Morgunblaðið - 18.03.1970, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 1«. MARZ 1970
17
-)< OBSERVER OBSERVER -K OBSERVER
Hversu hratt eiga Bretar að
yfirgefa Singapore?
EFTIR
DENNIS BLOODWORTH
Singapore í marz —
Obaerver —
FYRIR um tveimur árum til-
kynnti ríkisstjórn brezka
Verkamannaflokksins, að
hún myndi, þrátt fyrir marg-
ar yfirlýsingar um hið gagn-
stæða, leggja niður herstöðv-
ar Breta í Singapore og yrði
alit brezkt herlið á brott fyr
ir árslok 1971. Forsætisráð-
herra Malasíu, hinn herskái
Lee Kuan Yew, leit á þetta
sem hrein svik. — Malasíu
byggja um tvær milljónir
manna, Singapore var stærsta
brezka herstöðin erlendis, og
50.000 Kínverjar, Indverjar
og Malajar höfðu vinnu hjá
brezka hernum. Herstöðvar
Breta gáfu af sér sem nam
einum fimmta hluta þjóðar-
framleiðslunnar. Nú var ekki
Iengur b jart fram á veginn fyr
ir Malasíu; við blasti veru-
legt atvinnuleysi, fátækt og
varnarleysi.
Það að hætta við atburða-
rásina og rbkja hana afturá-
bak er sem betur fer aðeins
fyrirbæri í kvikmyndum, því
ef brezka utanríkisráðuneyt-
ið ákvæði nú skyndilega að
hætta við allar áætlanir uim
brottflutning, myndi Malasíu
stjórn verða mjög óíhress á
nýjan leik.
Heiimíkvaðning brezíka liðs-
ins hefur ekki verið sársauka
laus með öllu og hún hefur
skilið eftir sig ör. Teikjur af
brezkum herstöðvum hafa
miinnkað um helming og þús-
undir verkamanna hafa þegar
fundið sér aðra atvinnu. Enda
þótt Bretar muni senda 5.000
manna lið, 40 flugvélar og 20
herskip til þess að taka þátt í
heræfingum fimm landa í
júní sumar, og það í því skyni
að sýna, að hægt sé að koma
Malasíu til hjálpar í skyndi
ef á þyrfti að halda, eru menn
í samveldisríki.nu ekJki alltof
vissir um framtíðina í örygg
ismálum. Raunvefulegir sósíal
istar eru, þótt undarlegt megi
virðast, að óska eftir því, að
íhaldsflbk'kurinn beri sigur
úr býtum í næstu kosnimgum,
því Edward Heath, leiðtogi
Ihaldsmanna, hefur lýst því
yfir, að komist hann til valda
muni hann sjá til þess að
brezkt herlið verði jafnan
hér, í varnarkerfi er nær til
Malasíu, Singapore, Ástralíu
og Nýja-Sjálands.
Þrátt fyrir þetta eru vin-
sældir þess breZka herliðs,
sem eftir er, alls ekki miklar.
Singapore hefur fleygt mjög
fram síðan 1968, og enda þótt
stjóhnin mundi æskja brezkra
flugsveita í landinu til þess
að taka þátt í varnarkerfi fyrr
greindra landa, má ekki fara
of mifcið fyrir þeim. Her-
sveitum frá Ástralíu og Nýja
Sjálandi, sem hafa tekið við
af Bretum, hefur verið komið
fyrir í bröggum, og eru 12 míl
ur á milli stöðva þeirra. Þeg-
ar hafa heyrzt um það raddir
í Canberra að ástralska liðið
sé alls efcki velkoimið.
Á vissan hátt eru Bretar að
fækfca svo ört í herliði sínu að
nokkurn ugg vekur. Bílasalar
hafa lítinn áhuga á því að
kaupa gamla einkabíla her-
manma, sem eru að flytjast á
brott. Markaðurinn er yfir-
fullur. Þrátt fyrir aðvaranir
um að beita ekki miklum verð
læfclkunum, hafa brezkar verzl
anir engu að síður gert það
og hafa tekið að valda inn-
lendum aðilum, sem skipta
með sömu hluti, allmiklu
tjóni.
