Morgunblaðið - 14.06.1970, Blaðsíða 20

20
MOElGUlNKLAÐIÐ, SUNNUDAiG<UIR 14. JXTNÍ 1970
— Vaknaðu...
Framhald af hls. 12
hann tii að játia á sig mistök,
eem hainn hafðd ekki framið,
og skírskotað til hollustu hans
vdð komirbúnLsmiann. Um j>etta
segir London: „Það áttá að
ganga úr skugga um hvort ég
væri trotskisti. Það náði engri
átt að efast um kug minn til
floikkisdns, ég var trúr flofcks-
rnaður ag áttí ekkert erindi í
fangelsi. Böðlar mínir voru á
öðru máili.“
Þegar London hafðd sætt dýrs
Iiegri meðtferð í fangeiLsinu
nokkrar vikur, opnuðust augu
hans loks, og bann skildi hvað
vakti fyrir ákærendum hans.
Unguir 1'ögregLumaður, sem yfir
heyrði hann, vildi fá hann til
að játa, að 1938 befði hiann ver
ið í glæpsamleguim félaigsskap
Simone Signoret
títóista á Spáni. Fanginn henti
á, að 1938 hefðtu títoistar ekki
verið til og þá hrópaði lög-
regkumaðuirinin: „Hvemág gátuð
þér veráð aðsitoðarráðlherra, án
þess að Vita nokkuð um ddalekt
ik. Slaga liðins tíma speglast í
sögu nútíðarinnar. Undirskrif-
ið!“
Þegar London hatfði velt mál-
inu fyrir sér nokkna hríð, dró
hann eftirfarandi ályktun.
Fyrst að flokkurinn hefur ekki
á röngu að standa, og hyern
ig getur ffliokkiúrinn haft á
röngu að standa, þá hlýtur það
að veria ég, kammúnistinn, sem
hetf á röngu að standa. Skoðun
einstakKnga getur ekki vegið á
móti skilningi sögunnar. Hún er
í innsta eðli sínu borgaraleg.
Ákærur þær, sem bornar voru
á London í fangelsinu, vörð-
uðu að mestu siamband hans
við mann, að nafná Noel Field,
sem var í Sviss á árunum fyrir
stríð. Ákærendur London töldu
mann þennan útsendara heims-
valdasinna (Fiefld var raunar
veitt uppreisn æru síðar). Syo
fór að London undirritaði játn
ingu, þess eðlis, að hann hefði
svdkið fflokkinn, með sambandi
sínu við Field, oig ennfremur
að hann hefðd þegið mútur af
Field. Hann undirritaði allar
sakir, sem á hann voru bornar,
samsæri og njósnir í þágu
ákveðinnar erlendrar upplýs-
ingaþjónustu. Honum var sa.gt,
að SBnnir kommúnistar kysu
fremur að hatfa rangt fyrir sér
með flokknum, heldur en rétt
fyrir sér gegn honum. Böðlar
hans siógu á þekkta strengi:
tryggð við flokkinn, hollustu
við Sovétríkin og adþjóðasam-
vinnu kommúnista. Loks
klykktu þeir út með þessari
setningu: „Játningar eru full-
komnasta sjáltfsgagnrýnin.“
Borganaleg einsta'klmgs-
hyggja hindraði London í því,
að sjá hlutina í réttu ljósi, að
dómi ákærenda hans. Sakborn-
ingarnir við þessi frægu réttar
höld, þessir menin siem teffldu
í voða samstöðu allr a sósíalLsta,
játuðu, með utanbókarlærðum
röksemdarfærslum. Þeir viður-
kenndu, að vegna smálborgara-
legs uppruna síns, skorti þá þá
skarpskyggni, sem verkamönn-
um væri í blóð borin, sökum
stéttarvitundar Sinniar.
Allt þetta kemur skýrt fra-m 1
mynd Semprun, enda hefur
hann gert sér ljósa grem fyrir
málsiatvikum. Þiau viðhorf, sem
réðu réttarhöldunum í Prag,
eru ekki dauð. Þau lifa enn og
blómgast. Sjálfur var ég á
þeirri skoðun — ekki fyrir
ýkja löngu — að sú tíð væri
liðin, þegar hinir borgaralegu
menntamenn ákváðu hvað væri
rétt og hvað rangt.
SjáifuT befur Semprun verið
einn í hópi hinna rétttrúuðu
stalíniisita. Pragréttarhöldin
Jorge Semprun —
Því ekki að hætta á nokkuð?
urðu honum þungt átfalJ, oig hef
ur hann Jengi haft hug á að
gera mynd urn þau. Bókin
„Játning" varð honum hvatn-
ing til að hetfjast handa. Hún
varð sá stednn, sem kom atf
stað skriðunn'i.
