Morgunblaðið - 03.06.1970, Blaðsíða 12

12
MORjGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGU'R 3. JÚNÍ lflTO
Jlfofgtittlrlafrfr
Útgefandi
Framkvaemdastjóri
Ritstjórar
Ritstjómarfulltrúi
Fréttastjóri
Auglýsingastjóri
RKstjóm og afgreiðsla
Auglýsingar
Áskriftargjald 165,00 kr.
f lausasölu
hf. Arvakur, Reykjavik.
Haraldur Sveinsson.
Matthias Johannessen.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Þorbjöm Guðmundsson.
Bjöm Jóhannsson.
Ámi Garðar Kristinsson.
Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Aðalstræti 6. Simi 22-4-80.
á mánuði innanfands.
10,00 kr. eintakið.
SÆLL ER HVER I SINNI TRU
¥»að er einkar athyglisvert
að fylgjast með við-
brögðum stjórnmálaflokka og
málgagna þeirra við úrslit-
um kosninganna. Af orðum
efsta manns á lista Alþýðu-
flokksins í Reykjavík mætti
ætla, að tap Alþýðuflokks-
ins í höfuðborginni væri öll-
um öðrum að kenna en hon-
um sjálfum og þeim, sem
stóðu að kosningabaráttu
flokksins. Er vart hægt að
segja að það sé manndóms-
bragur að þeim viðbrögðum.
Um afstöðu Framsóknar-
manna og kommúnista til
kosningaúrslitanna er það að
segja, að sæll er hver í sinni
trú. Framsóknarmenn standa
raunverulega í stað og tapa
sums staðar töluverðu at-
kvæðamagni eins og t.d. í
Kópavogi, Keflavík og Vest-
mannaeyjum. Af skrifum
Tímans mætti ætla, að þessi
niðurtaða kosninganna tákni
mikinn sigur Framsóknar-
manna. Kommúnistar urðu
fyrir því áfalli að missa einn
borgarfulltrúa í Reykjavík
en það hefur alvarleg áhrif á
aðstöðu þeirra í borgarstjórn
og þeir misstu einnig mann í
bæjarstjórn Kópavogs, sem
hefur lengi verið þeirra
sterkasta vígi. Þrátt fyrir
þetta eru skrif kommúnista-
blaðsins á þann veg, að um
góðan sigur hafi verið að
ræða. Að dómi þessara aðila
hafa Sjálfstæðismenn hins
vegar orðið fyrir fylgistapi,
þótt þeir hafi sótt á um allt
land og bætt við sig bæjar-
fulltrúum í stærstu kaup-
stöðunum utan Reykjavíkur.
Þannig reynir hver flokkur-
inn um sig að telja fylgis-
mönnum sínum trú um, að
sigur hafi unnizt. Kannski
hefur þetta uppörvandi áhrif
á flokksmenn þessara flokka
en það breytir ekki niður-
stöðum kosninganna. Eins og
útvarpsmenn sögðu á kosn-
inganóttina er helzta ein-
kenni kosn ingaúrslitanna það
að Sjálfstæðiismenn eru í
sókn hvarvetna um iandið
með örfáum undantekning-
um.
Að vísu er hundraðstala
þess fylgis, sem Sjálfstæðis-
flokkurinn nýtur svipuð nú
og í síðustu sveitarstjómar-
kosningum 1966. En tímabil-
ið frá 1967 til 1969 var Sjálf-
stæðisflokknum mjög erfitt
vegna efnahagsörðugleik-
anrna. Því fer ekki á milli
mála, að flokkurinn hefur
unnið upp að undanfömu,
það sem á þeim árum tapað-
ist.
Landakotsspítali
Dekstur sjúkrahúsa er orð-
inn afar umfangsmikill
enda er sú þjónusta, sem spít-
alarnir veita margvísleg og
mjög dýr, enda þótt þeim
kostnaði sé að jafnaði skipt
niður á samfélagið í heild.
Svonefndri daggjaldanefnd
hefur verið falið það verk-
efni að ákvarða daggjöld
sjúkrahúsa en daggjald er
það gjald, sem spítalar fá
greitt fyrir hvert rúm í
sjúkrahúsinu og á að standa
undir öllum rekstrarkostnaði
þess.
