Morgunblaðið - 25.07.1970, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 25. JÚLÍ 1970
Bilið milli nærðra og
vannærðra enn breitt
— o g banvænt
23 milljónir barna deyja árlega
Eftir Uvedale Tristram
Humarafla landað.
„LVKILL að þróuninni“ nefnist
bækling-ur, sem FAO, Matvæla-
og Iandbúnaðarstofnun Samein-
uðu þjóðanna, hefur nýlega gef-
ið út. Þar er frá því skýrt, að
300 milljónir a.m.k. þjáist af
„kwashiorkor" og öðrum næring-
arskortssjúkdómum, sem deyði
23 milljónir bama á ári. í sum-
um þróunarlöndum deyr árlega
þriðjungur bama undir skóla-
aldri úr næringarskorti af því að
þau fá ekki nóg af eggjahvítu-
efnum í fæðunni. Áætlanir
stofnunarinnar um þróun jarð-
ræktar gefa ekki tilefni til ann-
ars en svartsýni um að mögulegt
verði að yfirvinna eggjahvítu-
efnaskortinn, nema gerðar séu
róttækar ráðstafanir.
í þró'uðuim löndiuim fær hver
miaíðúir iað mieðalbali uim 80
grömim af eggjalhvBtnjefmum á
daig. í þróumiairlöndumum er
eggjafevítuisfcamrnitwiráinin aftuir á
mióitd 50—70 gr á dag og í suim-
um þeinra, aðallega í Suðiauistuir-
Asíu, feir hainin nóðluir í 40 gr af
eggjaihvítuiefmum úr dýnanikiiniu
alð Tweðaltiali á dag. Og í mörigiuim
þmuiniarlöradum fá börn oft ekki
niema 70—80% af eggjalhvíitu-
efnaiþörfininá.
Góðuir árangur með ræfctuin á
arðmdfclu fræi víðs vegair um
helim, muin hjálpa til váð að
draga úr þessum skorti, ein fnam-
leiðsluiauknámgin hefuir ökki niáð
nægilega vel út tál fjöldane, Þar
er um iað kenmia ófullkomiinni
miarkaðssietnáinigu og dneáfímigu,
svo og rangrá efinahagslegirá upp-
bygginigu. Sarnit sem áðuir eru
þessar nýju tegumdir undinstaða,
sem hægt er að byggja á
fjárfhags'lega beilbrigðain grumm
’Uindir laindbúnað. Yísiindamiemm
Harður
árekstur
MJÖG harður árekstur varð á
mótum Kambsvegar og Hólsveg-
ar laust eftir klukkan 19 í gær-
kvöldi. Xvennt var flutt í slysa-
deild Borgarspítalans, þar sem
gert var að meiðslum þeirra.
Báðir bílamir skemmdust mikið.
Áreksbuiráinm varð millá semdá-
farðabíls, sem ók suðuir Kamlbs-
veg og fólkslbíls, sem kom uipp
Hólsveginm. Sendá'fierðabíllimm
lenitá á aftuirfhuirð fólksbílsáns
hægma mieigim en hairnn snémist við
og kasrtiaðdst uipp á gangstéibt.
Ökumaðuir semdáferðaibíLsáms og
Stúlkia, sem sart váð hlið hams,
fcöstuðuist fram í rúðUmia váð
árefcsrtuirnmm og hraiuit rúiðiam úir
við höggið. Ökumaðurinin sfcart
á höfði en stúlkan meiddást á
fæti. Ökuimiaðuir fólksbílsámis
slaipp ómeidduir.
Fólksbíilinn eftir áreksturinn.
bárnda líka máklair vonáir við
rainnsókmliir, isem ummið er iað, í
þeám tálgamigi að fá með kjamn-
orfcuigeislum komnrtieguindiir með
meáiria áinmáihaldi eggjahvítuiefnia.
Þær tálraiuiriir voiru uimræ'ðuieflnáð
á alþjóðlegri ráðsiteifinu um eggja-
hvítuiefná í plönitum í Víniarbortg
í júiniímánuðli.