Ein áJeitin spurning leitar á
huigi þeirra, sem sjá þessa
mynd. Hvernig er hæigt að telja
mönnum trú um, að þeir sóu
sekir, með því að beita við þá
fortölum, rökræðum, eins og
gert var t.d. við London? Þetta
er merkilegt rannsóknarefni.
Pynidinigar, huinigur, þonsti,
svefnleysi og berklar, alLt eru
þetta smámunir hjá þeirn sálar
kvölum, sem ráðlherrann fyrr-
verandi varð að þoila í fangels
inu í Ruzin. Myndin sýnir
fflókniar rökræður milli félaga
úr „Activ" (áróðursdeild mið-
stjórnarinnar) og sakborning-
an-na. Oft virðist enginn skoð-
a-naágreiinin'gur milili þess.ara að
ila. Þeir eru siaimmála, enda
ekki undarlegt, því þeir eru
alveg á sömu „linu“. Þeir sak-
borningar, sem nú voru ákærð-
ir, hötfðu sjálfir, á sínum valda-
tíma, borið þáverandi samstarfs
mienin sömu sökum og þeir nú
voru bornir sjálfir. Kaldhæðni
örlaganna! Þess'ir menn höfðu
möng manrDslíf á samvizkuinini.
Slanski var frægur böðull.
HIÐ PÓLITÍSKA
MINNISLEYSI
í myndmni er sýnt, þegar
London, úrvinda af þreytu, sér
ofsjónir. Háttsettur maður úr
leyniRjgreglunni birtist honum
og segir við hann: „Hvað hefð-
ir þú gert í mínum sporum?“
Allir þessir menn, ákærðir jafnt
seim ákærendur, voru undir
sömiu sök seld'ir. Þess vegna
sóru sakborningar við réttar-
höldin í Praig ekki sakleysd. sitt.
Þeir viiS'SU auðviitað að stalín-
istarnir, a'lltatf samir við sig,
myndu neita að trúia sakleysi
þeirra. En þeir vissu likia sjálf-
ir, að þeir voru sekir. Aðeins
einn maður í myndinni er raun
veruieg hetja. Sá er forstjóri
verksmiðju, sem eftir réttar-
höldin sendir floikknum félags-
skírteini sitt, og tefflir þanmg
lífi sínu í hættu.
Það hefur tekið London
llangan táma að losna við bakt-
eríu stialiniis.ma.ns úr líkama sín
uim. Hann hefur verið tvísitig-
andi, reynt að gleyma, gleyma
því, að hann. vir bæði píslar-
vottiur og samse'kur. Hann hef-
ur fflúið á náðir hins pólitiska
minnisleysis. Það er einmitt
þes'si óskiljanlega hollusta við
þessa trú — kommúmiisimamn —
sem ástæða er til að óttasit. í
lök myndarinnar sjást Tékkar
grýta S'kriðdreka stalínistanna
vorið, sem Rússar breytitu í
haust. Á múrvegg í Praig hafa
þessi orð verið krotuð: „Len-
ín, vaknaðu, þeir eru orðnir
vitlausir!“
Semprun siegir um mynd sína
oig brosir breitt: „Því hefur
verið haldið fram við mig, að
borgaraflokk.ímir geiti ekki not
að þessa mynd sem vopn í bar-
áttu þeirra gegn kommúnism-
anum, vegna þess, að vandamál
það, sem hún snýst um sé
vandamál innan kommúnismans
sjálfs. Af minini hálfu er mynd
in framlag til heiðurs 100 ára
mimningu Leiníns. Peirsónulega
þarf ég ekki lengur á kommún
istaflokknum að halda. Meðan
stalínistar halda um stjómvöl-
inn en ekki um sósíalisma að
ræða í þeim flokki. Það ætti að
gera fjölda mynda um þetta
etfni, og skrifa um það mairgar
bækur.“
Fimimtán ár eru n,ú liðin, síð-
an við daamdum Köestler fas-
ista, sem væri á mála hjá Am-
eríkönum. Lýsingar haTi,s á
framferði kommúniista komast
þó ekki í háltfifcviisti við lýsing
arnar í bókinni ,,Játning“. Stal
ínis'tar bera ekki kinnroða fyrir
að breyta söguleguim staðreynd.
um daiglega, ef þeim svo sýnist.
Myndin ,,Játning“ sýnir sitalín-
isitum ekki annað en þa'ð, siem
þeir þegar vita og láta viðgang
ast. Eiga menn þá að örvænta?