Á annan hátt er heimkvaðn
ing brezka herliðsins of hæg-
fara, því enda þótt Bretar
hafi tekið að selja bíla sína
og vörur, hafa þeir ekki enn
yfirgefið bækistöðvar sínar,
sem yrðu að sjálfsögðu mjög
eftirsóttar. Afstöðu Singapore
búa til Breta verður því ef til
vill bezt lýst með nafni hins
gamla söngs úr heimsstyrjöld
inni síðari: „Við viljum ekki
missa ykkur, en við teljum
að þið ættuð að fara“. í Singa
porebúum togast á vonirnar
um að Bretar verði eftir og að
þeir fari sem fyrst.
Hvað hefur gerzt? Singa-
pore hefur orðið vettvangur
stórstígra efnahagsframfara.
Búizt er við, að tölur muni
sýna, að höfnin þar sé orðin
sú þriðja athafnamesta í
heimi. Mörg hundruð verk-
smiðjur eru þegar risnar á
hinu nýja iðnaðarsvæði við
Jurong. Á eynni þróast sfcipa-
smíði og skipaviðgerðir með
miklum myndarbrag og und-
an ströndum er verið að vinna
olíu. Verið er að byggja sjötta
olíuhreinsunarverið, og um 80
erlend olíufélög bíða spennt
eftitr því að milkil olía
finnist úti fyrir ströndinni.
Búið á að vera að byggja
þrjár nýjar útborgir 1975
og eins og nú háttar er
fullgerð íbúð í Singapore á 36
mínútna fresti. Fátækrahverf
in meðfram Singapore eiga
ekki að verða annað en endur
minning innan skamms.
Verið er að byggja um 30
nýtízfcu hótel og eldri og lak
ari hótel sjá fyrir endalok sín.
Stúlkurnar eru nú teknar að
fara í verksmiðjurnar í stað
eldhúsanna, og erfitt er þegar
orðið að fá gott þjónustufólk.
Húsaleiga þýtur upp.
Þegar brezka utanríkisráðu
neytið talar nú um að „auka
hraðann“ á heimkvaðningu
brezka liðsins, verða Singa-
porebúar að gæta vel að innri
merfcingu orðanna. Verður
um að ræða hraðari heim-
flutning á hermönnum, elleg
ar verða fasteignir brezka her
liðsins látnar af hendi í ríkari
mæli? Singaporebúar yrðu
ugglaust ánægðir ef Edward
Heath mundi leggja hornstein
inn að varanlegum vörnum
svæðisins ekki síðar en 1971
— svo lengi sem herstöðvarn
ar taka ekki meira rúm en
m,eð öllu er nauðsynlegt. Eins
og nú háttar situr brezka her
liðið á svæði, sem upphaflega
var ætlað tíu sinnum fjöl-
mennara herliði.
OBSERVER * OBSERVER -)< OBSERVER -)<
Fréttahréf frá Stykkishólmi:
Aflabrögð -
nýr læknir -
merkiskona
STYKKISHÓLMI 14. marz.
Héðern haifa í vetuir sbunidað 5
dagróðratbáitair roeð llíinu. Hatfa
igæftir veriið heidiur sttiirðar sér-
staikíiegia í febrúair og kom þá
fyrir að ékki var hægt að fara
inema eimn róðutr í viku, en aiflá
vair sætmiilaguir eða upp í 10—111
tonin á dag þegar bezt lét. Niú
eru bátair hiras vegar farnir iað
búaist á niet og aitiliir niemia eimn
hættiir með líniu og ekki vitað
bvenæir hainin gkiptir uim viéiðair-
færi. í mairz hafa gætftir verið
betri ern himia mániuðiiinia. Oft
hefir a-fliimm verið gótibuir út í rif,
þair.sam bábairiniiir haifa lainidað til
að þuirfa ekki að keyra mieð afl-
airun imn í Hódm s>em miuimar aDltfaf
6 til 8 abuindiuim báðar leiðir. Með
því mötd haifa róðrair ékfci tap-
azt.