Leikmenn mundu í fljótu
bragði ætla, að daggjöld
sjúkrahúsanna í höfuðborg-
inni væru mjög svipuð, þar
sem ekki geti verið mikill
munur á rekst r a rk ostna ð i
þeirra eða þjónustu. AJlt
era þetta mjög fullkomnir
spítalar með sérhæft starfs-
lið og góð tæki og aðbúnað-
ur sjúklinga góður. Engu að
síður er það staðreynd, að
veralegur munur er á þeim
daggjöldum, sem ákveðin
hafa verið fyrir hvert hinna
þriggja aðalsjúkrahúsa í
Reykjavík.
Á þessu ári fær Landspít-
alinn t.d. greiddar kr. 2300 á
óvert rúm á dag en Borgar-
spítalinn fær greiddar kr.
2100 eða 200 krónum minna,
en dugar þó ekki til. Landa-
kotsspítalinn fær hins vegar
greiddar aðeins 1300 krónur
á dag fyrir hvert rúm í spít-
alanum.
Þennan mikla mun á dag-
gjöldunum er erfitt að skilja.
Ekki er vitað annað en þjón-
usta við sjúklinga og aðbún-
aður þeirra á Landakots-
spítalanum standist fyllstu
kröfur, sem gerðar era til
sjúkrahúsa hér á landi. Spít-
alinn hefur á að skipa hinum
færustu læknum, sumum
landsþekktum sérfræðing-
um, hverjum á sínu sviði, t.d.
hefur hann getað veitt þjón-
ustu í sambandi við höfuð-
slys og augnskurðlækningar,
sem ekki fæst annars staðar.
Og allir þekkja hið fórnfúsa
starf systranna á Landakoti.
Þær hafa varið lífi sínu og
starfskröftum til uppbygg-
ingar þessa sjúkrahúss, sem
hefur átt ómetanlegan þátt í
heilbrigðisþjónuistunni hér á
landi. Kostnaður við bygg-
ingu nýja Landakotsspítalans
nemur nú um 130 milljón-
um króna og er yfirgnæfandi
hluti af því framlag systr-
anna sjálfra, en 10% af þess-
um kostnaði hefur verið
ÞAÐjl
ER
SV0
MARGT
1
EFTIR
ÓLA TYNES
Kambódía
ÞÁ ihafa Bandarikin gripið í tauim-
ana í Kambódíu og kommúnistar eru
orðnir vitlausari en nokkru sinni fyrr.
Og er það netna von? Er það eklki hreint
og beint svívirðilegt að þeir skuli ekki
fá að leggja landið undir sig í friði?
Það er ekki úr vegi fyrst svona er kom-
ið, að rifja upp að'dragiaindainin að íhlut-
un Bandairíkjanna í Kambódíu og til-
raunir þeirra til að koma á friði í Asíu,
og hverfa þá fyrst aftur til ársims 1968.
Hinn 1. nóvember það ár fyrirskipaði
Johnson forseti að öllum loftáæáisum á
Norður-Vietnam slkyldi hætt. Hann
steig þar með fyrsta stóra skrefið í
friðarátt í von uim, að koimmúnistar
k.æmu til móts við hann. Það er kunn-
ara en frá þurfi að segja, að það gerðu
þeir ekiki, hieldiur notfærðiu sér þetta til
að aulka heirn/aðarað'gierðtr síniar til
munia. Þeg'ar Nixon tók við embætti, hóf
h-anm bro'ttflutiniing bandiarfclkra her-
mianiraa frá Vietaam, og frá því í júná
í fyrra hefur þeiim fæk'kað um 115 þús-
und. Koimmúiniiis'tar hafa tetoilð hverri til-
kjnniniinigu um fæikkun mieð srvívirðinigium
ag sikömimiuim oig dylgjium um að það
væri aðeiinis „svívirðdleglt, kapítalísikt
áróðuT®bragð“.
Hiran 20. apríl tilkyranti Nixon, að
haran mynidíi fækka baindiarísikum her-
miöninium um 150 þúsuind í viðbót á
þessu ári, oig sú tiilkyniniinig hlaiut s'ömu
viðtökur oig þær fyrri hjá kommiúndst-
urn.
Og hvað bafa þeir svo glert, blessaðir,
til að komia á friði? Þeir juku hiernia'ð-
araðgerðir í Vietaam edms oig fyrr aeg'ir.
