Morgunblaðið - 06.05.1970, Blaðsíða 21

21
MORGUNBLAÐIÐ. MIÐVIKUDAGUR 6. MAÍ 1970
Framtíð sauðfjárbú-
skapar Reykvíkinga
Sauðfé í Keflavík
EINN eru mörguim í fersku minni
aðgerðir borgaryfirvalda gegn
sauðfjárihaldi í Reykjiavík í fyrra
vetur. Heknildar'lög frá 1964 um
banin við búfjárlhaldi í þéttbýli
voru þá í fyrsta skipti notiuð og
þótti mörgum aðgerðir gegn fjár
eigenduim al]ih,arkalegar. Það
hlaut því að fara svo, að saiuð-
fjárbannið, eims og. það var fram-
fcvæimt, ylli óánægju meðal fjár-
eigenda og annarra borgara.
Marga furðaði á að borgaryfir-
völd skyldu takast á hendur
sMkar aðgerðir, þar sem vitað
var, að auðveldlega mátti ráða
fraim úr málinu á friðsaimlegan
og viðunandi hátt. Það mun sann
,ast sagna, að vanþekking yfir-
valda á eðli mála stóð þeim mjög
fyrir þrifuim, og var reyndair
augljóst, að fylgt var í blindni
-ráðum fáeinina manna, sem annað
hvort slkorti skilninig á vanda-
malinu eða voru haldnir kyn-
legu ofs'tælki í garð sauðkindar-
innar. Ma.rgt benti til, að svo
væri, enda bar margt af því, sem
haft var eftir sumum ráðamönn-
um í blöðum, útvarpi og sjón-
varpi keiim æsifregna og tíðum
farið með alger ósannindi um
fj'áreigendur og starfsemi þeirra.
Fjáreigendur og hinir fjölmörgu
stuðiningsmenn málsistaðar þeirra
reyndu að varpa ljósi á eðlli máls
inis með rökuim og. staðreyndum
og var mjög deilt á bargaryfir-
völdin. Það vakti nolklkra furðu
alimennings, að borgarstjóri og
aðrir starfsmenn borgarinnar
svöruðu yfirleitt alls ekki gagn-
rýni, sem beint va,r að þeim í
satmbandi við aðgerðir þeirr.a, og
sýnir það augljóslega, að þeir
hafa átt erfitt u,m vi!k að rétt-
læta illan verknað eða einfald-
lega ekki getað fært nein hald-
góð rök fyrir örþrifaráðum sín-
uim og fumi.
Nú hefur Hoks rætzt verulega
úr girðingaskortinum, og slkal sú
viðleitni ti'l bóta virt vel. SMk
girðing hefði reyndar átt að vera
kornin fyrir mörgum árum, eins
og fjáreigendur og ýmsir aðrir
höfðu barizt fyrir árum sarnati.
Þótt búið sé að banna sauðfjár-
hald er enn talsvert um ágang
búfjár, bæði 'hrossa og kinda, og
kostnaður við gæzlu hefur ekki
minnkað, endá er það óuimiflýjan
legt, að fénaður úr öðruim byggð-
arlögum sæki í boirgarlandið og
útrýming sauðfjár Reykvíkinga
í sjálfu sér vanhugsuð ráðstöfun.
Vonaindi horfir til hins betra
samifara aukinni þeklkingu ráða-
mamna á vanda þekn, er a@ steðj-
ar, garðræktairfólki og fjáreig-
enduim til mi'killar gleði.
Mörgurn hefur verið spurn:
Hvers vegna var málum svo illa
ltomið? Hvers vegna var fjáreig-
endum ekki veitt aðstaða fyrir
starfsemina utan þéttbýlisins í
stað þess að vísa þeim norður og
niður? Bar ekki borgarstjórn,
sem kosin er af borgurunum, að
reyna eftir fremsta megni að
leysa vandamálin með hyggni og
virðingu fyrir rétti borgaranna,
stórra sem smárra, í stað þess að
beita valdi, þegar í óefni er kom-
ið?
