Morgunblaðið - 11.12.1969, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 11. DESEMBER 1969
23
Bandarískur hermaður, sem skaut sig í fótinn til þess að þurfa
ekki að taka þátt i árásinni á My Lai.
— Harmleikur
Framhald a( bls. 14
ber sama ár var hann s/kipaður
lautinant. Þetta haust fór hann
til Víetnam og varð ytfinmaður
varðflókks í C-hertfl)okiki, 1. liðs
sveitar, 20. fótgönguHðsdeildar
11. fótgönguliðsherfylkisins.
Hann hefuir aldrei, fynr né síð
ar talað um atburðima á næstu
mánuðum á eftir, þar á meðal
fjöldaimorðin í My Lai. Félagar
hans segja, að hann hafi veirið
hermaður af „lífi og sál“. Hann
særðist, var sæmdur hedðurs-
meirlkinu purpurahjartað, hla/ut
þar að auki tvær bronzstjömur,
og að sikyldiutíma lotomuim bauðst
hann til að þjóna eitt ár í við
bót í Víetnam. Síðam stj órnaði
hann mörgum og löngum könn-
unarleiðöngrum. Nú á hann enga
ósk heitari «n þá að snúa aftur
til vinkrar herþjónustu. Hann
sýnir engin áhyggjumerlki þrátt
fyrir ákærurnar uim morð á 109
óbreyttum borgurum.
HARÐNESKJA
Fjöldaimorðin í My Lai voru
Iramin í kjöltfair Tet-sókmairinn-
ar og meðan stóð á hinum um-
deildu „leitar- og eyðingar“-heir
ferðium Westmorelands yfirhers
höfðiingja. Það er dkoðuin banda
rísiks embættismannis 1 Víetnam,
að ,,að minnsta kosti 50 atvik í
Víetnam-stríðinu geti valdið
áfflífca móiðunsjúkum ásökunum"
og My Lai eins og hann orðar
það. Leitar- og eyðingarheirtfeirð
in leiddi til þess að tugir þorpa
voru jaínaðir við jörðu og banda
rískir heirmenn söcildu etftir
„sviðna jörð“ í mörgum hóruð-
uim.
Bandairískur embættismaður
segiist eklki vera í noklkrum vatfa
um, að það hafi verið heildar-
stefna yfirheristjómarinnar í
Sagion sem leiddi til hrottalegr
ar meðferðar á óbreyttum borg-
uirum. Hainn segiist hafa heyrt
bandaríslka liðaforingja segja við
hermenn sína: ,Etf einu eimasta
Skoti verðutr sfcotið frá þessu
þorpi þama sfculuð þið svara
með þúsund sfcotum". Henshöfð-
ingi nokkur sagði við bandarísk
an ráðunaut í héraði nokkiru: —
„Við ætlum að senda bílalest
eftir þessum vegi, og etf sfkotið
verður á okfcur úr þorpunum á
leiðinni jöifnium við þau við
jörðu“.
Bandaríslkir ráðunautar hafa
lengi gagnrýnt haxðnesikjulegar
aðferðir bandaríákra liðstfor-
ingja. Áreiðanlegar heimildir
herma að vegma gagmrýni þeirra
hafi Nixon forseti á'kveðið að
kalla heim fyrst allra herfylkja
9. fótgönguliðshorfylkið, sem I
hreykti sér af því að fellla 100
Viet Cong-menn á degi hverj-
um. Nú segja bandarískir ráðu-
nautar, að slalkað hatfi verið á
hinni hörðu hernaðariatefnu víðis
vegar um landið, sérstaklega á
Mekong-óshólmasvæðinu, þar
sem sjö milljónir búa og stór
svæði hatfa verið firiðuð á þesisu
ári.
Nú er þyrluflugmönmum í
Vinh Long til dæmis sagt, að
fljúga ekki í slkotfæri ef þeir
verða fyrir Skothríð frá byggð
um svæðum og þeim er batnnað
að sikjóta á fóllk í borgaralegum
klæðum, sem flýr írá svæðum
þar sem átölk eiga sér stað. Slík
um reglum var éklki fylgt í Víet
nam frá 1965 þar til síðla áns í
fyrra. Fótgönguliðið hefur eimn-
ig breytt aðferðum sínum á þessu
ári- Heimili eru ekfci lengur
brennd til ösfcu, og ekki eru
lengur gerðar hefndarárásir á
þorpsbúa, sem skjóta Skjólshúsi
yfir heirm'enn Viet Cong. Árásir
stórskotaliðs og flugvéla eru
stramglega takmarkaðar á byggð
uim svæðum. Nú hetfur næturfyr
irsát komið í stað árása í kjöl-
far harðrar stórskothríðar er oft
hafa leitt til þeas að þorp og íbú
ar þeirra hafa orðið hart úti.
