Morgunblaðið - 01.07.1970, Page 12

12
MORGUNB'LAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 1. JÚL.Í 1070
Sjómannasíðan
í umsjá Ásgeirs Jakobssonar
Mælið aflann í krónum
— ekki í tonnum
Áður en Hilmar Kristjónsson,
yfirmaður Fiskveiðideildar
FAO fór af landi brott átti
hann eftirfarandi viðtal við
S jómannasíðuna:
„GÓÐUR kunningi minn og
fisfkissell stkipstjóri, átti bát í fé-
lagi við velþelkktan útgerðar-
mann, sem einnig átti netaverk-
stæði. Skipstjórinn, vinur minn,
var sérstaklega mikil aflakló á
þorakanetaveiðum við suðvest-
urströndina, en því meir sem
hiann aflaði því minna átti hann
í bátnum — en netaverkstæði út-
gerðarmannsins hagnaðiist.
Það á alls staðar við — og einn-
ig hér á Xslandi — að farið er
á sjó til að afla peninga, en ekki
til að slá tonnamet.
Ekki er nema sums staðar í
heiminum um ofveiði að ræða,
en héma á Norður-Atlantshafi
telja þeir, sem gerst þekkja, að
ofveiddir séu ýmsir nytjafiskar
og eiga flestar Evrópuþjóðanna
þar hlut að. Kannsiki er af þess-
um sökum hljómgrunnur fyrir
því að leggja megináherzluna á
að veiða með sem minnstum til-
kostnaði þann fisk, sem talka má
úr sjónum og gera úr honum
sem verðmætasta vöru.
Þann 16. þ.m. hefst í Haag al-
þjóða matvælaráðstefna (World
Food Congress), sem einnig er
25 ára afmælisháitið FAO. Á þess
ari ráðstefnu verður fjallað um,
hvernig hægt er að afla nægrar
fæðu fyrir mannkynið, sem fjölg
ar svo ört að það tvöfaldast á 35
árurn.
I grófum dráttum má segja, að
nægar hitaeiningar fáist fyrir
sex manns í eitt ár úr einu tonni
af kommeti.
En maðurinn lifir ekki af einu
saman brauði eða hitaeiningum
og það er öllu erfiðara að sjá
honum fyrir nauðsynlegum eggja
hvítuefnum.
70% af eggjahvítu í fæðu mann
kynsins er úr jurtuim, en dýra-
eggjahvitan er talin geysi þýð-
ingamikil fyrir heilsu manna og
hreysti. Og það er erfiðast að
auka nógu hratt fraimleiðslu
dýraeggjahvítunnar. Örast er
hægt að auka dýraeggjahvítu-
magnið með aukningu fiákmetis,
því að þá þarf ekki að plægja,
sá, né bera á.
Þótt svo virðist, sem hér á
Norður-Atlantshafi blasi við of-
veiði, eins og áður er sagt, þá
fer fjarri því, að það sama eigi
við í öllum hlutum heimshaf-
anna.
Það er ekki mitt að fást við
ofveiði, heldur að hjálpa til að
veiða með sem minnstum til-
•kostnaði þann fisik, seim veiða má
á hverju fiskisvæði, en ég geri
mér þó grein fyrir þessu vanda-
máli, þar seim um það er að
ræða, og það má segja, að of
veiði orisaki 3-4 milljón tonna
tap í heimisveiðinni en vanveið-
in er að mínu viti tífalt stærra
vandamál — í tonnum talið •—
en hlutfallsmunurinn sennilega
talsvert minni í krónum talið.
FAO hefur hlútverki að gegna
í sambandi við bæði þessi vanda
mál. Fisfcur syndir milli landa
og er oft „alþjóðlegur“, og því er
augljós nauðsyn þess að sam-
vinna náist þjóða á milli um
verndun fiskistofna, sem í
hættu eru. Hins vegar beinist
saimihjálp Sameinuðu þjóðanna
eirikum að vanveiðinni — þar
sem hún er stórfelldara vanda-
miálið. V'ísir menn halda að hægt
Hilmar Kristjónsson í Brisbane í Astralíu 1968,
sé að tvöfalda heimsaflann, sem
er nú rösfclega 60 milljónir
tonna. Tæknilhjálp Sameinuðu
þjóðanna beinist því meðal ann-
ars að því marki að fullnýta
fæðuauðllindir hafsins og 16%
af þeirri tæknilhjálp, sem Sam-
einuðu þjóðimar eða FAO miðl-
ar beinist að fisfcveiðum og fisk-
iðnaði.
í FAO eruim við nú með í
gangi 40 stór verkefni í fisk-
veiðum og fliest eru þau í van-
þróuiðu löndunum en þau eru
flest í hitabeltinu. Heildarvelta
þessarar starfsemi er nú um 25
milljónir dollara. íslendingar
leggja ríflegan skerf starfsorku
og þekkingar til þessara miklu
verlkefna, þar sem hjá fiskveiði-
deild FAO starfa 17 íslendingar,
þar af 12 sfcipstjórar.“
+
KW 165-4
Strikuðu ferningamir sýna svæðin við ísland, sem Kingsfisher-
kortin ná orðið yfir.
