Morgunblaðið - 17.06.1970, Blaðsíða 25

MORGUN’BUA.Ð[Ð, MIÐVIKUDAGUR 17, JÚNÍ 1W0
25
— Af öskufalls-
svæðunum
Framhaid af bis. 13
hún er stjórnskipuð heimta ég
að hún sé lögð niður. Það er
allt annað en gaman fyrir
bændur, sem reyna myrkr-
anna á milli að halda lífi í
dauðvona fé sínu að heyra
klifað á í útvarpinu: „Bænd-
ur! Farið vel með sauðféð um
burðinm. — Saiutðfjárvemidiin.“
Slík auglýsing stingur bænd-
ur hér með veikt fé, heyleysi
og eitraða jörð.
• 70 ÞÚSUND
FULLORÐINS FJÁR
— Nei, hjá mér hefur ekki
verið neitt kal. Jörð er samt
ótrúlega svört — biár sand-
ur í túnum, en askan virðist
þó runnin burt. Ég fór nýlega
upp á hálsinn hér fyrir vest-
an og hef aldrei séð neitt
slíkt fyrr. Mosinn var eins og
sinueldur hefði farið um. f>á
vaknar og sú spurning hver
áhrif þetta öskufall hefur á
veiðivötnin hér uppi á Arnar
vatnsheiði, í Miðfjarðará og
víðar.
— Ég vona að því sinnu-
leysi, skeytingarleysi og
hirðuleysi, sem einkennt hef-
ur íslendinga í þessu gosi
linni nú. Hér í héraðinu eru
70 þúsund fullorðins fjár eða
140 þúsund fjár ef við gerum
ráð fyrir því að hver ær sé
einlembd. Þetta fé er nú
kannski dauðadæmt. fslend
ingar hafa einatt brugðið vel
við ef neyð hefur steðjað að
erlendis — en nú á við mál-
tækið „maður líttu þér nær“
— sagði Þorbergur Jóhannes-
son að lokum.
• VERÐA KALFAR OG
GELDNEYTI FLUTT TIL
BREIÐAFJARÐAR
Barkanstaðlir eru hamdan
Miðfjarðarár. Þar býr Ragn-
ar Benediktsson bóndi og á
400 fjár og 8 mjólkandi kýr.
Við spjölluðum við Ragnar
við morgunverðarborðið
fimmtudagigmiorgiuiniinin í fyrri
viku. Hann sagði:
— Komið getur til greina
að flytja kálfa og annað geld
neyti á Breiðafjarðareyjar til
hagagöngu í sumar. Það er
líka eini hluti bústofnsins,
sem unnt er að ræða um flutn
ing á. Sauðféð verður ekki
flutt vegna sauðfjárveikivarn
anna og mjólkurkúm fylgja
mjaltir, sem ekki verða flutt-
ar.
— Fyrir sauðféð er því ekk
ert annað beitiland en afrétt-
urinn. Á fundi, sem hér var
nýlega haldinn var Sturla
Friðriksson og talaði hann um
það að fara á þyrlu norður
yfir afréttinn til þess að
kanna ástand hans og eins
Vatnsnesslandsins og háls-
anna hér. Mælingar á fluor-
magni hafa ekki verið upp-
örvandi, en hér í þessum
hreppi hafa engar farið fram.
— Hjá mér eru nú 9 ær dauð-
ar og um 50 lömb. Að ein-
hverju leyti má þó kenna
lambadauðann veðurfarinu
um daginn — en þá var úr-
koma mikil og kuldi. Ráðstaf
anir harðærisnefndar ganga
allt of skammt. Tjónið er það
mikið oig aillt of sérstætt til
þess að þær geri eitthvað
gagn. Slíkt ástand sem þetta
hefur ekki komið siðan móðu
harðindin gengu yfir landið.
A-liður úrbótanna er algjör-
lega þýðingarlaus, svo sem
allt tal um lán, og C-liðurinn
er fráleit aðstoð við bændur
hér, sem ekki geta flutt neitt
sauðfé. Ég tel að miklu betra
sé að láta ráðast nú um þenn-
an sauðfjárstofn og skipta svo
uim stoÆn en hiainn reyndist ónýt
ur er kemur fram á haustið.
Greiðslugeta bænda er eng-
in í lánamálum hér. Ef lán
yrðu veitt myndu þau aðeins
lenda á hreppsfélaginu. Tún
eru ákaflega skemmd hér víða
frá fyrri árum og enn eru
menn ekki farnir að bera á
tún.
• ÖMURLEGT AÐ SJA
ÆRNAR DREPAST FRÁ
LÖMBUNUM
— Það er ömurlegt að sjá
ærnar fara frá lömbunum, tær
ast upp og lömbin drepast.
Guðmundur Pétursson á Keld
um og dýralæknirinn, Egill
Gunnlaugsson á Hvamms-
tanga hafa sagt að mikil van-
höld yrðu á fénaði. Því er
nauðsyn að fá tjónið metið og
síðan bætt. Hér er líklega um
eina 200 bændur að ræða.
