Morgunblaðið - 29.05.1970, Blaðsíða 10

10
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 29. MAf 1970
#
tr
lenzkra heilbrigðisyfirvalda til
að þjóðnýta störf þssssara út-
lenzku, kaþólsku systra. Eða
hví eiga þær að bera minna úr
býtum fyrir sitörf síin cng þjóm-
ustú en þeir, sem vinna svipuð
störf annars staðar? Getur ver
ið að íslenzka þjóðin telji sér
það sæmandi að líknarstörf
systranna séu nánast einskis
metin?
f hinu mikla ritgerðar-
safni sínu „Lækningar og saga“
segir Vilmundur Jónsson, fyrr-
um landlæknir m.a.: „Vissulega
kom St. Jósefsspítali í góðar
þarfir á sinum tíma, enda varð
hann um áratugaskeið aðal-
sjúkrahús landsins og hið eina
hialdreipi læikniafræðsluininar.
En hinu er ekki að neita, að
jafnlengi tafði tilvist hans fyr-
ir því, að upp risi reglulegur
landsspítali, fyllilega sniðinn
eftir þörfum kennslunnar, sem
óneitanlega leið mikinn baga
viið þá óhaggamlegiu tilhögun
læknisþjónustu St. Jósefs-
spítala að dreifa henni á milli
lækna án alls tillits til þess,
hvort þeir sinntu kennslustörf-
um eða ekki. Þetta varð því af-
drifaríkara sem skjótt skipað-
ist svo, að starfandi læknir ut-
an kennaraliðs læknaskólans
gerðist athafnasamasti sjúkra-
húslæknirinn.“
Landakotsspítali tók til starfa
1902. Hann var eini kennslu-
spítalinn í landinu fram til
1930, enda getur Vilmundur
þess í fyrrnefndu riti sínu, að
Læknaskólinn hafi búið að
þessu nýja sjúkrahúsii St. Jós-
efssystra, meðan hann var og
hét, og læknadeild Háskólans
eftir það um nær tveggja ára-
tuga skeið „eða til þess er
Landspítaliinn, sem hóf starf-
semi sína 20. des. 1930, leysti
hann af hólmi.“
Þrátt fyrir þessa merku sögu
Landakotsspítala og langt og
óeigingjarnt starf þeirra sem
við hann hafa unnið, er ekki að
honum búið betur en svo, að
óvíst er með öllu um framtíðar-
starfsemi hans. Þó vita allir að
án Landakotsspítala yrði al-
ger ringulreið í sj úkrahúsmál-
um hér á landi, og þarf ekki
að hafa um þá staðreynd máls-
ins fleiri orð. Hitt er annað mál,
að vart getur verið ástæða til
þess að refsa kaþólsku systr-
unum í Landakoti fyrir að
Hvers á
Hinn 19. desember 1967 voru
samþykkt á Alþingi lög um
breytingar á lögum um al-
mannatryggingar. Var þar gert
ráð fyrir að lögin öðluðust
gildi um næstu áramót. f lög-
unum segir m.a. að „frá og með
1. janúar 1969 skulu daggjöld
opinberra sjúkrahúsa, hæla og
aininiarra sitofnana, .... svo og
gjaldskrár sömu stofnana
vegna þjónustu við sjúklinga,
sem ekki eru lagðir inn, greidd
samkvæmt ákvörðun fimm
manna nefndar, sem er þann-
ig skipuð: Fjármálaráðherra
sikipar eimn, T rygginig.astiof n-
un ríkisins skipar einn, Lands-
samband sjúkrahúsa skipar
einn, Samband íslenzkra sveit-
arfélaga skipar einn og heil-
brigðismálaráðherra skipar
einn, sem jafnframt er formað-
ur nefndarinnar. Verði atkvæði
jöfn í nefndinni, ræður at-
kvæði formanns."
Auk lækna og annars þjón-
ustuliðs Landakotsspítala hafa
starfað þar milli 20—30 systur,
allar útlærðar hjúkrunarkonur.