Hvemnig er 'hæigt að auka magn
eggjahvítuieÆna úæ dýnairíkiniu? í
ýmsum lömidum heíur orðið
nokfcur aufcnliinig í kjúfcliniga-
framleiðslu og svínairæfclt fer
smiám sarnian vaxiandi, einkum í
Afríku. Séirflriæðfiinigar sjá þó ökká
fram á mieámia stórfcostleiga aufcn-
ingu á flnamleiðsLu eggjiahvírtiu-
eína úr dýraráfciiniu í náiinmi flram-
tíð.
Á umdanförnium 20 árnum hef-
ur fiskframleáðslan aiufcizt úr
innian við 20 milljónár tonmia í
nærrá 60 milljónár tonma. Þó
neytir flólk í þróuinarlöndum lítils
>aif þessum dýnmærtu eggj'ahvitu-
efiruum úr dýraríkámiu. Til að
koma fiskinium. ámm í löndim,
þarf kælámigairlfcerifli og flrysbihús,
og einmig almemináleg dreiflimigar-
og marifcaðtífcerfli.
Á alþjóðaveittvanigi hefiur ver-
ið gemt átak tál að hjálpa þmóuin-
arlöndumium við að breyba sín-
um íruimsitæðu fliskveáðliaðlfleirð-
uim í sbipulagðiar fiskiveiðiair, þar
sem filsfcálstoflniaimir eru kammiaðöir
og nýttir af þefckinlgu. Biniflöld-
uisltu nýjuimgar geta aufcið aflamin
feikilaga — eing og spál tál að
dmaga liitla fisfciflefca gagnium
þuingar öldur, ulba'nlborðshreyflar
fyrir liitla báta, tilsiögn váð báta-
gerð og þjálflum í miotfciuin nýrira
tækja og aðferða.
Geysálegir möguleifear liggja í
veiðuim í ám og vötnuim. Nú gefla
slífcar vöiðar aðeáinis 10—20% af
heildarfliskaiflanum. Bn serflræð-
áingar eru sannfærðiir uim að hægt
sé að þrefalda eða fjónfalda þamin
hluiba.
HLUTVERK VÍSINDAMANNA
í mörgum þróuiniarlömdum er
fræ olíulbaumia, sojabauina, jarð-
hnieta, baðimullar, sesams, kókos-
hnieta o. s. flrv. undirstaða j'arð-
ræbtar. Um milljóm tionm eru
flramleidd árlega víðs vegar um
heim. Bftir að búáð er að viminia
olíuima úr baumumium, er 'efltár
mjöl með nænrá 50% iaif eggjia-
hvítiuieflnum.. Samlt er aðöinis lítill
hlutá þesis notiaður tál manmieldis.
Árlega fáist 8 málljónir tioninia af
sojabaumiaiaflurðuim, einkum í
fjairlægará Auisbuirlöndum. Bins
og á'Stacnidið er mú, er ‘ megnlið
af sojabaumaifraiml'eáðslumini ekki
rnýtt til mammieldáis í þróuinarlönd-
urnium, Húin er flutt úit tlil þró-
aðna landa, svo að þar rnegi geria
úr heinmá fóður handa niauitpem-
ingi og áburð, til að aufca megi
erun kjötflramleiðsluinia, sem þag-
ar er nœg. Engin leið er enm
fuindim tál að breýta þessu.
Áhulgi líífræðinga og næráinig-
oirsérflræðinga hefluir stóraufcizt á
eggj'ahvítuieflnum úir eátnfiruimiuinig-
um. Þau fásit úr alls konar smá-
varuim eiins og bakteríum, úir
sgávamgróðrá og úr hlaupi — hin-
ir fiannu Aatekar í Mexikó og
mútímaimenn váið Chad-vatm hafla
báðár safnað flæfcjum ajf sjávar-
gróðri, sem myndar íroðu í hæg-
nemmiamdi öburðuim. Þertta er
þuirirtoað og soðiið í mj ög nærámlg-
anráfca súpu.
