Morgunblaðið - 16.08.1970, Page 11

MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 16. ÁGÚST 1»70
11
INGIBJÖRG CLAESSEN ÞOR-
LÁKSSON - MINNING
Fædd 13. desember 1878
Dáin 7. ágúst 1970.
EIN ai mi'kilhæfum ikonum þessa
lands er gengin til feðra sinna.
Ingibjörg Cl. Þorláksson var hún
vön að skrifa sig. Hún varðveitti
sín barndómstengsl. Jean Val-
garð Claessen, faðir hennar, var
kauptmaður á Sauðárkróki og
síðar landsféhirðir í Reykjavik.
Móðir hennar Kristín Eggerts-
dóttir Briem, sýslumanns í Sikaga
firði. Seinni kona Valgarðs var
Anna Blöndal.
Jean Valgarð Claessen var
einn af þeim mönnum er flutti
á þeim tíma með sér menn'ingar-
strauma af danskri grund, sem
þá var fúslega veitt viðtaika, enda
Danir þá famir að gefa eftir í
S j álf stæðismálinu.
Fyrstu kynni mín af Ingibjörgu
Cl. Þorláksson voru þau, að móð-
ir mín og hún dvöldust með
dætur sina í Konungslhúsinu á
Þingvöllum, sem þá stóð fyrir
neðan Öxarárfoás.
Þar sem þeir fað:'r minn, Magn-
úg Guðmundsson, og Jón Þorláks-
son, eiginmaður hennar, voru þá
í rí'kisstjóm, höfðu þaer afnot af
húsi þessu saman.
Móðir mín þurfti að storeppa
til Reykjavílkur með systur mína,
en ég var þar um kyrrt á með-
an með frú Þorláksson, eins og
ég venjulega kallaði hana. Þá
kynntist ég henni fyrst, telpa inn
an við fenmingu. Síðar sem full-
tíða kona, eir ég giftist systur-
syni hennar og tengdist stórri
fjölskyldu. Þar kynntist ég stór-
brotnum systkinum, sem lær-
dómsríkt var að kynnast.
Sá hlýhugur og vinarþel, sem
hún gaf mér ungri, hélzt æ síð-
an.
Nú þegair hún er horfin sjón-
um, rifjast upp margar hugljúf-
ar endurminningar. Hún var svo
minmug á menn og málefni og
andlega skýr fram á háan aldur,
að hún gerði dkbur, sér yngra
fóliki, oft skömm til. Hún var
einstaklega frændrsekin og lét
sér mjög annt um hagi okkar,
sem vorum henni tengd.
Ing:hjörg Cl. Þorláksson var
virt hvair sem hún fór, sakiir
eðliskosta, sem komu frá heitu
hjarta. Betri húsmóður heim að
sækja hef ég efcki þek'kt. 'Hún
naut þess að hafa vini og venzla-
fólk í fcring um sig. Það vissu
þeir bezt, sem nutu gestrisni
hennar og höfðimgslundar. Henni
var re'sn í blóð borin. Þá fannst
méir hún njóta sín bezt — í vina-
og gestahópi — veitandi á báða
bóga. Þessir eiginleikar hennar
komu sér einkar vel, er hún varð
forsætisráðherrafrú.
Hún kunni að gleðjast með
gíöðum, en kunni einnig að
hryggjast með hiryggum, IÞað
vissum við, sem höfðum þekfct
hana svo langan dag.
Ingiibjörg Cl. Þorláksson lét s'g
mannúðarmál mifclu skipta. Hún
var forstöðukona Kvenfélagsins
Hringsins á árunum 1943— 1957.
Þar var hún afhaldin og virt að
verðleikum. Hún bar alla tíð vel-
fenð og framgang Barnaspítalans
mjög fyrir brjósti, og hlynnti þar
að eftir mætti. Þegar hún baðst
undan endurkosningu, á háum
aldri, tók við þvi starfi önnur
ágætisikona, frú Soffía Haralds-
dóttir Níelssonair, prófessors. —
Vann hún Hringnum og málefn-
um ihans af mikilli fórnarlund,
meðan henni entist líf og heilsa.
Minningu þessarra ágætiskvenna
beggja geymum við þakklátum
huga.
Eftir lát eig’nmanns síns
dvaldist Ingilbjörg oft langdvöl-
um í Kaupmannahöfn, sem var
henni hjartfólgin. Þar sem ann-
ars staðar tókst henni að ná sam
an vinum og vandamönnuim til
sámfagnaðair.
Öft dvöldust þaer vin- og
frændfconur frú Gunnlaug
Briem, sem nú er nýlátin, sam-
an úti í Höfn og glöddust við
vinafundi, en frú Gunnlaug
háfði tengzt henni vináttuhönd-
úm á unga aldri. Veitti hún Ingi-
björgu oft á tíðum mikilsverða
aðstoð við Hringsstörfin, er Ingi-
björg mat að verðleikum.