— Ekki eru mikil líkindi á
að gróður verði mikill hér á
hálsunum. Ég held að heið-
arnar séu að því leyti skárri
að vestan. — Mér fininst
menn bera sig furðu vel, þeg-
ar á allt er litið. Enn eru
menn ekki farnir að kaupa
mikinn áburð en fóðurbætis
kaup eru óvenjumikil. Tel ég
eðlilegt að menn fái endur-
greiddan fóðurbæti sem er
umfram það magn sem tíðkast
í eðlilegu árferði. — Já við
höfum stofnað nefnd, sem
kynna á landsmönnum, hve
ástandið er alvarleigt. Formað
ur nefndarinnar er Guðjón
Jósefsson á Ásbjarnarstöðum
og nefndin sat á fundi í gær-
kvöldi. Á siðan að efna til al-
menns bændafundar um mál
ið (fundur þessi fór fram í
Ásbyrgi, Miðfirði og var frá
honum skýrt í Mbl. sl. sunnu
dag). f nefndinni eiga sæti
fulltrúar allra hreppa sýsl-
unnar og fulltrúi úr Bæjar-
hreppi á Ströndum. Það má
segja að við Húnvetningar
höfum aldrei verið kvartsárir
og við kvörtum ekki — för-
um aðeins fram á réttlæti. Vís
indamennirnir segja að þetta
eigi eftir að koma enn meira
niður á fénu. Hér er mikið
sauðfjárræktarhérað, svo að
það er ekki undarlegt þótt
menn óttist afleiðingar þessa
— sagðli Ragnar Benediikts-
son.
• BÓNDI MISSTI 90 LÖMB
Dýralæknirinn á Hvamms-
tanga hefur ekki átt sjö dag
ana sæla þar nyrðra um þess-
ar mundir. Hann er ungur mað
ur, sem alinn er upp í hérað-
inu. Hann þekkir því málin
gjörla. Egiil Gunnlauigisision
heitir hann, og hann sagði í
viðtali við Mbl.:
— Það liggja enn ekki fyr-
ir neinar opinberar tölur um
fjárfieitli, en Ijóst er að hann
er víða mikill. Þessi krank-
leiki er ekki allt bein fluor-
eitrun — fleira spilar inn í.
Öskufallð kemur fyrir það
fyrsta um hásauðburðinn og
nær yfir í austursýsluna. Að-
alöskufallssvæðið nær að
Vatmsdalsá — Svínahreppi og
norður Skagann. Askan er þó
miklu minni þar en í vestiur
sýslunni. Verið er nú að und
irbúa að dreifa meðal bænda
eyðublöðum til þess að
kanna tjónið, svo að unnt
sé að segja hve mJikið þeir
hafa milsist borið sam-an við
eðlilleg vanhöld. Lambadauð-
inn er þó víða kominn 1-angt
fram jrf-ir það, sem eðlilegt
getur talizt og dæmi veiit ég
þe»s að bóndi hafi misist 90
lömb.
• VEIKINDI f KÚM
— Jú, heyrt hef ég um veik
indi í kúm á Brekkulæk í
Miðfirði. Þar hafa kýr misst
n-yt. Þetta lýsir sér fy-rst sem
meltingartruflun í kúnum, en
hvort um fluoreitrun er að
ræða er ekki unnt að full-
yrða. Það er enn ekki sannað
mál. Hins vegar er mjög grun
samHegt að um fluoneitrun sé
að ræða. Bað ég bóndann um
að senda suður til rannsóknar
lappir af dauðri kú og mun
sú rannsókn skera úr um dán
arorsök. Öskuát getur drepið
kýr, — ég hef áðiur séð kýr
drepast eftir sandát.
— Ég veit til þess að á all-
mörgum bæjum eru 20 til 30
kindur dauðar og dæmi um 40
til 50 eru til. Um flutning í
annað hérað þýðir ekki að
tála vegna sauðfjárveiki-
varna og þótt þið tallð um
það að nauðsyn brjóti lög, er
lítið gagn í að losa sig við
eina plágu með því að leiða
yfir sig aðra. Auk þess er hæg
ara sagt en gert að flytja
lambfé í annað umhverfi,
• BÆNDUR BERA EKKI
FREKARI
FJÁRSKULD ABINDING AR
— Það er fyrst og fremst
unga féð, sem verður illa úti.
Ég býst ekki við því að það
þýði að setja á nokfcurt lamb
í haust og heldur ekki vetur-
gamalt. En hins vegar ætti að
vera í lagi með eldra féð. Þá
er óhætt að fullyrða að van-
höld verða mikil í haust, og
lambadauði mun halda áfram.
