Morgunblaðið - 04.12.1969, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 4. DESEMBER 1&69
17
Værðarvoðin frá Álafossi
ifóiðn, mörgum munstrum og litasamsetningum
ofin sem y/jar vinum yðar hérlendis og erlendis
fTVrems
íslenzkasta
ALAFOSS
ÞINGHOLTSSTRÆTI 2
REYKJAVÍK SÍM113404
UMBOD
UM ALLT LAND
Straumsvíkurhöfn séð úr lofti. í fjarska sést Hafnarfjarðarböfn.
— Lífsvenjur
Framhald af bls. 15
fitueiningar í neyzlumjóllk er
lika offramleiðsla. Offram-
leiðsla getur einnig verið það,
sem neyzlan eykst umfram
hollusbu. Nú er rætt um út-
lit fyrir mjólkursikort í land-
inu og talað um að ráða bót
á því með því að búa til
mjólk, endurbyggja hana,
sem kallað er. Mjólkumeyzl-
an mun vera hér á landi með
því mesta sem þekíkist og
læknar hafa séð merki um
hlutifallslega ofneyzlu hennar.
Ef vel væri, þyrtftum við að
taika þetta með í reikninginn,
þegar við tökum afstöðu til
mjólkurSkorts. En erum við
orðin svo háð hvert öðru á
þessu sviði, sem svo mörg-
um öðrum, og eigum þá e.t.v.
erfitt með að taka fullt tillit
til heilsufarssjónanmiða og
haga fraim/leiðslunni eftir
þeiim? Ýmsir eru sér þess
meðvitandi að neyta þurfi
minni fitu og taka upp neyzlu
á undanrennu. Þegar tekið er
tillit til þess að undarenna er
mjög snauð af A og D víta-
míni og skyr er framleitt úr
undanrennu, væri sú varúð
nauðsynleg að vítamínbæta
þessa vöru.
— Annað dæmi er að verð
fyrir kjöt er greitt í beinu
hlutfalli við þunga. Grípa þá
framleiðendur til þess að
auka hann með sem ódýrust-
um hætti með fitun fjárins,
t.d. með þvi að beita á fóður-
kál fyrir slátrun. Fjárbeit á
ræktað land færist mjög í
vöxt, og skrokkarnir verða þá
vænni. Neýtendur forðast
feitt kjöt í auknum mæli og
þannig verður kjötið la'kari
söluvara, ef það er otf feitt.
Hins vegar má afsetja fituna
og feitt kjöt með ýmiss konar
vinnstlu. Þannig fer fitan samt
til manneldiis.
— Þó að mér hatfi orðið tíð-
rætt um mjólk og kjöt, má
ekki skilja það svo, að fjöl-
margt fleira komi efcki til
greina í saimbandi við heilsu-
farið og afskipti samtfélagsins.
Öllum er kunnugt um óholl-
ustu sigarettureykinga, þann-
ig að Alþingi fyrirskipar að-
vörunarmerki. En ríkisvaldið
og fleiri aðilar eru mjög háðir
tóbakssölu. Þegar tóbakstfram
leiðendur neituðu að hlýða
Alþingi, barst oikfcur upp í
hendurnar ágætt tækifæri til
að beizla þjóðarstoltið og
kenna fólkinu að reykja ekki.
En þó við hefðum viljað, hefð
um við sennilega ekki treyst
okkur til þess atf fjárhags-
ástæðum. Þá má nefna sæl-
gæti, sem er ein af stærri
tekjulindum rfkissjóðs þar
sem það er hátollað og kaup-
rnenn sækjast eftir að hafa
það vegna hárrar álagningar.
Félög selja það á bama-
sikemmtunum, íþróttafélög í
íþróttaihúsum, kvikmyndahús
í sýningarhléum, skólar í
frimiínútum o.s.frv.