Óbreyttir borgarar vita hins veg
ar hvað þeiæ eiga á hættu etf
þeir eru á ferli að næturlagi.
EFTIRKÖSTIN
Þannig hafa Bandarílkjamenn
breytt verulega aðferðum sín-
um, en það sam nú er að koma
fram í dagsljósið um framferði
bandarískra hermanna getuæ eí
að líkum lætur haft víðtæfcari á-
hrif en Tet-sólknin sem samntfærði
Bandaríkjamenn um að þeir
gætu efcki sigrað í stríðinu, þótt
síðar kæmi í ljós að Viet Cong
og Norður-Víetnaimiar höfðu beð
ið mikinn ósigur. Arthur Gold-
berg, fyrrverandi forseti Hæsta
réttar Bandaríkjanna, hetfur á-
samt rúmlega 30 embættismönn
um Bandaríkjastjórnar lögtflræð
ingum og prófesisorum sfcorað á
Nixon að rannsalka fraimtferði
bandarískra hermanna í ljósi
fjöldamorðanna í My Lai. Gold
berg hvetur Nixon til þess að
afneita því sjónarmiði, að hryðju
verk séu á noklkurn hátt réttlæt
anleg, hver svo sem í hlut eigi,
vegna hermaðarlegrar nauðsynj
*
ar. Hann leggur til að kunnir
Bandaríkjamenn einis og Earl
Warren, fyrrv. foriseti Hæstarétt
ar og Matthew Ridgeway fyrrv.
herishöfðingi verði Skipaðir í
nefnd til þess að tafca að sér
rannsóknina.
Edward Kennedy öldungadeild
armaðuir hefur haldið þvi fram,
að 300.000 óbreyttir borgarar í
Suður-Víetnam hatfi fallið í
stríðinu, aðallega fyrir hermönn
uim Bandaríkj aimanna og banda-
manna þeirra. Embættismenn í
Suður-Víetnam segja að ógern-
ingur sé að ákvarða hve margir
óhreyttir borgarar hatfi fallið og
fyrir hverjum. Einu fáanlegu töl
urnar uim fallna og sæirða borg-
ara eru tölur um þá Suður-Víet
nama, sam fluttir eru í sjútora-
hús vegna sára sem þeir hafa
fengið í hemaðarátökuim. Frá
því 1967 til októbeæ 1969 ledtuðu
200.000 óbreyttir borgarar etftir
slílkæi hjálp, þar atf rúmlaga 40
þúsund börn undir 13 ária aldri
og nálega 70 þúsund konur.
Þannig hafa fjöldamorðin í
Mai Lai rumákað óþyrmiliega
við samvizlku Bandarílkjamanna.
í réttarhöldunum gegn Calley
lautinant verður mörgum spum
ingum ekki svarað. Kxötfunni um
hiutlausa rannisókn á stríðinu
vex fýlgi, svo að litið verði á
fjöldamorðin í víðara samhengi.
í New Yorik Herald Tribune er
haft eftir kunnum vísiindamanni,
að það sem nú skipti mestu máli
sé að forðast það að skella sfculd
inni á nolkkra einstaklánga og
rannsaka verði í staðdnn eðli
stríðsins og mennina sem heyja
það: „Ef konur og börn eru virk
ir hermenn í herjum skæruliða
í Víetnam, eins og hermenn ofck
ar halda fram, eru Bandarílkja-
menn reiðubúnir að berjast gegn
þeim fyriir opnum tjöldum? Ef
menn eru leiddir fyrir herrétt
fyrir fjöldamorð á óbreyttum
borgurum, á þá að leiða áhafnir
sprengjuflugvéla, stórsikotaliðs-
menn og herskipaskyttur fyrir
rétt? , . . Þessar spurningar hatfa
að miMu leyti horfið í skugg-
ann, en þær skipta hötfuðmáli
vegna hius sérstaka eðlis skæru
hernaðar á 20. öld. Þeiim verður
að svara“.
