Morgunblaðið - 23.06.1970, Blaðsíða 24

24
MORGUMBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 23. JÚNÍ 1970
Ný námskeið í keromib
eru að hefjast fyrir unglinga og fullorðna.
Upplýsingar í sima 66194 frá klukkan 1—2 næstu daga.
STEINUNN MARTEINSDÓTTIR.
Mörður Val-
garðsson enn
Spónuplötur — timbur
Til sölu eru spónaplötur og timbur í ýmsum staerðum og
gerðum, sem notað var í sambandi við sýninguna „Heimilið
— Veröld innan veggja". Efnið er til sýnis kl. 5—7 í dag í
Laugardalshöllínni, en tilboð óskast gert í efnið.
Upplýsingar í síma Kaupstefnunnar 24397.
Sumarblómaplöntur
Höfum mikið úrval af sumarblómaplöntum.
Stjúpur í hreinum litum og blandaðar, fjólur í þremur litum,
morgunfrú, nemesía, chrisanthimum. levkoj, Ijónsmunna, belles,
skrautnál og margar fleiri tegundir.
Einnig dahlíur, fjölaerar plöntur kál og rófuplöntur.
GRÖÐRASTÖÐIN GRÆNAHLlÐ,
við Bústaðaveg, s'mi 34122.
N auðungaruppbod
sem auglýst var í 16., 19. og 22. tbl. Lögbirtingablaðs 1970
á hluta í Skaftahlíð 9, þingl. eígn Hallgrims Hanssonar, fer fram
eftir kröfu Gjaldheimtunnar og Iðnaðarbanka fslands h.f. á
eigninni sjálfri, föstudag 26. júní n.k. klukkan 16.30.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík.
Boð var látið út ganga í vetur
frá Þjóðleikhúai voru að í til-
efni af 20 ára afmæli sínu myndi
það taka Mörð Valgarðsson, síð-
asta leikrit Jóhanns Sigurjóns-
sonar til meðferðar. Hugðu marg
ir gott til þess, því Jóhann á
sterk ítök í hugum okkar íslend
inga.
Svo kom að því, að frumsýn-
ing á Merði var haldin á afmæl-
ishátíðinni, og þeir sem ekki
voru á þeirri sýningu, biðu dóm-
anna um frammistöðu leikhúss
ins með talsverðri eftirvæntingu.
Dómarnir voru flestir á einn veg:
Að meðferð leikhússins á þessu
leikriti hefði illa tekizt. Gat
þetta verið rétt? fsiendingar
ættu þó að ráða manna bezt við
slíkt leikhúsverk eftir íslenzk-
an höfund, um þjóðina og land-
ið. Landið sjálft er þar ekkert
aukaatriði, Vegna þess hve ís-
lendingasögur eru fast tengdar
landinu okkar, hafa þær lifað í
nær þúsund ár, og þetta vissu
fáir betur en Jóhann Sigurjóns-
son. Vegna þess gefur Jóhann
ströng fyrirmæli um fyrirkomu-
lag allt á leiksviðinu viðvíkj-
andi landslagi og mörgum smá-
atriðum. Þetta er þegar áberandi
í upphafi leiksins, sem er bók-
menntalegt meistaraverk, þar
sem Valgarðúr grái ræðir við
son sinn Mörð við blótsteininn.
Enda þótt þetta síðasta leikrit
Jóhanns fengi ómiida dóma í biöð
unum, vildi ég ekki láta hjá líða
að lita það eigin augum og bjóst
jafnvel við, að dómarnir væru
of harðir og ósanngjarnir, og
eftirvænting mín var talsvert
mikil, þegar tjaldið var dregið
Sumarnámskeið
skólans í Kerlingarfjðllum
Almenn námskeið
— gjald 6400 kr.
30. • r r jum — 6. júlí
6. júlí — 12. júlí
12. júlí — 18. júlí
18. júlí — 24. júlí
24. júlí — 30. júlí
30. júlí — 5. ágúst
(Síðasta almenna námskeiðið er
einkum ætlað fólki með börn).
Unglinganámskeið (15-18 ára)
— gjald 4500 kr.
5. ágiist — 10. ágúst
10. ágúst — 15. ágúst
Unglinganámskeið (14 ára og yngri)
— gjald 3800 kr.