N-ei, þeir eiga að reyn.a aðra
tegund sósíalisma. Þrátt fyrir
alla.r tilraunir mannanna, erf-
iði þeirra, hollusfcu, aftökur og
vonir, er sósíialisminn nú, í
Evrópu, að minnsta kosti, ekki
öðru vísi en við sjáuim hann í
mynidinind „ Játninig“. Júlíus
Fucilk, tékkneslkur m.iðstjórniair-
maðiur og hetja“, sem Þjóð-
verjar réttuðu, sagir fyrir atf-
töku sína: „Ég elska mennina
og bið þá að vera vakandi.“
Saikbaminigum í Pragréttar-
höldumuim var meðal anmars
borið á brýn, að hatfa framselt
Fucik Þjóðverjum, og var
ekkja hans létin hafa yfir þesisi
síðu'stu orð hains við réttar-
höldin í Prag, til að síkapa
andúð á þeim mönmium, sem í
það sikipti átti að hrinda í glöt-
um.
TILBOÐ
Tilboð óskast í gerð gangstéttar og bílastæðis við húsið
Stóragerði 28, 30 og 32.
Teikning og útboðslýsing hjá Þórólfi Beck Stóragerði 32
sími 36642.
Jafnframt er óskað eftir tilboði í að mála húsið að utan.
Niðurstaða
kalrannsókna
Þýzkur próf essor hef ur unnið að
þessum rannsóknum hér á landi
í FRÉTT frá landbúnaðar-
ráðuneytinu segir svo:
A sl. sumri komu hingað til
lands hjónin Charlotte og dr.
Heinz Elienberg, prófessor
við hákólann í Göttingen,
Vestur-Þýzkalandi. Þau hjón-
in ferðuðust víða um landið
á vegum Gísla Sigurhjörns-
sonar, forstjóra, og rannsök-
uðu kalskemmdir í íslenzkum
túnum. Að lokinni ferð sinni
gáfu hjónin skýrslu um rann-
sóknir sínar.
Á sL vefcri bauð cbr. Eltemiberg
aðetoð sína við átframlhaldaindi
rammisókniir á kaláfcemmdunium.
LamldlbúmaðarT'áðunieytið þáði
þetfca hoð með þökkum, Tveir
aðátoðairm'enn dr. Ellenbengs hófu
mæiimigair og nannsóknir hér á
liamdi um miðjam marz og lulku
þeim uim miðjam maímiánuð. í
byrjum maínaánaðiair kom dr.
Elteniberg áaamt komiu sinni aft-
ur til íslamds og ferðuðuát þá
um landið ásamt öðrum aðstoð-
aTmanna sinna til fne'kari rann-
sókna á kafckemimdjuinium. Við
bnottför sínia 30. maí sl. afhenti
dr. EUen'befrg bráðabingðaskýnslu
um ferð sáma og rammsóknir.
Við fnamangreindar rammsólkn-
ir naut dr. EHiem'beng og aðstoð
anfólk hans fyrir.greiðslu Ramm-
sófcnastotfnunar landbúnaðaæins
og ýmsra ammarra aðilja utan
Rejdcjavífcur.
Gísli Sigurbjörnsson, forstjóri
stóð striaium af kostnaði við ferð
ir og ranmisóknir dr. Ell'enbergs
og aðstoðainfólks hams.
BRÁÐABIRGÐAYFIRLIT UM
ORSAKIR KALSKEMMDA
í TÚNUM
„Á íslandi eru nokkrir flokk-
ar kalskemimda, og veæður þedrra
getið hér í þeirri röð, sem þeir
korna oftaist fyrir.
1. Votkal að vori til (Frúh-
jalhrs-Vernassung-Kail) orsakast
aíf langvaramdi samamsöfnuðu
leysingaævatni yfir frosnu jarð-
vagsiumdirlagi; vamalegast á
meira eða minma flötu landi.
Það er allgamgast í meginLamds
loffcslaigi og þar sem kaldir vetur
eru, t.d. eins og þeir voru á
Norður- og Austuriaindi 1965.
2. Þurrkal að vori til (Frúh-
jahrs-VeTtrocfcmumgs-Kal) orsak-
ast af otf miikilli vatnsútgutfum
fná ungiurn blöðum í vexti, þegar
varið (maí) er þurrt og yfirborð
jairðvegsins frýs um nætur og
sól idkín fyrir hádeigi. Þurrir
vindar aufca einnig útgutfun. Fyr
irfinmst lffika í hiTíðum.
í eyjaloftífegi eins og á Suð-
ur- og Vestunlandi komu þessi
einfcemni fram 1968 og 1969. —
Eimmig finnst þuirfcal í loftsOagi
með milda vetur einis og t.d. á
Xslandi og Hollandi.
3. fskristalakal (Kammeis-
Hoohhebumg'S-Kal) orsafcast þeg
ar ísnéliar myndaist í blautum,
beruim jarðvogi á frostnótfcum og
lyfta plöntum mieð litlar rætur
upp um nokfcra sentknetxa. —
Fimmst aðeinis í jarðvegi með liti
urn gróðri og eykst með vor-
þurrfcuim.
