Morgunblaðið - 31.05.1970, Blaðsíða 16
16
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 311. MAf 1«TO
Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ritstjórar
R itstjó rna rf u lltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
Rltstjóm og afgreiðsla
Auglýsingar
Áskriftargjald 165,00 kr.
f lausasölu
hf. Árvakur, Reykjavík.
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjöm Guðmundsson.
Björn Jóhannsson.
Árni Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
á mánuði innanlands.
10,00 kr. eintakið.
DAGUR KJ0SANDANS
EFTIR
ELÍNU PALMADÓTTUR
„Litla gula hænan fann fræ. Það var
hveitifræ." Kannist þið ekki öll við
þessa sögu? Þetta eru bókmenntir sem
vel hafa dugað okkur íslendingum um
áfatugaskeið. Ég las þessa sögu, þegar
ég var sjálf fimm ára og enn er hún
meðal þess fyrsta, sem börn læra í dag.
Þetta er ekki ómerkileg saga. „Svínið
sagði: Ekki ég! Kötturinn sagði: Ekki
ég! Ein litla gula hænain siaiglðd: „Það vil
ég. Og það gerði hún!“
Eins og í öllum góðum bókmenntum,
má í sögunni um litlu gulu hænuna
finna margvíslegan móral, Hún á t.d. er
indi við okkur, konurnar í þessari borg.
Ja, og reyndar við fleiri. Mér hefur
stundúm dottið í hug, að við værum
svolítið líkar hundinum, kettinum
og . . . ja, ég þori ekki að segja meira.
Við erum svo fjarska tregar til að vera
þátttakendur — jafnvel þó um sé að
ræða sjálfa tilveru okkar, lífsmynstur
það, sem við og okkar nánustu lifum í.
Þetta kemur aldrei betur í ljós en á
tímum sem nú, þegar kosningar eru á
næsta leiti og fyrir dyrum stendur að
velja þá forustu og um leið þá stefnu,
sem verða á — það er óhætt að segja í
öllum málum í þessari borg næstu ár-
in. Er okkur þá alveg sama hvert stefnt
er og hvað er gert? Viissulega ekki!
Þegar ég er stödd erlendis og þarf
að segja frá lífi og lífsháttum í Reykja-
vík, eru mér að sjálfsögðu efst í huga
þeir kostir, sem þessi borg okkar hefur
umfram aðrar. Og ekki er maður í nein-
um vandræðum með að tína til það, sem
athygli og aðdáun vekur. Sagt er frá
ryklausri borg, þar sem hægt er að fá
húsið funheitt og heitt vatn í baðið með
því að snúa krana, hvernig flest fólk á
miðjum aldri hefur náð því að búa í
eigin íbúðum, hvernig óþarfi er að búa
við ótta um afdrif sín, ef maður skyldi
verða veikur eða gamall, maður er ekki
látinn deyja drottni sínum afskiptalaus,
að ekki eru greidd skólagjöld allt
upp í háskóla og fleira, sem víða þykir
ekki svo lítilfjörlegt.
Sé aftur á móti rætt sama viðfangs-
efni hér heima, verður tónninn auðvit-
að allt annar. Til hvers að vera að
fjasa um það, sem búið er að gera?
Það er orðinn hluti af lífi okkar og
sjálfsagt. Og okkur varðar ekkert um
það, þó það þyki kannski hiunnindi
annars staðar. Aftur á móti er heilmargt
ógert, sem þarf að bæta. Um það þarf
að kvarta og fá lagað. Og það er gott.
Meðan við, borgarar þessa bæjar, horf-
um fram á við og erum ekki ánægð
með allt, verður tekið til hendi og hlut-
irnir standa til bóta.