— Nú er alls etoki á mínu
færi að segja hvert við skul-
um stefna. Til að taka afstöðu
til mála, sem snerta heilsufar
okkar, þurfum við fleiri sér-
fróða lækna á sviði almennra
heilbrigðismála, ekki aðeins í
næringarfræði og á ýmsum
sviðum félagsmála, heldur
mifclu víðar. Held ég að ok'k-
ur skorti einna mest sértfræð-
inga á sviði samfélagslegrar
læknisfræði, enda eru heil-
brigðismál þróaðs þjóðfélags
óðum að verða hegðunar-
vandamál. Við þyrtftum að
eiga fleiri lækna, sem ynnu
fyrirgirðandi starf, með því að
finna sjúkdóma á byrjunar-
stigi. En þó miklu fremur
lækna, sem kenndu okkur
hvernig við getum hagað lífi
okkar, þannig að það verði
langt og gott. Fyrst er að
Skilja hver er orsökin, síðan
að leggja allt kapp á að
kenna og breyta lífsháttum og
venjum samifélagsins þannig
að komið verði í veg fyrir
sjúkdóma. Þetta kostar mikið
starf og óraga fræðslu.
— Til þess að fá reglum
breytt, sem og að stýra matar-
æði á íslandi í rétta átt, þarf
stórt átak. Ekki nægir þó að
breyta opinberum reglum.
Neyzluvenjur og lifnaðarhætt
ir eru torveldari. Fólk verður
qð vakna til vitundar um að
læknar stýra ekki heiTbrigðis-
málum samfélagsins nema að
litlu leyti. Við höfum þar öll
nokkur ráð og mikla sam-
ábyrgð. Við skulum muna, að
ef við ætlum að hafa áhrif til
bóta á heilufar barnsins, sem
nú er í vöggu, þá verðum við
að hefja aðgerðir strax. Síðar
verður það of seint, og allt of
seint þegar það hefur náð full
orðinsaldri. Vandinn er mik-
ill, því það er svo margt sem
áhritf hefur á heilsutfar okkar.
Netfna má mataræði, uppeld-
ið, húsnæðið, andrúmsloftið,
menntun, tengsl við umhverf-
ið, efnalhag, geislun, vín-
neyzlu og tóbaksneyzlu, slys,
álag, lykt, fatnað, startfsval og
vinnuslkilyrði, öryggi, tóm-
stundastönf, læknishjálp og
frelsi, svo nokkuð eé nefnt.
Menn vita nokkuð hvaða af-
leiðingar það hefur, þegar
einstakir þessara þátta bregð-
ast, en mjög lítið etf fleiri raSk
ast lítillega í senn, sagði Egg-
ert að lokum.
— Straumsvík
Framhald af bls. 15
— Hve stór eru 100 þúsund
lesta olíuskip?
— Skip, siem eir 106 þús lestir, er
287 metrar að lengd, 40 metrar
að breidd og ristir 15 metra full
hlaðið. Hin venjulegu 15 til 17
þúsund lesta olíuskip, sem hing-
að koma eru 160 metrar að
lengd, rúmlega 20 metrar á
breidd og rista 9 til 10 metra.
50 þúsund lesta skipin, sem
koma hingað til Straumsvíkur
eru 230 metrar að lengd, 30
metra breið og rista rúma 11
metra.
— Hafnarfjarðarhöfn fær
þessa góðu höfn nánast á silfur-
bakka?
— Já. Upphaflega voru samn-
ingar við íslenzka Álfélagið
þannig að álverið greiddi allan
byggingakostnað hafnarinnar á
25 árum með annúitetsgreiðsl
um og 6.5 prs. vöxtum. Þessir
skilmálar hefðu ef til vill orðið
okkur erfiðir, ef ekki hefði feng
izt lán, sem samsvarað hefði
þessum gneiðslum. En í sumar
tókust mjög hagstæðir samning-
ar. Þeir fela það í sér, að ÍSAL
greiðir nú í stað fastagjalda ár
hvert, lán sem tekið verður til
þess að gera upp allan bygging-
arkostnaðirm. Kostnaður við
framkvæmdirnar í Straumsvík
verða um 400 ijiilljónir króna.
— Hvert er stærsta skíp, sem
komið hefur inn í Hafnarfjarð-
arhöfn?
— Það er olíuflultniingaisikip
frá Columbíu, M.T. Tumaco —
25.808 lestir að stærð. Auk þess
kom 16.200 lesta vöruflutninga-
skip með tilbúin hús fyrir Vam-
arliðið á Keflavíkurflugvelli
1967.