Eins og áður hefirn verið sagt
frá í fréttium hefir sijúlkralhúsið
í Styikikiislhóíimii verið læfcmiisilauist
«m 8 miániaða akeið og hefir
hériaðlsÍBefcniiriiinin hér oirðið að
bæta á sig atlöirtfuim við það.
Milkil uppibyiggiimig hefiir verið
uínidainj£ir;ið á gjúkiralhúsdiniu bæði
í 'tæikj-afbúnáði og húaniæð-i og er
emn unnið iaf miilkliuim knatfti við
að fuittgara nýju álmiuima sem
vonaat er til að venði fullgerð á
þessu ári. >á er einniig verið að
vinna að laiuikninigu hiúsrýmiis við
pnenitsmiiðýuina. í fyrira mániuði
rættist svo vel úr með sá'úkir.a-
húéiækni því hiimgað réðat þá
Kristján Baldvinoson lækniir sem
uim mokikuir ár hetfiir muimiið í Sví-
þjóð og seiniaisit seim aðlatioðairyfir-
liækniiir við atónt sijúlkrahús. Hainin
er .nýfliuittuir hiinigað ásamit fjöl-
slkytlidiu simnd,
Hef.iir ‘aðsófcn að sjúlkiráhúsiniu
mú þegar aulkizit avo að hvert
rúm ar iniú fiull'raýtt og Ihefir læfcn-
iriran 'hafit iraóig að stairfa o-g firam-
kvæmt mairigair aðgerðiir með
góðum árainigri þeimmain tírnia sem
ihairan hefir verið hér og værata
Sraæfeliiinigair milkil's góðs aif
fcomiu haras hiinigað. En sjúfcra-
húaið er stómkoatliagt atir.iði fyrir
SraæfeM'iiniga og eiranig hatfa
meran úr Dala- og Barðastiraimd-
airaýálium raotið þar ágætrar fytr-
iilgireiðaliu. Lækniiriinm teluir
Sj úlkralhúsið vel búið að tækja-
kositi og eiiniraig er þar mjöig góð
rairanisóikraairatiaf'a.
Nýlátiinin er hér í Stiytokislhólimi
Jens Jerassora seim lenigi áitti
heima í Bj-airraarhötfn ein iniú aein-
aist á Boirig. Hatfði haran verið raær
40 ár í þjóraiuisitu Bærinigs Eláis-
aoraair. Hamn vair fædduir 19.7.
189-9 í Viðvílk í Stykkishiólmji ein
ólat upp á B'enseirkjahirauirai í
HeligafeHssveit. Haimn átti _ tvö
börn og enu bæði á lífd. Útiför
hams fór fraim sl. föatudaig og
var fjöltrraerarai við úitlföniinia.
Hiinin 3. rraarz sl. aindaðist ’í
Sjúiknaíhúsdniu í Styfckiishólmi
Guiðbjöng Heligadótt-ir e’kkja
Þoratiein's Jóharairassoniair skip-
stjóira en haran lléat í raióv. sl.
Guðhjöng v-air fædd á Kví-a-
bryiggju í Griuinidairfinði 20. ökt.
1®84 og voru fioreldirar hemniair
Guðníðuir Sigurðardóittiir og Héligi
Hedgaison sem þair bjuiggu þá.
Þrettán ára gömul fiuttiat ’húin til
S'tykkidhólmis þar sem hú-n átti
Búnaðarþingi
Á BÚNAÐARÞINGI var baldinn
síða-sti fiundiur á laugardaiginin.
Að þesisu siruni stóð það yfir
í 20 daiga, haldnir voru 18 fucndir
oig afgreiiddi 43 mál frá þiraigiirau.