15. ágúst
20. ágúst
25. ágúst
20. ágúst
25. ágúst
30. ágúst
Upplýsingar og miðasala hjá
Hermonni Jónssyni, úrsmið
Lœkjargatu 2 Sími 19056
Innifalið
í gjaldi
— ferðir frá og til
Revkjavíkur
— fæði, nesti á
báðum leiðum
— dvöl í þægilegum
skíðaskálum
— skíðakennsla fyrir
byrjendur og
Icngra komna
— skíðalyfta
— leiðsögn
í gönguferðum
— kvöldvökur með
leikjum, söng
og dansi.
Skíði, stafir
og skíðaskór
eru til leigu gegn
vægu gjaldi.
frá. f upphafi leiks blasti við á-
horfendum einhver stuðlabergs-
ómynd í bakgrunni og vinkil-
mynduð trappa með 8—9 þrep-
um, eins og hún væri eftir tré-
smíðameistara nútímans, en fyr-
ir framan hana ferkantaður af-
langur kassi á hvolfi, sem tákna
skyldi blótstein hins heiðna gráa
höfðingja. Krossinn, sem Val-
garður ætlaði að brenna, leit út
fyrir að vera úr einhverri vél-
smiðju. Allt í einu kemur Mörð-
ur svo hlaupandi upp tröppurn-
ar, staðnæmist á efsta palli og
deilir þaðan á föður sinn. „Mörð
ur kemur gangandi niður stig-
inn“, segir höfundur leikritsins
um þetta atriði. Þannig er þessu
snúið þveröfugu við vilja höf-
undar, og er því ekki von að vel
fari. Fyrirmæli höfundar um
sviðsetningu hvergi virt.
Jóhann Sigurjónsson lagði á
sig ferð austur í Rangárþing, til
að vita sem gleggst um sögusvið
Njálu og kom að Vorsabæ
Höskulds og Hildigunnar, — þar
sem hann lætur 2. þátt leikrits-
ins gerast í nágrenni bæjarins.
Hann lýsir þar blómlegri byggð
með Vestmannaeyjum í baksýn.
En í Þjóðleikhúsinu var sama
stuðlabergið bak við allt. Skyldu
þeir leikstjóri og leiktjaldamál-
ari aldrei hafa komið í Rangár-
þing, spurði ég sjálfan mig, og
skyldu þeir hafa lesið Njálu?
Mér fannst leikstjórnin og leik
tjöidin gera út af við leikrit Jó-
hanns, því þarna máttu ekki ný-
tízkulegar aðferðdr koma nærri
meistaraverkinu, og mér varð
hugsað til þess, er ég sá þetta
verk ieikið á Konunglega leik-
húsinu í Kaupmannahöfn fyrir
mörgum árum, þar sem leikstjóri
fór samvizkusamiega eftir fyrir-
sögn leiksviðsins. Það er þungur
dómur, að Danir gerðu þetta
miklu betur þá heldur en fslend
ingar gera það nú. Mér fannst
þessi meðferð Þjóðleikhússins á
Merði Valgarðssyni vera því ti]
hneisu, enda féll leikritið í með-
ferð þess. En á hverjum hvílir
ábyrgðin? Leikstjóra og leik-
tjaldamálara? — Eða að síðustu
á þjóðleikhússtjóra, sem átti að
hafa vit fyrir sínu starfsfólki?
Um leikará ræði ég ekki, þó
margt væri vel um marga þeirra,
og sumt stórvel, þá gat það ekki
bjargað þessari sýningu, og marg
ar fallegar og viturlegar setn-
ingar leikritsins náðu tæplega
eyrum áhorfenda. Hin háværa
„músík“ kom oft í veg fyrir það.
Gerð búninga, einkum kvenþjóð
arinnar fannst mér mjög vafa-
söm, og mjög gat ég vorkennt
góðum leikendum að sýna list
sina innan um kassaruslið á svið
inu.
3. júní, birtist leikdóm-
ur um Mörð Valgarðsson, eftir
Freymóð Jóhannesson í Morgun
blaðinu, harður og á traustum
rökum byggður. Þeim dómi svar
ar Benedikt Árnason með fáein-
um setningum í sama blaði
og spyr Freymóð: „Haldið þér, að
Njála hafi lifað öll sín ár vegna
landslagsins á Suðurlandi?" Með
öðrum orðum sagt virðist leik-
stjóranum ekki ljóst, að lands-
lagið á Suðurlandi hafi nein
tengsl við eða neina þýðingu
fyrir leikrit Jóhanns. Og því fór
sem fór með þessa hátíðarsýn-
ingu Þjóðleikhússins: Fólkið í
landinu kærði sig ekki um að
sjá hana, þrátt fyrir mikinn i-
burð og tilkostnað. En minning
Jóhanns Sigurjónssonar er svo
bjargföst, að hún mun lifa þetta
af.