Baindarílkjamieinn tóku því mieð þögn og
þolinmiæiði. Komimúraisitair réðust iinin í
Laois og Nixon áikvað að sierada akiki f-ót-
göragulið þamigað í von um að Laos tæk-
ist að siemja. Þá réðust þeir iiran í
Kambódíu og em-n hélt Nixom að s<ér
höradiuinum. Þalð var eikki fyrr em það
var auigljóst, að bæði Laos o-g Kamibódía
voru að falla og innmáisiairsive'itir komm-
ún/jsta í Kamibó'díu voru komrnir iiran á
landræimiu, sem er aðeiras uim 50 kiíló-
mietra frá Saigom, höfuðiborig Suður-
Vietraam, aið haran lét til skar'ar slkríða.
ERFIÐ AKVÖRÐUN
Það var eikká aiuðvelt fyrir forlsieitairan
að taka þesisia ákvörðura. Banidiarísk-a
þjóðin er orðin laraglþreytt á stríðirau, og
h.ann viisisii, alð ákvörðuniiin myndi mæl-
ast illa fyri-r. Foreldrar, siem eigia að
horfa á eftir soraum sírautm i atríð, eiga
erfitt rraeið að (ho-rfa hluitliauist á pólitísika
og hiemaðiarlegia stöðu og atbvæðaveið-
arar, eins oig Fulbri'ght, ölduinigadieildar-
þiingmiaður, voru viissir mieð að raota
þetta tækifæri til að raæla sér í niakkur
x í við'bót.
En forsietiran þurfti að taikia tillit til
araraarra sjóniarmiða líba, ag þau ur'ðiu
þyngri á vogiarskiáluraum en pólitíisk
framtíð h-anis. Allar þjóðir í Suðaiustur-
Asíu, sem eikki eru þegiar á valdii 'komm-
únásita, harfa mieð vaxiairadi uglg á þró-
uindraa í méluim þar. Filippseyjiar, Malay-
sí-a ag Thailiaind edga þegar í erfiðleiik-
utm. Óstöðuigit hlutleysi Bu-rmia er í
hættu. Indónesía hefur emn eikiki raáð sér
eftir tilriaiuin kommúinásta til að hrifsa
völdin fyrir fimm árum.
18. raóvemiber í fyrra spáði ég því í
þessum diátki, að þegar Baindiaríkin
hefðu veilkt -berintaðaraðstöðu siíma hæfi-
lega mie'ð broittfluitndnigi be-rmian'na frá
Vietaam, myinidiu kommiúraiistia'r ráðiaist
inn í Laios, Kaimibódíu og Tbailarad.
Nú er bara Thailand eftir, em mdg
laragar til aið bœta við Buirmia, Malaysíu
ag Ind'ónesiíu, ef kommiúinii'star fá að vera
óiáreittir. Oig þesisi lönd niefirai ég bar'a
til að byrja m<eð, cinraur myindiu sijálf-
sagt fylgja í kjölfiarið. Við sikulum taka
fyrir nioikikiur lömid sérstaikl'eiga oig reyn-a
að gera okbur igrein fyriir, hivað fall Laios
og Kamibódíu hefði að seigja fyrir þau.
Oig þá er alveig eins giott að byrjia á
Laos: Það er í hj'arta Indió-Kína. Fall
þeiss myndi færa kcmimúnÍBti'm þrjár
milljómiir -niýrna siálma cig opna gervalla
Suðiaiuetur-Asíiu fyrir jranrásum þeirra.
Suður-Vie-tnam: Ef Laos og Kamibódía
féllu, beifðu koimimiúrais'tar chindra-ðan
aðgang a-ð Ho Ohi Mi'nlh-slóðiinini og öðr-
um bifgðaflutiHiinigaleiðium, cig giæitu sitór
aui-ið hiergagra-a- cig hiermianiraa'fliutniniga
inn í lamddð.
Thailancl yi'ði sjálfsaigt 'n'æsta fórn-
ardýrið. Pekinig cig Haniod hafa hó'tað
,,frelsáisstríði“ gegm Thailandi síðain
1965. Lamidiamiæriin afð Kam/bó-díiu oig Laos
yrðu gerssimleiga óverjianjdii. Hé-r myndu
Kímverjar lífclieiga kornia til siöigiuranar.
