa
þá leikvellir skólanna verið
notaðir í því skyni. Með gerð
umferðarleikvallarins á
Miklatúni gjörbreytist hins
vegar aðstaðan til umferðar-
fræðslu meðal barna og ungl-
inga.
Tunnuverksmiðjurnar starfræktar
Ákveðið hefur verið að
■í*’ Tunnuverksmiðjur ríkis-
ins verði starfræktar í vetur
og taka þær til starfa um
næstu áramót. Ríkið á tvær
tunnuverksmiðjur, er önnur
á Siglufirði en hin á Akur-
eyri. Hvor verksmiðja um sig
veitir um 45 mönnum at-
vinnu og hefur rekstur þeirra
því verulega þýðingu fyrir
atvinnulífið á þessum tveim-
ur stöðum.
í viðtali, sem Mbl. átti í
fyrradag við Knút Jónsson,
framkvæmdastjóra verk-
smiðjanna, kom fram, að lík-
lega yrðu framleiddar um 70
þúsund tunnur í vetur en
ekki ákveðið enn hvemig
vinnslunni verður skipt nið-
ur milli verksmiðjanna
tveggja. Nú eru til í landinu
um 300—400 þúsund tunnur,
en aðeins befur verið saltað
í 120 þúsund tunnur í ár.
ÉLxSk
UTAN ÚR HEIMI
Vinstri öflin
í Frakklandi tapa stöðugt fylgi
Eftir Helga Graham
SKOÐANAKANNANIR hafa
sýnt að traust á frönsku
stjóminni og efnahagsstefnu
hennar fer stöðugt minnkandi
ineðal almennings í Frakk-
Iandi. En þrátt fyrir það hefur
komið í ljós í aukakosningum,
sem nýlega var efnt til, að
fylgi stjómarinnar hefur auk-
izt heldur frá því í almennu
kosningunum árið 1968. En
þær kosningar ollu miklum
usla hjá hægri flokkunum og
í kjölfar þeirra kom þjóðfé-
lagsleg ólga og umbyltingar í
iðnaði í maí í fyrra.
Þatr er um a® feemma amd-
stöðu vinstri stjómiairhilutains
og kjósemidurr baÆa snúið baki
við vinistiri fl'oktouiniuim, rinigl-
aðir og fuillir andúð'ar.
Hinin nýi sósíafl)iista®o(kfkur,
sem um slkieið viirtist æ'tila að
styrkja mjög fram.tíS vinstri
flokkamnia, sem ekki teljast
kommúniistar, hefur rnú þegor
reynzt óihæfuæ og hefuir þó
aðeinis stairflað um niokfcunra
miániaða Skeið. Mikiar vondr
höfðu verið buindniar við sam-
eininigu hins 50 ára gam/lla
SFIO-flokks, sem er róttækur
vinstri fllöklkur, og hinma yngri
og nýtízku/Iagæi stjórnmálafé-
iaga. Voruazt var til að sam-
eiininig yrði tiil þess aö ynigiri
menrn tæfcju við af hinum
igömiu og að hún hristi upp
í hinu yfirþyirmiatndi úrelta
flokfcsfciemfi og myndað yrði í
þess stað nýtt kenfi sem girumd
vali'aðist á rammisókinum og
þátttöku. Binmig hafði verið
voruað að samieimiimigiin iaðaði
að ymigri og fleiri kjósemidur og
imildiaði afstöðu mammia til
'komimúmiistafliokksiins.
Þetta 'hiefðd ef til viil tekizt
ef M. Guy Molllert hetfði ekki
gemt strik í reifcndmigimm. Moffliet
hef uir stjórtniað SFIO í 25 ár
og sér eklkii mdkkria ásltæðu
til þess að láta aif stjórm á
næstunni, þar sem hamm er
ekki niemia hálfsextuigur. —
Al'Iir vimstri flpkkamdr og Þar
á meðall kommúmistaiffliokkiur-
inin böfðiu samþykfct að bjóðla
fnaim saimeiigiinfllagam framibjóð
amida allrna ffldkkammia. Fnani-
cais Mittemamd var talimm
heppi'liegaistur sem fnamíbjóð-
andi, en haintn ógmlaðd De
Gauiile með því að fá 45%
greiddna atkvæða í fonsetai-
kosin/guinum árið 1965. En þá
tók Moliet til sdinmia náða og
studdi fuflflltrúa Miðlfldkkasam-
þanidsin's, Al’ain Fdher, mieð
það fyrir auigum að verðá
sjáltfur fonsætisráðlh’erra ef
Pdher næði kosiniinigu. Aí þess-
um onsökum mieydidiuist aflllir
vinistri filofckiarnir til þess að
bjóða fnam sinm ediginm flram-
bjóðanidia, — með þeim aifleið-
iinigum, að aðeina brot af því
fylgi, sem þeir höfðu í kosm-
inigumum 1965 miáðist. Þetta
varð til þess að samíbamd
stjórnmáiafélaigaminia og SFIO
rofniaði að miestu.