— Margt af þessum mönn-
um, sem harðast verða úti
nú, voru ekki vel stæðir fyr-
ir. Það er tiligangslaust að lána
þessum mönnum fé — efna-
hagur, bústærð og afkomu-
möguleikar eru ekki það góð-
ir að þeir beri frekari fjár-
skuldbindingar. Það fer því
allt eftir því, hvað hið opin-
bera gerir í þessu máli —
hvort bændur flosna upp og
jarðir fara í eyði eða byggð
verður áfram. Ég geri mér
grein fyrir því að stanzlaus
barlcmur bænda eyðilaggur
mikið fyrir þessum bændum,
sem að steðijar nú raunver-u-
leg neyð. Mjólkin hefur t.d.
minnkað hér stórum einmitt
á þeirn tíma, sem hún á að
vera í hámarki. Þetta getur
m.a. verið af því að bændur
spara nú fóðurbæti. Ég hef
hins vegar manna mest skamm
azt út i þenn-an venjiuleiga bar
lóm. Ég tel að bóndi verði að
gera það upp við sig er hann
hefur búskap og gera sér ljóst
að hann á allt sitt undir veðr-
áttu. Náttúruhamfarir sem
þessar eru þó af öðrum toga.
Þá er ekki nema sanngjarnt
að hið opinbera hlaupi undir
bagga. Öskufallið er verst hér
á Vatnsnesinu. Mælingar á
fluormagni hafa sýnt um 260
mg í kg af þurrfóðri í Lækja-
móti í Víðidal. Er það með því
mesta, sam ég veit um. Heyrt
hef ég tölur frá Hrísakoti 70,
og frá Helguhvammi 160. Hins
vegar mun eiturmagnið tölu-
vert minna í Hrútafirðinum —
sagði Egill Gunnlaugsson,
dýralæknir að lokum. —mf.
Verkstjóri óskast
Nýtízku bífreiðaverkstæði óskar eftir yfirmanni og nokkrom
bifvélavirkjum sem fyrst.
Listhafendur leggi nöfn sín S afgreiðslu Mbl. merkt: „Einka-
mál nr, 4703".
Orðsending
til opinberra starfsmanna
Fjárlaga- og hagsýslustofnun fjármála-
ráðuneytisins á þess kost að senda starfs-
mann næstkomandi haust til árs þjálfunar
í hagræðingu í opinberum rekstri, sem ár-
lega er veitt á vegum norska ríkisins.
Miðað er við að velja til slíkrar farar starfs-
mann ríkisins með staðgóða reynslu á ein-
hverju sviði opinberrar stjórnsýslu.
Umsóknir þurfa að hafa borizt fjárlaga- og
hagsýslustofnuninni fyrir 10. júlí næstkom-
andi,
Fjárlaga- og hagsýslustofnun
fjármálaráðuneytisins,
Laugavegi 13.
LISTAHÁTÍD I
REYKJAVlK
KAIKILLE SUOMALAISILLE
JA SUOMEN YSTAVILLE
Kaksi eturivin taiteilija Suomesta Krístiina Halkola ja Eero
Ojanen pritavat Pohjolan talossa lauluillan kesákuun 25 ja 26
páiviná alkaen klo 20.30.
Nyt kuulette, mistá Suomessa tállá hetkellá lauletaan.
Samalla voi myás osoittaa, ettá vieraileille esiinyjille anne-
taan arvoa.
Hankkikaa liput váiittámástri seká itsellenne ettá mille ysta-
villenne, joille haluatte náin antaa suomalaisen lanjan.
Líppuja saa Pohjolan talosta, Tradakotssund 6.
Tervetulo!
POHJOLAN TALO JA
REYKJAVIKIN JUHLAVIIKOT
LISTAHÁTÍÐ I
REYKJAVÍK
Kvenfélag Neskirkju Farið verður til Þingvalla föstuda-ginn 19. júní. Vinsam- legast tilkynnið þátttöku sem allra fyrst, og ekfci síðar en á miðvikudag í sírna 18752 og 10902 þar sem veittar eru nán ari upplýsingair. Hjálpræðisherinn Fimmtud. kl. 20.30 Söng- og hljótnlcikusiainkoma. Krossfar arnir er.u þátttakendur, ein- söngur — tvísöngiur — vitn- isburður og ræða. Kaptein Margot Krokedal stjórnar. AUir veíkomnir.
Kvemfélagskonur Kisfflavík Farið verður í susmarferðalag ið frá B.S.K. sunnuidaginn 21. júní kl. 8.30. Vinsamlegast end urnýið sætapantanir sem fyrst. 1 síma 1657 (María) og 1439 (Munda). Kvimfélag Bústaðaisóloniair Farið verður i sumarferða- lagið sunnudaginn 21. þ.m. kl. 10 f.h. frá Réttarholtssikóla. Þátttaka tilkynnist fyrir þriðjudag hjá Auði sími 34270 og Erlu sími 34571.
K.F.UJB — K.F.U.K. Kvöldvaka fyrir fólagsmenn og gesti þeirra í félagsheiin- ilinu við Holtaveg annað kvöld (fimmtud 18. júní) kl. 8.30. Dagskrá: Þjóðlegt effni. Veitingar.
K ristniboðs •imba.ndtð Hátíðarsamkama verður í Kristniboðshúsinu Betaníu 1 dag 17. júní e.h.: Upplestur, tvísöngur. Séra Lárus Hall- dórsson hefur hugleiðingu. A:h. kl. 5. Alllir eru veikom>n ir. K ristn i boðsmimhaindið
HjálpræðUheiriiui 17. júni kl. 14. Kaffisala. AU ir veikamnlr.