Nú nýlega stóð ég svo allt í einu
andspænis því að þurfa að gera þetta
svolítið upp við sjálfa mig, hlutlægt og
án þess að tína til allt það jákvæða og
allt það neikvæða. Það var þegar datt
skyndilega niður á kollinn á mér tilboð
um að fá að hafa svolítil áhrif í þá
veru að bæta lífið í borginni og jafn-
framt að bera, að litlum hlut, ábyrgð á
því. Og niðurstaðan af þessu eintali sál-
arinnar og hlutlæga mati, var það, að
þetta væri í rauninni fjári góð borg,
þegar öll kurl kæmu til grafar. Og af
hverju skyldi hún vera það? Af því
að hún hefur lengi verið á stöðugri
framfaraleið. Ekki allt gert í einu, en
smásigið á. Borginni hefur verið vel
stjórnað. Flestu miðað í jákvæða átt og
með síauknum hraða. Og alls staðar er
eitthvað á ferðinni, áformað, komið af
stað eða langt komið. Og þegar allt er
upp gert, þá má ég ekki til þess hugsa
að sú stefna, sem meirihlutastjórn Sjálf
stæðismanna hefur markað í borginni
á undanförnum árum og er nú í óða -
önn að framkvæma truflist og falli nið-
ur. Ég get satt að segja ekki fengið
neina heillega mynd af því sem gæti
komið í staðinn. Og ég trúi því ekki að
neinn annar gæti gert betur. En það
mætti herða á, og ég held að mér sé
óhætt að segja, að þetta lið, sem nú
er boðið fram í verkefnin á næstu fjór-
um árum, hafi fullan hug á að taka tii
hendinni undir forustu Geirs Hallgríms
soinar, ef því er femigiið til þess umfooð
í dag.
Litla gula hænan sagði: Það vil ég!
Og það gerði hún — og tók málið í sín-
ar hendur. Hún hefur í sögunni líklega
verið að reyna að segja eitthvað í átt-
ina við það, sem seinna varð svo frægt
um allan heim, af því John Kennedy
sagiðii það — hamn vair .niefiniileiga miikliu
fræigiari en litla gula ihæimain. Hainin saigði:
„Spurðu ekki hvað land þitt getur gert
fyrir þig, heldur hvað þú getur gert
fyrir land þitt.“ Það sem á að gera
fyrir borgina, verðum við að gera öll.
Fyrst gerum við það með því að ákveða
hvernig lífi við viljum lifa, vera svo
með í að velja leiðina og fólk það, sem
líklegast er til að hafa forustu um að
framkvæma hana, og segjum svo ekki á
kjördegi „ekki ég,“ heldur „það vil ég“
og gerum það.
Og ég held ekki að stórar og smáar
óskir okkar séu í rauninni svo ólíkar,
þe'glar við leglgljuim það niiiðiuir fyrir okk-
ur hvernig við viljum búa í þessari
borg. Við kjósum líklega í stórum drátt-
uim Mfslhætti á bodð við þá siem við nú
þagiar höfium — mieð ýmisum laigf æriingium
oig endiuribótiuim. Og ef vilð vitum hvað við
viljum, þá getum við bara sagt eins og
litla gula hænan: „Það vil ég!“ Og sýnt
það í framkvæmd í dag með því að
kjósia til fonuistu þainin mainn oig þafnn
flökk, siem hefur hér laigt líniunniar —
Geir og Sjálfsitæðiisflo'kikinin.
Konstantín vill
ekki fara heim
lAagur kjósandans er runn-
” inn upp. Síðustu vikur
hafa flokkar og flokksbrot
beint máli sínu til kjósenda
með mismunaindi hætti þó,
en nú er að því komið að
kjósandinn kveði upp sinn
dóm. Mestu máli skiptir, að
sá dómur sé kveðinn upp á
grundvelli staðreynda og
, hlutlægs mats á því, hvað sé
Reykjavík fyrir beztu.
Þessar b orgarstj órnarkosn-
ingar fara fiam við sérstæð-
ar aðstæður. Aldrei fyrr hef-
ur verkfall skollið á svo
skömmu fyrir kosningar.