Morgunblaðið sneri sér til
príorínu spítalans, Hildegardis,
og spurði hvað hún vildi segja
um störf kaþólsku systranna í
Landakoti. Hún sagði m.a. að
þær St. Jósefssystur heyrðu til
þeirra, sem væru raunverulega
hamingjusamir; þær hefðu
reynslu fyrir því að í kjölfar
þess að vinna í þágu guðs og
honum til dýrðar fylgdi ást til
guðs og manna, „þetta setur
svip sinn á líf okkar og er lyk-
illinn að störfum okkar, einnig
hér í spítalanium.“
Þá sagði príorínan að
klausturlífið væri ekki í mót-
sögn við nútímalíf og tæknin
væri guiði þótonaimleg. Þær syst-
urniar lifðiu ekki í nieiinni fornöld.
„Við gleðjumst yfir sérhverj-
um áfanga hér við spítalann
og ég þori að fullyrða að gleði
okkar er fólgin í því að starfa
í spítalanum fyrir aðra, gefa
eitthvað af sjálfum okkur. Nú-
tímamaðurinn gleymir oft þeim
skyldum sínum við guð og
menn, — að vera veitandi." Að
lokum lagði hún áherzlu á að
vísindi og guðstrú væru ekki
andstæður. Landakotsspítali er
talandi tákn þessara orða.
XXX
Undirrótin að erfiðleikum
Landakotsspítala er skilnings-
leysi og eins konar tilraun ís-
Ákvæðið um skipun dag-
gjaldanefndarinnar er að
margra áliti veila í lögunum.
Logi Guðbrandsson, lög-
fræðingur Landakotsspítalans,
sagði, þegar hann var inntur
eftir þessu atriði: „Mér finnst
aðalgallinn við nefndina sá, að
þar sitja fjórir fulltrúar greið-
emda, þ.e. þeirra sem eiga að
borga þjónustu spítalanna.
Þessir opimberu starfsmenn
eiga að ákveða það sem hið op-
inbera á að greiða, þ.e. þeir
eiga að ákveða sína eigin
greiðslu." Dr. Bjarni Jónsson,
yfirlæknir Landakotsspítala og
formaður læknaráðs spítalana,
bætti við þessi orð Loga, að
einkennilegt mundi þykja, ef
einhver „kæmi til Silla og
Valda og segði þeim að hann
ætlaði að borga 25 krónur fyrir
appelsínukassann."
XXX
En auðvitað er skipun dag-
gjaldanefndar sjúkrahúsanna
ekki höfuðatriði þessa máls,
heldur störf hennar. Fyrir-
svarsmenn Landakotsspítala
eru ekki myrkir í máli. Þeir
fullyrða, að svo geti farið að
spítalinn verði að hætta störf-
um, ef ekki verður fundin leið
til að greiða hallann af rekstri
hans. Daggjaldanefndin átti,
þegar hún tók til starfa, að sjá
svo um að unnt væri að reka
spítalana, en sú hefur ekki
orðið raunin hvað Landa-
kotsspítalann snertir. Hann
Sjúklingar á ganginum.
Landakotsspítalinn
að gjalda?
byggja fyrsta sjúkrahús hér á
landi, sem því nafni getur
kiallazt. Það getur varla veri’ð
þeim að kenna og fórnfúsu
starfi þeirra, ef rétt er, eins og
Vilmundur segir, að því sé ekki
að neita að spítalinn hafi, með-
an hann var aðalsjúkrahús
landsins og eina haldreipi
læknafræðslunnar, tafið fyrir
því „að upp risi reglulegur
landsspítali, fyllilega sniðinn
eftir þörfum kennslunnar.“ Það
getur varla verið systrunum
að kenna að þær gerðu að
veruleika og áþreifanlegri
staðreynd í þjóðlífi íslendinga
hugsjón, sem aðrir af einhverj-
um ástæðum höfðu ekki þrek
til, þótt það stæði þeim nær.