Morgunblaðið - 13.11.1969, Qupperneq 15

MORGUNPBLAÐIÐ, FTMMTUDAGUR 18. NÓVEMBEIR 1060
15
Frú Indira Gandhi á funndi nieð kjósendum.
stjórninni bréf þar seim hún
óskaði þesis að gerð yrði breyt
ing á stefnuskrá floQðksins.
Vildi hún gera floklkjinn að
„hreiinum sósíalistaifloikki“ og
varð sú óslk hennar sízt til að
auka vinsældir hennar hjá
hægri arminum.
Elkki tólkst Indiru Gandhi
að knýja frarn breytingu á yf-
irlýisitri stefnu Kongressflokks
in.s, og um Skeið virtist draga
nokkuð úr deilium hennar og
Nijalingappa. Stóð sú veður-
breyting þó ekki lengi.
Næsta slkref Indiru Gandhi
var svo að hefna sín á Deisai
fjármálaráðherra. Tillkynnti
hún honum í júlí að hún tæki
sjálif við embætti fjármála-
ráðherra, en hann fengi áfram
að halda vara-forisætisráð-
herraembættinu. Eklld féll
Desai þeasi ákvörðún, og svar
aði hann með því að ganga úr
rikisstjórninni. Hefur em-
bætti vara-forsætisrá ðiherr a
verið laust síðan.
FORSETAKJÖR
IHusisaiin forseti Indlanda
lézt í maí og tóik þá Varahgiri
Venkata Giri varafoirseti við
embættinu til bráðabirgða.
Var jafnframt ákveðið að nýr
foirseti ekyldi kjörinn 16. ág-
úst.
Fyrir forsetákosningamar
kom miðstjórn Kcxngress-
fl'olklksins saman til fundar, og
samþykkti með meiirihluta at-
kvæða að útnefna Sanjiva
Reddy forsetaefni flókksins.
Var Reddy þá forsetíi neðri
deildar þingsins. >ótt frú
Gandhi hefði greitt atkvæði
gegn framboði Reddys, féllst
hún þó á framboðið í fynstu.
Elftir að framboðið var ákveð-
ið tilikynnti Giri, sem þá var
settur forseti, hins vegar að
hann gaefi kost á sér, og töldu
margir að hann byði sig. fram
saimlkvæmt óák frú GandhL
Sjálf neitaði hún því að hafa
átt ndkkurn þátt í ákvörðun
Giris. Ekki leið þó á löngu þar
til hún neitaði opinberlega að
styðja Reddy og lýsti stuðn-
ingi við framboð Giris.
Leiddi þessi afstaða hennar
til enn nýrra átaka innan
floklksins, eins og vonlegt var,
og vildu Nijalingappa og
stuðningsmenn hanis skylda
alla þingmenn flökksins til að
greiða Reddy atkvæði, en það
eru þimgmenn þjóðþingsins og
héraðisþingainna sem kjósa for
setann. Frú Indira neitaði að
binda þiingmenn floklksbönd-
uim, og fékfc því til leiðar kom
ið að forsetakosningarnar
væru frjálsar.
Eins og fyrr segiir eru það
þingmenn, sem kjósa forset-
ann, og fær hver þingmaður
héraðsþinganna atkvæði í
hlutfalli við íbúafjölda kjör-
dæmis síns, en hver þingmað-
ur þjóðþingsins 576 atkvæði.
Fóru kosningarnar þainnig að
Giri vair kjörinn forseti með
420.077 atkvæðuim, en Reddy
hlaut 405.427 atkvæði.
ÁRANGURSLAUSAR
SÁTTATILRAUNIR
Eftir forsetakoisningarnar
var ljóst að erfitt yrði að
koma í veg fyrir allgjöran
klofning Kon g ressf 1 ofcks ins.
Gerðar voru tilraunir til
að sætta frú Gandhi og Nija-
linigaippa, en þær miásltólkuslt
álliair. Síðasta tilnauirain var
gerð á föstudaginn í fyrri
viku, en þá áttu þau tvö lang-
an tfund saman. Átti sá fundur
að vera upphafið að samning-
uin um samvinnu, og hafði
verið tillkynnt að annar fund-
ur þeirra yrði haldinn á föstu
dagskvöld. Fyriri fundinum
lauik þó þannig að fyrirsjáan-
legt var að samningar tækj-
ust ekiki, og var síðari fuirid-
inum a'flýst. Héldu þau frú
Gandihi og Nijalingappa hvort
sinn blaðamannatfundinn að
viðræðunium Iciknum, og ásök
uðu þar hvort annað, og var
þá ljóst hvert stefndi. Krafa
miðstjómarinnar í gær um
brottvilkningu frú Gandhi
keimur í beinu framihaldi af
fundjnuim á föstudag.
Indira Gandhi
Frú Indira Gandhi og Morarji Desai fyrrum fjármálaráðherra.
vom þeir Nijalingappa floikks
fonmaður, og Morarji Desai
þáverandi varaforsætisráð-
herra og fjármálaráðherra.
Hafði Desai verið helzti keppi
nautur frú Gandhi um for-
sætisiráðherraembættið árið
1966, en beðið lægri hlut.
Mli'ðistjóm Kongresstflokks-
ans.
Kongresstflokkurinn er larig
istænsti flofcfcur Indlands, og
hefur farið með völd í land-
inu í 22 ár. Fylgi flokksins
miinjnkaði þó verullega við síð-
ustfu þingkosningar (í febrúar
1967), og má því frú Gandhi
illa við því að missa stuðning
Nijalingappas. Verðtur hún
senniilega að leita eftir stuðn-
ingi vinstri flokkanna til að
halda meirihluta á þingii.