Orsökin fyrir þessu verkfalli
er íhugunarefni fyrir kjós-
endur. Pólitísk sundrung
nokkurra verkalýðsforingja
hefur leitt til þessa verk -
falls. Hræðsla þeirra hvers
við annan er slík, að þeir eru
ekki stamningshæfir fyrr en
úrslitin liggja fyrir, og þau
úrslit geta ráðið miklu um
framhald kjaradeilunniar og
verkfallsins. Þetta verkfall
er sérstaklega lærdómsríkt
fyrir kjósendur vegna þess,
að það sýnir okkur í hnot-
skurn hvernig ástandið yrði
í Reykjavík, ef núverandi
minnihlutaflokkar næðu völd
um. Djúpstæður ágreiningur
og persónul'egt hatur milli
forystumanna þessara flokka
mundi hafa í för með sér
stöðnun og upplausn í mál-
efnum borgarbúa. Verkfall-
ið, sem nú stendur yfir, er
ekki hægt að leysa eins og
sakir standa vegna sundr-
ungar forystumannanna.
Sams konar hnútur mundi
koma upp í lausn á vanda-
málum borgarinnar, ef þessi
sundurleita hjörð næði meiri
hluta. Þetta er því sannkall-
aður örlagadagur fyrir
Reykjavík.
Það er vissulega raunalegt,
að nokkrir verkalýðsforingj-
ar skuli misnota það traust,
sem þeim hefur verið sýnt í
verkailýðshreyfingunni sjálf-
um sér til framdráttar á hin-
um pólitíska vettvangi, og
halda lægstlaunaða verka-
fólkinu í ástæðulausu verk-
falli. Óskir verkafólks um
bætt kjör njóta almenns
stuðnings og enginn vafi er
á því, að grundvöllur er til
samninga um sanmgjarnar
kjarabætur því til handa án
verkfalla. En hræðslan, sem
mas Karlsson, rógritstjóri
Timans, hefur spunnið
upp í blaði sínu rógsherferð
gegn Ólafi B. Thors, átt-
unda manni á lista Sjálf-
stæðisflokksins og haldið
hefur heltekið verkalýðsfor-
ingjana hefur ýtt þeim út í
vanhugsað verkfall. í kosn-
ingunum í dag skiptir miklu
máli, að þeir, siem ástunda
slík vinnubrögð fái makleg
málagjöld af hálfu kjósenda.
Þá munu þeir þegar í stað
ganga til samninga. Verk-
fallið mun þá leysast og í
framtíðinni niunu menn forð-
ast vinnubrögð eins og þau,
sem nú hefur verið beitt.
í kosmingabaráttunni hefur
athyglin einna mest beinzt
að tveimur frambjóðendum
Sj álfstæðisflokksins, Geir
Hallgrímsisyni, borgarstjóra
og Ólafi B. Thors, sem skip-
ar 8. sætið, baráttusætið á
framboðslista Sjálfstæðis-
flokksins. Geir Haligrímsson
hefur verið borgarstjóri um
rúmlega 10 ára skeið. Hann
hefur verið í forystu fyrir
hinni miklu uppbyggingu
Reykjavíkur á þessu tíma-
bili. Borgarbúar eiga kost á
því að kjósa Geir Hallgríms-
son borgarstjóra áfram. Þeir
haifa reynslu af störfum hans
og vita hvers má af honum
vænta. Reykvíkingar vita
hims vegar ekki, hver eða
hverjir skipa muni embætti
borgarstjóra. ef minnihluta-
flokkamir ná völdum. Þá
hefjast hrossakaupin um
þetta þýðingarmikla embætti.
Ólafur B. Thors er ungur
maður, sem hefur þegar get-
ið sér gott orð fyrir prúð-
mennsku og drengilega bar-
áttu í þessum kosningum.
Meirihluti Sjálfstæðismanna
í borgarstjóm byggist á því,
að Ólafur B. Thors nái kjöri.
Hanm er maður, sem Reyk-
víkingum, og þá ekki sízt
hinum yngri í þeima hópi,
væri mikill sórni að í borgar-
stjóm.
