Morgunblaðið - 29.05.1970, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÆWÐ, FÖSTUDAGUR 29. MAÍ 1970
23

Páll V.
Daníelsson:
o •
Bæjarmál
*
í
Hafnarfirði
EITT MESTA FRAMFARA-
TÍMBIL
Með forystu Sjálfstæðis-
manna í bæjarmálum Hafnar-
fjarðar hófst mesta framfara-
tímafbil í aögu byggðarlagsins
til þessa. Fjölmörg verkefni
biðu úrlausnar. Leyst var úr
hinu mikla fjárhagsöngþveiti
bæjarsjóðs, Bæjarútgerðar og
Rafveitu, en hún hafði staðið
upp úr í þessu efni allt fram
á árið 1961.
Skólamálin höfðu verið
vanrækt, enda aðeins byggð-
ar 4 kennslustofur á árunum
1948—1961. Á síðasta kjör-
tímabili voru reistar 12
kennslustofur og 6—8 nýjar
kennslustofur verða teknar í
notkun í haust. Þá hefur
íþróttahúsinu þokað áfram og
fer nú mjög að styttast í það,
að geta tekið það í notkun.
Gatnagerð var í miklum ó-
lestri, enda aðeins 1620 lengd
irmetrar af götum til með var
mlegu slitlagi. Á þessu 8 ára
ámabili, sem Sjálfstæðismenn
hafa haft forystu um fram-
gang bæjarmála hafa verið
malbikaðir og steyptir um
5000 lengdarmetrar. Þessu til
viðbótar hafa verið keyptar
húseignir og lóðir til að opna
aðalumferðaræðar í gegnum
bæinn og þar með leyst úr
því umferðaröngþveiti, sem
verið hafði í miðbænum um
árabil.
Lögsagnarumdæmi Hafnar-
fjarðar var stækkað um 4500
ha. og þar með náðist það, að
álverksmiðj an var staðsett
innan Hafnarfjarðar. Þá var
Áslandið um 500 ha. keypt,
en það var mjög nauðsynlegt
fyrir bæinn að eignast það.
Skipulagsmál bæjarins voru
oft mjög handahófskennd en
á þeim var tekið af fullri
festu. Miðbæjarskipulaginu
var lokið, ný íbúðahverfi
skipulögð með þeim árangri,
að byggingar stór jukust og
fólksfjölgun í bænum hefur
verið mjög ör. Á síðasta kjör
tímabili var úthlutað lóðum
undir 450 íbúðir og var það
miklu meira en áður þekktist
á svo skömmum tíma og á yfir
standandi kjörtímabili var út
hlutað lóðum fyrir svipaðan
fjölda íbúða.
Á þessu tímabili hafa ver-
ið miklar hafnarframkvæmd-
ir, vöruskemma reist, hafnar-
bakkinn í norðurhöfninni
lengdur og hafin bygging
bátahafnar í suðurhöfninni,
Hefur þannig stórbatnað öll
aðstaða í höfninni. Þá hefur
Strauimsvíkurhöfn verið gerð,
en hún verður skuldlaus eign
hafnarsjóðs að 25 árum liðn-
um og fer þá að gefa drjúgan
arð í vörugjöldum frá Álverk
smiðjunni.
í margs konair félagsmála-
starfsemi hefur mikið verið
unnið, m.a. aukin leikvalla-
gerð, þar með komið upp
gæzluvöllum, sem áður þekkt
ust ekki, tekin upp starfsemi
fyrir aldraða, aukið fé til
frjálsrar félagsstarfsemi o.fl.
Eitt það alvarlegasta, sem
hent hafði vinstri flokkana
var hin geysilega skattpíning.
Stóð hún eðlilegri uppbygg-
ingu atvinnulífsin.s fyrir þrif
um. Strax þegar Sjálfstæðis-
menn komust til áhrifa voru
mál þessi tekin föstum tökum
og skattstigar og aðstöðu-
gjaldsstigar lækkaðir í áföng
um, þannig að útsvör einstakl
inga og fyrirtækja komust
strax á síðasta kjörtímabili
niður í það, sem var í ná-
grannabyggðum og hefur það
haldizt síðan.
Margt fleira mætti telja, en
ofanrituð atriði sýna greini-
lega að mjög hefur breytt um
til batnaðar undir farsaílli for
ustu Sjálfstæðismanna.
