Morgunblaðið - 03.06.1970, Blaðsíða 10
10
MORiGUN’BLAÐIÐ, MIÐVIKUDAQUR 3. JÚNÍ 1070
Enginn ótti, engin von
Sagt frá heimildarriti Per
Olof Sundmans um heim-
skautaleidangur Andrées
i i > !HW H-rf-ii ii. u fit ‘fi!
l'y-:W&Ww'
SKÝRT hefur verið frá
því í fréttum, að sænska
skáldið Per Olof Sundman
sé væntanlegur hingað til
lands til skammrar dval-
ar. Sundman er löngu víð-
kunnur sem einn af
fremstu skáldsagnahöfund
um Svíþjóðar og ýmsar
bóka hans hafa verið þýdd
ar á önnur mál. Ein þeirra,
Loftsiglingin, kom út í ís-
lenzkri þýðingu Ólafs
Jónssonar hjá Almenna
bókafélaginu fyrir nokkr-
um árum, en fyrir þá bók
hlaut Per Olof Sundm.in
bókmenntaverðlaun Norð-
urlandaráðs sem kunnugt
er. Hér á eftir verður get-
ið um heimildarrit Per Olof
Sundmans um Andrée-
leiðangurinn.
í Loftisiigliingiuinnii fjallar
ihöfuinidiuir sem kiuminiuigt ©r uim
örlög hieiimisk'aniitsleiSiainiguiris
sæinska pólfairamis S. A. Amdmé-
ets cng féliaigia ihainis. Sú bó'k vair
Skáldivehk um örlög pólíiair-
anmia. Em fyrir tveiiimiU'r áirium
kom út öniniuir bók eft/iir Peir
Olof Sundmiam uim samia efinii:
Ingen frugtan, inget hopp. Ett
collage kring S. A. Andrée,
hans följeslagere och hans
polarexpedition. Albert Bonni-
ers förlag. Stockholm 1968.
Tiitill þasisiainair nýjiu bótoar
Suindmiainis, Enigiimn óititá, enigún
vom, er sótifiur í vilðbal, sem
Spiitisibengem Gaizet/tie ihafðii vi@
Amdrée, lei0lamgurgsltjóiria, árd0,
aem laglt var upp í leilðtaingur-
inm. Þiar seigir Amdrée: „Já,
giamialt orðitæki segiir, alð þaið
fáirá aldirei eins illa og miaiðiur
ót’baisrt og aldneii eims vel og
miaðiuir voniar. Ég þer enigam
ófita í 'brjósti og einiga von.“
Þetssii nýja bók Per Olof
Sumdrruamis er byglgð á beim-
ildum um Anidiréeleiðainiguir-
imin. Vitmaö er í dagbaetouir,
sem leiiiðianigursmiemm rituöu á
leilð siinmii yfir hieimistoaiuibaís-
inm, myindir ertu bintar,, sem
þeir tótou og vakðveiittiusit á
filmium þar siem leiðaniguriinm
að lokanm varð til. Þá enu
\
Loftbelgurinn lentur á ísnum og karfan dregst á eftir honum.
slkamimidiair á Hviitiey í 33 ár.
Þá genðti þriðji laið'amiguirs-
mia/ðluiniinin, Finæntoel, sitöðuigar
veöurflansaltlhiuigamiiir og eiininiiig
þaer betour Per Olof Suindirruan
mie'ð í bók síma.
Þegair feirið þriemieinminigaininia
hefluir þaminiiig varið rralkiin eftlir
iheimlildumiuim, firá því alð loft-
belguir þeirina varð að lemldia
á ianiuim oig 'til þess er þeiir
'náiðlu tlil Bvítieyjiar, þar siem
þe'irn var bainii búinin, telkuir
vilð toafli uim afdiráfiin. Hvað
varð þesisiuim miönmium xiaiuin-
venulieiga að bainia. þeigair þelir
hiöfðlu fast iamid umidiir fótuim
og voriu vel birigiir af vistium?
Vikiu fyrir amidláltiilð •hafð'i
Andróe rilbað í dagbók sinia:
„Með slitouim félöigum gæti
miaðluir bjiangað sér við hvaSá
krtagiumistiæðlur isem veina
í formála bóitoariiinmiar sieigir
höfundur m. a. : „í skáldsögu
máinmli „Lafitsáiglinfgin“, held ég
þvi fnaim, alð þegair An/dirée
mistókst tilnaiuin, sem hanm
geriðii til að laggjia upp suimiar-
1, ■ #i?
Per Olof Sundman
itríkímuir. Vonu 'tólf bríkílniuir í
þnemiuir gnömimiuim af þunrium
kjötleiifum. Þykliir því miega
móð viissu fiullyirðla ‘alð briílkin-
umniar halfi adðið miöminluiniuim
áð bama.