Þetta ár hefur verið eitthvert
mesta fnamkvæmdaár í sögu
hafnarinnar. Áður • en hafnar-
bakkinm hér út undan húsum
Bæjarútgerðarinnar var lengd-
ur var hann 172 metrar og slíkt
16 þúsund lesta skip er 165
metrar. Nú hefur bakkinn hins
vegar verið' lengdur um 73
metra, i 245 metra. Verið er að
gera smábátahöfn sunnantil í
höfninni. Fjárfestingin í ár er
um 12 milljóndr króna.
— Eru miklir stækkunarmögu
leikar hér sem í Straumsvík?
— Hér eru mun meiri stækk-
un armöguleikar en í Straumsvík.
Fjörðurinn er djúpur, botninn
leirkenndur, og djúpt á klöpp-
ina. Hér er skýlt nema í vest-
anátt. Leirlagið ofan á klöpp-
inni í hafnarmynninu og þar fyr
ir utan er rúmlega 20 metra
þykkt. Slíkt gefur mjög mikla
möguleika fyrir hagkvæma hafn
argerð í framtíðinni, jafnvel fyr-
ir mun stærri skip en nú er rætt
um að komi til Straumsvíkur.
— Hvernig er fjárhagsleg
staða hafnarinnar?
— Hún er allgóð sé miðað við
hafnir á íslandi almennt. Frá ár-
inu 1964 hafa tekjur hafnarinn-
air auikiizt uim nær 200% í
krðnutölu. Bæjarstjórn Hafnar-
fjarðar á þökk skilið fyrir það,
að hún hugsar vel til hafnar-
innar. Hún gerir sér ljóst,
hversu mikilvæg hún er og á
henni verða Hafnfirðingar að
byggja mest allt sitt atvinnulíf í
framtíðinni. Höfnin er mesti fjár
sjóður þeisisa kiaiupstaðar, sem
náttúran hefur gefið.
— Hvað með frekari nýtingu
Straumsvíkurhafnar?
— Athuganir standa nú yfir á
hagkvæmni saltvinnslu á Reykja
nesi. Tillaga er um það að nota
höfnina í Straumsvík, sem út-
flutningshöfn fyrir þennan iðn-
að. Saltið má flytja úr geymsl-
um í lamdii út í skip etftir færi-
böndum, sem unnt yrði að setja
upp við hlið súrálsbeltanna, sem
nú eru í Straumsvík. Þar er
nægilegt rúm fyrir þessi belti og
tiltölulega auðvelt að koma þeim
fyrir. Það hlýtur að ráða miklu
um ákvörðun staðsetningar bæði
olíuhireinsunarstöðvar og ann-
ars iðnaðar, að í Straumsvík
eru nú þegar fullkomnustu hafn
armannvirki á íslandi og sem
kostað hafa hundruð milljóna.
Það hlýtur að vera þjóðhagsleg
nauðsyn að nýta þessi mann-
virki eins mikið og mögulegt er,
sagði Gunnar H. Ágústsson að
lokum.
Aðeins
draumar mínir
NÝJASTA ástarsaga Denise Rob-
ins, sem Ægisútgáfan gefur út
fyrir jólin, heitir „Aðeins draum
ar mínir.“ Bókin er þýdd af Val-
gerði Báru Guðmundsdóttur.
Fyrri bækur höfundar, sem Æg-
isútgáfan hefur gefið út, eru: Fi-
ona, Stöðvaðu klukkuna og Syst-
urnar. Bókin er 200 bls. að stærð.
Þessi vinsæli höfundur hefur
alls skrifað um 150 bækur.
Stríðsfélagar
STRlÐSFÉLAGAR heitir bók
Sven Hazels, sem Ægisútgáfan
gaf nýlega út. Fyrri stríðsbækur
Sven Hazels eru m.a. Hersveit
hinna fordæmdu og Dauðinn á
skriðbeltum.
Stríðsfélagar er tileinkuð þeim,
sem mest þjáðust í fyrri heims-
styrjöldinni. Öllum óbreyttum
hermönnum frá árinu 1917. Bók-
in 237 bls. að stærð í þýðingu Óla
Hemanns.
Auslfirðingnlélagið í Rvík
heldur spila- og skemmtikvöld í Miðbæ Háaleitisbraut 58—60
föstudaginn 5. desember kl. 20.30. Allir Austfirðingar og gestir þeirra velkomnir. STJÓRNIN.