Kvennaskól
anum slitið
23 stúlkur brautskráðar
KVENNASKÓLANUM íReykja
vík var sagt upp lauga>rdaginn
23. maí sl. að viðstöddu fjöl-
menni.
Skólasilitaræðiu flutti dr. Guð-
rún P; Helgadóttir, skólastjóri.
Forstöðukona gerði grein fyr-
ir starfaemi skólans þetta skóla-
árið og skýrðii frá úrsliUim vor-
prófa.
213 námusimeyjar settust í skól
ann í haust og 26 bra.utskráð-
ust úr skólanum í vor. Þriðja
bekkjarprófi iauk 31 stúlka,
landspróf þreyta 32, unglinga-
prófi lauk 61 og 63 stúlkiír luku
prófi upp í 2. bekk.
Hæstu einkunn á lokaprófi
hlaut _ Sigríður Valdimarsdóttir
8.94. í 3. bekk hlaut Stednunn
Reynisdóttir hæsta einkunn 8.60,
í 2. bekk Andrea Andrésdóttir
9.54, sem er hæsta einkunn skól-
ans, í 1. bekk Áslaug Haralds-
dóttir, en einkunn hennar var
8.90.
Mikill mannfjöldi var við
skólauppsögn, og voru Kvenna-
skólanum færðar góðir gjafir.
Fyrir hönd Kvennaskólastúlkna,
sem brautskráðusit fyrir 50 ár-
um talaði frú Margrét Ásgeirs-
dóttir og færðu þær skúlanum
fallega blómakörífu. Fyrir hönd
Kvennaskólastúlkna, sem braut-
skráðust fyrir 25 árum talaði
frú Salóme Þorkelsdóttir og
færði sá árangur skólamum fjár-
uppíhæð, sem renna skyldi í
Listaverkasjóð skólans. Fyrir
hönd 15 ára árg. talaði frú
Helga Guðmundsdóttir og færði
sá árangur einnig skólanum pen
inga.gjöf í Listaverkasjóð. Fyr-
ir hönd 10 ára árgangs mælti
frú Sigríður Claessen og gaf sá
árangur einnig peningagjöf til
listaverkakaupa. Fyrir hönd 5
ára árg. talaði frk. Oddný Dóra
Halldórsdóttir og færðu þær
pendngagjöf er nenna skyldi í
Hildarsjóð, sem stofnaður var
ári.ð 1965 til minningar umHi-ldi
Ólafsdóttur látna skólasystur
þeirra. Full'trúar afmælisárgang
anna fóru viðurkenningarorðum
um störf skólans, færðu skól-
anum vinargjafir og óskuðu
stúlkunum sem vom að braut-
skrást alls góðs.
Þá bárusit skólanum einnig
peningagjafir frá frú Karítas
Sigurðsson og frú Steinunni Jó-
hannsdóttur.
Forstöðukona þakkaði eldri
nemendum al'la þá tryggð, sem
þeir hefðu sýnt skóla sínum, og
kvað skólanum og hinurn ungu
námsmeyjum mikinn styrk að
vináttu þeirra og hún vseriþeim
ölLum hvatning.
Þá fór frarn verðlaunaafhend-
ing. Verðlaun úr Minningarsjóði
frú Thoru Melsted hlaut Sigríð-
ur Valdimarsdóttur 4. bekk.
Verðlaun þessi eru veitt fyrir
ágæta ástundun og beztan ár-
angur í bóklegu nárni á burt-
fararprófi. Verðlaun fyrir bezta
frammistöðu í fatasaumi voru
veiitt úr Verðlaumasjóði Guðrún
ar J. Briem. Þau verðlaun hlaút
Ragnheiður Torfadóttir 4. bekk.
Verðlaun úr Thomsenssjóði fyrir
beztan árangur í útsaumi hlaut
Hildur Árnadóttir 3. bekk C.
Þá gaf dartska sendiráðið verð
laun fyrir bezta frammlstöðu í
Framhald á hls. 25
Kæru viniir míniir!
Míniar beztu hjartams þakk-
ir fyrir ykfcar vináttu, stór-
gjafir, skeyti og blóm á 70
ára afmæliniu míniu 14. þ.m.
1970. Heilladísir fylgi ykkur
á leiðarendia.
Kær kveðia.
Jóhannes Ólafsson,
Austurbrún 6, Rvik.
