Morgunblaðið - 26.06.1970, Blaðsíða 10

10
MOR/GUNB'LAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 26. JÚNÍ 1870

S j ómannasí ðan
í umsjá Ásgeirs Jakobssonar
Páll Aðalsteinsson
Úti fyrir skrifstofudyrum
Boston Deep-Sea í Murrey
stræti stóð hópur manna að
þinga um eitt eða annað, þegar
mig bar þar að. Ég sá á auga-
bragði, að þama var Páll Aðal-
steinsison í hópnum, þó að ég
hefði aldrei séð hamm áður.
Heimabæjarsvipurinm er svo
sterkur.
Páll er sonur Aðalsteins Páls-
sonar, skipstjóra frá Búð í Hnífs
dal, sem allir íslendingar kann-
ast við. Páll, faðir Aðalsteins,
var Halldórsson frá Gili í Bol-
ungarvík.
Móðir Páls Aðalsteinssonar og
fyrri kona Aðalsteins var Sig-
ríður Pálsdóttir frá Heimabæ
í Hnífsdal og var Páll faðirhenn
ar einnig Halldórsson, en hann
var frá Ósi í Bolungarvík og móð
urbróðir Páls Halldórssonar í
Búð föður Aðalsteins og þannig
voru þau hjón því skyld að
þriðja og fjórða lið.
Forfaðir þeirra, Halldór, var
Arndælingur og því er þetta
Arnardalsætt.
Páll Aðalsteinsson fæddist í
Reykjavík 1916 og átti bernsku
ár sín hér við Vesturgötuna. Um
fermingaraldur fór hann til Eng
lands og hefur verið þar síðan.
Mér var sagt af kunnugum, að
Páll hefði farið utan til náms,
því að hann var efnilegur náms-
maður, en ekki unað á skóla-
bekk. Þegar ég spurði Pál sjálf-
an um þetta svaraði hann:
— Mér fannst ekkert uppúr
svoleiðis fokki að hafa.
Þrótt fyrir þetta svar, fiinnst
mér einhvern veginn að orsökin
muni jafnframt hafa verið sú, að
Páll vildi sem fyrst verða sinn
eigin herra. Hann er af þeirri
manngerðinni.
Páll var fyrstu árin skjól-
stæðingur Einars Olgieinssonar
skipstjóra og var með honum til
sjós, en í landi bjó hann meðan
hann var ókvæntur hjá Bjarna
Ebenezarsyni, sem var stýrimað-
ur og bátsmaður á enskum tog-
urum fjölda ára. Bjarni var Ön-
firðingur og fór snemma út, lík-
ast til uppúr aldamótunum, en á
fyrstu árunum eftir aldamótin
fóru margir Önfirðingar á enska
togara, eitt árið tuttugu ungir
menn. — Bjarni er þó hér heima
1908 og þá sýrimaður á Frey
með Ásgeiri Torfasyni.
Strax og Páll Aðalsteinsson
hafði aldur til tók hann enskan
sjómannaskóla og varð stýrimað
ur. Hann var stýrimaður hjá
Ágústi Ebenezarsyni, þegar
þýzka flugvélin réðst á skip
þeirra við Færeyjar og kúlan
stoppaði á skallanum á Páli eft-
ir að hafa farið í gegnum þykka
eikarhurðina á brúnni, en Páll
lá flatur á brúargólfinu og vissi
höfuðið að hurðinni.
Fyrsta skipið, sem Páll varð
skipstjóri á, var Empire Fisher,
lítill togari í eigu Renovíafé-
lagsins og á því skipi vann Páll
frægt björgunarafrek og hlaut
mikinn heiður fyrir, þar á meðal
Páll togarann Belgaum í eigu
Boston Deep-Sea og það var
síðasta skipið, sem hann var
með, því að hann fór í land 1962.
Hann er þeirrar skoðunar, að
menn standist varla samkeppni í
togaraskipstjórn, allra sízt á
breytingatímum, lengur en fram
að fimmtugu eða svo.
Páll var alla tíð afberandi
aflamaður. Hann hafði líka feng
ar. Jón er hinn ágætasti dreng-
ur og segir af honum síðar, þeg-
ar ég fæ af honum mýndina.
Ég efast um, að Páll Aðal-
steinsson kæri sig um, að ég sé
að rekja hér allt það, sem hann
er að vasast í og hefur umleikis,
enda er mér fátt eitt af því
kunnugt. Það sagði mér maður,
að Páll myndi eiga nokkrar verzl
anir og vera stærsti kjötkaup-
maðurinn í Grímsbæ. Ég spurði
Pól sjálfan að þessu:
— Hvern fjandann heldurðu,
að ég fari að tíunda fyrir þér
eignir mínar? —
Páll er lítið fyrir það að aug-
lýsa sig, og það var alltaf nokk-
ur uggur í honum um að ég laun
aði gestrisni með því að skrifa
um hann.