Lokahríð þesisarar kosninga
baráttu steindur í dag. Það er
ekki fyrst og fremst kosið
um það, hvort Sjálfstæðis-
flokkurinn verði áfram við
völd í Reykjavík. Það er kos-
ið um það, hvort höfuðborg
íslands eigi að njóta sam-
hentrar stjórnar eða falla í
hendur glundroðaafla. Með
þetta í huga væmtir Morgun-
blaðið þess, að Reykvíkingar
stuðli að sigri Reykjavíkur í
þessum kosningum með því
að greiða D-lisitanum at-
kvæði sitt.
því fram, að hann hafi á
fundi „nítt“ einn frambjóð-
anda Framsóknar fyrir það,
að hanu hafi alizt upp í fá-
tækt. Allir þeir, sem þekkja
drengskap Ólafs B. Thors
Róm, AþeniU, 29. mia.í — AP-NTB
HAFT var eftir áreiðanlegum
heimildum í Róm í dag, að Kon-
stantín Grikklandskonungur, sem
dvelst þar í útlegð sinni, hefði
hvatt grisku herforingjastjómina
tii þess að segja af sér og fela
völdin í hendur bráðabirgða-
stjórn, sem kæmi aftur á mann-
réttindum og efndi til frjálsra
kosninga.
í viðræiðium vilð Panayotis
Pipineliis, uitanríkiiisráHlhjerra, seim
sat fu-nid Atlantghafsbaindialagsins
vita, að þetta er þvættingur
og allir þeir, sem sótu fyrr-
nefndan fund vita, að þetta
eru ósannindi. Ólafur B.
Thors svarar þessum rógs-
skrifum í Morgunblaðinu í
dag.
í Róim og er vimur kioiniuimgs, m»un
Koimsitaintíin hafa laigt á það
áherzlu að unidimn yrði bráður
buigiuir að því að enidiurreis'a lýð-
ræði í Grikklandi. Að því er sum
blöð í Aþervu hermia, rieyudi
Pipinelis að teljia koiniunig á að
snú.a aftur til Grilkkiainidis og
taika á ný við koouinigdómi, en
í tiLkyniminigiu, aem Stylianos
Pattalkos, ininiainrílkisráðlberra, gaf
út í Aþeniu í diaig sagir, að eogia
brýnia niaúðs/yn beri til þeas a/ð
komiumgurinn snúi aftur, að
miiinnsta kosti elkki fyrr en efnit
hafi verið til kosniiniga.
í yfirlýsinigiu Pattafcosar seigir,
að samkvæimt himini niýju stjórn-
arsikrá geti komuinigiur siniúið aft-
'Uir þegiar efnt vierði til nýrra
kosnéniga eða ef stjómin b iðj i
banin -að sniúa aftur fyrir þainn
tíma. „Hvoruigt skilyrðlið er fyr-
ir hendi, oig stjóriniin 'hiefur þar
af leiðiainidi efcki sent koaumigi
nioiklkurt boð uim að smúa aftur og
hielduir ekki snúið sér til hants til
þess aið efna til niýrra fcoisin:i'nga,“
siag'ir í yfíirlýsdin/giuininji.
í dag var Paiul Vardinoiyaininflis,
fyrrium rá'ðlherra úr Miðficnkika-
siaimlbandiniu, seim fiúði fná Grilkik
laimdi eftir ihierbyltinigumia og
smeri aftur í síðiuistu vikiu, sýkn-
aðiur af ákiæru uim að hafa móðg
að yfirvöid landsks. Hann viar
dæmdiur fjiarstaddiur af undir-
rótti árið 1D67 fyrir að hafa
móðigað l'ögregluimianin, siam tók
hiainm fyrir umfierðarbrot fiiman
árum áðiur, þagair Vardinoyaininiis
niaut 'þiiniglbelgi oig ekki var uminit
að leið'a hann fyrir rétt. Áfrýjuin
'arréttur úrsfc'urðatðli í dag, að
Vardimoy'annis hefði móðgað lag-
reigiuimiain.ninn en elkiki yfirvöld.
í Brúsael var skýnt, frá því í
dag, að sandiiherna Grikklands
þar hefði v'erið kallaður heim
veigna fjóída miótmælaaðgerða
gagn gr'ísiku herflorinigjiastjónni-
inrnii..
Rógburður Tómasar Karlssonar