Morgunblaðið - 17.06.1970, Blaðsíða 16

16
MORGUNiBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 17. JÚNÍ 1970

Útgefandi hf. Árvakur, Reykjavík.
Framkvæmdastjóri Haraldur Sveinsson.
Ritstjórar Matthías Johannessert.
Eyjólfur Konráð Jónsson.
Ritstjómarfulltrúi Þorbjöm Guðmundsson.
Fréttastjóri Björn Jóhannsson.
Auglýsingastjóri Ami Garðar Kristinsson.
Rltstjóm og afgreiðsla Aðalstræti 6. Sími 10-100.
Auglýsirtgar Aðalstræti 6. Sími 22-4-80.
Áskriftargjald 165,00 kr. á mánuði innanlands.
I lausasölu 10,00 kr. eintakið.
Á ÞJÓÐHÁTÍÐARDAGINN
nPuttugu og sex ár eru liðin
frá því, að lýðveldið Is-
land var stofnað á Þingvöll-
um. Á þjóðhátíðardegi okkar
í dag höfum við ástæðu til
bjartsýni um framtíðina, en
þó ber nokkurn skugga á.
Hátíðahöldin í tilefni af 17.
júní verða ekki svipur hjá
sjón vegna þeirra verkfalla.
sem nú hafa staðið i rúmar
þrjár vikur, og Verkamanna-
félagið Dagsbrún í Revkjavík
hefur ekki séð ástæðu til að
veita nauðsynlegar undanþág
ur vegna undirbúnings þjóð-
hátíðarhalds, þótt ónnur
verkalýðsfélög, sem í verk-
falli eru, hafi ekki séð neitt
því til fyrirstöðu.
Nú er að hefjast fjórða
vika verkfallsins, verkfalls,
sem í rauninni var allsendis
óþarft að hefja. Augljóst er,
að verkalýðsfélögin hefðu get
að náð þeim samningum, sem
þau eru líkleg til að ná, án
þessara verkfallsaðgerða. Og
það er einkar athyglisvert, að
þetta verkfall hefur hvorki
valdið almenningi né atvinnu
rekstrinum verulegum óþæg-
indum. Hins vegar hefur það
bitnað harkalega á verkafólki
og fjölskyldum þess. Það er
dýrt verð að greiða fyrir inn-
byrðis togstreitu og pólitísk-
an ágreining nokkurra verka-
lýðsleiðtoga.
En þótt verkfallið setji
dauflegri svip á þjóðhátíðar-
daginn að þessu sinni en
menn eiga að venjast., er þó
fyllsta ástæða til fyrir íslend-
inga að gleðjast í dag og
fagna þeim áfanga, sem þjóð-
in hefur náð á framfarabraut
9inni. Að baki eru einhver
erfiðustu ár, sem þjóðin hef-
ur lifað á þessari öld. Og
vissulega er ástæða til fyrir
landsmenn að vera stoltir yf-
ir því, hversu vel okkur hef-
ur tekizt að ráða fram úr
þeim vandamálum. Fáar
þjóðir hafa orðið fyrir slík-
um áföllum á friðartímum,
en það kom í Ijós í erfiðleik-
unum, að íslenzka þjóðin er
fær um að standast erfiði
tíma og vinna bug á sínum
vandamálum.
Nú fara bjartari tímar í
hönd og þessa dagana er sú
spuming ofarlega í hugum
manna, hvort við munum
þola góðærið jafnvel og erf-
iðu árin. Það á eftir að koma
í ljós, en ekki væri það vanza
laust fyrir okkur að glopra
niður þeim tækifærum, sem
við nú höfum til nýrrar fram-
farasóknar, eftir að hafa tek-
izt á við mikla örðugleika og
sigrazt á þeim.
Liðinn áratugur, sjöundi
áratugurinn, var að mörgu
leyti einn hinn viðburðarík-
asti í lífi þeirra, sem nú eru
á bezta skeiði. Á þeim árum
má með sanni segja, að Is-
lendingar hafi opnað allar
hurðir upp á gátt og ákveðið
að taka fullan og eðlilegan
þátt í samstarfi annarra
þjóða, en s&mvinna þjóða í
milli er nú talin algjör for-
senda aukinna framfara og
batnandi lífskjara. Með samn
ingum um byggingu álbræðsl
unnar og aðild að EFTA má
segja, að við höfum stigið til
fullnustu það skref, sem byrj-
að var á með þátttöku í At-
lantshafsbandalaginu. Við
höfum lýst því yfir í áheyxn
alþjóða, að við hræðumst
ekki lengur samstarf við er-
lendar þjóðir. Við höfum
hafnað einangrun í efnahags-
og atvinnumálum, alveg eins
og við höfnuðum eínangrun
eftir lok neimsstyrjaldarinn-
ar síðarí á sviði utanríkis-
mála.
