Morgunblaðið - 03.07.1970, Page 5

T
MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 3. JÚL.Í 1*970
5
Norðurlandabók-
menntir eiga erfitt
uppdráttar í USA
Rætt við Hallberg Hallmundsson
Hallbcrg Hallmundsson og May, kona hans.
FYRIR jólin 1968 gaf Almenna
bókafélagið út Ljóðabók eftir
Haíllberg Hallmundsson, er
nefndist Haustmál. Við lestur
bókarinnar kemur fljótlega í
Ijós, að höfundurinn muni bú-
settur erlendis og á tíðum virð
ist manni að hann langi heim:
„Sumarið hef ég séð í New
York borg/ séð það og heyrt
í fúlum dagsins hita,“ segir í
ljóðinu „Tvær borgir,“ en
þar segir einnig: ,,Á öðru
landi ljóma sundin blá/ við
litlu Reykjavík á nesi lágu./
Þar eru sumur sótlaus hrein
og tær.
HöfunduirirLn, Hallberg Hall
mundsson, hefuæ dvalizt í
Bamdaríkjumim í 10 ár og
starfað þar að ritatjóim al-
fræðibókar, aiuk þess sem
hanin hefur fengizt noktouð
við þýðimgar og ritað mikið
um norrænar bókmemntir,
Gaf hanm m.a, út ritið Antho-
logy of Scandinaviam Litera-
tuire árið 1966. Hallberg er
nú staddur hérlendis — kom
heim í tilefni 20 ára stúdents-
aifmœlis sínis og gafst Morg-
unblaðimu tækifæri til að
ræða við hainn, ásamt konu
hans, May, sem er nýbakaður
doktor í eniskum mdðaldaibóik-
menntum.
Spurðum við Hallberg fyrst
um störf hans ytra.
— í níu ár af þeim tíu, sem
ég hef dvalizt vestanhafs, hef
ég verið í ritstjóirn alfræði-
bókarinnar Encyclopedia Imt-
ermational, segir Hallberg. —
Það er rit almenns eðlis og
einkum ætluð þroskuðu sikóla
fólíki og fjölsikyldum. Það er
gefið út af sama fyrirtæki og
stenduir að Encyclopedia Am-
ericana, sem mun vera eirane
þekktust alfræðibóka á eftir
Encyolopædia Britamnica.
Þessi bók vair fyrst gefin út
á árunum 1963—1964 og er 20
bimda verk. Mitt starf ar í
sjálfu sér afskaplega þægilegt,
en he'dur leiðigjaimt til lenigd
ar, þar sem rnaðuir er í raun-
inni al'ltaif að fjalila um sötnu
greinarnar, stytta þær,
breyta og endurrita.
— Það virðist gæta noikk-
urrar heimþrár í ljóðabókinini
þinni?
— Já, en það brá nú svo við
að eftir að hún kom út, hef
ég ekki haft nærri þvi eims
mikla heimþrá, þó að enin
hafi ég reyndar ramrnar taug-
ar til landsins.
— Hvernig er að vera bú-
settur í Bamdaríkjuimum og
yrkja á íslenzku?
— Það er gott sem dægra-
styttimg, en ég miuimdi ekki ráð
leggja neinum sem ætlar að
skapa sér nafn sem höfumdur
að fara þá leið. Mitt fönduir
við ljóðagerð hofur fyrst og
fremst verið mér sjállfuim til
hugðarhægðar. Ég pumlkta
þetta niður þegar mér dettuir
það í hug og vimn svo úr því
seinna.
— Byrjaðir þú snemma að
fást við ljóðagerð?
— Ég byrjaði að hnoða sam
an vísum þegar ég vair í
Menimtaskólanum, fyrst og
fremst til skemmtiunar á
bekkjarsamkomum. Síðan gaf
ég frá mér alla skáldadraumia,
og hef reyndar ekki takið þá
upp aftuir, jafnveil þótt þessi
bók kæmi út. Ég er tiltölu-
lega laius við metnaðairgirni á
þvi sviði.
— Hvernig gengur þér að
fylgjast með því sem er að
gerast í íslenzkum bókmennt-
um?
— Mest af þeinri vitneskju
sem ég fæ um þær er úr
Morgunblaðinu, sem ég fæ allt
af sent í slumpum. Ég læt
stjórnmáliaþrasið yfirl'eitt lönd
og leið, en les hins vegar það
sem skrifað er um menning-
airmál. Samt verð ég að játa,
að ég hef lesið mikki minna
atf íslenZkum bókum en mig
hefur langað til, en ég kaupi
mór þó alltaf smástafla í
hvert skipti sem ég kem hing
að og hef bækuirnar heim
með mér. Ég kemst ekki yfir
að lesa mjög mikið, þar sem
ég haf oftast einhverja heima
vinnu fyrir utan mitt aðal-
starf.
— Hið hefðbundna ljóð-
form virðist eiga rík ítök í
þér?
— Já, yngri menn telja mig
sjálfsagt tradisjóns-’sinnaðan,
en þeim eldri kann aftur á
móti að finnast að ég sé um
of nútímalegur í ljóðagerð-
inni. Mér hefur gengið erfið-
lega að brjótast undan rimi
og stuðlum. Ég hef hins vegar
ekki bundið mig við ákveðna
bragarhætti. Þeir fara meira
eftir eyranu í það og það
skiptið. Ég reyni að laða fram
hrynjandi sem mér fellrar vel
við þegair ég les Ijóðið upp-
hátt.