í Reykjavík va,r, eins og kunm-
ugt er, stundaður búskapur af
ýmisu taigi frá alda öðli og. það
hlauit þvi að fara svo, að til
árekstira kæmi, er þéttbýlið þand
ist út. Slíkt var eðlilegt og siatm-
fara þessari þróun varð búskap-
urinn að víkja. Til dæmis hafði
sauðfé fækkað mjög á undamförn
um áruim, og fjáreigemdum hef-
ur fækka'ð talsvert, enda margt
þessa fólks fuliorðið og fáir nýir
bætzt í hópinn. Stjórn fjáreig-
endafélaigsinis sá hvert stefndi
fyrir mörguim árurn og leitaði
því eftir aðfetöðu fyrir f.jár'hald
utam þéttbýlisins, Borgaryfiirvöld
stigu ilkref í framfaraátt og létu
fjáreigendum í té landspildu við
Brei'ðlholtsveg, sem vair nefnd
Fjárbor.g. Þangað fluttust margir
fjáreigemdur með kindur sínar
uim eða upp úr 1960. Land þetta
var ekfci sem hentugast einkum
vegnia þess, að það var forblautt
og myndaðisit því oft svað í vætu
tíð. Regliur um skipulag voxu
fátæklegar og í framfcvæmd
skorti a,ðlhald frá borgarinnar
hálfu. Samt sem áður reyndu
menn að aðlaga sig. aðstæðunum,
og var rekinn þama blómlegur
smábúsifcapur um 10 ára skeið,
og áttu margir ánægjustundir
þar við hirðingu lagðprúðira og
þriflegra kinda. T’íðum var
margt uim manninn, því borgar-
búar og börm þeirra höfðlu
ánægju af að slkoða féð, sérstak-
lega nm sauðburðinn á vorin.
Það var mönnurn smemma
ljóst, að ekki yrði Fjárborg. til
frambúðair, svo að fjáreigendur
héldu uppi viðræðuim við borg-
aryfirvöld um útvegun á öðru
landi. Málið var ramnsakiað gaum
gæfilega og í dagbliöðlum haust-
ið 1962 mátti lesa opinberar til-
kynmingar þess efnis, að borgar-
stjórn legði til, að Fjáreigenda-
féiagi Reykjavíkur væri veitt 50
hektara landsvæði í ofanvexðri
Hólmdheiði upp undir Geithálsi.
A þeQsuim árurn voiru stöðugar
viðræður og lögð voru drög að
skipula-gi fyrir þetta svæði og
miannvirki, sem átti að reisa.
Seim sagt, svo langt var komið,
að menrn hugðu til fluitnings með
kindiur sín.ar. Ráðigert var, a@
ölílium fjáreigendum í Reykjavík
yrði gefinn ikostur á að flytj'ast
á þetta land, borgin yrði girt af
og siíðan yrði fjárlaust í þéttbýl-
inu hauistið 1966. Báðir aðilar
voru siamþykkir þessu, enda ár-
angur langra saimmingaviðræðna.
Samningsgerð dróst nofckuð og
var ekki endanlega lokið fyrr en
haiuistið 1966 og var þá samning-
ur um leigu lands í Hólmsheiði
til Fjáreigendafélags Reykjavík-
ur undir.ritaður á viðeigandi lög-
miætan hátt a,f fulltrúuim beggja
aðila. Nú þótti sem miikilvægum
áfamiga hefði verið náð.
Brátt syrti þó í álinm og það
heldur alvarlega, því að borgar-
yfirvöld tillkynntu s'kömimu eftir
undirritun samningsins, að ekki
gætu þau staðið við gerðan samn
ing, og var honum rift fjáreig-
enduim til mikillar furðu. Þeim
hafðd verið boðið þetta sérsitaka
land og ekkert' annað, það var
elkfci þeirra va,l. Þeir þágu, en
nú var því borið við, að hætta
gæti stafað af mengun vatnsbóla
borgarinnar, ef á landinu væri
haft fé. Mjög eru skiptaT skoð-
anir uim, hvort slík rök fái stað-
izt. Til fróðleiks má geta þesa,
að vatnsvéitur stórborganna Liv-
erpool og. Birmingham í Eng-
landi reka sitór fjárbú á vatna-
svæðurn BÍnum í Wales, enda tal-
ið, að úrgangsefni frá fénu
hreinisist, er þaiu sía&t í gegnum
jarðlögin. Vitanlega þarf að
gæta varúðar, þar sem mengun-
arlhætta er, en hvernig getur það
staðizt, að slífc hætta stafi sér-
sitaklega af sauðkindinni? Hvern
ig var réttlætanlegt, að veita
hestamönnum landspildu undir
starfsiemi sína í S-elási á sama
tíma og fjáreigendur voru svipt-
ir umráðarétti landisins í Hólms-
heiði? Af þessu mætti diraga þá
álykitun, að hrossatað væri álitið
skaðlítið með tilliti til mengun-
ar. Hvílíkt ósamræmi! Vitað er,
að hin títtnefnda Hólimaheiði er
ógirt og opin allri umferð og þar
hafa farið fram ýmsar fram-
kvæimdiir siíðan 1966, og kindiuir
svo og annar fénaður hafa geng-
ið þar og gera enn, lífct og hefur
verið sáðan land byggðist. Hvað
er orðið af mengunarlhættunni,
þegar allt kemur til alls?