Að miaiflninu til, má seig'ja
það að nýr flokfcur hatfi
mynidazt. Höfuðistöðivam'ar
hatfa fenigið sér mýjam slkrif-
pappír og á nokknuim stöðum
hefur SFIO mumlað eifltár því
alð Skipta um álietrum á hús-
mæði sínu og þar stiemdur
mú „Sósíallistaifl'Okkuirimm“. Ein
'breytimigarmar eru raumiveiru-
lega emigar, því Gazeillles er
enm við völd í hinum mýja
sósíaliisfcafl'okki. Gaael'Ies hetf-
ur verið nidktours toomiar miffi.-
liðuir mdili einistatora deiilda
floktosims og aðailstöðvamma um
iamigit skeið. Hinm mýi aðlaflrit-
ari heitiir Al'aim Safbaæy og er
vinigjiamliagiur maður, em mjöig
eimistrem'giSieg'Uir. Hanin á kjör
sitt að þalkitoa Moflet, svo ekki
verðuæ hamin til þess að fara
út á nýjar brauitir.
Sósíaiistatflakikuriinm heflur
lýst sig fúsam tifl viðræðma
við kommúnistaflLdkitoinin, og
er þessi fúsleiki þeirra til sam-
skipta við kammúmistatflokk-
inin eim aif SkýrU'Stu hreytimig-
um hinis nýja flldkks. Hims
vegar var Savary eind rwaður-
inini í igömllu stjórmiinmii, sem var
á móti, þeg'ar gemigið var fram
í því að vinisitri flidktoaTmiir
saimeiniuðuist um einm fraimi-
bjóðamda í bosniimigumum 1966.
Hintar væmtamfliegu umræður
mumu vafafliauist að mestu
leyti verða ásafcamir atf háiIÆu
sósíalista vegnia Tékkósló-
váfcíu, ásamt fleiri ötodtum atf
svipuðu taigi.
Iminirás Rússa í TéfkíkásllJÓ-
vákíu á síðastliiðlniu ári, hiatfði
affvatíagar aiffleiðimigar inmiam
fnanslka kommúnistaflloíkksins.
Inrarásimi, sfliæmit heilsutfar lteið-
togaras Waldeck Roöhiet og
kldflniiinigur vinistri floktoammia í
forsetafcosminigumumi, hafa orð
ið til þess að stöðva þá þróum,
að toommúmistatfldkflourinm sam
einist hinum vinistri flofldkum-
um.
Waldeck Rochet heflur
orðið að 'nieyðast til að seitja
Geomges Maæehais í sinm 3tað
af heifllsuifarsleg'um ásitæðum.
Rochet befur verið eins toonar
milliliður milli gömlu harð-
svíruðu stalínistammia og
himina ynlgiri og uppremm/amdi
mamrna í miðfliotoki toommúm-
istaifflok'ksins en hins vegar er
Georg'es Marohais hatrður í
horn að talfca og án efa á
barnidi sitaflimis'ta.
Á meðain á þessu heflur
genlgið hefur Mitterramd, sem
er áhriflamaður í viniStri fflofck
maninia, sam ökki eru toomm-
únistar íeragið í lið með sér
miemin og flerðazt um Fraikk-
fland m þess að rteymia að
bygigja vinistri ffldkkinm upp
alft'Ur og á al'lt öðirum grumd-
velli en áður, þ,e.a.is. í verk-
smiðjum, opimiberum sloriifstotf-
uim og háSkólum. Harnin vinmur
niú að því að Skapa nýtit florm
mieð alLmemnri þátttöku og
rarunisókmium, sem sósíaliste-
fl'okfcturiinm hiefur þeigar
gfleymlt.