Báðir telja þeir Freymóður og
Benedikt sig vera frændur Jó-
hanns og mun það vafalaust rétt.
Ég get ekki hælt mér af því. En
ég sá Jóhann Sigurjónsson á
æskuárum mínum í Kaupmanna-
höfn og man enn hinn töfrandi
persónuleika hans. Hann breytti
umhverfi sínu hvar sem hann
kom. Ég man enn, þegar hann
talaði fyrir minni ættjarðarinnar
á íslendingafundi. Þar fór sam-
an fríðleiki mannsins og fegurð
þess, er hann sagði: Ég var einu
sinni staddur á heimili Jóhannes
ar Kjarvals í Höfn, þegar Jó-
hann kom þar gestur og gat
hlýtt á tal þeirra lengi. Það var
árið áður en hann dó. Eina sögu
heyrði ég ytra um Jóhann, sem
ég hygg, að fáir hafi heyrt hér.
Hún má gjarnan geymast hér,
enda þótt hún komi efni þessar-
ar greinar ekkert við og er þann
ig: Á fyrstu árum sínum í Höfn
stundaði Jóhann nám við dýra-
læknadeild landbúnaðarháskól-
ans þar. Við deildina var skurð-
stofa, þar sem nemendur skáru
í liffæri dýra, sér til lærdóms-
auka. Þar skyldi ríkja algjör
þögn og gat varðað brottrekstri,
ef út af var brugðið. Yfirmaður
þessarar stofu var gamall pró-
fessor, Boas að nafni, mikill vís-
indamaður og þekktur sem
strangasti kennari skólans. Nú
hafði Boas fengið Jóhanni lungu
til meðferðar, en þá datt Jó-
hanni norðlenzkur draugur í
hug, sem átti það til, ef hann
mætti manni, að taka ofan höf-
uðið í kvoðjuskyni og veifa bæði
því og lungunum yfir búknum.
Fór Jóhann að segja félögum
sínum söguna og veifaði lungun
um eins og draugsi hafði gert.
Varð nokkur þys af, því nem-
endur skemmtu sér prýðílega.
En allt í einu varð dauðaþögn.
Dyrnar að stofu prófessorsins
höfðu opnazt og Boas stóð þar
þegjandi með hörkusvip. Bjugg-
ust menn nú við því versta í
garð Jóhanns. Loks rauf Boas
þögnina og sagði: „Heyrið þér,
Sigurjónsson, viljið þér ekki
gjöra svo vel að segja þessa sögu
aftur, því ég heyrði ekki byrj-
unina“. Hannes heitinn Jónsson,
dýralæknir sagði mér frá þessu,
og eru því allar likur fyrir, að
sagan sé sönn. Jóhann lauk
fyrri hluta dýralæknaprófs, en
sneri sér siðan að skáldskapn-
um.
Að endingu þetta: Það er leitt
að svona illa skyldi takast með
þessa afmælishátiðarsýningu
Þjóðleikhússiinis. En þó að iang-
ur tími kunni að líða, mun þetta
leikrit verða tekið til sýningar
á ný. Væri óskandi að leikstjóri
og leiktjaldamálari gengju með
auðmýkt að starfi sínu í anda
höfundarins, svo það megi verða
honum og leikhúsinu til sóma.
Ragnar Ásgeirssnn.
N auðungaruppboð
sem auglýst var i 79. tb'l. Lögbirtingablaðs 1969 og 1. og 3.
tbl. þess 1970 á hluta í Bragagötu 28. þingl. eign Ólafs Thor-
arensen, fer fram eftir kröfu Útvegsbanka Islands á eigninni
sjálfri föstudag 26. júni n.k. klukkan 15.00.
Borgarfógetaembættið í Reykjavík.
N auðungaruppboð
sem auglýst var i 50., 52. og 54. tbl. Lögbirtingablaðs 1969
á hluta í Meðalholti 14, talin eign Magneu Sigurðardóttur, fer
fram eftir krötu Landsbanka íslands á eigninni sjálfri, föstudag
26. júní n.k. klukkan 10.30
Borgarfógetaembættið i Reykjavik.