Bggjahvítuiefniaríkt hlaup er
miú ræktað í olíustöðvum. BP
og ömrnuir olíufélög hafa þeigar
eflnlt til tilrauniastarflsemá og BP
ínamleiðiir leggjahvítiueiflniaflóðiur
handa nauitgripuim á fullkommum
plainlbekmum í Gramigemiau'tlh á
Skotlamdi og Lavana í Frafck-
lanidi. BP er lífca að geira til-
rauinár með svipaða Ariamleiiðslu,
sem á að mýta sam aiulkiaeflná rtál
manmieldfiis.
En bilið milli þróuðu og van-
þnóuiðu þjóðanma á þessu sváðá
varður efcki brúað möð táiriauinia-
ötairflsemlininá einrni. F'ólk borðiar
ökki öimhvergia fæðú afl því
iæfcniaæ segj'a að hún sé holl,
heldur 'ef því þykir hún gðð á
bnagðið og vagna þess alð hún
fellur að huigmyndium þess um
hvað við eigi.
1 bæfclimignium um þróumiar-
lykla, eru skýrð fimm miarbmið,
aem FAO leggur höfuðáherzlu á
að keppa að: þ. e. ialð driaga úr
fæðultapá, brúa bilíið mlilM eggja-
hvfluieflnia fátæfcra og rítana, fmam-
leiðslu larðmifcilla komnltagunda,
gjaldeynisauknlimigu og sparnað á
gjaldeyní í þróumarlöndumum
oig sem beztri mýtáinigu á Starfls-
kröftum við þesisia þróun, Þeissá
bæfcliirugur verður eáin aðalhöim-
ild fulltrúammia á 2. alþjóðia-
matvælanáðsbeflnunni í Hiaag í
f LOK þessa mánaðar verður
hafizt handa við byggingu korn-
geymanna við Sundahöfn og er
áætlað að framkvæmdunum
Ijúki í febrúar-marz á næsta
ári og að þá verði hægt, að taka
við fyrsta skipsfarminum í korn-
hlöðuna.
Framkvæmdir við bornhlöð-
una við Sundahöfn hófust 13.
Brússel, 23. júlí. — NTB.
FRAMKVÆMDANEFND Efna-
hagsbandalags Evrópu (EEC)
gerir ráð fyrir því að búið verði
að meta og taka afstöðu til allra
vandamála varðandi aðild Bret-
lands, Danmerkur, Noregs og ír-
Iands að bandalaginu fyrir 15.
október n.k., að því er talsmað-
ur EEC skýrði hér frá í dag.
Eitt mikilvægasta verkefni
nefndarinnar verður það að
dæma kostnað Breta á sviði land
búnaðarafurða. Mat á þessu, sem
Humar-
bátar tapa
vörpum
UNDANFARNA daga hefur norð
anstormur hamlað veiðum á
Faxaflóamiðum, og hafa hum-
arbátar tapað vörpum sínum. —
Handfærabátar á ufsaveiðum
hafa ekki aflað eins vel og áður.
Vs. Rán, Sigurfari og Haukur
komiu í höfn í daig með ufsaaflia
Saimaimuðlu þjóðúniuim, 23. júlí.
AP-NTB.
ÖRYGGISRÁÐ Sameinuðu þjóð-
anna samþykkti í dag eindregn-
ara bann en áður við vopnasölu
til Suður-Afríku, en ekki var þó
jafn ákveðið til orða tekið í til-
lögunni og krafizt hafði verið
upprunalega af Afríkuríkjum.
Möð 12 'aftlkvæðúim geign einigu,
on þrýú iráfcá sáltu hjá — Bmert-
laind, Biamdarílkin og Fnakklaind
— 'Siaimiþýktoti Öryggiaráðáð ályfct
xun, þar seim uimflainig vopnlaisiölu-
baininsáins er upphiafleiga vair saim-
þyk'kit 1963, vair laiufcið að makkiru.
Öryggiaráðáið hafðá verilð toall-
roaí sl. og verða gólfplata óg
fcjallari tilbúið í lofc þessa mán-
aðar, þannig að frarokvæimdir
við sjálfa geymana geta þá haf-
izt. Þær framkvæmdir annast
Brún h.f., sem átti í þær lægst
tilboð, 18,9 milljónir króna, en
hæsta tilböðið hljóðaði upp á
28,8 milljónir.