Hættulegt í nýrækt, sérstak-
lega í lausuTn jarðvegi, sem er
hér og þar á fsl'andi og einmig á
meginiliamdi Evrópu.
4. Köfnunarkal (motkal, Uber-
deckiunigs-Kal) kemur fram að-
eims á takmörkuðum bletfcum,
þar sem loft.þétt efni hafa legið
ienigi, t. d. beysáfcur, galtar,
áburðarhlöss, svell og timbur.
Er ekki í sarobamdi við lofts-
lagið og finnst víða.
5. Kuldakal (Eirfrierumgs-Kal)
keimuæ fram etftir óvemju milkið
frost að vetrimum eða á vorin.
Kerour aðeins fyrir hj á plörut-
um, sem hatfa ek'ki aðlagast lotfts-
lagi.
Er sjalidgæfara á fslandi en
áliiftið hetfur verið.
6. Myglukal (Schnieesdhimmel-
Kal) kerour aðeins fcwn á varin
urndarn snjóskötflium, þegar sterkt
sólskin hræðir þá ag af snjó-
sveppum (Fusarium nivaiie,
roeðal anmars).
Hefur ekki þýðimigu á ísliaindL
AliMæ þessir 6 fflokkar kaOs
auikaist, þegar of mikill köfnun-
arefnisáburður er notaður af því
að grösin:
— byrja of smemroa að spuetta
á vorim
— eru með möng, umig, óþi-osktuð
blöð, 'þegar vetur gengur í
gaæð
— hafa þunm og lim blöð, sem
'hatfa milkla útgutfiun og eru
viðkvæm
— hafa litl'ar rætur og taka lítið
vaitm til sín oig iosmá auðveld-
laga úr jarðveginum
— ininiihalda yfiirleitt mikið af
köfnumanetfmi og eggjahvítu,
sem auka starfsemi rotniumi-
angteirta. Fná rotkaili og kötfm-
umarfcali leggur bnenmisiteins-
íykt.
Alli-r þessir 6 fcalflokkar eru
hættulegri fýrir graistegumdir af
erlendum uppruna heldur en
inmíliemdum.
BRÁÐABIRGBARÁÐLEGG-
INGAR TIL AÐ VERJAST KALI
A. Ráðleggingar varðandi alla
kalflokka:
a. Áburður
1. hæfileg áburðangjötf.
2. bena á, þegar grös eru farin
að sipiretta mjög vel, eðia
2 vikum síðar en nú er
vemja og engin hætta er á
að véihjól skeri sig í jarð-
veginm.
3. bera ekki á eftir slátt, srvo
að gTösin hætti fyrr að vaxa
og safma forðamiærinigu í
rótima fyrir veturimm.
4. bera ekki búfjáráburð á á
haustin eða á veturna em
seint á vorin.
5. bezt er að bera á fljótandi
búfjáráburð, þegar 'þurrkur
er á vorim.
b. Fræ
1. nota fræ af tegumdum, sem
eiga við íslenzkt loftslag.
2. rækfca grastfræ af íslenzkum
tegumdum.
3. garola kalbletti ætti ekki
að plægja upp og sá í þótt
lítilil gróður sé í þeim. Þeir
emdunnýj'ast roeð sjáltf-
græðsiu. Nota litla áburð-
angjöf og forðast beit í
mofckuir ár.
B. Ráðleggingar varðandi ein-
staka kalflokka.
a. Við votkali
1. góð yfirborðsframræsla, svo
að larndið haili alð skurðum-
um. (Þegar j’arðvegurinini
er frosimn á veturma taka
lokræsi ekki vi'ð yfinborðs-
vatrn).
2. jafna vel úr skurðruðning-
um og íorðaist óþarfa uro-
ferð um liandið, þegar jarð-
vegur er blautur.
b. við ískristalakal
1. sá snemma á vorin, svo að
mýgræðimgu'rinm þekji vel,
áður en vetur gerngur í garð'.
2. bena vel á, svo að nýgresið
spnetti vel.
3. mota túniin lítið sem ekkert
til beitar. Beitim skaðar
mest á vorin og seimt á
haustin.
Ekki er eauðsynlagt að eyða
einæra iliigresi, arfa sem vex í
kalbiettuim, þan sem þau kæfia
ekki igrasið en mota aðeins auðu
svæðin til vaxtar. Hinsvegar
ætti ekki að bera ábuinð á artfa-
btettima.
Niðurstöðuir atf kailnainimsókm.-
um okkar verða prentaðar síðar.
í skýrsllu þessari verður kort atf
ÍSlandi, er sýmir mismunamdi kal
skeromidir á ámu'num 1968 og
1969. Þar sem enm er verið a!ð
vinma aið þesisum raruntsók'nuim á
Hvanmleyri og í Göttimgen, þá
verður lokaiskýrslan vænifcainilega
tiibúim í árstek.