í bótoarloik seiglir firá því, er
lík þnemieinmálngaminia vor'U fiultt
'mieð viðlhöfin fil Stokklhólms
og jiarðseitlt þair vi@ bátíðleiga
latlhöfln.. Birtiir enu kaflar úir
rsöðuim eirikálbáislkiuips, Nlaitainis
Södeirfblomis, og ljóðskáldsinB
Brik Axiel KiarMeldts við þettia
tælkiifæirli, Loks eriu biiribair í
bókinmá .allmiangair miymdáir úir
lei0iamigir,iniuim., fieisf/ar tietoniar
á för þeáiriria félaiga y'fir
ísinm. Pilmiuiriniar vanðveibtuist
í mlálmJhylíkj'uim og tólksf
iað fnamltoalla 20 igneiináleigar
myindár.
Bók Per Olotf Sumdmiams er
einltoar vandvirtonisleiga uinrn-
in og gefuir glögga og ömtuir-
lega myind atf flítfldtjörfuim og
voniauisuim ieiðáinigiri. þðirina
loftibelgsmianinia irun yfir hiéim-
sitoauitiSíisim/n,.
J. H. A.
Spuirintaigiin um enidialok þrie-
mianinálnlgaininia vair miilkið rædd
í blöðium og bótoum eftir a@
lítoaimisieitfar þeinria fuinidiust
árið 11930. Voiru ýmis'ar get-
gátuir uippi um hvað hetfðá
orðið þeám að fjörtjómli, en
það vair elkká fyirir en árið
1952 sem .slkýrilnlg kiom íriam
á örlöiguim þeimria, sem óyggj-
lanidá miá teljia rétltia. Dainistouir
læltonir, Bnngt Adiam Tryde,
setltii hama fnaim, Er slkýrinig
bainis á þá leiið, að bníkíniuir
i þjiairmidiýriakjöbi hiatfi onðið
bainaimiein þeimna Anidirées,
Fraentoels og Stinindbengs.
Byggir Tryde þessair mliðlur-
srböðiuir síniar aumpairt á daig-
bótoarlýsliimguim um hieilsuifar
þeinra félaiga, en suimparlt á
þvá, að í leáiflum bj'armidýrs-
kjöts, aem fanmist í dvalar-
Sfiaðlniuim á Hv'itiey fuinidiuist
Sumarið 1930 fannst staðurinn á Hvítey, þar sem leiðangurs-
menn höfðu borið beinin. Norskur rannsóknarleiðangur, sem
var á leið undir forustu dr. Gunnars Horn til Franz Josefs-
lands, fann síðasta dvalarstað Andrées og félaga hans.
ið 18i96, haffi honiuim orðáð
ljóst, að áæitluin hamis var
dautðiadæmd. En hanm hajfðí
bairizt alf svo m,ikiuim ákialfa
fyiriir huigmiymid sinimi og vaikið
slítoain áhuiga, 'að hamin var
orðinin fanigi áimima eigin
draumia. Harnn gat elktei dneigið
sig til batoa, hamin gait eteki
viiðutrlkeminf a@ áæfluin bans
væri of bjiartsýn og í iauau
loftli. Hamrn áttli enigna koslba
völ. Hanm vairð að fmaimtoværraa
fyiniræ'tluin sáima, enda þóitlt það
væri fásiinmia.
Eftir iað bótoiin vair ákriifluð
hetf óg fuiradið öininlutr -göign,
siem styðja álytobuin mámia, t. d.
bréf Aradirées !til Niamsians 26.
rraaá 1897 og brétf hanis til
Svedbapgs verlkf.næðlimlgs, sem
teitoraaðtt lotfltlbelgsbúisiið, nibað
1. jiaraúar ll807.“
Fynstlu þrír kiatflamniiir í bók-
iranli fjialia um leálðairaguns-
mianiniraa þrjá. Er toatflinm um
Aradrée iainigianigsituir, enda viar
bamrn þelkktuir rraaðuir, þegar
uipp var laigt. Hiniir vonu enin
uinigir og hötfðiu eklkli femgizit
við miaitit, sem alflhygli gait
vakiið, áðtor en þaiir fónu þessia
för. En kjiannáinm í 'bók Sumd-
iraains bytggisit á dagbók-
,um Andréeig og Sltiriilndlbergs
imieðan á feirðininá stóð, en þær
varðveittusit ialð motoknu ó-
einmiig driagin fnam mörig -at-
riði úr iífi ieiðlaniguinsmiairania,
ef þaiu miætbu varðia fil að
vanpa ljósi á þettia fífldjartfá
og vonlausa tfyrinfiætoi. !
Hér stendur Andrée yfir birni, sem hann hefur skotið rétt við
löndunarstaðinn. Fráleitt hefur hann þá grunað, að bjamar-
kjötið yrði þeim félögum að bana.
Þessa mynd tók vélin sjálf af þeim félögum, þar sem þeir
brjótast áfram með föggur sínar.