Morgunblaðið - 09.12.1969, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 9. DESEMIBER H9©9
EFT A og nýr útf lutningsiðnaður
HÉR fer á eftir síðari hluti
greinargerðar þeirrar um
nýjan útflutningsiðnað, sem
lögð var fram á Alþingi í
fyrradag ásamt þingsálykt-
unartillögu um aðild íslands
að EFTA. Þess skal getið að
töflur þær, sem sums staðar
er vísað til hafa verið felldar
niður:
Fataiðnaður
Noikikuð hefur verið flutt út af
tilbúnuam fatnaði, öðrum en
prjónafatnaði, á undaruförnum
árum. Árið 1967 nam þessi út-
flutningur 4,5 mil'lj. kr., áirið
1968 3 millj. kr. og fyrstu 9 mán
uði þessa árs 2,5 millj. kr. (allar
tölur umreiknaðar til núverandi
gengis). MeginMuti þessa úfeflutn
ings hefur farið til Færeyja, sér
stáklega 1967 og 1968. Á þessu
ári hafa þó verið sendar nokkrar
litlar sendingar til Danmerkur,
Bandaríkjanna, V -Þýzkalands,
Noregs og noikkurra annarra
landa. Elkki er við þvi að búast,
að við getum haíið fjöldafram-
leiðslu til útflutnings á tilbúnum
fatnaði í bráð. Hlýtur hér eins
og víða annars staðar að koma
til sérhæfing með mikilli áherzlu
á einstakar vörur. Útflutnings-
möguleilkarnir liggja einkum í
hugmyndaflugi, gmekkvísi og
verklagni þeirra, sem að fata-
gerð vinna. Má benda á í því
sambandi, að Danir flytja inn
fataefni frá Bretlandi, en flytja
tilbúin fatnað úr sömu efnum
út til Bretlands. Þar sem flutn-
ingsikostnaður er mjög lágur í
hlutfaili við verðmæti þessara
vörutegunda, ætti hann ekki að
standa í vegi fyrir útflutningi.
Ytri tollar EFTA-landanna eru
verulegir á þessum vörum eða
um 20% í ílestum landanna, en
allt upp í 38% í Finnlandi. í
heild verður að ætla, að tals-
verðir útflutningsmöguleikar séu
fyrir hendi, ef saiman fer smekk
vísi, verlklagni og nýting sérís-
lenzkra bráefna.
Húsgagna- og
innréttinga-
smíði
Útflutningur húsgagna hefur
verið lítill sem enginn. Einungis
hefur verið um litlar ti'lrauna-
sendingar að ræða. Húsgagnaiðn
aðurinn mun að mörgu leyti illa
undir samikeppni á erlendum
mörkuðum búinn. Rekstrarein-
ingarnar eru smáar, fjármagn er
illa nýtt og sérhæfing fyrirfinnst
varla. Ljóst er, að endurskipu-
lagning verður að fara fram í
þessum iðnaði, bæði innan fyrir
taekjanna og innan greinarinnar
í heild. Með séirhæfingu ein-
staikra fyrirtækja og samræm-
ingu í framleiðsilu og sölu er
ekki ástæða til annars en að
ætla, íslenzkir húsgagnaframdeið
endur geti tekið upp samvinnu
við húsgagnaframleiðendur eða
verzlunartkeðjur á Norðurlönd-
um, þannig að íslenzku fyrirtæk
in framleiddu vissa hluti í sam-
stæður. Að síðustu má gera ráð
fyrir, að útflutningur á vissri
sérhæfðri framleiðslu geti hafizt
t.d. á stólum með áklæði úr ís
lenzkum gærum. Á þessu ári var
í fyrsta sinn gerð tilraun til út-
flutnings á innréttingum. Hafa
verið fluttar út innréttingar fyr
ir 0,5 millj. kr. til Færeyj'a. At-
hugaðir hafa verið útflutnings-
möguleilkar til Bretlands, en 16%
innflutningstollur í Bretlandi
gerir afla samkeppni við fram-
leiðendur á Norðurlöndum erf-
iða.
Þesisi grein hefur sýnt miklla
aðlögunarhæfni á innlendum
marikaði, og brást hraustlega við,
þegar innflutningur innréttinga
var gefin frjáls og teknir upp
glóbalkvótar fyrir húsgögn árið
1966, þannig að fyllsta áistæða er
til að ætla, að útflutningsmögu-
leikar verði töluverðir, ef af
EFTA-aðild verður. Að síðuistu
má á það benda, að hráefnis- og
umbúðatollar eru nú áætlaðir
um 37% í húsgagna- og innrétt-
Hjd okkur
Jólaskóna á alla fjölskylduna.
