Morgunblaðið - 03.06.1970, Blaðsíða 10

Morgunblaðið - 03.06.1970, Blaðsíða 10
10 MORiGUN’BLAÐIÐ, MIÐVIKUDAQUR 3. JÚNÍ 1070 Enginn ótti, engin von Sagt frá heimildarriti Per Olof Sundmans um heim- skautaleidangur Andrées i i > !HW H-rf-ii ii. u fit ‘fi! l'y-:W&Ww' SKÝRT hefur verið frá því í fréttum, að sænska skáldið Per Olof Sundman sé væntanlegur hingað til lands til skammrar dval- ar. Sundman er löngu víð- kunnur sem einn af fremstu skáldsagnahöfund um Svíþjóðar og ýmsar bóka hans hafa verið þýdd ar á önnur mál. Ein þeirra, Loftsiglingin, kom út í ís- lenzkri þýðingu Ólafs Jónssonar hjá Almenna bókafélaginu fyrir nokkr- um árum, en fyrir þá bók hlaut Per Olof Sundm.in bókmenntaverðlaun Norð- urlandaráðs sem kunnugt er. Hér á eftir verður get- ið um heimildarrit Per Olof Sundmans um Andrée- leiðangurinn. í Loftisiigliingiuinnii fjallar ihöfuinidiuir sem kiuminiuigt ©r uim örlög hieiimisk'aniitsleiSiainiguiris sæinska pólfairamis S. A. Amdmé- ets cng féliaigia ihainis. Sú bó'k vair Skáldivehk um örlög pólíiair- anmia. Em fyrir tveiiimiU'r áirium kom út öniniuir bók eft/iir Peir Olof Sundmiam uim samia efinii: Ingen frugtan, inget hopp. Ett collage kring S. A. Andrée, hans följeslagere och hans polarexpedition. Albert Bonni- ers förlag. Stockholm 1968. Tiitill þasisiainair nýjiu bótoar Suindmiainis, Enigiimn óititá, enigún vom, er sótifiur í vilðbal, sem Spiitisibengem Gaizet/tie ihafðii vi@ Amdrée, lei0lamgurgsltjóiria, árd0, aem laglt var upp í leilðtaingur- inm. Þiar seigir Amdrée: „Já, giamialt orðitæki segiir, alð þaið fáirá aldirei eins illa og miaiðiur ót’baisrt og aldneii eims vel og miaðiuir voniar. Ég þer enigam ófita í 'brjósti og einiga von.“ Þetssii nýja bók Per Olof Sumdrruamis er byglgð á beim- ildum um Anidiréeleiðainiguir- imin. Vitmaö er í dagbaetouir, sem leiiiðianigursmiemm rituöu á leilð siinmii yfir hieimistoaiuibaís- inm, myindir ertu bintar,, sem þeir tótou og vakðveiittiusit á filmium þar siem leiðaniguriinm að lokanm varð til. Þá enu \ Loftbelgurinn lentur á ísnum og karfan dregst á eftir honum. slkamimidiair á Hviitiey í 33 ár. Þá genðti þriðji laið'amiguirs- mia/ðluiniinin, Finæntoel, sitöðuigar veöurflansaltlhiuigamiiir og eiininiiig þaer betour Per Olof Suindirruan mie'ð í bók síma. Þegair feirið þriemieinminigaininia hefluir þaminiiig varið rralkiin eftlir iheimlildumiuim, firá því alð loft- belguir þeirina varð að lemldia á ianiuim oig 'til þess er þeiir 'náiðlu tlil Bvítieyjiar, þar siem þe'irn var bainii búinin, telkuir vilð toafli uim afdiráfiin. Hvað varð þesisiuim miönmium xiaiuin- venulieiga að bainia. þeigair þelir hiöfðlu fast iamid umidiir fótuim og voriu vel birigiir af vistium? Vikiu fyrir amidláltiilð •hafð'i Andróe rilbað í dagbók sinia: „Með slitouim félöigum gæti miaðluir bjiangað sér við hvaSá krtagiumistiæðlur isem veina í formála bóitoariiinmiar sieigir höfundur m. a. : „í skáldsögu máinmli „Lafitsáiglinfgin“, held ég þvi fnaim, alð þegair An/dirée mistókst tilnaiuin, sem hanm geriðii til að laggjia upp suimiar- 1, ■ #i? Per Olof Sundman itríkímuir. Vonu 'tólf bríkílniuir í þnemiuir gnömimiuim af þunrium kjötleiifum. Þykliir því miega móð viissu fiullyirðla ‘alð briílkin- umniar halfi adðið miöminluiniuim áð bama. í bótoarloik seiglir firá því, er lík þnemieinmálngaminia vor'U fiultt 'mieð viðlhöfin