— Landakots-
spítalinn
Framhald af bls. 10
peningar eru ekki greiddir
systrunum, heldur renna þeir
óskiptir í rekstur spítalana, þ.e,
systurnar gefa spítalanum laun
sín. „Og ef daggjaldanefnd veit
um einhvern spítala, þar sem
hjúkrumiarliðið ©efur sjúklimg-
uinium að borða, væri gamiam, eif
hún vi'ldi benda á þann
spítala," segir dr. Bjarni Jóns-
son. Hann benti á að „afrakst-
ur af vinnu systranna í 68 ár
er í járnbentri steinsteypu hér
á Landakotshæð, því að þar til
daggjialdairuefndin tók til starfa
fóru laun þeirra í að byggja
upp sjúkrahúsið. En nú
skammtar nefndin Landakots-
spítala svo knappt að laun
systramma fara í að greiða
miatinm handa sjúklingium-
um.“ Dr. Bjarni benti á að ef
halli verður á öðrum sjúkra-
húsum, þ.e. þeim sem rekin eru
af opinberum aðilum, þá sé hon
um velt yfir á ríki og sveitar-
félög, þ.e. skattborgarann.
Vandamál Landakotsspítalans
stafa fyrst og síðast af því, að
enginn borgar hallann — „ekki
einu sinni páfinn,“ eins og
príorína spítalans sagði, „— en
við höfum oft verið spurðar að
því, hvort hann borgaði ekki!“
Þannig hefur Landakotsspítali
algera sérstöðu. Daggjöld til
hinna spítalanna eru miðuð við
daglegan rekstur þeirra. Bygg-
iinigarfcostmaður kernur daggjöld
unum ekki við. Fyrir honum er
séð á sérstakan hátt í fjárlög-
um. En allan kostnað af rekstri
Landakotsspítala og fjárfest-
ingu verður að greiða með dag-
gjöldunum. Annarri aðstoð er
ekki til að dreifa.
XXX
Laun lækna Landakotsspítal-
ans eru greidd beint frá spítal-
anum sjálfum, samkvæmt samn
ingi milli spítalans og Lækna-
félags Reykjavíkur. Er þetta
sama fyrirkomulag og tíðkast á
öðrum spítölum hér. En þess
má geta, að lækniskostnaður í
Landakotsspítala á legudag er
lægri en í öðrum samsvaraindi
sjúkrahúsum, svo að kostnaður
við læknisþjónustuna ætti að
vera innan eðlilegra takmarka.
XXX
Með því fyrirkomulagi, sem
nú er, og þeim mikla rekstrar-
halla sem er á Landakots-
spítala, er enginn grundvöllur
fyrir því að unnt sé að bæta
við tækjum eða hefjast handa
um neinar endurbætur, jafnvel
þótt daggjaldanefndin tæki til-
lit til verðlagsbreytinga. Af-
skriftir af ranimsóknaisitofu-
tækjum, og raunar öllum
læknatækjum, eru ákveðnar
10%, en slík tæki eru yfirleitt
orðin úrelt innan 5 ára. í sam-
barndi vi’ð þessar fyrningar
benti Logi Guðbrandsson á, að
þær eru þriðja leiðin til að
mæta fyrrnefndum 11 milljón
króna rekstrarhalla á spítalan-
um. Fyrningar eru í rekstrar-
reikningi tæpar 5 millj. kr.
fyrir s.l. ár, en eru þó allt of
lágt reiknaðar. Auðvitað ættu
fyrningasjóðir að vera til þess
að endurnýja eigur spítalans,
ef allt væri með felldu, en ekki
þarf að sökum að spyrja —
hver eyrir fer einis og annað í
að ná endunum saman. „Við er-
um kamim fram á bjargbrún-
inia“, sieigir dr. Bjarmi Jónisisom.
Og ef ekki verður að gert, rek-
ur að því að spítaliinn grotniair
niður í höndium þjóðfélags, sem
ætti fremrur að hlúa að botnium.
XXX
Eins og fyrr getur, hafa borg
aryfirvöld skýrt frá því að þau
telji að Reykjavíkurborg hafi
nú á miðju þessu sumri gert
skyldu sína við Landakots-
spítala — því að samkvæmt lög
um frá 1967 beri daggjalda-
nefnd að úthluta sjúkrahúsun-
um nægilegu rekstrarfé, eða
eins og í lögunum segir: „Að
heildartekjur stofnananna mið-
ast við að standa straum af
eðlilegum rekstrarkostnaði." f
framhaldi af þessari klásúlu
segir að daggjöldin eigi að
vera „í samræmi við hagkvæm-
an rekstur og þá þjónustu, sem
stofniumiin veitiir.“
f sambandi við þetta síðast-
nefnda ákvæði má benda á að
legukostnaður í Landakots-
spítala er minni en í tveimur
sambærilegum spítölum hér á
landi, eins og fyrr hefur verið
getið, og er þar með fullnægt
ákvæðinu um „hagkvæman
rekstur."