+
K W 163-7
KW 164-4
Fiskikort
Við erum að byrja að átta
okkur á því, að sjávarútvegur
verður ekki lengur rekinn af
byggjuviti og reynslu einni sam-
an, þótt þetta verði alltaf
drýgstu þættimir. Það er orðið
oif dýrt að láta hvem ei.niasta
skipstjóra þreifa sig áfram og
læra hvaðeina af dýrri reynslu.
Eitt af því, sem okkur vantar
til að spara ungum skipstjórnar
mönnum erfiði og dýr mistök,
eru fiskikort. Það vantar kort
yfir fiskislóðimar með upplýs-
ingum um botnlag, hvenær fisk
ur veiðist helzt á hverri slóð og
hvaða möguleika hún veiti. Einn
ig kort um veðuríar, sjólag og
strauma, mið á landi og tilfall-
andi hindranir á slóðinni, skips-
flök og þess háttar. Bretinn hef-
ur um marga áratugi látið sín-
um fiskimönnum í té leiðarbæk-
ur um fiskislóðir hér við land
og gefur reglulega út kort, svo-
nefnd Kingsfisher Charts að
auki og veita þessi kort tíma-
bundnar upplýsingar um ýmsar
fiskislóðir.
Okkar hlutur er rýr, átakan-
lega rýr á öllum sviðum upplýs
ingastarfsemi í sjávarútvegi.
Afvinna í boBi
Óskum eftir að ráða stúlku vana vélabókhaldi,
Þarf að geta byrjað strax.
Tilboð óskast sent Morgunblaðinu fyrir föstudagskvöld
3, júlí merkt: „Vélabókhald — 4917".
Skrifstofustjóri
Þekkt firma óskar eftir skrifstofustjóra vanan bókhaldi og
verðútreikningum. Gott kaup ef um semst.
Tilboð merkt: „4915" sendist afgreiðslu blaðsins sem fyrst
Seríubyggðir
rækjubátar
: ;lvkb | ****
1-J& i
angruð með 8 þumlunga poly-
UTiethaine-froðu undir dekki en 6
þumlunga í síðum og botni og
klædd með galvaniseruðu stáli.
Um tvö kælikerfi getur verið að
ræða, annað blásturskerfi inn
í lestina, hitt venjulegt kæli-
kerfi. Það er óneitanlega mikill
ljóður á þessari frétt, að henni
skuli ekki fylgja neinar upplýs-
ingar um það, hvað það kostar að
byggja svona bát hjá þeim í
Ástralíu. Þegar við sjáum mynd-
ir af þessúm stóru og miklu
rækjubátum, sem alls staðar er
verið að byggja, þá hlýtur sú
spurning að vakna, hvernig
pessi skip geti borið sig hjá
mönnunum, þegar við getum
helzt ekki notað nema aflóga
báta á þessar veiðar. Það er
nokkuð óhætt að treysta því að
Ástralíumenn séu ekki að
byggja heilan flota til að reka
hann með tapi. Þeir eru ekkert
í bæjarútgerð eða ríkisrekstri.
ÁSTRALSKT RÆKJUTROLL
Hingað til hafa áströlsku
rækjubátarnir mest verið al-
mennast um 48 feta bátar, en
eins og segir í fréttinni um bát-
ana, sem verið er að smíða og
eru 72 fet, fara rækjubátarnir
nú stækkandi og rækjutrollin í
samræmi við það. Fiskveiðiráðu-
neytið ástralska hefur gefið út
bækling um rækjutrollsútbúnað
og er þar mikinn fróðleik að
finna, að sögn, fyrir rækjumenn
um fyrirkomulag hleranna, víra-
lengd, spillkraftinn, og útbúnað
vörpunnar. Er þar lýst mörgum
gerðum rækjutrolla, hvernig
eigi að reikna út hæfilega víra-
lengd, rétt skurðarhorn hler-
anna, margar aðferðir við útbún-
að fótreipa, og svo framvegis.
Tvöfalda varpan, eins og sú
sem notuð er við Mexiko-flóa er
farin að ryðja sér til rúrns á þess
um stóru rækjubátum Ástralíu-
manna.
Þeir eru að byggja heilan flota
72 feta lanigra rækjubáta í Fre-
mantle í Ástralíu og segjast hafa
lækkað byggingakostnaðinn
verulega með því lagi. Eftir mál-
um bátsins að dæma (20,5x6,2x
3.73) virðist þetta vera um 120-
30 tonna bótur og hann er byggð
ur úr stáli. Rúm er fyrir sex
manna áhöfn í tveimur tveggja
inanna klefum og tveimur eins
manns, síðan er eldhús, messi, Þetta er sá fyrsti, sem fullbúinn er, sex slíkir eru í smíðum og
salerni og sturtubað. Vélin er átta hafa verið pantaðir til viðbótar. Eins og sést á teikning-
365 hestafla Caterpillar og grng unum eru tankar einnig ætlaðir tii geymslu rækjunnar auk lest-
hraði 10 sjómílur. Lestin er éin- arinnar.