Mann sinn, Jón Þorláksson,
fyrrv. forsætisráðhema, missti
Ingiibjörg árið 1935, þá aðeins 59
ára gamlah. Var þessi mifcilhæfi
og trausti stjórnmálaforingi þá
enn í fullu starfi og stóð í fylk-
ingairbrjósti stjórrumálanna. Þá
fann ég Ingibjörgu fyrst brugðið.
Var hún lengi að ná sér eftir
menntaveginn. En þegar heimilis
kennarar komu, til þess að
kenna bræðrunum Eggert og
Gunnlaugi undir skóla, fylgdust
systurnar með kennslunni og
nutu góðs af. Þegar Ingibjörg
var um tvítugt, fór hún til Dan
merkur og lærði vefnað, til þess
að verða kennari í þeirri grein.
En litlu síðar giftist hún og
varð ekki úr því að hún gerðist
vefnaðarkennari. Ingibjörg las
jafnan mikið, fylgdist vel með
atburðum innanlands og utan.
Hún lagði stund á ensku og
þýzku, var meðal annars um
hríð í þýzkutímum hjá Þorsteini
skáldi Erlingssyni. Hún unni
mjög sögulegum fróðleik, ekki
sízt öllu þvi, er snerti átthagana,
Skagafjörð. Þegar hún var kom
in undir nírætt, las hún af mikl
um áhuga skagfirzkar æviskrár,
og var ekki komið að kofunum
tómum, þegar um þau mál var
við hana rætt. Hún var stálminn
ug og hafsjór af fróðleik um
menn og málefni.
Einstök ættrækni einkenndi
Ingibjörgu og náði hún jafnt til
ættingja eiginmanns hennar sem
til vandamanna hennar sjálfrar.
Hún hafði yndi af því að safna
ættfólkinu í kringum sig á hinu
fagra og smekklega heimili, og
þann missi. Hún lifði mann sinn
í 35 ár og hélt mirmingu hans
jafnan í heiðri, meðan dagur
entist.
Tvær fósturdætur tóku þau
hjón, Önnu, seim gift er Hirti
Hjartarsyni, forstjóra, og Elinu
seim gift er William Ilmonen, en
þau eru búsett í Bandaríkjum
Norður-Aimerílku.
Fósturdætrum sínum reyndist
Ingibjörg jafnan seim bin bezta
móðir og voru mikbr kærleikar
með þeim.
Atvikin haga þvi svo til, að
við hjónin erum á förum utan
og getum því eigi verið við út-
för hennar.
Ég bið henni velfarnaðar til
ljóssins landa.
Björg Thoroddsen.
Þar, sem
„skín við sólu Skagafjörður,
skrauti búinn, fagurgjörður,"
fæddist Ingibjörg Claessen fyrir
nærfellt 92 árum, 13. deseinber
1878. 1 örmum þessa undurfagra
héraðs óx hún upp, þessi tígu-
lega, gáfaða stúlka, yndi og eftir
læti stórrar fjölskyldu, hugljúfi
hvers manns.
Faðir Ingibjargar, Valgard
Claessen, fluttist 17 ára gamall
frá Danmörku til Islands og varð
verzlunarmaður í Hofsósi. 1 25
ár var hann verzlunarstjóri og
kaupmaður á Sauðárkróki, en
árið 1904 varð hann landsféhirð
ir og fluttist þá búferlum til
Reykjavíkur. Móðir hennar var
Kristín Briem, ein af 19 bömum
Valgerðar og Eggerts Briems,
sýslumanns í Skagafirði. Kristín
Briem Claessen lézt aðeins 32 ára
gömul, viku eftir að hún hafði
fætt fjórða barn þeirra hjóna,
og var Ingibjörg þá á þriðja ári.
Fjórum árum síðar kvæntist Val
gard Claessen öðru sinni og gekk
að eiga Önnu Möller, ekkju Jó-
sefs Blöndals. Frú Anna átti 3
börn af fyrra hjónabandi. Sam-
an eignuðust þau Anna og Val-
gard Claessen 2 börn, er upp
komust. Allur þessi stóri barna
hópur, alsystkin, hálfsystkin og
stjúpsystkin, ólst upp í þeirri
eindrægni og samhug, að orð
var á gert. Öllu var þar stýrt af
hinni styrku hönd heimilisföður-
ins, og hið stðra hjarta og hin
létta lund frú Önnu Claessen
færði fjölskyldunni óvenjulegan
andblæ einingar, umhyggju og
glaðværðar.
Ingibjörg var námfús og
þyrsti í fróðleik og menntun. Á
þeirri tíð var þess enginn kost-
ur fyrir ungar stúlkur að ganga
þótt ættmeiðurinn væri mikill
orðinn, fylgdist hún með hverj-
um nýjum blómknapp á þeim
baðmi.