Sam'kvæmt saimningum mun
fram fór fyrir nokkrum mánuð-
um, sýndi að gjöld Breta á þessu
sviði kynnu að nema allt að
1,1 milljarði sterlingspunda á
ári. Talsmaður nefndarinanr
sagði í dag, að hún liti svo á að
þessar áærtlanir væru álltof
háar. Rannsóknir á umsófcnum
uim aðild að bandalaginu eiga
að fara fram í samráði við þau
lönd, sem sótt hafa um aðild.
Af opinberri hálfu hefur verið
sagt í Brússel að Framkvsemda-
nefndiu óttist að hættan á verzl-
frá 8—12 lestir á bát. Vs. Ás-
miundur kom af humairveiðum
með rýran afla. — Danskit flutn-
imgaskip lestar hér brotajárn til
útflutnings. — Með öðru tekur
það botninn úr antnarri ferjumni
(innnrásarpramimiainuim), sem
flutbur vaæ hingað að ]oikiinni
síðari ihjeimsstyrjöMinmi með það
í huguim ýmissa manina, að niot-
ast sem bifreiðaferja á Hvalfirði.
Ferja þessi var raiuinar notuð til
efnisfilutninga í uppbyggingu
Akraneshafnar á sínum tíma.
að Samian tfl Auindatr alð áSk'orum
um 40 laðliMiaræflkjia Siaimietouðiu
þjóðiammia, seim fiasit vortu Afrílku-
ríká, or bruigðlið bafiðli við tilkynin
inigu brezfciu 'stjóiriniarininiar um -alð
tafaa uipp alð nýju vopniaisölu til
Suðor-Aflrtífcu
í ræðu sinni tók Frederick A.
Wanner, sendiherra Breta, það
fram að ríkisstjórn íhaldsflokks-
inis hefði ekki enn tökið endan-
iega áfcvörðun um að hefja
vopnaflutniniga að nýju til Suð-
ur-Afiríku. En lítill vafi virðist
á þvl, alð þassli ákvöirðiun varðí
tekin bráðlega.
Brún h.f. ljúka framkvæmdum
í lok desember n.k. og verður þá
farið í að setja niður vélar, en
samningar um vélakaup hafa
verið geirðir við svissneskt fyrir-
tæki, Búlhler A/G. Nofckur hluti
vélanna verður smíðaður hér-
lendis, hjá Sindra h.f. og var
það sfcilyrði sett í vélaútboðinu,
að eins mikið yrði smíðað af vél-
unum hér og unnt væri.
unarstríði milli Efnahagsbanda-
lagsins og Bandaríkjanna hafi
farið vaxandi upp á síðkastið.
Talsmaður nefndarinnar, Ben-
iamino Olivi, véfc að fyrirætlun-
um Bandarífcjamanna um inn-
flutningshömlur á ýmsum vör-
um, t.d. skóm og vefnaðarvörum,
og var hann svartsýnn í ummæl
um sínuim.
„Ástandið er alvarlegt," sagði
Olivi. „Framkvæmdanefndin hef
ur mifclar áhyggjur af þróun þess
ara mála og telur að innflutn-
ingshömlur Bandaríkjamanna
geti orðið til þess að rasfca al-
þjóðlegri verzlun alvarlega."
Þá skýrði talsmaðurinn frá
því, að um fyrirhugaðar hömlur
Bandaríkjanna yrði rætt á sér-
stökum fundi í Genf dagana 31.
júlí og 1. ágúst. Fund þennan
sækja fulltrúar Efnahagsbanda-
lagsins, Bandaríkjanna, Bret-
lands og Japan.
auimiar.
(Einkaleyfi Mbl. FWF)
Kornhlaðan við Sunda-
höfn í byrjun næsta árs
Efnahagsbandalagiö:
Af staða tekin
fyrir 15. okt.
— til umsóknar Bretlands, Dan
merkur, Noregs og Irlands
H.J.Þ.
Ályktun Qryggisráðsins:
Bann við vopnasölu