þús. sem má skipta.
FASTEIGNASALAN,
Óðinsgötu 4 - Sfmi 15605.
Kvöldsími 84417.
„Leikrit og ljóð”
Ritsafn Kristins Reyrs komið út
(1954) Teniinigum taastað (H958),
Minmii og mienn (11961), Miiglitiar
fianiir (11903). Auk þess eriu í rit-
safnimu 27 ljóð úr þremtuir siíð-
ustu bðtaum hlöfluimdar.
Riitsafnið „Leitorit og l3Óð“ er
480 bliaðsíður að stærð í stórtu
bröti. Bðkin er prenltuð í Al-
þýðuiprentsmiðju'nmá btf ., en buimd
in 'hljiá Bókibindaranum hlf.
Teilkmimg taápu er efltir höfluinid-
inn.
Kristinn Reyr
ÚT er komið ritsafnið „Leikrit
og ljóð“ eftir Kristin Reyr.
Efni bókarinnar eru fjögur leik-
rit, sem ekki hafa verið prentuð
fyrr en nú, en hafa verið frum-
flutt, svo og eru sex fyrri Ijóða-
bækur höfundar i ritsafninu.
Leik'DÍtin eru: Ást ög vönulfölis-
un (119315), Vstur og Vorfajörit
(1947), Vopnáhil'é (1907) og Að
bugsia sér (196®).
Ljóðabæteuimiar enu: Suður
mieð stjió (11942), Sóigull í slkýj
uim (1950), Tumiar við tong
— Hryðjuverk
Framhald af bls. 14
ir Bandaríkin og Saigon-
stjórmima, Suimir voru hand-
tekniir, aðrir voru steötnir á
staðnum. Btaki varð að fuffllu
Ij'óst hwertsu geysiivíðtiælk
þessi fjöldamorð vonu fyrr
en eftir að stjórnarhersveit-
irmar höfðu afbur náð borg-
inni á sitt vaM og flundið
fjöldagnöf með 150 l'itoum, Síð
an hafa fundizt 19 fjöíHdagraf
ir í Hue og nágrenni ogmeira
en 2.300 iík. Næsbum því öffl.
Mkin enu af óbreyttum bong-
unum, möng þeirra með hend
ur bundnar fyrir atftan bak.
Flestir hafa verið staotnir eða
barðir tifl. bana mieð barefl-
um — aðrir höfðu verið
gnafnir lifandL
5 herbergja íbúð
Sérlega falleg 5 herb. íbúð á 2. hæð í Árbæjarhverfi. íbúðinni
fylgir sérþvottahús og sérgeymsla, teppi á stofum, harðviðar-
innréttingar, hagstætt lán áhvílandi. Verð 1600 til 1650 þús.
Utb. 800

Fœst
núna í fyrsta
sinni
úr Ijósum
viði

J ;
> .V ®
■ \ jjRgsfa&úe —* f ■
‘i i ■ s

Loksins. Loksins eftir allt
tekkið: Pira System gefur
yður kost á að lífga uppá Kí-
býli yðar. Ljósar viðartegundir
eru sem óðast að komast i
tízku. Framúrskarandi í bama-
herbergi. Skrifborð úr Ijósri
eik. Uppistöðurnar svartar eða
Ijósgráar eftir vali. Smekklegt
nýtt, margir uppröðunarmögu-
leikar.
Hvorki skrúta
né nagli í vegg
Ekkert annað
hillukerfi hefur
þessa kosti
Því ekki að velja ódýrustu
lausnina, þegar hún er um
leið sú fallegasta. Lífgið uppá
skammdegisdrungann með
Ijósum viði. Skiptið stofunni
með Pira-vegg. Frístandandi.
Eða upp við vegg. Bezta
lausnin I skrifstofuna. Höfum
skápa, sem falla inni. Bæði i
dökku og Ijósu. Komið og
skoðið úrvalið og möguleik-
ana hjá okkur. Pira fæst ekki
annarsstaðar.
EINKAUMBOÐ FYRIR PIRA-SYSTEM
Á ÍSLANDI
*
ÁRMÚLA 5
Sími 84415-84416
PIRA
frábœr lausn
t húsbónda-
herbergið