Öllum, er einhver kynni höfðu
af frú Ingibjörgu, mun einkan-
lega minnisstæð hin fágaða fram
koma, hið göfugmannlega yfir-
bragð og sú innri hlýja, sem
geislaði frá þessari tiginmann-
legu konu.
Árið 1904 giftist Ingibjörg
Jóni Þorlákssyni, sem þá hafði
nýlokið verkfræðiprófi frá Hafn
arháskóla, orðlögðum gáfu- og
atorkumanni. Hann gerðist einn
ötulasti og framsýnasti frum-
kvöðull verklegrar menningar
og framkvæmda. Jón Þorláksson
varð landsverkfræðingur, fjár-
málaráðherra, forsætisráðherra
og borgarstjóri Reykjavíkur.
Hann var einhver svipmesti
stjórnmálamaður síns tíma á ís-
landi. Hann var formaður Sjálf-
stæðisflokksins fyrstu fimm ár
hans. 1 ábyrgðarstörfum Jóns,
önnum hans og erli var Ingi-
björg stoð hans og stytta, ráð-
holl, hlý og jafnlynd, og í hjóna
bandi þeirra ríkti einstakt ást-
riki og tillitssemi. Jón féll frá
1935, og hafði Ingibjörg verið
ekkja í 35 ár, þegar hennar kall
kom.
Dætur Ingibjargar og Jóns
Þorlákssonar eru Anna, gift
Hirti Hjartarsyni forstjóra, og
Elín, gift William Ilmonen, og
búa þau í Bandaríkjunum. Anna
hefur lengst af verið samvistum
við móður sína og hlúð að henni
af mikilli alúð, og Hjörturreynd
ist henni sem bezti sonur.
Við nánir ættingjar Ingibjarg-
ar Cl. Þorláksson þökkum elsku-
legri frænku sívakandi ástúð og
umhyggju og biðjum drottinn
allsherjar að blessa hina björtu
minningu mikillar konu.
Gunnar Thoroddsen.
MEÐ frú Ingibjörgu Claessen
Þörláksson er fallin frá einhver
merkasta kona, sem ég hefi
kynnzt eða heyrt getið: Hún var
á miðjum aldri þegar ég kynnt- j
ist henni, og þeim hjónum. Ald-
ur henruar varð hár, 91 ár, en
þó má fullyrða að hún bar hann
vel. Síðustu árin hafði henni förl
azt nokkuð heyrn og var stundum ;
heilsutæp en áberandi var hversu
hún fylgdist vel með öllu og
mundi vel, sérstaklega eldri tíma
og atburði, og var oft gaman að
heyra hana segja frá ýmsu frá
liðmuim dögum, er kynslóð henn
ar var ung.
Hún var sem kunnugt er gift
Jóni Þorlákssyni, verkfræðingi,
fj ármiálaráðherra og forsætisráð
herra eftir andlát Jónis Magnús-
soniar, og síðar borgarstjóra í
Reykjavík. Öll framkoma hennar
var fáguð svo af bar; það má
segja að Jón hafi borið hana á
höndum sér, og var það henni
mikið áfall þegar hann lézt árið
1935, því að mjög var ástúðlegt
með þeim hjónum. Hún sýndi
minnimgu manns síns ávallt
Framhald á bls. 23
?
Hefur eiginkonan rœtt
um nauðsyn þess að
heimilið eignizt frystikistu?
Og þér haldið uppi harðri vörn, þar sem frystikistur eru tiltölu-
lega dýrar og útborgun yfirleitt há?
Þá höfúm við góða frétt að færa: Framvegis seljum við
frystikistur
með 7 til 12 þús. kr. útborgun
og afgangurinn greiðist á 9 mánuðum.
Höfum á lager fimm gerðir af ITT-frystikistum: 180 1 á kr. 26.975
— 270 1 á kr. 29.325 — 340 1 á kr. 31.735 — 410 1 á kr. 35.525 og
530 1 á kr. 41.215. Ástæðulaust er að fjölyrða um gæði vörunnar,
ITT er heimsþekkt merki, þar sem orðið G Æ Ð I er skrifað með
stórum stöfum.
Höfum einnig allar gerðir af HELKAMA-frysti- og kæliskápum
í öllum regnboganslitum og einum lit betur (hvítt).
Verð frá kr. 15.975.
í CANDY-þvottavélum er ætíð sama salan, og virðist ekkert
minna duga en heill flugvélafarmur, þar sem við önnum ekki
eftirspurn eftir venjulegum flutningaleiðum.
Þær konur sem keypt hafa nýju PFAFF-saumavélina (1222)
eiga von á bæklingi á íslenzku í pósti og jafnframt sýnishorni
í litum af 42 mismunandi mynstrum, sem PFAFF-saumavélin
nýja getur gert.
Með kveðju
SKÓLAVÖRÐUSTÍG 1—3, SÍMI 13725.