Það fór því svo, að fjáreigend-
ur neyddusit til að sitja sam fast-
ast í Fjáirborg þangað til 1968,
þegiar algert bann var lagt á fjár
hald þar. Allt frá árinu 1966 hef-
ur verið Ieitað eftir öðru landi í
stað Hólmsheiðar, «n enginn við-
unandi árangur hefur orðið af
þeirri málaleitan. Sem kumnugt
er, var Fjárborg við Breiðiholts-
veig rifin í vetur og er því úr
sögunni.
Fjárbúskapur Reykvíkinga,
sem er hollt og ánægjulegt tóm-
stundastarf á fullan rétt á sér og
mundi það vera borgaryfirvöld-
unum til sóma að útvega aðstöðu
utan þéttbýlisins, þar ssem fjár-
eigendur geta hugað að kindum
sínum í friði. Slíkt mundi eng-
um verða til ama, heldur mörg-
um til gagns og ánægju. Bæði
garðrækt og sauðfjárbaM geta
farið fram í borgarlandinu, sé
rétt á rnáluim haldið, og ekki sak
ar að minnast þess, að sauðíjár-
rækt er merkur þáttur í sögiu
þjóðarinnair. Samfara stækkun
borgarinnar vex þörf fólksins
fyrir einhver kynni við hið lif-
ræna og er slíkt án efa æskilegt,
ef til vill nauðsynlegt börnum
þéttbýlisins. Iðulega er bent á í
ræðu og riti, að borgarbörnum
sé hollt að umgangaist dýr af
ýmsu fcagi, og víða erlendis er nú
í auknum mæl'i lögð áherzla á
að örva þekki.ngu og kynni bama
af skepnunuim, enda álitið mikil
væg'U.r þáttur í uppeldi og
kennslu. Greinilegt er, að Reykja
víkurbörn kunnia vel að meta
kynni við sauðkindina, því að
var-t má á milli sjá, hvor eru
fleiri, börn eða lömb í haust-
réttum í næsta nágrenni borgar
innar, og er ánægjulegt til þess
að vita. í Reykjavík er illu heilli
um öfugþróun að ræða, og enn
virðast ráðamenn yfirleitt ekki
gera sér grein fyrir því, að þeir
stefnia óðfluga að algerri út-
rýmingu húsdýranna og þar með
vinna kaupstaðarbörnunum óbæt
anlegt tjón. Veita á fólki aðstöðu
við jaðar þéttbýlisins til skepnu
halds, en elkki hrekja það í burtu
líkt og gert er við fjáreigenduir.
Framhald á bls. 23
Til sölu
einstaklingsíbúð að Austurbrún 2 á 10. hæð, móti vestri.
Góðir greiðsluskilmálar.
Glæsileg 5 herbergja íbúð á 3ju hæð við Holtsgötu.
3ja og 4ra herbergja íbúð í Vesturbæ.
Dr. Gunnlaugur Þórðarson hrl.
Sími 16410
Árshátíð
sundfélagsins ÆGIS verður haldin í Átthagasal Hótel Sögu,
sunnudaginn 10 maí.
Aðgöngumiðar hjá Helga Sigurðssyni, úrsmið, Skólavörðu-
stíg 3.
Atvinna
Óskum eftir handlögnum manni (ekki yngri en 25 ára).
Framtíðaratvinna, gott kaup.
Upplýsingar um aldur og fyrri störf, sendist Morgunblaðinu
fyrir 9 maí merkt: „Atvinna — 2874
Brúðarkjólar
hvítir og Ijósbiáir, stuttir og síðir.
Brúðarslör
hvít og Ijósblá.
KJÓLASTOFAIM, Vesturgötu 52. Sími: 19531.
4ra herbergja ibúð
Ti'l sölu er vönduð 4ra herbergja íbúð (1 rúmgóð stofa og
3 svefnherb.) á hæð í sambýlishúsi við Ljósheima. Góðar inn-
réttingar. Sér inngangur. Útsýni. Ibúðin er í ágætu standi.
Sérhitaveita.
ARNI STEFANSSON, hrl.
Málflutningur. Fasteignasala.
Suðurgötu 4, Simi: 14314.
Kvöldsími: 34231.
Sölumaður
Óskum eftir að ráða vanan sölumann til starfa í matvörudeild.
Reglusemi éskilin. Aldur 20—35 ára.
Umsækjendur komi til viðtals á skrifstofu vora í dag eða
föstudag kl. 1—5 e.h.
Fyrirspurnum ekki svarað í síma.
EGGERT KRISTJÁNSSON & CO. H.F.
JIP HRÍNN CRENSÁSVEG 11 BYGCINGAVÖRUR - SÍMI 83500
EÐALLAKK — SÉRSTAKLEGA STERKT OG ÁFERÐARFALLEGT LAKK — — LAGAÐ Et’TIR NÝJU IATAKERFI í MÖRGUM LITUM.
[EíIRlNN BANKASTR/ETI 7 - SÍMI 22866