í iandi, þar sem helmi'nigur
kjósenida verðuir immiara við
fertugt árið 1975 er þetta
miilklu hagstæðari aðtferð, því
þetttia fólk hiefur mieiri áuhuiga
á þjóðtfðlagsleigum og fjár-
hiagsl'egum vamidamiáluim, em
boðskap igamiald'ags fldklks.
Krinigumistæðurm'ar virðast
vera vanflausar fyrdr vimisbri
flokkainia. Það hefði efcki þumft
autoafcasniimigairniar til þeiss að
leiða það í Ijós að straumiarmir
eiru 'þeim ekki MiðlholíLir.
Að vísu geta þeir ireymit að
hugga sig við að vinsældir
stjórruar Fampidau hatfa flarið
mdnmlkam'di, að ólga er iraeðal
'álmeniniLnlgs og að forsetafcosn
imgaæ umdanfiarimma ára hafla
verið óútrieikmiamlliegar.
En samt igeta þeir eldki
vænzt niOklkuTs ámamiguins ef
þeir gera ekki alvarflieglt áttak
til þess oð samieiniast.
Handbók fyrir skóla og heimili
Mikið er rætt og ritað um
fræðslumál nú á tímum og fund-
ið er að mörgu. Sumum gagnrýn
endum finnst lítið um verulega
góðar kennslubækur. Flestir
menn sem rita slíkar bækur eru
þó vel menntaðir kennarar. Þau
sjónarmið hvort kennslubækur
skuli vera stuttar, aðeins ábend
ingar fyrir kennamann til að fara
eftir eða ítarlegar þannig að
nemandinn geti sem mest lært
sjálfur, eru næsta ólík, og fara
eftir því hvort efla beri vinnu
nemandans heima eða hvort veita
skuli kennaranum tíma til að út-
skýra efnið og bæta við það.
Flestar kennslubækuir eru stutt-
ar og starf kennarans kallað
ítroðsla.
Skólanemendur gera nú orðið
ákveðnar kröfur um að ráða sér
nokkuð sjálfir og að hafa hlut-
deild í stjórn skólanna. Er þá
ekki sá rétti tími nú að veita nem
endum aukna möguleika til sjálfs
náms?
Þá koma til styttri setur í skól
unum, ítartegri kenrasflubækur og
hentugar handbækur og heimilda
rit, og þá um leið óhjákvæmilega
meiri bókakaup, þó að lesstofur
kæmu hér eiinnig til hjálpar.
Slíkar bækur væru þá lesefni
jöfnum höndum fyrir nemendur
og hieimili, þær gætu orðið til
þess að glæða aftur það, sem
þjóðin missti þegar heimilis-
kennslan dofnaði jafnhliða skóla
skyldunni. Meðan heimiliskennsl
an var í blóma var öll þjóðin
við nám.
Ég var að lesa bók, reglulega
heimilisbók. Hún heitir Eög-
fræðihandbókin og er eftir Dr.
Gunnar G. Schram. Gunnar er
að góðu kunnur meðal annars
fyirir stjórn hans á samtalsþátt-
um í sjónvarpinu.
Kennara sem kenint hafa félags
fræði hefir sárlega vantað bók
af því tagi, sem hér er á ferð-
inmi, til stuðnings stuttum
kennslubókum. Lögtfræðihandlbók
in ætti að vera til á hverju heim
ili, handbók fyrir nemendur í
skólum og ekki síður sem lesefni
fyirir hjón.
Hiöfuðfcaflar bótoarinnar eru
sex. Aðaletfni hennar er um per-
sónurétt ,sifjarétt og erfðarétt.
Þiriðji kaflinn heitir hjúskapar-
mál. Haran hieflst á trú'lofluninni
og fjallar síðan um hjónin og
böm þeimra, réttindi og skyldur
hjóna, fjármál þeirra og afstöðu
foreldra til barna sinna.
Bókin er mjög auðveld til lestr
ar, fyrirtsagnir margar og gera
þær eflnið aðgengilegra, pappír
og letuir hið' bezta og bókin öll
látlaus að gerð og ódýr.
Ég vil eindregið ráða foreldr-
um og kennurum til að eigmast
Lögfræðihandbókina, Ihún gæti
þá einnig orðið handbók fyrir
skólafólk heimilanna.
Bjarni Bjarnason
Laugarvatni.