fil Stokklhólms og jiarðseitlt þair vi@ bátíðleiga latlhöfln.. Birtiir enu kaflar úir rsöðuim eirikálbáislkiuips, Nlaitainis Södeirfblomis, og ljóðskáldsinB Brik Axiel KiarMeldts við þettia tælkiifæirli, Loks eriu biiribair í bókinmá .allmiangair miymdáir úir lei0iamigir,iniuim., fieisf/ar tietoniar á för þeáiriria félaiga y'fir ísinm. Pilmiuiriniar vanðveibtuist í mlálmJhylíkj'uim og tólksf iað fnamltoalla 20 igneiináleigar myindár. Bók Per Olotf Sumdmiams er einltoar vandvirtonisleiga uinrn- in og gefuir glögga og ömtuir- lega myind atf flítfldtjörfuim og voniauisuim ieiðáinigiri. þðirina loftibelgsmianinia irun yfir hiéim- sitoauitiSíisim/n,. J. H. A. Spuirintaigiin um enidialok þrie- mianinálnlgaininia vair miilkið rædd í blöðium og bótoum eftir a@ lítoaimisieitfar þeinria fuinidiust árið 11930. Voiru ýmis'ar get- gátuir uippi um hvað hetfðá orðið þeám að fjörtjómli, en það vair elkká fyirir en árið 1952 sem .slkýrilnlg kiom íriam á örlöiguim þeimria, sem óyggj- lanidá miá teljia rétltia. Dainistouir læltonir, Bnngt Adiam Tryde, setltii hama fnaim, Er slkýrinig bainis á þá leiið, að bníkíniuir i þjiairmidiýriakjöbi hiatfi onðið bainaimiein þeimna Anidirées, Fraentoels og Stinindbengs. Byggir Tryde þessair mliðlur- srböðiuir síniar aumpairt á daig- bótoarlýsliimguim um hieilsuifar þeinra félaiga, en suimparlt á þvá, að í leáiflum bj'armidýrs- kjöts, aem fanmist í dvalar- Sfiaðlniuim á Hv'itiey fuinidiuist Sumarið 1930 fannst staðurinn á Hvítey, þar sem leiðangurs- menn höfðu borið beinin. Norskur rannsóknarleiðangur, sem var á leið undir forustu dr. Gunnars Horn til Franz Josefs- lands, fann síðasta dvalarstað Andrées og félaga hans. ið 18i96, haffi honiuim orðáð ljóst, að áæitluin hamis var dautðiadæmd. En hanm hajfðí bairizt alf svo m,ikiuim ákialfa fyiriir huigmiymid sinimi og vaikið slítoain áhuiga, 'að hamin var orðinin fanigi áimima eigin draumia. Harnn gat elktei dneigið sig til batoa, hamin gait eteki viiðutrlkeminf a@ áæfluin bans væri of bjiartsýn og í iauau loftli. Hamrn áttli enigna koslba völ. Hanm vairð að fmaimtoværraa fyiniræ'tluin sáima, enda þóitlt það væri fásiinmia. Eftir iað bótoiin vair ákriifluð hetf óg fuiradið öininlutr -göign, siem styðja álytobuin mámia, t. d. bréf Aradirées !til Niamsians 26. rraaá 1897 og brétf hanis til Svedbapgs verlkf.næðlimlgs, sem teitoraaðtt lotfltlbelgsbúisiið, nibað 1. jiaraúar ll807.“ Fynstlu þrír kiatflamniiir í bók- iranli fjialia um leálðairaguns- mianiniraa þrjá. Er toatflinm um Aradrée iainigianigsituir, enda viar bamrn þelkktuir rraaðuir, þegar uipp var laigt. Hiniir vonu enin uinigir og hötfðiu eklkli femgizit við miaitit, sem alflhygli gait vakiið, áðtor en þaiir fónu þessia för. En kjiannáinm í 'bók Sumd- iraains bytggisit á dagbók- ,um Andréeig og Sltiriilndlbergs imieðan á feirðininá stóð, en þær varðveittusit ialð motoknu ó- einmiig driagin fnam mörig -at- riði úr iífi ieiðlaniguinsmiairania, ef þaiu miætbu varðia fil að vanpa ljósi á þettia fífldjartfá og vonlausa tfyrinfiætoi. ! Hér stendur Andrée yfir birni, sem hann hefur skotið rétt við löndunarstaðinn. Fráleitt hefur hann þá grunað, að bjamar- kjötið yrði þeim félögum að bana. Þessa mynd tók vélin sjálf af þeim félögum, þar sem þeir brjótast áfram með föggur sínar.

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.