Morgunblaðið - 06.12.1969, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 6. DESEMBBR 196©
21
Benedikt Tómasson
skólayfirlæknir 60 ára
Hóglátur Eyfirðimg'ur, Benedikt
Tárrnaas'on sfcólayfir’lækniir, varð
sexibuigiur í gær. Haran er íáisfciixt-
iran að eðfliisfari, milkiE ’hæfilieilka
maður, fjöLlesinn og fjölfróður,
dreragur góð'ur, tryggiur í liund og
vill efcki vaimm siitt vita, er dærni
gerður fuHtrúi fónnira dygða.
n.
Benedifct Tómiasison er fæddur
á Hól'Um í Eyjafirði 6. des. 1909,
soraur Tómasar (f. 15. jan. 1883),
btóndia þar og síðar á öldiu, soniar
Benedikts, bónda í HvassafeSi,
Jóhaniraessonar. Kona Tómasar
og móð'ir Beniedikts var Siigur-
líraa Hjösmió'ðir (tf. 1. seipt. 1®8I3S
d. 13. des. 1929) Eiraarsdóttir
ibórada í Syðri-Viil'lingadail í Eyja
firði, Friðfinnissonar.
Beraedifct Tómiasson stundaði
ináim við MeimtaskóLann á Akur-
eyri og laufc þaðan stúdentsip'rófi
vorið 1932 með hárri fyrstu eirak
umn. Hefði hún þó vafalaust orð-
ið hærri, ef haran hefði ekki ver-
ið sfcólauimsjóniarmiaður og auk
þess slakur tl heiisu í skólLa. Að
mennt askói'a námi Lobnu inrari'tað
iist Beraedikit í Læknadeiid Há-
dkólans og laufc þaðan prófi
1938, einniig með góðri fyrstu
einfcumin. Hamn. stundaði fram-
hiafldsmáim í taiuga- og geðsjúkdóm
uim á KLeppsspítala 1940—1941,
en gerðist þá skólastjóri við
Flensborgarsfcólia og geigndd því
starfi til 1956. Hann kynnti sér
sfcipan heillisugæzliu í skóLum og
stundaði niám í sikólaiheilsufræði
á Norðurlöndum og BrietLiandi
1955—56 og var Skipaður sfcól-a-
yfirlæknir 1. sept. 1956 og gegn-
ir því starfi eran. Árið 1960 var
haran j'aifnframt ráðinin. fuílltrúi
landlækniis, en það jaifngilMir í
rauninnii að vera V'araiandll'ækn-
ir, því að hann þarf að gegna
gtörfum 'landiLæknis í fja'rvistum
haras. Þetta er í stuttu mál'i náms
og starfs'feri'Ji Benedikts, og eru
þá ótaldar al'lar þær rnörgu og
erfiðu nefndir, sem hann hefir
átt sæti í og eytt hafa mifclLu af
tSma hans.
Af þessu stutta yfirliti virðisf
í ffljótu bragði, að náims- og starfs
ferill Benedikts hafi verið raokk-
uð hlykikjóttur: í læknisfræði,
sérnéim í Læknisfræði, í skóla-
etjórn, sérraám í skóLaheiisu-
fræði, í embætti skóLayfiiriæknis.
Ef betur er að gáð, sairneinast þó
Línurraar í einum punfctL Al’lt
nám og fyrri störf Benedikts
gera hann óvenjuvel búinn undir
starf siitt.
Benediikt Tómasson er tvi-
kvæntur. Fynri kon.a hans er Siig-
ríður Giuðibramdsdóttir Björnsson
ar prófasts í Viðvífc og konu
hams Öranu Si.gurðardóttur. Þau
eigrauðust tvær dætur: Ragn-
hJMi, Jæknisfrú í Reyfcj'avík, og
Þorgerði stud. jur. Beraedikt og
Sigríður skildu. Síðar kvæntist
hanm finnskri konu Maj-Lis Ahl-
fors, sem raú er ísilienzkur ríkis-
borgari undiir nafni'nu Marí.a
Karlsdóttir.
IH.
Við Beraedikt Tómiaisson höfum
þefckzt mjög ved affllt frá rnennta-
dbóLaáruraum, urðum samistúdent
ar, áttum mikið saman að sælda
á stúdentsórunum og ætíð síðan,
þegar við höfum búið í grerand
hvor við aninian,. Ég þek’ki hanm
því óvenjuveil, að svo miklu leyti
sem einn maður þekfcir araraan.