Konia Páls er Svana Valdknars
dóttir frá Bíldudal, indæl kona
og eiga þau hjón tvö böm, Aðal
stein, sem er 14 ára og Sigríði
um tvítugt. Þau eru bæði í skól-
um og tala bæði íslenzku, þó
að þau hafi ekki dvalið á ís-
landi nema stuttan tíma sem gest
Svana og Páll Aðalsteinsson í glöðum hópi. Páll hefur þekkt aðra ævina. Hér þyrfti að fylgja
önnur mynd af honum við veiðar í norðaustan garra á Halanum að vetrarlagi.
silfurskjöld mikinn og fagran frá
kónginum. Togari hafði verið að
sökkva í aftakaveðri undan Eng
landsströnd. Mörg skip vom
nærstödd og reyndu björgun en
án árangurs, og þá var það sem
Pál bar þarna að á Empire Fish
er og renndi umsvifalaust skipi
sínu upp að sökkvandi togaran-
um og bjargaði allri áhöfninni.
Þetta þótti eindæma snöfurlega
gert í þeim sjógangi og veðri
sem á var, og hlaut Páll sem
áður segir mikla frægð af þessu
verki.
Næst var Páll með King Sol,
og þá Renovía en þekktastur er
hann hérlendis fyrir skipstjórn
sína á Andanesinu, sem hann
var með fram að 1960. öll þessi
skip höfðu verið í eigu Renovía-
félagsins og fékk Páll jafnan
beztu skip þess félags, en þegar
það félag hætti útgerðinni, tók
T œknifrœðingar
Opinbert fyrirtæki óskar eftir að ráða rafmagnstæknifræðing
til starfa við skemmtileg og nýstárleg verkefni.
Umsóknir sendist blaðinu með upplýsingum um menntun og
fyrri störf merktar: „Opinbert fyrirtæki — 4720".
ið góðan skóla og beztu upplýs
ingar, sem hægt var að fá um
íslenzkar fiskislóðir af kynnum
sínum af Þórarni Olgeirssyni, föð
ur sínum, Aðalsteini og Ágústi
Ebenezarsyni, en þetta eru þeir
menn, sem að öðrum ólöstuðum
hafa sennilega verið allra manna
kunnugastir bæði djúpt og
grunnt á íslandsmiðum.
Páll var alla tíð mjög tækni-
lega sinnaður og fyrstur manna
til að láta setja radar í borð í
togara sinn og hann fullyrðir
nú, að ungu skipstjórarnir okk-
ar, sem hafi tileinkað sér bezt
notkun fiskileitartækja, séu okk
ar framtíðarvon.
— Það er notkun tækjanna,
sem gildir nú, segir Páll.
Nú er Páll einn af framkvæmd
arstjórum Boston Deep-Sea,
stærsta togaraútgerðarfélags í
einkaeign í heiminum. Hann hef-
ur yfirumsjón með fisksölu Bost
on togaranna í Grimsby og aðra
tilsjón með togurunum í höfn
og á höfum úti.
Páll hefur skrifstofu sína uppi
á lofti í skrifstofubyggingu Bost-
on Deep-Sea við Murreystræti
og þar hjá honum er annar fs-
lendingur, Jón Olgeirsson, son-
ur Nönu og Þórarins Olgeirsson
ir. Heimili þeirra Svönu og Páls
er við Humberstone Avenue, og
er hús þeirra stórt og mikið og
glæsilegt og fylgir því landar
eiigln. Er þetta því eins konar
herragarður.
Eins og Páll Aðalsteinsson á
kyn til, er hann mikill höfðingi
heim að sækja, og þó að hann
hafi dvalið erlendis frá barns-
aldri, er hann rammíslenzkur í
háttum sínum og sækist eftir ís-
lenzkum mat. Páll bragðarsjald
an vín. Hann var kominn undir
fertugt, þegar hann fyrst bragð-
aði það, en hann veitir vel og
þegar menn koma ofan af ís-
landi gagngert til að hitta hann,
bregður hann venju sinni og
skálar við þá og syngur þá
gjaman íslenzka söngva. fslend-
ingur er í raun og veru heima
hjá þeim hjónum, þó að annað
þeirra hafi verið erlendis í 40
ár en hitt í 38 ár.
Það virðist langur vegur ef
iflæma ætti af mismuninum á húsa
kynmum milli litla saimkioimuhúss
ins í Hnífsdal, sem feður og
frændur Páls skemmtu sér í og
næturklúbbs eins, skammt fyrir
utan Grímsby, sem Páll tók mig
með sér í að kvöldlagi, en þegar
ég gekk með Páli út undir vegg
og bamm lagði höndina yfir axlir
Verzlunarhúsnæði — Hafnarfjorður
Til sölu 40—50 fermetra verzlunarhúsnæði við Arnarhraun,
hentugt fyrir fiskbúð, efnalaug o. fl. 100 ferm. húsnæði í
kjallara gæti fylgt. Hagkvæmir greiðsluskilmálar.
Nánari upplýsingar á skrifstofunni.
SKIP OG FASTEIGNIR
Skúlagötu 63, sími 21735,
eftir lokun 36329.