Um þjónustuna má geta þess
að Landakotsspítali tekur
„akút“ vakt, þ.e. slysavakt, og
bráða sjúkdóma af öllu tagi á
móti Borgarspítalanum og
Landspítalamum þriðju hverja
viku. „Ef Landakotsspítali
veitti ekki sambærilega þjón-
ustu við þessi tvö fyrrnefndu
sjúkrahús, væri ekki hægt að
segja annað en að um embætt-
isafglöp væri að ræða, því að
landlæknir, borgarlæknir og
heilbrigðisyfirvöld hafa lagt
blessun sína yfir þetta,“ segir
dr. Bjarni Jónsson.
Þá er rétt að benda á, að
undanfarin 12 ár hafa öll meiri
háttar höfuðslys verið send til
meðferðar í Landakotsspítala.
Slys þessi eru með hinum al-
varlegustu, og auðvitað væri
ekki forsvaranlegt að senda
slíka sjúklinga átölulaust og
mær einigön/gu í Lamdakot, ef
þjónusta væri þar ekki í lagi.
XXX
Þá er ástæða til að benda á
að í „Nefndaráliti um framtíð-
arskipulag spítalalæknisþjón-
ustunnar,11 sem birtist í Lækna
blaðinu (1.—2. hefti 1967) seg-
ir m.a.: „Mat á spítala hlýtur
fyrst og fremst að byggjast á
læknaliði hans.“
Því viðvíkjandi má benda á,
að undanfarin tvö ár hefur
Landakotsspítali ráðið níu
unga og vel menntaða lækna,
sem allir eru sérfræðingar hver
á sínu sviði, en auk þeirra
skipar starfslið spítalams fjöldi
annarra lækna, margir þjóð-
kunnir og hafa sumir þeirra
unnið um áratuga skeið við
spítalann. Vart getur daggjalda
nefnd talið að þessi breiðfylk-
ing íslenzkra lækna sé ekki fær
um að veita þá þjónustu sem
ætlazt er til í lögunum.
Eður hvað?
í sambamdi við þjónustu spít-
alainis sieigiir dr. Bjami Jóns-
son: „Margt mætti gera bet-
ur, bæði í þessum spítala og
öðrum, og það er ósk og vilji
allra í Landakoti, bæði lækna
og systra, að þjónustan verði
sífellt bætt. En grundvallar-
skilyrði fyrir bættri þjónustu
eir meira fé til ráðsitöfuiruar.
Kostnaður er ekki einhlít-
ur mælikvarði á gæði þjónust-
unnar, því að hægt er að reka
öll fyrirtæki bæði vel og illa.
En það þarf visst lágmark til
þess að þjónustan geti verið
viðunandi. Skilning á því virð-
ist daggjaldanefnd skorta.“
XXX
Þess má að lokum geta til
glöggvunar, að miðað við 200
rúm í Landakotsspítala og þá
ákvörðun daggjaldanefndar að
Landakotsspítali skuli fá kr.
1000 minni daggjöld en t.a.m.
Landspítalinn, er 200 þús.
króna munur fyrir sama rúma-
fjölda á dag á þessum spítöl-
um. Samt virðist sú ákvörðun
daggj a 1 danefnd ar að Land-
spítalinn fái kr. 1000 hærri
daggjöld á rúm en Landakots-
spítali ekki hafa orðið til þeso
að daggjöldin geti staðið und-
ir rekistrarkostnaði Larud-
spítalans.
Systurnar í Landakoti
mundu áreiðanlega engu kvíða,
ef þær væru settar við sama
borð og aðrir. Forréttinda hafa
hvorki þær né læknar Landa-
kotsspítala krafizt. Og full-
yrða má, að óskir Landakota-
spítalans að þessu leyti eigi
ríka samúð, ekki einungis al-
mennings i landinu, sem ávallt
hefur kunnað að meta störf og
þjónustu Landakotsspítalans,
heldur einnig og ekki síður
lækna og starfsliðs þeirra
tveggja ágætu spítala, sem fyrr
hafa verið nefndir í þessu yfir-
liti, Landsipítalans og Borgar-
spítalans.