Þrerant er það í fairi Beraedikts,
sem mér hefir þótt ábærilegast:
gætni, skortur á metnaði og mifcl
ir hæfiileifcar. Gætni Beraedikts
kemur fram á margvislegan ’háitt.
Haran er orðvar, lætur aldrei
ffliaikka það, sem erfitt er að
starada við, að miiransta kosti ef
það er öðrum til lasts. Hane er
óvenjuOiega varkár um heilsu
sína. Hann viöL yfirLeitt ebfci teffla
ó ttrvær hættur í neinum WLut, éiga
sitt á þurru. Þetta er í sjálfu
sér ekkert einkeniraliegt. Hitt er
öfflu furðutogra, að haran hefir
yndi af gfllamnalegu og ótvíræðu
taflii, sam haran léti sér aJdrei um
muinn fara, en vitantega tefcur
haran öiLu elílku með fyllLstu giagm-
rýni. Ég toaran. efcki á þessu skýr
iragiu, en vera má, að gryninra
sé á giaramaraum í Benedikt en
virðist, þótt efcki komi hamin npp
á yfirborðið.
í niárau sambandi við gætni
Benedikits, hyigg ég það, að hann
nýtur sín betur í fámenni en
rraargmennii. í fárra viraa hópi er
hann hrókur alttis fagnaðar, enda
hefir hann gott skopskyn og er
kímtran vel og sér og heyrir
mörgum betur það, sem einkenni
l'egt er í fari manna og órökvís-
legt er í máltfiliutniragi. í stórum
hópi er hann fremuir fálátur. Vel
má vera, að hanm rajóti samvist-
anraa, enda væri annað undar-
tegt, því að aðaiáíhiugaimáL
Benedikts er maðuriran sem slik-
ur og ein.statolin@urinn og vanda
mál hans, eins og ég vífc sáðar
að.
Þótt ég segi það vini m'ínum
Benedikt fremur tiL Lasta en
hróss, að haran Skorti metnað,
eða öllu heltíur að hann mætfi
hafa meiri metfnað en raun ber
vitni, er mér fyfflilega Ljóst, að
bezt er að hatfa hann í hófi, og
mörg dæmi eru þess bæði hér
og annars staðar, að metraaður
hefir orðið möraraum og þjóðféllög
um dýrkeyptur. Vöntun Berae
dikts á framaigirni er etf til villL
einn aragin.n af gætrai hans. Mér
er ðkunraugt um, að ’hann hafi
tekið að eér 'raokburt trúnaðar-
starf eða emfoæbtiisisitarf, án þess
að haran hafi verið till þess hv-aitt-
ur af möranium, sem treystu hon-
um betur titt þess en öðrum, sem
völ var á. Hann ’hefir ekki he®d-
'Ur brugðizt þessum trúnaði. Mér
kunnuigri meran um störf haras
hafa sagt mér, að hann hatfi leyst
►au öttL af hendi með hinum mestu
ágætum En mér er eragin laun-
ung á því, að metnaðarlleysið hetf
ir valdið því, að mipni hyggju,
að Benedikt hefir 'efcki hatfizt
eins mifcið til vegs, efcki orðið sá
firumikvöðuil á sviði vísinda eða
félagsmáLa, sem hann í rauninm.i
var borinn titt. Etf titt villL hetfir
þetta verið persónutteg gæfa
Benedikts, en þjóðfélaginu að
samia skapi tjóra. Þótt mér sé
ljóst, að þörf er á góðUm og vel
gefnum möraraum við uppeldis
mál, er það að mírau mati sóun á
mikLum hæfitteikum, að Benedikt
skuili hafa eytt 15 árum ævinraar
í að ala upp un,g(Lin'ga, misjatfn-
Lega næma á menndn'gu og mennt
ir, í stað þess að Ljúka sérnámi
sííniu og geraist forystumiaðlur í
vísiradialegum ramrasókrauffn og
lælknliragum á sérsviði siírau.
Benedikt Tómiasson er óvenju-
lega vel getfiran maður. Hann er
næmur vei, rökvíis í hugsiun og
hefir góða dómgreind. Haran heí
ir ví'tt áhuigasvið, er t.d. vel les-
iran í ísLienzfcuim bókmenmtum oig
iraokkuð í erlendum bóbmerantum
og teggur á allf slíkt sjáltfstætt
mat. Hann er áhugam’aður um tón
List, eirakum fcliassdstoa, og leikur
nofckuð á píaraó. En etf ti)l villL eru
engar bækur honum kærari en
orðabækur, enda á hann mikið
og gott saifn þeirra og fletftir mik
ið upp í þeim. Hann er húman-
isti að eðlistfari, og hetfði vafa-
Laust néð Liangt í þeim fræðum,
ef haran 'hetfði Lagt þau fyrir sig.