Frú Indira Gandhi verður
52 ára eftir viku, en hefur um
rúmilega 30 ára sfceið haft af-
slkipti af stjórnmálum Ind-
lands, en faðir hennar, Jawa-
harlal Neihru, varð fyrsti for-
sætisæáðherra Indlauds eftir
að landið hlaut sjáHfstæði ár-
ið 1947, og gegndi því embætti
til dauðadags í maí 1964. Sjálf
tók frú Indira viið emibætti
fonsætisráðherra í janúar
1966.
Tvö atvik á þessu ári hafa
orðið til þeSs að breiikka bil-
ið milHi Indiru Gandhi og
hægri arms floklksins undir
forustu Nijalingappas. Fyrst
var það þjó'ðnýting allra
helztu banka landsins í júlí,
og siðan fonsetakosningamar
í ágúst.
og deilurnar í Kongressflokknum
V. V. Giri forseti
nóg til að byggja upp atvinnu
vegi landsins. Var það yfir-
lýst stefinia Kongressflokksins
að taka upp eiftirlit með lána
starifsaminni, þannig að
tryggt væri nægilegt fraimilag
þeirra til atvinnuveganna.
Þetta nægði elklki Indiru
Gandihi, og beitti hún sér fyr
ir þjóðnýtingu. Helztu and-
stæðinigar þjóðnýtingarinnar
ins saimþykkti 13. júlí tillögu
frú Indinu um þjóðnýtingu
bankanna þrátt fyrir and-
stöðu hægri arms flokksins,
og 'seinna saimþyfcfctu rílkis-
stjónnin og þingflokkurinn til
löguna. Varð þesBi ráðstöfun
til þess að bæta valda-
stöðu forsætisráaherrans, og
dkömmu eftir samþykfctina
Skrifaði frú Indira flioilaks-
MIÐSTJÓRN Kongressflokks-
ins indverska hefur nú krafizt
þess að frú Indiru Gandhi for-
sætisráðherra verði vikið úr
flokknum, og að þingmenn
flokksins kjósi nýjan forsætis-
ráðherra. Er þessi krafa fram
borin vegna langvarandi
ágreinings innan flokksins
milli frú Gandhi og stuðnings
manna hennar annars vegar,
og Siddanvanalli Nijaling-
appa flokksformanns og fylg-
ismanna hans hins vegar.
Kom þessi krafa ekki á óvart,
en stuðningsmenn frú Gandhi
höfðu fyrirfram lýst því yfir
að þeir tækju ekki mark á
kröfum Nijalingappas um
brottrekstur forsætisráðherr-
FJÓÐNÝTING BANKANNA
Áðux en ákveðið var sam-
kvæmt ósk Indinu Gandhi að
þjóðnýta bamlka landsiins hafði
lengi ríkt ágreiniinigur um
lánastarfsemi bankanna. Þótti
mörgum bamkarnir elkki gera
Atvinnumál SASÍR
á fulltrúafundi
FULLTRÚAFUNDUR Sam-
bands sveitairfél. í Reykjanesum-
dæmi var hald'inn í Skiphóli,
Halfnairfirði laugardaginn 8. nóv
ember kl. 14.00. Mættir voru á
fundinum um 50 aðilar
Á fundinum voru tekin fyrir
tvö aðalefni þ.e. samræming á
reikningum sveitarfélaga og upp
setning bókhalds og atvinnumál
umdæmisins.
Berguæ Tómasson, lögg. enduir
skoðandi hafði framsögu fyrir
tillögum um samiræmingu í bók
haldi sveitarfél., sem samdar eru
af honum og Gunnari R. Magnús
syni, lögg. eradurskoðanda.
Berguir flutti mjög fróðlegt er-
indi um tillögurnar og kom með
margar athyglisverðar ábending
ar til sveitarstjórnarmanna m.a.
um útgáfu reikninga sveitartfélag
anna, þannig að almenningur
gæti betur áttað sig á þeim.
Jón H. Guðmundsson, form.
atvinnumálanefndar Reykjanes-
kjördæmis hafði framsögu um
atvinnumál kjördæmisins og þá
jafrnframt um störf atvinnumála
nefndarinnnar. Jón taldi nauðsyn
legt að stjórn SASÍR, léti sem
fyrst gera könnun á stöðu
Reykjaneskjördæmis í atvinnu-
málum og jafnframt áætlun um
atvinnuuppbyggingu fram í tím
ann. Jón ræddi því næst úthlut-
un þeirra 300 milljóna sem at-
vinnumálanefnd ríkisins hafði til
umráða. Upplýst var að lánað
hafi verið um 240 milljónir. Hluti
Reykjanesumdæmis úr þeirri út-
hlutun er 12,2 milljónir eða 5,1%
sem verður að teljast lítið. Lán
til skipasmíðastöðvar og niður-
suðu hafa ekki verið afgreidd, og
getur það haft áhrif 4 heildar-
niðurstöðu.
Jón hvatti sveitarfélög til að
stöðva þá þróun, að atvinnuiæk-
in væru s?ld úsr umdæminu eins
og töluve i. hefu^- verið gert af
undanfa :ð
Mjög mikl .r uim æður urðu
um atvinnumálin og tóku þessir
til máls: Hjá mar Olafssoe. Kópa
Framhald 5 hls 1"