Á áttunda áratugnum, sem
nú er hafinn rnunu framfarir
á Íslandi mótast af þeim
grundvallarákvörðunum, sem
teknar vom á liðnum áratug
um samstarf við aðrar þjóðir
í efnahags- og atvinnumálum
Lífskjör þjóðarinnar á næstu
ámm munu markast af því,
hversu hratt við fylgjum
fram þeirri stefnu, sem þegar
hefur verið mörkuð. Hvar-
vetna blasa við ný stórverk-
efni, sem bíða þess að á þeim
sé tekið með framsýni, djörf-
ung og dug. En um leið er
rétt að minnast þess, að það
er hyggilegt að ganga hægt
um gleðinnar dyr. Þótt þjóð-
in hafi tekið ákvörðun um
aukið samstarf á öllum svið-
um við aðrar þjóðir, verður
sú samvinna að vera inuan
þeirra marka, að íslenzku
sjálfstæði, íslenzku þjóðerni,
íslenzkri tungu, sé ekki hætta
búin.
Á þjóðhátíðardeginum nú
sjáum við því hvarvetna vís-
bendingu um, að bjartari og
betri tímar eru í væ-ndum, en
við emm líka minnt á þá
staðreynd, að sem sjálfstæð
þjóð eigum við ýmislegt
ólært. Sundruð nær þessi
þjóð aldrei langt, en
sameinuð getur hún veitt
þegnum sínum jafngóð
eða betri lífskjör og bezt
þekkjast annars staðar. Þess
vegna eigum við að hafna
sundmng, en efla sameiningu
þjóðarinnar. Þá mun okkur
vel farnast. Betri þjóðhátíð-
argjöf en þá, að samningar
tækjuist í dag, gæti íslenzka
þjóðin ekki fengið.
LISTIR
LEIHHUSS PJflLL
LJIU*^
EFTIR
ARNA JOHNSEN
SÆMUNDUR Á SELNUM —
ÚR KASSANUM, Á KASSANN
SÖGNIN uim Særounjd á setoutm er ein
af þetoi söginium, sem öll þjóðin þekkir
og er stölt atf 'því; það er ©kki á hvers
mannis færi að snúa á köisfca, eins og
Sæmiumdiur geirði.
Miklir áhugam'enin um íslenzfea mienn-
inigu stóðu að því á síaum tíma að látia
steypa í málm styttuna, sem Ásmundur
Sveinisson mynidhöggvari igerðd atf Sæ-
mumdi á setoum. Stytt-am fcom steypt
til lanidistos í fieikin-mdkl'um kassia fyrdr
nokkmum árum og hafur síðan verið á
hálfgeröum hrakmiinlgum. Er það eigin-
lega synd og Skömim, því uiggdauist hefði
Sæmundjur ha'Jt snarairi huigisvif í úr-
lausn sdnma mó>la. í nokikur ár var Sæ-
muindur á selinum í kassamum, en fyrir
niokkru var hainm tðkinn úr kassanum
og settur á hainn. Má seigja að það sé
spor í rétta átt. Löngu miuin ákveðið
að staðlsetja styttumia á lóðinini fyrir
framam Háskólamin, en eittihvað hefiur
sú framlfevæmd vafizt fyrir Háskóla-
miöninuim, eins og raum ber vitnd.
Fyrir nok'krum vifcum vair síðan sleg-
ið utarn atf Sæmuindi og honiurn tyllt upp
á fcassainm til skrafs og ráðagerða fyrir
rétta aðila um það 'hvernig bygigj a ei-gi
u-ndir listaverkið. Trónar nú Sæmuind-
u>r með ifcrossmarkið yfir kölsfca í ldki
sefis á Háskólalóðtoinli.