Eins og góðum húmanista sæmir,
hefir Beraedikt mestan á’huga á
m'amniraumi, atferli bans og vanda
mál.um, Hann fylgist fle-sifcum bet
ur með raýjuinigum í eáLarfræði og
'Sálsýkiisfræði, og huigsura hans
beinist mjög að því að reyna að
þekkja og skiiljia það fóLk, ®em á
vegi h'aras verður. Mar'gir leita til
hans roeð persórauleg vandamál
sín, og ekki etfa ég, að þeir eigi
horaum gott upp að irana fyrir
holil ráð og l'iðsinni. Og hér er
ég, ef tiL vill'l komiinn að kjarraa
máJsiras. Það, sem eiraike>ranir Berae
dikt mest, er góðvild, villji til a@
Leysa anraarra varada og særa
ekki aranianra tilfinningar. Þetta
síðasta atriði er í raárau sambandi
við gætni hans. Það getur stund-
um litið svo út, að harara skjóti
sér undian því að taka atfstöðu
til maana og málefna. Etf til viflJL
er þetfta viturlegt, etf til vilL ekfci,
en seranii'ega er þessi afstaða þátt
ur í þeirri mianragerð, sem harara
heyrir tiil og honum aígertega
ósiálfi'átt.
Eiras og að var viki’ð, fékkst
Benedikt tteragi við uppeldismál.
Haran er maður siðfastur og sóma
kær, enda sraeyddur þvi að vera
siðaprédikari, eints og ýmsir Lieið-
ast út í, sem veifcir eru á sveLLLniu
eða langar til að vera breyskir
og ef tiíl vill eru það. Ég hygg,
að þessi skortur Beneditots á siða
boðun hafi verið styrtour haras í
skólastjórra.
Benedilkt hefir fenigizf aLilimikið
við ritstörf. Hairan hefir samið
kenrasLubækur ; stærðtfræði og
heiLsutfræði, þýtt raöktorar bækur
og ritfgerðir og annazt útgátfu
ihei’Lbrigðisskýrisiliraa. Hið síðast
raefnda krefst þess, að ritstjórinn
eða höfundiu'ijnn buirarai fliatneskar
beygiragar. Að ölLurn lækraum ó-
Löstuðuim, býst ég við, að fáir
þeirra fari í fötin hane í þeim
etfraum. Og varadfuradinn, hygg
ég, sé sá maður í haras stétt, sem
bæði kánra jatfnmikið í isienzku
máli og hefir meiri smekk en
hanra á máli og srfcíll. Þar toemur
til bæði hið eyfirzka uppeidi
hans, góður Lærdómur í menntfa-
sikóLa, en síðast, era ekfci sízt mál
skyra, sifellf sjáLísraám og strörag
ögun við ritstörf.
En þessi ögura nær ek'ki aðeLras
til þess eins sviðs. Beraedikt ólst
upp í órðlegum heimi, heimi
æstra tilfinnd'raga og speranu. En
öflgar umhverfisins náðu aLdrei
tökum á horaum. Ég kalLa þet'ta
ögun eða tamrairagu. Haran hetfir
látið Skyrasemina stjórna tiLfinra-
iraguraum, hlutLægrairaa sitja í fyrir
rúmi og varpað hégóm'agi'rraiiranii
fyrir borð, ef eirahver aragi atf
henn hefir verið til í fari hans.
Halldór Halldórsson.
Buxnadragtir
og samfestingar
ELIZUBUÐIN
Laugavegi 83
Sími 26250
Jólaskór
Úrval af jólaskóm fyrir telpur og drengi.
SKÓSKEMMAN Bankasfræti
Sérverzlun — Skíðavörur — Þjónusta
Sérþekking á öllu sem viðkemur skíðaútbúnaði
Margar gerðir af skíðum, skíðaskóm,
skíðastöfum, skíðabindingum.
Tókum up í dag skíðafatnað,
t. d. skíðablússur, skíðaúlpur,
Medieo rúllukragapeysur.
Nýjar vörur á hverjum degi.
Þér getið treyst því að fá réttar upplýsingar
um skíðaútbúnað í verzlun okkar.
Verzlunin opin til
kl. 4 í dag
Sérverzlun með skíðavörur.
SPORTVÖRUVERZLUN
KRISTINS BENEDIKTSSONAR
Óðinsgötu 1 — Sími 26344.