Kuldaskó kvenna og fullorð-
Inna mjög gott verð
SKÓVERZLUN
P ANDRÉSSONAR
Framnesvegi 2.
ingaismíði. Niðurfelling þessara
tolla mundi bæta samlkeppnisað-
stöðu iðnaðarins, einnig á erlend
um mörkuðum, því að þótt gert
sé ráð fyrir endurgreiðslu þess
ara tolla við útflutning, er mikið
reikstrarfé butndið þar til að út-
flutningi kemur og mikið um-
stang og skriffinngka tengd end
urgreiðslum eins og er.
Umbúða-
iðnaöur
Undanfarin þrjú ár hefur
beinn útflutningur á pappaöskj
um (fislkumbúðuim) au'kizt að
mun. Árið 1967 náði útflutnin'g-
urinn elklki 1 mMHj. kr., reiknað á
núverandi gengi. Árið 1968 var
hann 6,8 millj. kir. reiknað með
sama hætti. Bæði árin voru Fær
eyjar helzti móttakandinn. —
Fyrstu þrjá ársifjórðunga 1969
var útflutningurinn 9,8 millj. kr.,
þar af 5,8 millj. kr. til Færeyja,
1,8 millj. kr. til Danmerkur og
2,2 millj. kr. til Noregs. Þessi
útflutningur er enn á ti'lrauna-
stigi. Hafa verður í huga að þess
ar tölur um beinan útílutning
segja fjarri því alla sögu um
útflutningshæfni umbúðaiðnaðar
ins, sem er sérhæfður við pappa
umbúðir um útílutningsafurðir,
aðallega freðfisk. Greinin eir
þannig óbeinlínis veruleg út-
flutningsgrein, en þá oftast inn
á töllfrjálsan markað. Greinin
hefur einnig notið þeiirrar sér-
stöðu að byggja upp vélakost
sinn toMifrjálist að verulegu leyti.
Eins og fram kemur í tollatöfl-
unni hér að ofan eru. verulegir
tollar í EFTA-löndum á pappa-
umbúðum. Verðtollar EFTA-
landa eru á bilinu 6,4—23,4%,
t.d. 16,5% í Bretlandi, en þar
munu vera söhimöguleikar á
fiskumbúðum, einkum etf þessi
tollur hverfur. Vörumagnstollarn
ir virðast vera miklu hæstir sem
hlutfall af verðmæti miðað við
þær afurðir, sem héðan hafa ver
ið seldar til útlanda. Auk hugs-
anlegrar aukningar beins út-
flutnings umbúða í 'kjöltfar EFTA
aðildar er ljóst, að umbúðaiðnað
urinn mun njóta góðs atf útflutn
ingsvexti annarra greina. Grein
in ætti að hafa milkla vaxtar-
möguleika, m.a. með því að hag
nýta fleiri efni en hingað til í
ríkara mæli til umbúðafram-
leiðlslu, eins og t.d. plaist.
Málm- og
skipasmíði
Málm- og skipasmíði er meðal
þeirra greina, sem ættu í fram-
tíðinni að geta orðið útflutnings-
greinar. Málmsmíðin hefur til
þessa fyrst og fremst verið þjón
ustugrein sjávarútvegsins og
skipasmíðar hafa nær eingöngu
verið fyrir innlendan markað.
fsiendingar hafa ýmsar for-
fáið þér:
Náttkjóla, undirkjóla, skjört,
einnig sokkabuxur, og
sportsokka, hvíta rauða
og bláa, einnig mynstraða.
VERZLUNIN DALUR
Framnesvegi 2.
sendur til þess að verða sam-
keppnisfærir að því er varðar
sérhæfðar fiskiskipasmíðar, þrátt
fytrir það, að legu landsins fylgi
óhagræði, vegna flutningskostn
aðar smíðaefnis (en á móti þessu
vegur að nokkru, að landið er
eikki bundið ueinium gérsitökum
stálframleiðendum með innkaup
og getur því beint innkaupum
sínum þangað, sem bezt hentar
hverju sinni).