1 ár rraun verða kosið til Bún-
aðariþings, svo reiikiniað er mieð
noklkrum mainniaibreytingum. Þor
steimn Sigur'ðason, forsieti þinigs-
inis, þaikfcaðá fulltrúum fyrir aam
starfið og árnaði þeim h-eilla á
þessum lotoafundi, og gait þess að
hainra mundi stjóriraa fuiradium
næsta Búnaðarþiragis, þar aem á
því þiragi verður kiosiin stjóm
Búniaðarfélaigsiinis til nœstu fjög-
urra ára.
Sveinin Jónasora, bónd-i á Egils-
stöðum, þakfcaði fyrir hönd þiirag
fulltrúa forseta góða fiundiar-
stjórn og gat þess jafnframt að
hann hefði s-etið fleiri Búmað'ar-
þing en niokíkur annar, en fyfiir
39 árum var hanm fyrst kosinm
og síðam endurkjöriinn.
Mörg þýðinigarmiikil mál voru
afgreidd á þessu Búraáðarþinigi,
en fulltrúar voru samimála um,
að þýðingarmiésta málið, sem
komið hefði fyrir þimigið að þessu
sirani, væri frumvarp til laga um
líf-eyrissijóð fyrir bæm-dur og
lauinlþaga í landbúmaði. Frum-
varp þetta var samið af milli-
þinganiefnd, sem kosin var á
Búnaðafiþiingi 1969. Þetta mál
var afigrei'tt með ályktun.
Af öðrum máluim, aem af-
greidd voru frá Búnáðarþinigi,
má m.a. nefna ályktun um fyrir-
buigaða Glj'úfiuxversvirkjun. Mál
þetitia var lagt fram af stjóm Bún
að'arfélagis Islarads vegna erindis
frá „Héraðsmiefmd Þinigieyiniga í
Laxármálum“. Egill Bjamais'on
og Guðmundur Jónaaaon lögðu
fram erindi uim stefmur í sauð-
fjárrækt, sem var af-greitt m-eð
ály'ktun frá Búnaðarþinigi. Frá
stjórn Búmiaðanaamibands Suður-
landis lá fyrir erindi uim tjón af
völdum gæsa; ennfremiur frá
sarraa aðila eriradi uim nýtiragu
jarðhita. Sveinn Jónsson lagði
fyrir þimgið mál um mafikáðs-
mál landbúniaðiarins og var það
heiimia æ aíðain og géftist árið
1914 Þorsteinii Jólhaniras'siyni sem
áðúir utm getuir og bjuiggu þau
aílian búskap siran þar og rúm
50 ár í saimia 'húsimiu,
Guðhjörg hafði mikinn áhuga
á trúmálium og v-ar virkuir þátt-
takiaradi uim á'r.abil í Kristmiiboðs-
félagi kveran-a. Fyrir andttáit ai'tt
arfileiddi hún Styfckishóilim®-
kifikju að húséiign þeirira hjóna,
— Fré-ttariitari.
lokið
afgreitt með ályktun frá alls-
hierja-rniefnd. Frumvarp til laga
uim dýralæfcnia var til meðferðar
á þinigi-nu oig hlaut afgreiðslu.
Álykt-un um flokkun á ull og
gæruim var afgreid-d.
Frá allsiherjamefnd var sam-
þy’kkt ály’ktun um undirbúning
að framkvæm-d stórvirkj-araa, enn
fremur frá sömu nefnd um
meninitamál. Samiþykkt var álykt
un uim sölu á veiðileyfium. >á
var samtþykikit ályktun um vot-
heysverkun, önraur uim framitíðar
störf búniaðiar- og ræiktun-ansam-
banda. Búraað-arþinig samiþykkti
áskoru-n til R annsóknaistofmunar
landbúniaðarins um aukniar
dreifðar tilraunir. Þá var sam-
þykkt ályktun búfjárrætotar-
nefndar um beitarþolsmat og
hagabæitiur.
Til mieðfierðar á þiniginu var
frumvarp til laiga um breytimgu
á löguim uim lax- cig silungsveiði.
Mörg önraur merk mál voru til
umræðu á þiraginu oig hlutu af-
greiðslu.