— Er von á annarri ljóða-
bók frá þér?
— Ekki ljóðabók, nei, en '
með haustinu mun koma út
safn af smásögum eftir mig
hjá Máli og meniningu, litið
kver.
— Nú hefur þú einnig feng
izt við þýðingar?
— Já, ég hef haft mikinm
áhuga á að koma tslenzkum
bókmenntum á framfæri eir-
lendis, en það hetfur reynzt
ákaflega erfitt verk. Áðuir en
ég hélt utan hafði ég t.d.,
með hjálp konu minnar, þýtt
skáldsögu Indriða G. Þor-
steinssonair, „79 af stöðinni,“
og reyndi mikið til þess að fá
haraa útgefna fyrst eftir að ég
kom vestur. En það hafði
enginn áhuga. Útgetfendumir
sögðu að það væri vomlaust
að gefa út svo stutta skáld-
sögu eftir óþekktan höfund.
Norðurlandabókmienntir eiga
yfirleitt ákaflega ertfitt upp-
dráttair í B amda.ríkj umum og
höfundar þaðan heyrast ekki
nefndir nema eihhver verð-
launaiverk komi til, eins og t.
d. hjá Per Olof Sundman.
Stundum nægir þetta ekki til.
Ég hafði t.d. ekíki séð í blöð-
unium að Klaus Rifbjerg
hefði fengið Norðurlandairáðs-
verðlaunin, en ég þýddi Opera
elsíkeren eftir Ritfbjeng á
en-Sku fyrir hálfu þriðja ári,
þótt bókin hatfi ekki emn
komið út.
Yfirleitt skrifa bandarísk
blöð mjög lítið um Norður-
lönidin. Það er helzt Olotf
Palme og porraogratfían, sem
miranzt er á. Hvorf tveggja
hmeykslar.
— En er Hal’ldór Laxniess
ekki þekktur höfuindur?
— Jafnvel hann á ákaflega
erfitt uppdráttar, held ég, og
margir virðast álíta það slys
að hann hlaut Nóbelsverð-
launin. Þegar Brekkukots-
anraálll kom út fékk t.d. blað-
ið „The New York Times“ mig
til þess að skrifa ritdóm um
bókina í sunnudaigsblað sitt,
hvað ég og gerði. Þanmig stóð
á, að prentaraverkfall var
yfirvofandi og þeir reyndu
að spara við sig prentunima,
eins mikið og þeir gátu.
Þetta varð til þess að það
dróst og dróst að birta rit-
dóminn, og svo fór að hann
var aldrei birtur. Áhuginn á
verkum Laxmess var nú ekki
meiri en þetta. Ég held, að
hann miegi sín mirana í Banda-
rikjuinum, en annars og
þriðja flokks rómanahöfund-
air, bandarískir.
— Hverra þjóða bæfcur eru
einfcuim þýddair í Bandarikj-
unurn?
— Mér virðist mikið vera
þýtt af frömskum, þýzkum og
ítölskum bókmenntum. Einnig
töiuvert af rússneSkum bók-
menntun, sér í lagi ef höfund-
urinn gagnrýnir sovétskipu-
lagið.
Þá snerum við máli ökkar
að frúnni og spuirðum um
hvað doktorsritgerð hemnar
hetfði fjailiað:
— Hún fjallar að mestu um
bókmenintaheiminn í London
á síðari hiuta 14. aldar, sagði
May. — Ég er nú með bók í
smíðum um Chaucer og helgi-
sagnir Gyðinga. Þau gögn sem
ég hef fundið um Gyðinga,
sem urðu eftir i Bmglamdi eft-
ir brottvísun þeirra árið 1200,
haifa komið mér til að ályfcta
að Chaucer ’hatfi haft kynni af
þeim. Þetta felkir nú reynd-
ar efcfci vel í kxamið hjá sum-
um fræðimönnum, en ég tei
mig geta fært gild rök fyrir
máli mínu.
Að ’lokurn spurðum við svo
hvort þau hjónin hetfðu ekki í
hyggju að flytja til íslarads á
næstumni?
— Ég hefði að minnista
kosti ekkert á móti því, sagði
Hallberg. — En ein ástæða
fyrir því að við búum ytra er
sú, að erfitt yrði fyrir May
að fá starf við sitt hæfi hér-
lendis. Hér er ekfci nema
einn háskóli, og ég geri ekki
ráð fyrir að embætti í ensk-
um bókmenntum liggi þar á
lauisu.
— stjl.
r
y
vinnuuéla
Inkk
HÖRPU-vinnuvélalakk á
dráttarvélar - jeppa - þungavinnuvélar
strætisvagna - vörubifreiðar
Fagrir litir -
sterkt og auðvelt i notkun

Vélsmiðjur — Blikksmiðjur
Höfum á lager úrval af heildregnum rörum, köntuðum rörum
(profilrör), álpiötum, álvinklum, álskinnum, koparplötum,
koparskinnum og koparrörum.
AGÚST JÓNSSON Box 1324
Slmi 25652 + 17642.
<
r
<
C
(