Þau rök, sem til þess hníga,
að við getum flutt út fiskiskip
með árangri, eru fyrst og fremst
tengd innlendri sérþekkiragu á
fiskveiðum og búnaði og verk-
kunnáttu. Þessi atriði eru þó
ekki einhlít til þess að skipa-
smíðaiðnaðurinn verði sam-
keppnisfær þurfa smíðalán og
fjármagnsfyrirgrieiðsla að vara
a.m.k. jafnhagstæð og annars
staðar gerist. Aðild að EFTA
breytiir litlu um samkeppnis-
hæfni fiskiskipasmíða, þar sem
engir tollar eru á slíkum skip-
um, hins vegar eru verulegiir toll
iar á slkemimitilbá'tum ýmlias komair
(sjá töflu), sem einnig koma til
greina sem útflutningsvaina, auk
þeas sem liælklbuin tolflia á véfllum
og efnivörum, sem jöfnum hönd-
um eru notaðar til smíða fyrir
heimamarkað og útflutning hef-
ur ótvírætt hagræði í för
méð sér. Með svipuðuim rö'bum
má halda því fram, að útflutn-
inigur ýmiss konar véla og tækja,
sem notuð eru við fiskveiðar og
vinnslu, komi til greina. Eins og
sjá má af tollayfirlitinu hér að
framan, eru veruiegir tollar á
slíkum vörum í EFTA-löndum
eða verðtollar oftast á bilinu
8—12%. Á þessum vörum munar
þannig verulega um niðurfell-
ingu tolla. f þremur neðstu lín-
um tollatöflunnar eru sýndir toll
ar á ýmsum steyptum málmmun-
um til heimilisnota. Þessir tollar
eru nokkuð breytilegir, en í sum
um landanna háir. Ekki virðist
ósennilegt, að finna mætti málm-
steypuvörur, sem hægt vaeri að
framleiða hér til útflutnings, t.d.
úr áli. í þessu sambandi gæti
verið mikilvægt að hafa sam-
vinnu við erlend fyrirtæki og
framleiða hér einstaka hluti í
stærri tæki eða samstæður, sem
framleiddair eru í löngum run-
um fyrir stórain markað. Slíkt al-
þjóðlegt samstarf er mum auð-
veldaria, ef engir tolltálmar eru
milli landanna. Sama gildir um
möguleika íslenzkra vélsmiðja til
þess að taka að sér hluta úr
verkum útboðnum erlendis, en
nú munu vonir við það tengdar,
að íslenzk fyrirtæki geti tekið
þátt í „kaupþingi undiirverk-
taka“ (underleverandörbörs) á
Norðurlöndum.
Ýmsar vörur
Skartgripir: Vakmaður er
áhugi á athugum á útflutnings-
möguleikum fyrir skartgripL
Hefuir verið prentaður auglýs-
ingabæklingur um íslenzka skart
gripi. Þar sem grein þessi stend-
ur föstum rótum hér á landi,
kostir fjöldaflramleiðslu eru
mjög takmarkaðir og smekkvísi
ótvíræð, ætti aðild að EFTA að
auka útflutningsmöguleika tölu-
vert. Mætti búast mjög fljótlega
við hagstæðum áhrifum af EFTA
í þessari gnein.
Málningarvörur: Málning hef
ur verið flutt út til Sovétríkj-
anna og Færeyja. Nemur útflutn
ingurirun það sem af er þessu ári
10.5 m.kr. Ekki er að búast við,
að EFTA-aðild geti haft veruleg
áhrif til aukningar útflutnings,
þar sem flutningskostnaður eir
hár í hlliuitiflaHM við verðlmiætiL
Kæimiu heflzit dýnuEibu tie'gu'ndir
málningar til greina.
Plastvörur. Möguleikár til út-
Framhald á bls. 19
Hafnarfjörður - Garðahreppur
10% afsláttur af Kaaber-kaffi vikuna
8.—13. desember.
Næg bílastæði. — Sendum heim.
HRAUNVER HF., Alfaskeiði 115,
simar 52690 og 52790.
NÝKOMID:
Kápur með minkakrögum,
minkahúfur
og kanínupelsar
Bernharb Laxdal, Kjörgarði
Laugavegi 59 — Simi 14422
Mesta úrvalið
- lægsta verðii
Hinir margeftirspurðu símastólar komnir
aftur: eik, tekk, palisander. — Margar gerðir
og litir áklæða. Mesta úrvalið - lægsta verðið.
KOMIÐ - SKOÐIÐ - SANNFÆRIST
Ó&INSTORG HF. húsgagnadeild
Skólavörðustíg 16 • Sími 14275.
Nœg bílastœði