Ásmiumdur sagði mér það einhvern
tímia, að þegar hamin hélt á áruinum sýn-
ingu ! París hafi Sæmuindur á selmum
vaikið fndfcla aitihygli. Hanm sagði að
franiskir hefðu mietfmit það við si'g að eig-
inle-ga væri Sæmiuindur mokkuirs fconar
Fauist íslanidfS. Ásmumduir saigðist hafa
tekið þesari ldktoigu vel en saigði þeim
að þeir yrðu ávaldt að m'urna að ísliemd-
ingar vænu svo klókir, að jiaifnivel skratt-
imm réði ©kki við þá. Því þótti Ásmumdi
fara vel á því að staðsetja styttiuna við
Sæmundur á selnum á kassanum fyrir
framan Háskóla íslands. (Ljósm. Mbl.:
Sv. Þorm.)
Háskólanin, þar sem trúin á vitneskjuma
og snilldinia ætiti að ráða ríkjum.
Vonamdi veirðuir þess ekki lanigt að
bíða >að Sæmuindur á seítoium fái sdnta
efnisillegu undirstöðu í samræmi við
steirfca vitneskju mieð þjóðinmi hvoxt
sem fyrst uim sinm verðuir aðeins ráðizt
í að byggja stöpul uindir listaverkið eða
byg’gj'a einnig tjörn í krintg, etos og Ás-
m-u'ndur miurn hatfa hug'sað sér til þess
a-ð svo mætti líta út að se-liurimm væri
á sundi.
Stúdentaleikhús
AÐ undiainiförmiu hatfa féiaigar úr leik-
Jistartkdúbbi hás'kól-astúdiemita sýnt þrjá
eimþáttiuiniga eftir Rúm'enanm Iomesco.
Hér er um að ræða gamanisamia einiþátt-
-umiga mieð unidirtón þó, -alllisterfcum, þar
sem fjafcð -er um núttm'amamminm eða
bana m-anminm yfiirleitt.
Félagar Jeifclistiairikiliúbbsdms hafa starf-
að af m-ifcium ábuga s.l. vetur og þeiira
v-on er a-ð þetta stamf verði vísir að öfl-
-ugra leifchússtartfi tonan Hásíkóliams, vís-
ir að Stúdenitalleiklhúsi eða HáSkólalei-k-
húsi. Yfirieit-t mun hafa verið e-nfitt að
má upp félia-gs-lífi iminiam Hás'kóla'nis og er
gleðiliagt til þess að vita að h-eiðiarleg
tilþritf -séu enm gerð í því efni á sviði
Jista.
Félaigann'ir í leikilistark'lúbbnium hafa
rætt það s-ín á m'illi að sikemm-tiliegt væri
að koma upp einíhverjum útd'lieifcsýniimlg-
um hérilenidis og væri það snijö-11 ti'l-
bneytinig og fraimlkvæmd, þó að í nokfcru
yrði -a-ð h-áttia sýninlgum eftir dyntum
veðuiriguðainmia. Verður forvi-tnilegt að
fyligj-ast mie-ð hvað þes-su uniga áhugia-
sama fóllki tek-st að gera í þessu eifni,
en dklki v'eitiir af að kynrnia nlámisfólk
og stúdemta út á við fyrir eittlhvað ainin-
að en óeirðir. Þeir tryggj-a uggiaust
bezt hag'smiuni -sínia með jákveeðu fram-
lagi til ísienzfcs þjóðlífs.
Troðfuflilt h-ús hefur verið á þremur
-sýmmigum leiklistanfclúbbstois í Norræ-ma
húsimu, en liðlllegia 150 miann-s fcomast á
hv-erja sýnimgu og hefuir leifcurumium
v-erið vel fagmað. Pétur Einarssan lleik-
airi h-etfur leikistýnt kllúbbnium í vetrar-
stairfimu og eimmdg einþáttumguimum
þremiuir, e-n Karl Guðmumdisson þýddi
þá. Klú'bburinm mun hafa aukiaisýnd-mgiu
17. j-úní kl. 17 í Norræmia ihúsdiniu.
Þaga-r eitthviað er við að vera hjá fó'lki
lieiðiist þvi eklki og þam-mig fólk sfcilar
síniu.
Þetta er ekki venjuleg fjölskyldumynd, lieldur félagar leiklistarklúbbs Háskól-
ans, sem um þessar mundir sýna í Norræna húsinu þrjá einþáttunga eftir Ion-
esco. Næsta sýning verður í Norræna húsinu 17. júní. (Ljósm. Mbl.: Kr. Ben.)