Auglýsing
Ráðuneytið vekur athygli þeirra aðila sem hlut eiga að máli,
að frestur til að skila umsóknum um tollendurgreiðslur á hrá-
efnum, iðnaðarvélum og timbri sbr. 50. tl. 3. gr. laga nr. 1/1970
um tollskrá o. fl., rennur út 1. júlí n.k, Hafi umsóknin ekki
borizt ráðuneytinu fyrir þann tíma fellur endurgreiðsluréttur
niður.
Fjármálaráðuneytið, 23. júní 1970.
mér og tók að raula í Birkilaut
hvxldi ég — þá fannst mér veg
urinn ekki svo langur.
Þannig held ég að sýslumenn
eigi að vera, trúir eðli sínu og
uppruna, hvert sem leið þeirra
liggur og hvort sem þeim vegnar
vel eða illa.
Þó að enginn Englendingur
geti með nokkru móti sagt „Aðal
steinsson," hefur Páli aldrei
komið til hugar að hnika til
stafi í föðumafninu og allur er
hann íslenzkur eftir því, og verð
ur alltaf hreinræktaður Hnífs-
dælingur, hvernig sem lífið hoss
ar honum. Kannski vegnar hon-
um vel, af því að hann hefur
aldrei afneitað sjálfum sér og
uppruna sínum.
Eins og að líkum lætur rædd-
um við Páll mikið um útgerð.
Hann er í þannig aðstöðu, að
honum er ekki aðeins tiltæk sín
eigin lainiga reynisla bæði til sjós
og lands, heldur hefur hann að-
gang að upplýsingum hvaðanæva
að.
Ekki verða allar þær upplýs-
ingar, sem Páll lét mér í té, rakt
ar í þessari grein, en sem dæmi
um, hvað Páll hugsar enn mikið
um útgerð heimalands síns vil
ég nefna skoðun hans á mikils-
verðu atriði í togaraútgerð okk
ar. Hann sagðist ekki vera í
vafa um að skuttogarar myndu
leysa síðutogarana af hólmi, þeir
væru í allan máta meiri skip,
en hann bætti við:
__ Það held ég sé mikill mis-
skilningur, sem mér finnst ég
oft verða var við heima, að síðu
skipin séu orðin svo úrelt, að
það borgi sig ekki að halda þeim
við eins lengi og kostur er.
Stóru síðutogararnir eru alls
ekki úrelt skip, þó að ný skut-
sikip séu meiri skip. Einis og fersk
fiskmarkaði er hóttað nú og horf
urnar eru, þá er sennilega ekki
betra að reka nokkurt skip en
góðan síðutogara, sem búinn er
að borga sig niður. Það þarf mik
inn mun á veiði til að standa
undir margföldum verðmun skip-
anna, hins vegar kemur ekki til
greina að byggja nýja síðutog-
ara. Mér finnst þið hafa gert
verulega skyssu, að halda tog-
urum ykkar ekki almennt betur
við en þið hafið gert. Þeir eru
til dæmis flestir ef ekki allir
búnir svo gömlum fiskileitartækj
um, að ég skil ekki, hverniig
mennirnir fara að því að fiska
og annað eftir því. Það er máski
orðið of seint að „klassa upp“
elztu togarana svo illa sem sum
ir þeirra eru farnir, en nýrri
síðutogara megið þið ekki láta
fara sömu leið. Það er mikið eft
ir í þessum skipum og haldist
ferskfiskmarkaðurinn er gott að
reka þau, ef rétt er á kortunum
haldið. Hér hjá Boston Deep-
Sea spörum við ekkert til að
halda síðutogurum okkar í topp-
lagi, og reynum að láta þá end-
ast sem lengst, þó að við byggj-
um ekki fleiri slíka.
fslendingar eiga góða hauka í
horni, ekki aðeins í Grimsby
heldur í Englandi yfirleitt, þar
sem þeir eru Páll Aðalsteinsson
og Jón Olgeirsson. Þeir eru vel
í sveit settir, og aðstaða þeirra
mjög góð, þar sem þeir starfa
hjá landsþekktu fyrirtæki, sem
ekki þarf annað en nefna til að
allar dyr opnist, og eru boðnir
og búnir til að gera löndum sín-
um allan þann greiða , sem þeir
megna og spara hvorki tíma né
fyrirhöfn.
Löndunarmál okkar í Eng-
landi eru þess eðlis að fæst orð
hafa sem minnsta ábyrgð, en ég
held mér sé óhætt að fullyrða,
að Páll Aðalsteinsson hafi ekki
sparað sig til að viið héldum hlut
okkar í því efni. Eins og aðrir
þeir, sem starfa að sjávarútvegi,
hefur Páll Aðalsteinsson aldrei
verið í sviðsljósinu hér heima.
Það er nú einhvern veginn svo,
að framámenn þessa atvinnuveg
ar, sem við þó lifum helzt á, eru
yfirleitt lítið þekktir með þjóð-
inni, og veldur því vitaskuld af-
staða fjölmiðlunartækjanna, sem
finnst annarra stétta menn lip-
urra auglýsingaefni.