Þeir eru nú að kigigja breiiðon og g'óðatn
veg milli Yuninan-héraðraiine í Kíma ag
Dien Bie-n P’hu í No-r'ðuir-Vietniam ag
Mekonig áriinraar í Laos. Vegiuiriiran liggur
aiðednis urn 30 kílómetria frá laindiamœr-
um Th-aila.nds. Nokkur þúsuind kíraversk-
ir hiermie-nn eru þegiar á þeseuim 'slóð-
ura og hiafa kiomáð fyrir miiiklum vo-ptnia-
birgðum rétt við landiamæri Thaiil'amd-s.
Burma é íþeigair í böiggi við skiænuliö'a
koim.rraú'nista og hlutleysii liainidsiras er
óöruig'gt Þa(8 er ólíkleigt aö laradiy héldi
því, ef Laois og Kamibódía féllu. Ég hief
þegar nefnt öinniur lönd, sem yrðu í
mikilli hættu, svo sem Malaysíu, Filipps
eyjar oig Indónesíu.
Indland cig Japan mynidu eiinmdig
finma fyrir áhrifum, þótt ástaradið væri
alls elklk.j fccmið á bættutogt stig.
Nixon átti því um tvo kosti að velja:
Afharadia kcmmúnistuim Asíu á silfur-
bakka e'ða grípa í taumiania. Nú kynnu
vestrænir moran að spyrjia hvað það
gerði ei'gintoga til þó-tt komm-
únistar réðu Así-u. I fyrata laigi væri
þá verið a-ð ofurselj'a buinidruð millj'óraa
miarania kommúraisim'ainium. Við höfum
mikla saimúð miéð Tékkcsló'vöbuim og
Unigverj uim, hvers veigiraa ekikii AiSiíuimöran
uim, sem viljia vera frjákdr? í öðru laigi
mieguim við dkki gie-ymia því, að Savét1
ríkin herða sífiellt þrælatölk siíin á þjóð-
um Austur-Evrópu oig hafa sýrat, að þa>u
þola eragin frávik. Þau hafa kcm.i-ð sér
upp gríðarmiklum herskii-paflota, siem
fer sífellt S'tækkaindi. Flotimn er ekfci
leragur varraareining, 'hieldur árásianedin-
inig. í boniuim eru nú stór liðsfl'uitniraga-
skip oig laradigiöiraguiskip oig þyrluisikip,
sem gietia flutt iin'nriásair'sveiitir. E-f frjál'S-
ar vestnænar þjóðir baldia áfram að gefa
eftir, verða kcmmúinis't-ar djarfari ag
djarfari ag iS'tenkari og sterkari. Og himn
frjálsi heimur verður mimini og minirai og
veilka-ri oig veikiarL
greiddur af opinberam aðil-
um, eins og fram kom í grein,
sem Morgunblaðið birti ný-
lega um vandamól Landa-
kotsspítala. Rök þeirrar
greinar hafa ekki verið
hrakin.
Vegna hinna lógu dag-
gjalda á Landakotsispítali nú
við mikla rekstrarörðugleika
að etja. Mikill halli er á
rekstri spítalans og ekki er
viteð hváðan á að taka fé til
þess að greiða þamm halla.
Systúríi'ar hafa lagt á sig
mikið starf og launin, sem
þeim hafa verið reiknuð fyr-
ir þeirra vinnu hafa öll far-
ið til þesis að standa straum
af stofnkostnaði spíteMns og
rekstri.
Hér eru því tvær spurning-
ar, se-m eðlilegt er að svar
fáist við frá réttum aðilum.
í fyrsta lagi: Hvaða rök
liggja að baki þeirri ákvörð-
um daggjaldamefndar að á-
kveða daggjöld á Landakots-
spítala mun lægri en á Land-
-spítala og Borgarspítala? í
öðru lagi: Hvemig hafa heil-
brigðisyfirvöldin hugsað sér
j að tryggja áframhaldandi
; rekstur Landakats-spítala,
I sem á nú við mikla erfiðleika
að etj-a vegna rekstrarhalla?
i Eðlilegt er, að réttir aðilar
( svari þessum spumimgum hið
I fyrsta. Hér er um það að
ræða, hvort rekstri eins
| stærsta og fullkomn'aista
sjúkrahúss í Mndinu verði
, haldið áfram eða ekki. En
Mgmiarkskrafa er að Landa-
kotsspítali sitji við sam-a borð
og aðrir sambærilegir spítal-
ar og rekstur hanis verði
i tryggður.